Bewoners Hofje Onder den Toren
bieden handtekeningen aan
PAimChOOL JAflViER s 5
35 rf C
RIJKSARCHIEF ZELFSTANDIG EN IN NIEUW GEBOUW
'WoicAen^
filot
KUNST-
KULTUURWIJZER
m
PLANNEN 'NOG NIET IN KANNEN EN KRUIKEN'
VERGROTING
Goed voor een
A2t50
VERSCHOORE
Het Rijksarchief in Zeeland wordt zelfstandig. In
1992 is een weg ingeslagen die moet leiden naar
een rijksarchief-nieuwe stijl. De organisatie gaat
vanaf 1996 onafhankelijker van de centrale
directie in Den Haag werken. Tegelijkertijd met
de verzelfstandiging moeten ook de nieuw-
bouwplannen van het archief worden gereali
seerd. Het is de bedoeling om in 1998 de te klei
ne behuizing in de Sint Pieterstraat te verruilen
voor een nieuwe archiefbewaarplaats in en ach
ter het Van de Perre-huis, waar nu nog de recht
bank zit.
PZC WEEKBLADEN
ID® \Meo2m$®ir
Kultuurwijzer
Nieuw type
Nieuwbouw
Ruzie
De bewoners van het
hofje Onder den Toren
in Middelburg over
handigen maandag 12
september de verza
melde handtekenin
gen tegen de dreigen
de afbraak van hun
huizen aan de fractie
voorzitters van de
Middelburgse politie
ke partijen. De aanbie
ding vindt plaats om
18.30 uur op het bor
des voor het stadhuis.
P. Meliefste, een van
de initiatiefnemers van
de actie tegen de sloop
van het hofje onder de
Lange Jan, wil nog
niet bekend maken
hoeveel handtekenin
gen inmiddels zijn ver
zameld.
zie adv. pag. 13
jinm
20x28. In 5 min. klaar van
kleinb. negatief. U bepaalt
zelf de uitsnede
5
®ËËL@ m
VLISSINGEN
Recht t.o. C&A en Blokker^j
24e JAARGANG NUMMER 36
7 SEPTEMBER 1994
Van kroontjespen naar
personal computer
door Joep Bremmers
De verzelfstandiging van het
Rijksarchief is tweeledig. Ener
zijds een externe verzelfstandi
ging, die inhoudt dat de totale
rijksarchiefdienst - het Alge
meen Rijksarchief in Den Haag
en de Rijksarchieven in de pro
vincies - op een grotere
afstand van het ministerie
komen te staan.
En de rijksarchieven in de pro
vincies gaan op hun beurt zelf
standiger ten opzichte van de
centrale directie in Den Haag
werken. „Het komt erop neer
dat we in de toekomst een
eigen budget krijgen waarvan
de hoogte is afgesteld op een
ondernemersplan dat we aan
het begin van ieder boekjaar
indienen.
Voordeel daarvan is dat als we
extra inkomsten krijgen we die
dan ook in de eigen organisa
tie kunnen besteden. Tot nu
toe zagen we die alleen maar
naar Den Haag afvloeien", legt
rijksarchivaris Roelof Koops
uit.
De hele operatie is te vergelij
ken met de privatisering van
de rijksmusea met dat verschil
dat de rijksarchieven niet hele
maal los van de overheid
komen te staan. In tegenstel
ling tot de rijksmusea heeft de
rijksarchiefdienst een wettelij
ke taak, namelijk het beheren
en ontsluiten van overheidsar
chieven. Koops: „Het is een
beetje een modeverschijnsel
bij de overheid dat de lagere
diensten losser van Den Haag
gaan werken. De bedoeling
ervan is dat we meer geprik
keld worden om dingen te
ondernemen. Omdat we extra
inkomsten zelf mogen gaan
besteden zal dat ook zeker
gebeuren".
Koops denkt bijvoorbeeld aan
het geven van cursussen,
rondleidingen, de verkoop van
inventarissen en het tegen be
taling inventariseren van
archieven van derden. „Veel
organisaties hebben een
inventarisatie-achterstand. De
archiefwet schrijft voor dat
overheidsinstanties na vijftig
Oplage: 24.400.
Gratis huls-aan-huis op
geheel Walcheren In
combinatie met de Faam.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18. 4380 AA
Vlissingen.
Steunpunt:
Boekhandel Bikker,
Walstraat 94, Vlissingen.
Advertentieverkoop:
G.J.A. van den Eeden
Tel. 01184-72283.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81271 en Liesbet
Mallekoote (ai). 01180-81270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Oost-Souburgseweg
10,17.00 uur. Postbus 18,4380
KA Vlissingen, tel. 01184-84000
(Boekhandel Bikker vrijdag
16.00 uur).
