BSF
Welke eisen stellen
ze aan het landschap
DE MYTHE VAN DE OESTER
Wielerronde
ook voor
tourrijders
CASSETTES
Robbe Berking
WILKENS
m
Gratis'Jungle Boek figuur.
Bij ontwikkelen en afdrukken
van uw kleurenfilm.
VERSCHOORE
Voortplanting
VLEERMU/SONDERZOEK OP WALCHEREN
Twee medewerkers van het Instituut voor Bos- en
Natuuronderzoek (het voormalige Rijksinstituut
voor Natuurbeheer) zullen de komende maanden
onderzoek doen naar het landschapsgebruik van
vleermuizen op Walcheren. Het is het tweede sei
zoen van een vijfjarig onderzoeksproject naar de
betekenis van lijnvormige begroeiingen (bomenla
nen, houtwallen, windsingels) voor vleermuizen.
Als gevolg van ondermeer de aantasting van het
landschap en verdwijning van geschikte jachtge
bieden, vormen vleermuizen in ons land een be
dreigde diergroep en genieten daardoor wettelijke
bescherming. Via het onderzoek hopen Ben Ver
boom en Hans Huitema meer inzicht te krijgen in
de eisen die vleermuizen aan een landschap stel
len om er te kunnen leven.
Sonar
Vliegroutes
Hij is geschilderd, bezongen, beschreven en
begeerd. De oester. Voor de één het sum
mum van alle zaligheden, voor de ander
een weerzinwekkend hoopje snot. Voor
wendsel voor zedeloze orgieën en volgens
Rudolf Valentino onmisbaar voor de
hartstocht. Welke mythe schuilt er achter
het begrip oester?
PZC WEEKBLADEN
Orgieën
Nationale crosstop
op Hemelvaartsdag
in Vlissingen-Oost
Sfeervol tafelen
Keuze uit 90 modellen
bij de cassette specialist:
SERVICE KWALITEIT GARANTIE
LANGE DELFT 50 MIDDELBURG
01180-13221
23e JAARGANG NUMMER 20
E
'ÊBS31LIS) no (SHU. QJJOE)
VLISSINGEN
Recht t.o. C&A en Blokker
19 MEI 1993
Zedeloze orgieën en krakende mesjes
Behalve de in de tekst genoemde verzen is er in het verleden
vaker op de oester gerijmd. Van de Zierikzeese geneesheer
J.Macqet zijn de volgende gedichtjes van rond 1770:
Indien ge koel zytleert het oester etenU de afkerigheid ver
geten./ Dan wekken de oesters in het jeugdige ingewand/ Al
zyn ze zelve koud, een heeten minnebrand;/ En zullen het 't
fiere hart' tot wederliefde dwingen.
En:
Eet oesters jeugdig paar, leef minzaem, eensgezind/ Deze is
alleen de kunst, die harten samenbindt,/ Zoo menig voordeel
kan dit zeebanket ons schenken/ Wie zou met geen vermaek,
o oesters, aen u'denken?/ Vooral daer gy het nutte aen 't aen-
gename paert,/ Daer Zierikzee een schat uit uwen handel
gaert.
geen verleden tijd. Volgens
Bastenmeyer wordt de oester op
een voetstuk geplaatst, omdat de
liefhebber aardig welgesteld
moet zijn om zich er regelmatig
tegoed aan te doen. „De prijs",
meent hij, „is de reden waarom
hij als een delicatesse wordt be
schouwd. In België betaal je al
snel duizend franken, omgere
kend ongeveer vijftig gulden,
voor een dozijn". België en de
zuidelijke landen als Spanje en
Portugal zijn het grootste afzet
gebied voor de Yersekse kwekerij.
Onderling moeten de verschillen
de soorten oesters het tegen el
kaar afleggen. De eigentijdse
Casanova die goed voor de dag
wil komen op een romantisch
avondje is het beste af met een
platte Zeeuwse oester. Deze met
zorg gekweekte schelp is de lie
veling van de Zeeuwse kwekers.
