NA VIJFTIEN JAAR EINDELIJK RESULTAAT
Karolingische burcht Oost-Souburg
wordt volgend jaar gereconstrueerd
'WatcAena
Kunst, cultuur en recreatie
maken boekje over sculpturen
Straks
studeren
J.P.A. Rossël
tandprotheticus
plot
BEKERS
LU Bone China
VERSCHOORE
De Karolingische burcht
in het centrum van Oost-
Souburg wordt waar
schijnlijk in 1994 gere
construeerd. Na jaren
zijn de 'Vrienden van de
Karolingische Burcht' er
eindelijk in geslaagd de
gemeente opnieuw
warm te krijgen voor het
herstel van het uit de ne
gende eeuw stammende
verdedigingswerk. Zoals
het er nu naar uit ziet
wordt het komende jaar
fase 1 van het plan uit
gevoerd. Dat is de
casco-fase waarin de
wal en de kruisvormige
paden opnieuw worden
aangebracht. In fase 2
zijn ook de herbouw van
de houten huizen voor
zien, maar dat zal nog
wel even op zich laten
wachten.
PZC WEEKBLADEN
Na Les Miserables, Cyrano en The
Phantom of the Opera verovert nu de
nieuwste musicalproduktie uit de stal van
Joop van den Ende, Sweeny Todd, de
theaters van Nederland.
In de rubriek 'Gelezen' een kijkje in de
'familiekroniek' van Cornelis Sanderse, die
een stamreeks maakte van vier eeuwen
familie Sanderse op Walcheren.
Eind deze week begint voor de vierde
achtereenvolgende keer de Eindejaarsactie
van de Vlissingse middenstand.
Verder de Milieutip, moderne complexen in
Psychoconsult en de rubriek Rechtstreeks.
Uniek
NIEUWE KUNSTGEBITTEN
Zaoie nè de zak
Archeologen
Boeken
Een deel van de Walcherse buitenbeelden is gecata
logiseerd. Verantwoordelijk daarvoor is de Stichting
straatBEELD. Het 84 pagina's tellende (naslag)werk
is bedoeld voor nieuwsgierigen naar de achtergron
den van sculpturen die heV en der op Walcheren zijn
opgebouwd na 1945. De titel van het boekje is gelijk
aan die van de stichting.
UJ|- p.stuk7.95
SERVICE KWALITEIT GARANTIE
LANGE DELFT 50 MIDDELBURG
v 01180-13221
GF.WELOIGEl
FOTOAKTIE!
BBBBIL BH ®öd (O! HU, MMS)
VLISSINGEN
Scheldeplein - Vlissingen
23e JAARGANG NUMMER 45
10 NOVEMBER 1993
In de negende eeuw -de tijd van
Karei de Grote- werden de rijkere
nederzettingen langs de kust re
gelmatig overvallen door plunde
rende Noormannen. Om deze
ongenode gasten een halt toe te
roepen werden op last van het
toenmalige gezag zogenaamde
ringwalburchten aangelegd. In
ieder geval is dit gebeurd in Zee
land en Vlaanderen. Deze 'Karo-
Ja, maar waar...
Kijk op pagina i
Hogeschool Rotreril.ini ik Omstreken
E)@ MÜSS&fig©!?
Oplage: 24.400.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Faam.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Sou burgseweg 10.
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Steunpunt:
Boekhandel Bikker,
Walstraat 94, Vlissingen.
Advertentieverkoop:
G.J.A. van den Eeden
Tel. 01184-72283.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81171 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81170.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Fax nr. 01180-81215
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Oost-Souburgseweg
10, 17.00 uur. Postbus 18, 4380
KA Vlissingen, tel 01184-84000
(Boekhandel Bikker vrijdag 16.00
uur).
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025.
Dik Schinkel in de restanten van de burcht in Oost-Souburg.
lingische bunkers' bestonden uit
een ronde wal met een zestien
meter brede gracht en waren
voor die tijd het meest moderne
vestingwerk. De wal was opge
trokken met de grond die was
vrijgekomen bij het graven van de
gracht. Aan vier kanten was een
brug met een poort die toegang
gaf tot de burcht. Binnenin was
een kruisvormig straatpatroon
aangelegd. Er bestaan aanwijzin
gen dat in de rest van Nederland
soortgelijke vestingwerken zijn
gebouwd, maar hiervoor ontbre
ken de concrete bewijzen. Eén
ding is in ieder geval zeker: de
Souburgse burcht heeft de tand
des tijds het beste doorstaan.
De Souburgse ondernemer D.