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
In Zeeland.
Totale oplage: 170.025.
Vier Vlissingse dienstverle
nende instellingen op het
gebied van kunst en cultuur
verzorgen vanaf deze week
maandelijks een informa
tiepagina in de Vlissinger.
De Culturele Raad, het Ste
delijk Museum, het
Gemeente-archief en de
Openbare Bibliotheek wil
len via deze pagina de
inwoners van Vlissingen en
omstreken op de hoogte
houden van hun activitei
ten.
Het idee voor een eigen
informatiepagina is ont
staan uit het gevoel van de
instellingen onvoldoende
aandacht te krijgen in de
reguliere media. Volgens D.
Le Due van de Culturele
Raad worden persberichten
niet altijd geplaatst of zoda
nig ingekort dat de essentie
soms verloren gaat. Daar
naast beschikken niet alle
instellingen over een bud
get voor publiciteit, dus lag
samenwerking voor de
hand.
Le Due: „Wij zochten een
vorm om het publiek duide
lijk te maken wat wij te bie
den hebben. We hebben
gekozen voor een gezamen
lijke pagina, met een frisse
lay out waardoor onze
eigen identiteit niet verlo
ren gaat. Voordeel van zo'n
pagina is dat we er ook
berichten kunnen publice
ren die voor een journalist
geen directe nieuwswaarde
hebben, maar die wij wel
het vermelden waard vin
den." Als voorbeeld noemt
Le Due De Blauw Geruite
Kiel, de pagina van de
gemeente Vlissingen in
deze krant. „Die wordt goed
gelezen door de Vlissingers,
omdat ze weten 'het gaat
over mijn stad'."
De maandelijkse Kunst/Kul-
tuurwijzer van de culturele
instellingen heeft een vaste
indeling, waarbij de poten
Beeldende Kunst en Kunst
zinnige Vorming van de
Culturele Raad de eerste
drie kolommen vullen, het
midden bestemd is voor de
poot Podiumkunsten en de
laatste drie kolommen wor
den ingevuld door de bi
bliotheek, het archief en het
museum.
Rijksarchivaris Roelof Koops voor het Van de Perre-huis
- de nieuwe huisvesting van het rijksarchief.
jaar hun archief geïnventari
seerd en wel bij ons moeten
inleveren. In de toekomst kun
nen wij die archieven tegen
betaling voor hun gaan inven
tariseren. Als ergens de des
kundigheid en ervaring voor
dit soort werk te vinden is, dan
is het wel bij ons", legt Koops
uit. De nieuw aangekondigde
bezuinigingen bij het kersver
se ministerie van onderwijs,
cultuur en wetenschappen
volgt Koops met spanning.
„Het is niet te hopen dat het
ministerie de verzelfstandiging
gaat misbruiken en er een ver
kapte bezuinigingsactie van
maakt".
Niet alleen de organisatie
structuur van de rijksarchieven
gaat danig op de schop. Door
de intrede van nieuwe technie
ken ontstaat ook een nieuw
type archivaris. Archieven
worden tegenwoordig niet
meer zoals vroeger op papier
gevormd maar in complexe
computerbestanden. De archi
varis zal in de toekomst dus
ook op de hoogte moeten zijn
van die technieken. Koops:
„De basisprincipes die zichzelf
al anderhalve eeuw bewijzen,
blijven natuurlijk gewoon gel
den. Het werk gebeurt nu
alleen niet meer met een
kroontjespen maar met een pc.
Dat zorgt voor een heel ander
soort archieven. We zullen ook
eerder bij de archiefvormers
moeten aankloppen. In het
verleden werd een archief na
vijftig jaar aan ons overgedra
gen. Ómdat bij computerbe
standen allerlei gegevens
overgespoeld kunnen worden,
moeten we er op tijd bij zijn
om de informatie voor het
nageslacht te kunnen bewa
ren. De archivarissen zullen
dan als een soort adviseurs
optreden en al in een vroeg
stadium aangeven welke
gegevens wel of niet vernie
tigd kunnen worden".
Ook over het digitaal raadple
gen van archieven wordt in de
archiefwereld nagedacht. Het
Rijksarchief in Zeeland partici
peert momenteel in een pro
ject waarbij alle overlijdensak
ten van Zeeland in de compu
ter worden ingevoerd. „Dat
soort projecten kosten natuur
lijk enorm veel tijd en geld. Dat
geld kan later worden terug
verdiend door de informatie
'on-line' aan te bieden. Onder
zoekers kunnen dan met de
eigen computer via een
modum over de informatie
beschikken. De archiefwet
schrijft voor dat de archieven
gratis te raadplegen moeten
zijn. Dat geldt echter alleen
voor de originele archieven.