Hij is minder bitter van smaak
dan de Franse creuse, volgens Er-
win Bastenmeyer. De fijnproevers
staat echter een tegenvaller te
wachten. De ziekte Bonamia
Ostreae waart al sinds enkele ja
ren onder de platte oester en
heeft ook nu weer flink om zich
heen geslagen. Waarschijnlijk zal
hij daardoor schaars en duur wor
den en wederom zijn positie inne
men als delicatesse voor een
kleine elite
De Belgische gevelkunstenaar Luck Putman ver
toeft de komende maanden regelmatig op Wal
cheren en exposeert nu in Domburg. Zijn
modellen zijn historische gebouwen die hij, bui
ten, met een tekenplank op schoot vastlegt.
Een artikel op de Uitpagina.
Om autodiefstal te voorkomen, kan het kente
kennummer in de ruiten worden gegraveerd.
Automark houdt graveeracties
in Vlissingen en Goes.
Twee onderzoekers gaan op Walcheren de
vliegroutes en het landschapsgebruik van vleer
muizen navorsen. Hoe reageert de vleermuis,
wanneer zijn sonar geen echo terug ontvangt,
bijvoorbeeld bij een 'gat' in de omgeving.
Zie Abdij Nieuws.
Deze houding is typisch voor de vrijhangende vespervleer-
muizen tijdens de winterslaap. De vleugels worden langs het
lichaam gehouden en de staart is over de onderbuik gevouwen.
pese kusten. Tot de achttiende
eeuw. Toen was het de Franse
adel die zich massaal aan oester
orgiën te buiten ging.
Of het nu om een déjeuner, een
diner of een souper ging, de
oesters werden met hondèrden
tegelijk verorberd. Een Frans poli
ticus schreef er twee eeuwen ge
leden over:
„Ik onderhield drukke relaties
met de heer Laperte, de griffier
van de rechtbank. Op zekere dag
zei Laperte tegen me: „Nog nooit
heb ik de gelegenheid gehad om
oesters te eten zoveel ik lustte".
Ik besloot hem dit genoegen te
verschaffen. Hiertoe nodigde ik
hem bij mij ten eten. Ik hield hem
gezelschap tot het derde dozijn
oesters, waarna ik hem verder al
leen liet gaan. En hij ging verder!
Hij ging tot aan het tweeënder
tigste dozijn! Toen liet ik mijn
gast, ongerust, ophouden. „Bes
te vriend", zei ik tegen hem, „je
plan is toch niet om je nu al zat
te eten aan oesters? In de zaal
naast ons is het diner opgediend.
Laten we gaan eten". Wij dineer
den, en de kerel at, alsof hij nog
niets gegeten had."
Maar misschien was het niet al
len de eetlust die Laperte tot zul
ke exorbitante hoeveelheden
dreef. De lustopwekkende bijwer
kingen waren hem ongetwijfeld
bekend. Van Casanova werd im
mers gezegd dat hij iedere avond
wel vijftig oesters verslond, om
dat hij anders zijn amoureuze
avonturen niet kon volhouden.
De rest van de schelpen liet hij in
de decolletés van zijn minaressen
glijden.
Ook de schilderkunst was niet
blind voor de sexuele symboliek
van de oester. Wellustig kijkende
mannen die bevallige dames een
oester aanreiken, zoals op het
schilderij Het OestermaaT (1661)
van Frans Mieris de Oude. En dan
is er natuurlijk De Oestereetster
van Jan Steen. Er is weinig voor
stellingsvermogen voor nodig om
uit de blik van de oestereetster
op te maken dat zij meer van plan
is dan uitsluitend de oesters te
verorberen.
Sinds eind vorige eeuw worden
de oesters in Zeeland gekweekt -
naar het voorbeeld van de Fran
sen - en zijn door hun lange
groei- en voortplantingsfase op
nieuw tot een delicatesse verhe
ven. Het schelpdier, gezien als
opwekker van erotische gevoe
lens, heeft zelf een gecompli
ceerd sexleven. Erwin
Bastenmeyer, oesterkweker bij
de firma Krijn Verwijs uit Yerseke,
legt uit hoe de oester zich voort
plant en gekweekt wordt. „De
oester is tweeslachtig en veran
dert in het derde levensjaar twee
keer van geslacht. Van mannetje
naar vrouwtje en weer terug. Na
de bevruchting stoot de oester
het zaad, dat melk genoemd
wordt, naar buiten, waarna het
door ons opgevangen wordt met
collectoren. In de negentiende
eeuw waren dat dakpannen en
tegenwoordig zijn het mossel
schelpen die worden uitgezet en
waaraan het oesterbroed zich
kan hechten", vertelt Bastenmey
er. „Die oesterpercelen in de
Oosterschelde, waar de collecto
ren worden uitgezet huren wij
van het rijk".