Schinkel maakt zich al jarenlang
sterk voor de reconstructie van
de burcht. Als penningmeester
van de Vrienden van de Karolingi
sche Burcht is hij dan ook blij dat
het er nu naar uitziet dat het her
stel op handen is. Schinkel; „De
eerste plannen om de burcht te
herstellen stammen uit 1979. Er
was toen echter geen geld be
schikbaar om daadwerkelijk aan
de slag te gaan. In de jaren tach
tig hebben wij de plannen nieuw
leven in geblazen en zoals het er
nu naar uitziet niet zonder resul
taat".
Aanvankelijk was het de bedoe
ling om op advies van provinciaal
archeoloog R.M. van Heeringen
een archeologisch planbureau in
te schakelen. De kosten die dit
met zich mee zouden brengen
waren echter te hoog. Schinkel;
„We zijn toen op het idee geko
men om de reconstructie in twee
fasen uit te voeren. Eerst de wal
en de paden herstellen en als er
later nog eens geld beschikbaar
is ook de houten woonhuizen".
De gracht blijft achterwege om
dat anders de achtertuinen van
omwonenden in waterpartijen
zouden veranderen. „We zijn nu
nog in onderhandeling over de
herbouw van een van de toe
gangspoorten. De Culturele Raad
van Vlissingen spreekt het liefst
als een 'brug tussen oud en
nieuw' die elf eeuwen moet over
bruggen", aldus Schinkel.
De eerste fase gaat zo'n vier ton
kosten. De toezeggingen van de
gemeente Vlissingen zijn er al,
maar moeten nog worden goed
gekeurd in de algemene be
schouwingen waarin de
begroting voor het komende jaar
wordt opgesteld. Volgens Schin
kel zal het Karolingische bouw
werk een aardige trekpleister
voor Oost-Souburg worden. Ver
dedigingswerken uit dit tijdperk
zijn nergen anders te zien. Schin
kel: „In Denemarken zijn verge
lijkbare burchten maar die zijn
zo'n honderd jaar jonger. Ze zijn
mogelijk gebouwd naar Zeeuws
voorbeeld. Je kunt dus rustig
stellen dat we hier met een uniek
object te maken hebben".
Schinkel is in de loop der jaren
behoorlijk in de ban van de forten
geraakt. „Ik ben er nu zo'n acht
jaar mee bezig en het fascineert
me nog steeds. Ook de burchten
in Denemarken heb ik in mijn va
kantie bezocht", aldus Schinkel.
Niet iedereen is even blij met de
reconstructie: de volkstuinders
die nu hun gewassen op de arte
facten van de Karolingische cul
tuur verbouwen, zullen moeten
wijken. De gemeente Vlissingen
heeft toegezegd dat -indien
gewenst- een andere plek voor
de tuinders zal worden gezocht.
over de Karolingische burchten in
de provincie. Het boekje is ge
schreven door provinciaal arche
oloog R.M. van Heeringen en het
voormalige hoofd van het Docu
mentatiecentrum Zeeland M.P
de Bruin. Provinciaal voorlichter
Robert-Jan Swiers verzorgde de
eindredactie. Het boekje be
schrijft de geschiedenis van de
Zeeuwse burchten. Swiers: „In
Zeeland zijn de sporen van vijf
van deze ringwalburchten terug
gevonden. In Oostburg, Dom
burg, Burgh-Haamstede,
Middelburg en Oost-Souburg. Die
van Oost-Souburg is het best be
waard gebleven." Aardenburg
hoort niet in het rijtje van Zeeuw
se 'burgen' thuis, want dit dorp is
genoemd naar een Romeinse ne
derzetting van een veel vroegere
datum.
Een tweede boek over de burch
ten is in voorbereiding bij uitgeve
rij De Koperen Tuin in Goes. Het
werk zal verschijnen in een reeks
'Op zoek naar de geschiedenis in
het landschap'.
Spec, voor slechtzittende gebitten
en ingevallen gezichten
REPARATIES: klaar terwijl U wacht!
Informatie GRATIS
Tel. afspraken 01184-14533
HOBEINSTRAAT 52 - VLISSINGEN
Zoals alle plattelandsdialecten
kent het Walchers een enorme
hoeveelheid uitdrukkingen die
ontleend zijn aan de landbouw.
Als zodanig herinneren ze aan
een vergane of verdwijnende cul
tuur. De drie voorbeelden die ik
daar nu van geef, wijzen er bo
vendien op dat de dialectspreker
ook stijlvormen hanteert die in de
geschreven literatuur niet onbe
kend zijn. Alliteratie, twee kort op
elkaar volgende woorden met de
zelfde medeklinker laten begin
nen, is in gedichten erg gebruike-*
lijk. In de volgende uitdrukkingen
gebeurt dat ook:
- Zaoie nè de zak (zoveel zaaien
dat je met de voorraad zaad in je
zak toekomt, zodat niet een stuk
land onbezaaid blijft) wil zeggen:
de tering naar de nering zetten.