Een bewerking in de vorm van
een data-base valt daar niet
onder en kan ook weer een
extra bron van inkomsten vor
men", aldus Koops. De nieuwe
archiefwet - die nu nog bij de
Eerste Kamer ligt - schrijft voor
dat een archief al na twintig in
plaats van vijftig jaar openbaar
wordt. Het blok van dertig jaar
dat in één klap vrij komt, zal
ook voor het nodige werk zor
gen.
Het Rijksarchief in Zeeland is al
sinds 1964 gevestigd in de Sint
Pieterstraat. Door de groei van
de organisatie is het gebouw
echter al lang niet groot
genoeg meer. Omdat het bijna
elf kilometer strekkende
archief niet meer in de depots
past, is enkele jaren geleden al
een hulpdepot in Oost-Sou
burg in gebruik genomen.
Rijksarchivaris Koops is dan
ook al enige jaren bezig met
realisatie van een nieuw rijks
archief.
Dat hij dat doet gezeten achter
zijn bureau in een hoek van de
vergaderzaal is alleen maar
typerend voor de krappe
behuizing. Koops ziet het als
een dubbele uitdaging en een
buitenkans dat de stappen
naar zelfstandigheid en een
nieuw gebouw in dezelfde
periode vallen.
„Het nieuwe rijksarchief is
gepland in het Van de Perre-
hu's aan het Hofplein.. De
rechtbank verlaat het gebouw
in de tweede helft van 1995,
daarna kunnen wij serieus aan
de slag. Het Van de Perre-huis
wordt gerestaureerd en op het
terrein achter het monument
worden de depots en studieza
len gebouwd. De ingang van
het nieuwe archief komt waar
schijnlijk in de Brouwerijgang
omdat de hoofdingang nogal
een hoge drempel vormt. Het
is trouwens ook niet raadzaam
om het nog steeds groeiende
aantal bezoekers door het als
topmonument beschouwde
gebouw te loodsen".
Als de verwachtingen uitko
men en het archief wordt in
1998 geopend, zal er veel ver
anderen voor werknemers en
bezoekers. Eén grote studie
zaal met aparte hoeken voor
genealogie, wetenschappelijk
onderzoek, raadpleging van
kaarten en elektronische
bestanden, een collegezaal,
studiecabines en een groot
hypermodern restauratie-ate
lier zullen de huidige huisves
ting doen verbleken. Als het 23
miljoen kostende project
inderdaad in 1998 afgerond
moet zijn, mag er helemaal
niets meer fout gaan. Net
voordat op het ministerie van
welzijn, volksgezondheid en
cultuur de definitieve handte
keningen onder de nieuw-
bouwplannen van het rijksar
chief werden gezet, is de hele
portefeuille cultuur naar het
nieuwe ministerie van onder
wijs, cultuur en wetenschap
pen overgegaan. Koops: „Of
dat eventueel gevolgen voor
de rijksarchiefdienst en meer
specifiek voor onze nieuw-
bouwplannen heeft, is nu nog
niet te zeggen.
In totaal moet er achtenzeven
tig miljoen op cultuur worden
bezuinigd.
Op het budget van cultuur is
de rijksarchiefdienst een rela
tief kleine post, zodat de gevol
gen van de inkrimping mis
schien mee zullen vallen".
De muziektheatergroep Flup Ju Bedrijf probeert
zaterdag 10 september een van de drie koppen te
vangen van het zeemonster dat in de vijftiende
eeuw wekenlang vier Zeeuwse steden in zijn
greep hield. De vangst moet plaatsvinden in de
Binnenhaven van Middelburg.
De muren en de rustruimte van Sauna Middelburg
zijn sinds vorige week versierd met frescopanelen
van de kunstenares Moira Schiffer. De oude
frescotechniek wordt niet veel meer toegepast in
Nederland, maar is volgens de kunstenares uit
Oud Karspel juist uitermate geschikt voor ons
klimaat.
Mensen kunnen het op heel
verschillende manieren met
elkaar aan de stok hebben.
Gelukkig zijn er, ook in het
Walchers dialect, allerlei uit
drukkingen voor om die ver
schillen recht te doen. Kinde
ren die onderling zitten te
'bekvechten' (dat is natuurlijk
al een heel mooie uitdrukking
in het Nederlands) zitten in
het Walchers te 'kizzevitten'.
Volwassenen die elkaar probe
ren de loef af te steken, zijn
aan het 'tawarren', een woord
dat uit het Maleis komt en daar
'afdingen' betekent. Een
graadje erger dan tawarren is
'èrregeweere', langdurig en
ruzie-achtig discussiëren. Zo
op het eerste gehoor heeft het
woord te maken met 'èrg
weer', dus heel slecht weer.