De oester mag dan afwisselend
een mannelijk en een vrouwelijk
geslachtsorgaan bezitten, in de
oude volksrijmpjes wordt duide
lijk op één sexe gezinspeeld. Eén
van de verzen van eind achttien
de eeuw luidt:
Uw oester is ook goet/ Waarna ik
watertand/ En heb tot opdien
staag/ Een stijf mes in mijn hand
Een ander verheerlijkt:
Heil zij dan/ die lieve oesterjes/
Heil het mesje/ dat haar kraakt
De oesterorgieën en krakende
mesjes zijn inmiddels achterhaald
en de wellustige symboliek
speelt misschien in deze tijd geen
rol meer, echterde associatie
met rijkdom en status is nog
"Door hun nachtelijke leefwijze
zijn vleermuizen niet bepaald be
kend bij het grote publiek", vol
gens Verboom. "Een enkele keer
slechts zien we ze in de avond
schemering fladderen in een park
of boven onze tuin. Toch telt Ne
derland zo'n 17 soorten vleermui
zen, waarvan enkele zo algemeen
zijn, dat we ze vrijwel overal in
ons land kunnen aantreffen". Bij
het onderzoek op Walcheren
gaat de belangstelling van de on
derzoekers uit naar de gewone
dwergvleermuis en de laatvlieger,
respectievelijk de kleinste en één
van de grootste hier voorkomen
de soorten. Beide soorten verblij
ven overdag in holten in
gebouwen, in spouwmuren, on
der dakpannen en op kerkzolders.
De vrouwtjes verzamelen zich in
het voorjaar in kolonies om daar
hun jongen groot te brengen.
Laatvliegerkolonies omvatten
zo'n 10 tot 60 dieren. Kolonies
van de gewone dwergvleermuis
zijn doorgaans iets groter en kun
nen tot 200 dieren herbergen.
"Om 's nachts actief te kunnen
zijn, hebben ze een ingenieus
systeem ontwikkeld, waarmee ze
feilloos hun weg door de duister
nis kunnen vinden", legt Ver
boom uit. "We noemen dit
echolokatie of sonar. De dieren
produceren hierbij hoogfrequen-
tie, voor de mens niet hoorbare,
geluiden. Via de teruggekaatste
echo's verkrijgen de dieren, al
vliegend, een beeld van hun om
geving. Bij het onderzoek maken
wij van dit systeem dankbaar ge
bruik. Via zogenaamde vleer
muisdetectors zijn de
hoogfrequentie echolokatiegelui-
den hoorbaar als korte tikjes,
waardoor een soort ratel ont
staat. Door verschillen in ritme en
klank zijn zo de meeste Neder
landse soorten op grond van hun
geluid te herkennen".
Alle Nederlandse vleermuizen le
ven van insekten, die ze met be
hulp van echolokatie opsporen en
vangen. De dwergvleermuis leeft
hoofdzakelijk van muggen en
kleine nachtvlinders, terwijl de
laatvlieger grotere nachtvlinders
en ook wel kleine kevers eet. Per
nacht kan een dwergvleermuis,
een diertje van nauwelijks 5
gram, met gemak zo'n 500 in
sekten verorberen.
Uit veldwaarnemingen geduren
de de afgelopen jaren is gebleken
dat vleermuizen, nadat ze in de
avondschemering hun kolonies
hebben verlaten, zich via vaste
vliegroutes door het landschap
bewegen. Langs deze routes be
reiken ze hun jachtgebieden, die
soms kilometers van de kolonie
verwijderd liggen. Onderweg
wordt doorgaans ook gejaagd.
De routes blijken veelal lijnvormi
ge structuren in het landschap te
volgen, zoals bomenlanen, hout
wallen en bosranden.
In Walcheren ontdekten Verboom
en Huizema een netwerk van
houtsingels, hoofdzakelijk langs
wegen. Het is bij verkenningen
de afgelopen weken gebleken,
dat vleermezen deze houtsingels
nauw volgen. Huitema: "Om de
VERVOLG PAGINA
ABDIJNIEUWS
Al in de Préhistorie stond de
oester op het menu. Toen was
het armeluisvoedsel. De zeemos-
iè)@
Oplage: 24.400.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Faam.
