Francisca van Vloten heeft iets
met Jan Toorop en Piet Mondriaan
Rode Kruis ligt goed op
't Walcherse platteland
Primafoon
joh
heide-
32^9
MOOISTE
FOTO'S
scw
Burgemeester Mariekerke koopt 1e Rode Kruiszegels
RADIO ATLANTIS
75,-
W&r 1
J.P.A. Rossël
tandprotheticus
Het ritme van Walcheren
Studiedag over
schoolkeuze
en apartheid
C
KOEKEPAN
DE
*«ll M®
lil 1 Htt
EU#*®®
JfyERSCHOORE
De lezer kan - ook al is het dan op de valreep
- zich nog aanmelden voor een 'Wandeling
door Domburg' op donderdagmorgen 17
september onder leiding van schrijfster Fran
cisca van Vloten. Dat is - vandaar die hoofd
letters - niet zo maar een wandeling, maar
een tocht terug in de tijd, bedoeld om de
deelnemers dingen te laten zien die ook nu
nog herkenbaar zijn voor de periode, toen
kunstenaars als Jan Toorop en Piet Mondri
aan er de inspiratie vonden voor het ontwik
kelen van een eigen stijl van werken,
uitmondend in scheppingen, waarvoor van
daag de dag nog grif grof geld wordt betaald.
Herkenbare plaatsen zijn bijvoorbeeld de hervormde
kerk, door Mondriaan zowel figuratief als abstract
weergegeven. Of de Hoge Hill vanwaar Jan Toorop
vol melancholie heeft staan uitkijken over zee en op
welke plek hij zich de bijzondere lichtval langs de
kust en de weerschijn ervan over het Walcherse land
moet hebben staan inprenten.
Handel
Museum
BEVOLKING IS GUL MET GELD EN BLOED
Aanwas
PZC WEEKBLADEN
NIEUWE KUNSTGEBITTEN
„Speciaal geprijsd"
26 cm
normaal f 168,-
SERVICE KWALITEIT GARANTIE
LANGE DELFT 50 MIDDELBURG
01180-13221
Ook per auto bereikbaar via
parkeerterrein Zeemanserve
IB B BH. BS) ®ÖD (S UIL (LIJ n
22e JAARGANG NUMMER 38
16 SEPTEMBER 1992
De rondleiding door Domburg
maakt deel uit van een door de
Stichting Educatief Toerisme
Zeeland in Oostkapelle voorbe
reid programma rond het thema
'kunstenaars in Domburg', een
activiteit die deze week op 16 en
17 september plaatsvindt onder
de vlag van Zeeland Cultuur-
maand.Francisca van Vloten
heeft iets met Domburg en nog
iets meer met de kunstenaarsko
lonie uit de tijd van toen. Op haar
eigen manier raakte ze verslin-
gerd aan Domburg in de jaren dat
haar man er gemeentesecretaris
was en zij zelf het Domburgs
Badnieuws volschreef. Francisca
was al eerder met Toorop gecon
fronteerd vanwege zijn band met
de Tachtigers, een groep vakge
noten die rond 1880 een nieuwe
stroom in de letterkunde deden
ontstaan en waarin Francisca
ook altijd geïnteresseerd is ge
weest. Tijdens haar verblijf in
Domburg bracht Francisca menig
uurtje door in het gemeente
archief dat tal van verwijzingen
bleek te herbergen naar de perio
de toen er sprake was van 'een
levendig kunstgedoe' op
Domburg.
Had dat te maken met de aanwe
zigheid van zoveel hoogmogen-
den, mensen van voorname
komaf en met veel geld, waar
door als een lopend vuurtje in de
kring van elders in het land ope
rerende kunstenaars het bericht
werd doorgeven dat je maar be
ter op Walcheren kon zitten om
dat daar 'handel' zat? Dat is een
aspect, meent Francisca. Maar
het had ook te maken met de
magische kracht van Toorop die
min of meer toevallig in Domburg
was terecht gekomen en die in
de vriendenkring van kunste
naars de vele pluspunten van een
verblijf in Domburg bekend zal
hebben gemaakt. Zo in de geest
van: je zit daar in een inspireren
de omgeving, het leven is er rela
tief goedkoop en er komen
hotemetoten uit heel West Euro
pa, dus je kunt er ook nog lekker
verdienen. Feit is dat Toorop na
incidentele bezoeken zo ver
knocht raakte aan Domburg, dat
hij er vanaf 1903 tot begin jaren
twintig jaar na jaar terugkeerde.