Dat is niet het geval. Het is een
verbastering van het Franse
'argumenteren'. Wanneer
'èrregeweere' tenslotte over
gaat in grove taal, zijn de per
sonen in kwestie aan het
'smoelen'.
Van iemand die flink de les
gelezen is, wordt wel gezegd:
'Die wier (werd) even om z'n
kèrkgeld gevroge!' Het kerk-
geld was vroeger (en soms
nog) het zitplaatsengeld voor
het gebruik van de kerkban
ken. Wie zwaar beledigd een
nederlaag heeft moeten incas
seren, kan getypeerd worden
met: 'Die was flienk in z'n
baerd gebete!' Het geven van
een mondelinge afstraffing
heet tenslotte in het Walchers:
'iemand op z'n zweere gee'
(geven). De 'zweere' of 'zweer-
te' is de hamhuid van een var
ken. De uitdrukking komt dus
overeen met het Nederlands:
iemand op z'n huid geven.
Jan Zwemer
Dtlt \NttK:
De maandelijkse
informatiepagina van:
Culturele Raad Beeldende
Kunst/Kunstzinnige
Vorming/Podiumkunsten
Stedelijk Museum
Gemeente-archief
Openbare Bibliotheek
„Het is in elk geval een zeer
verrassend aantal. Ik rekende
aanvankelijk op zo'n 2500,
maar het is een veelvoud daar
van." Meliefste hoopt dat - om
de actie kracht bij te zetten - bij
het aanbieden van de handte
keningen zoveel mogelijk
ondertekenaars op de Markt
aanwezig zullen zijn.
Inmiddels heeft wethouder E.
van Brummelen vorige week
tijdens de CDA-bijeenkomst
over de toekomst van het hofje
bekendgemaakt dat het colle
ge van b en w de Woning
bouwvereniging Middelburg
een stuk grond aan het Molen
water heeft aangeboden ter
De buitenkant van het hofje Onder den Toren.
vervanging van het hofje. Op
het stuk grond zouden ten
minste twaalf woningen
gebouwd kunnen worden - net
zoveel als er staan Onder den
Toren. Op Meliefste maakt het
aanbod weinig indruk. „Een
vervanging voor ons hofje is er
niet. We hebben nu de ruimte,
onze privacy en zitten midden
in de stad. Voor iemand die
slecht ter been is, maakt het
heel wat uit of hij van de Markt
naar het hofje of naar het
Molenwater terug moet
lopen."
Ondertussen proberen het col
lege van b en w en de Woning
bouwvereniging Middelburg
elkaar de bal toe te spelen in
de commotie rond de huisjes
Onder den Toren. Burgemees
ter C. Rutten ontkende vorige
FOTO ANDA VAN RIET
week tijdens een persconfe
rentie dat de sloop- en nieuw-
bouwplannen al in kannen en
kruiken zijn. Volgens hem is nu
eerst de WVM aan zet en moet
de vereniging een sloopver
gunning aanvragen. De WVM
op haar beurt meldde in een
reactie dat zolang het college
geen finale beslissing heeft
genomen over de toekomst
van het hofje zij geen sloop
vergunning zal aanvragen.
Voorzitter C. Meijler: „De poli
tiek moet een besluit nemen of
zij met het plan van de project
ontwikkelaar in zee wil gaan.
Daar gaan wij niet over. Wij
doen aan volkshuisvesting,
niet aan economische stads
ontwikkeling." P. Meliefste:
„Laat de gemeente en de
woningbouwvereniging maar
vechten. Hoe langer zij het niet
met elkaar eens zijn, hoe lan
ger wij hier zitten."
Op dit moment zijn de project
ontwikkelaar en de architect in
overleg met de gemeentelijke
welstandscommissie. Pas als
hun nieuwbouwplan voldoet
aan de eisen van de wel
standscommissie en van het
college van b en w, zal het col
lege de gemeenteraad voor
stellen een voorbereidingbe-
sluit vast te stellen dat de deur
opent naar een verandering in
het gemeentelijke bestem
mingsplan. Het college van b
en w streeft ernaar de raads
vergadering van 21 november
1994 een dergelijk voorstel te
kunnen doen. Als een voorbe-
reidingsbesluit voor wijziging
van het bestemmingsplan is
vastgesteld, gaat een procedu
re van start (ingevolge de arti
kelen 19 en 19a van de Wet op
de Ruimtelijke ordening) waar
in belanghebbenden uitge
breid de mogelijkheid krijgen
hun visie over de nieuwbouw-
plannen aan de gemeente ken
baar te maken.
START NIEUWE CURSUS. BEL: 01100-20176 01180-38370 01110-15425