Totale oplage: 49.000.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10.
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Steunpunt:
Boekhandel Bikker,
Walstraat 94. Vlissingen.
Advertentieverkoop:
G.J.A. van den Eeden
Tel. 01184-72283.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81171 en Michelle
Bruggeman (ai), 01180-81170.
Redactie-adres: Postbus 5017.
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC. Oost-Souburgseweg
10, 17.00 uur. Postbus 18. 4380
KA Vlissingen. tel. 01184-84000
(Boekhandel Bikker vrijdag 16.00
uur).
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 170.025.
selen lagen gratis voor het opra
pen langs de kusten van
Denemarken tot aan Portugal.
Vermoedelijk zou dit zo gebleven
zijn als de Romeinse veldheer Lu-
cullus daar geen verandering in
had gebracht. Met de talloze ver
overingen van vreemde gebieden
nam ook zijn zucht naar buitenis
sige gerechten toe. Van uit de
verste hoeken van zijn rijk liet hij
de vreemste produkten aanvoe
ren. Eén van zijn grootste ontdek
kingen was de oester, die
vervolgens op geen enkele
schranspartij meer ontbrak. Aan
gestoken door Lucullus kon de
rest van de Romeinse elite niet
achterblijven, ledereen die zijn
status wilde verhogen, overlaad
de zijn gasten met oesters.
Het Romeinse Rijk ging ten onder
en de populariteit van de oester
nam af. Teruggebracht tot het
minderwaardige hoopje snot van
weleer, kon de oester weer zor
geloos ronddobberen langs Euro-
Het Sloehavencircuit is op He
melvaartsdag (20 mei) ander
maal decor voor een nationale
motorcross. In nagenoeg alle
klassen worden gestreden,
ook de viertakt-motoren ko
men in actie. De organiseren
de MSV De Uitlaat heeft
verder de klassen 125cc,
250cc, 500cc en de zijspan
ners op het programma
staan.
De nationale viertaktklasse is
goed vertegenwoordigd in
Vlissingen-Oost. Alle toppers
komen naar Zeeland. Overi
gens kiezen steeds meer cou
reurs voor deze motor. Toch
zijn ook de tweetakt machi
nes sterk bezet. Vooral bij de
populaire 125 cc-klasse.
Zeeuwse favorieten worden
er niet genoemd. Dat gebeurt
wel in de 250cc, waar Marco
Overweel graag voor eigen
publiek wil schitteren. De
Middelburger heeft dit jaar al
een aantal klinkende resulta
ten neergezet. Toch moet hij
rekenen op felle concurrentie.
Leo Ovaa en bakkenist Ronald
Borkus komen we als Zeeuw
se favoriet in de zijspanklasse
tegen. Routine is in deze klas
se van groot belang. Vooral
de vaardigheid om in twee
manches goed te sturen en
voorin te eindigen is een zaak
wara jonge zijnspancrosssers
nog wel eens problemen mee
hebben. Ovaa beschikt over
de ervaring om zijn motor met
zijspan goed rond te krijgen.
Het eerste startschot wordt
rond twaalf uur gegeven. De
trainingen op dit publieks
vriendelijke terrein in de Vlis-
singse Sloehaven beginnen
om tien uur 's morgens.
Voor het eerst in het bestaan
van de Ronde van Midden-
Zeeland kunnen nu ook tour
rijders het parcours van deze
wielerklassieker, die zaterdag
22 mei verreden wordt, af
leggen. Deze tocht voor tour
rijders wordt een dag later,
zondag 23 mei, gefietst.
De tourtocht is een initiatief
van de Zeeuwse Ren- en
Tourclub Theo Middelkamp.
De wielrenners rijden over
het nog aangeklede parcours,
waar de dag ervoor bekende
professionals over scheerden.
Er kan gekozen worden tus
sen een afstand van 120 of
180 kilometer. De langste af
stand is die van de profs, de
korte die van de amateurs. In
schrijven kan,tussen 9 en 10
uur, bij de kantine van de
voetbalvereniging Goes op
het sportpark Het Schenge.