- Moe je nog böönen gae binde?
Dat is een vraag die gesteld
wordt aan haastige mensen. Bo
nen binden was altijd een haastig
karwei omdat er altijd een mo
ment volgde dat de bonen
'scherp' werden en makkelijk uit
de peulen sprongen. Je kon ze
beter binden als ze nog 'dwêê'
waren.
- Dat wou niet snies of steke (zo
als een bot mes of een botte spa)
wil zeggen: het boterde niet tus
sen die mensen.
Jan Zwemer
Door de jaren heen is de burcht
meerdere malen onderzocht door
archeologen. In 1939 is een eer
ste bescheiden onderzoek uitge
voerd - door de inval van de
Duitsers was er geen tijd voor
een uitgebreide opgraving. In
1969 werd het grootser aange
pakt en kwam er meer informatie
over dit soort vestingwerken naar
boven. Onder meer werd duidelijk
dat er nooit is gevochten om de
burcht en dat deze alleen ten tij
de van een aanval bewoond
werd. Toen de dreiging van de
Noormannen wegviel, werd de
burcht wel bewoond.
Schinkel; „Twee kwarten zijn
door de archeologen onderzocht
en een derde is afgegraven om
aan grond voor de spoordijk te
komen. Het vierde kwart raken
we voorlopig niet aan. Dat dient
als een 'archeologisch archief'.
Dat bewaren we voor de toe
komst als er misschien nieuwe
en betere afgravingstechnieken
zijn." De resultaten van de opgra
vingen zijn tentoongesteld in de
Souburgse bibliotheek.
Vorige week is door de Provincie
Zeeland een boekje uitgegeven
Walcheren telt veel sculpturen,
sommige daarvan hebben een
band met elkaar. Kennis daarvan
hadden slechts ingewijden. Met
de uitgave van het boekje kan dat
veranderen, vindt de vorig jaar
oktober opgerichte Stichting
straatBeeld. De stichting wordt
gevormd door mensen die wer
ken in de culturele en toeristische
sector.
De behoefte aan een dergelijk
werkstuk bestond al geruime tijd.
Toen in 1990 de vijf oorlogsmo
numenten een feit werden, be
loofde de verantwoordelijke
Stichting Monumenten Walche
ren 40-45 het verband duidelijk
te maken met een fietstocht voor
toerist en bewoner. Ook andere
monumentale kunstbouwsels
zouden er bij worden betrokken.
Het is er nooit van gekomen. Op
de VVV-kantoren vroegen bezoe
kers aan Walcheren regelmatig
uitleg over beelden die ze tegen
kwamen op hun zwerftochten.
De informatrices hadden - zo
meidt Maria Grims, mede
initiatiefneemster en werkzaam
bij de VVV - nauwelijks een hou
vast en waren veelal niet in staat
om de bezoeker uitvoerig te infor
meren. „Met dit boekje kunnen
we de toerist, maar ook de eigen
bewoner meer informatie ge
ven", verwacht Grims.
In het boekje worden twaalf pagi
na's in beslag genomen door uit
leg over achtergronden. De
geschiedenis van de oudere beel
den krijgt er aandacht, maar ook
de in 1987 afgeschafte beelden
de kunstenaarsregeling die - zo
meldt auteur Nico Out - toch wel
wat breedte in het kunstaanbod
verschafte. De scribent gaat zich
daarbij zo af toe te buiten aan
stokpaardjes. Althans zo lijkt het
als hij over beeldende kunste
naars schrijft die een belangrijke
stempel op de beeldenproduktie
op Walcheren drukten. Wie turft
zal de naam Boezem van de
meeste streepjes kunnen voor
zien.
Pakweg zestig bladzijden zijn be
drukt met beelden en hun achter
gronden. Out volgt daarbij drie
routes. Nummer één beschrijft
Middelburg (pag 21 t/m 48),
nummer twee Vlissingen (pag 49
t/m 70) en nummer drie overig
i Beeld op de Westkappelse zeedijk dat herinnert aan de Tweede Wereldoorlog.
Walcheren (pag 71 t/m 79) Er is
een selectie gemaakt omdat niet
alle beelden gelaatst konden
worden. En die keuzes bepaalden
het resultaat, zodat de toerist en
de bewoner nog met vragen zal
blijven komen. Want wie maakte
nou dat beeld op de Middelburg
se Pottenmarkt dat winkelende
en stappende fietsers als 'hun'
rek gebruiken
'straatBEELD' werd mogelijk ge
maakt dankzij giften van allerlei
instellingen. Nico Out schreef
het, Ruden Riemens voorzag het
van nuttige foto's en Trudi Warns
zorgde voor de vormgeving.
'straatBEELD' is verkrijgbaar in
de boekwinkels en bij de VVV's
en kost f 9,50.