Piet Mondriaan kwam in 1908
voor het eerst in Domburg en ook
hij bleek voor jaren 'verkocht'.
Wat Francisca van Vloten vooral
in het werk van Toorop trekt is
dat hij in een aantal werkstukken
zo'n bijzondere lichtval heeft
weergegeven. Mondriaan deed
dat ook, maar op een andere ma
nier, wat woester. En sommige
van zijn duintekeningen vindt
Francisca werkelijk schitterend,
zelfs 'ongelooflijk mooi'. In beide
gevallen meent zij dat er sprake is
van zeer veelzijdige kunstenaars,
die hele boeiende ontwikkelingen
hebben doorgemaakt.
Francisca van Vloten heeft zich
veel moeite getroost om na te
gaan hoe de aanwezigheid van
na hun dood zo beroemd gewor
den kunstenaars als Toorop en
Mondriaan is ervaren in de Dom-
burgse samenleving. Zo werd
Toorop omschreven als een aima
bele man, een warm figuur.
"Mondriaan viel er in Domburg
een beetje buiten", weet Franci
sca uit bestudering van allerlei
documenten. "Hij werd ook niet
op waarde geschat. De Dombur
gers vonden die Mondriaan zelfs
maar 'un eenzelvig ventje'. En er
werden ook wel eens grapjes
met hem uitgehaald. Zo is daar
het overgeleverde verhaal dat an
dere kunstenaars wel eens stie
kem wat in zijn half gereed zijnde
werk veranderden en vervolgens
benieuwd afwachtten of de goe
de man het wel in de gaten
kreeg. Toorop moet daar op
goedmoedige wijze aan hebben
meegedaan, maar hij had aan de
andere kant wel degelijk waarde
ring voor het werk van Mondri
aan en voor de enorme kracht
van wat hij aan het ontwikkelen
was. Mondriaan is ook wel geka
rakteriseerd als iemand die niet
zo erg sociaal vaardig was.
Francisca: En het grappige is dat
ik dat ook wel zie in zijn werk. In
bepaalde fasen had hij een soort
starheid over zich, waardoor het
net lijkt alsof hij zijn werk dubbel
wilde uitdrukken in zijn leven".
Brengen nu bepaalde werken van
Mondriaan en Toorop op veilin
gen enorme bedragen op, in de
tijd toen deze in Domburg crea
tief bezig waren, was het armoe
troef. Er werd veel geleend en op
de pof gekocht in het winkeltje
van Kaatje-van Neeltje, waar Too
rop altijd zijn liefste broodbeleg
kocht: komijnekaas. En in menig
Domburgse familie zijn nog wel
krabbeltjes en schetsjes terug te
vinden die Toorop destijds heeft
aangeboden als wederdienst
voor het lenen van geld of het
verkrijgen van goederen.
Merkwaardigerwijs heeft Dom
burg nooit echt de gelegenheid
aangegrepen om de band met de
badplaats van kunstenaars als
Toorop, Mondriaan en nog een
aantal andere interessante figu
ren, die ze rond zich verzamelden
breed uit te dragen. Goed, er
staat ergens een 'Mondriaan-
bank' en ook is er een straat naar
Toorop genoemd, maar daar
houdt het ver mee op. De samen
hang Domburg
kunstenaarskolonie is de laatste
tijd wel wat nadrukkelijker onder
de aandacht gebracht in publica
ties, waaraan ook Francisca zelf
haar bijdragen heeft geleverd. En
ook de film 'Het Zeeuwse Licht'
van Jetske Spanjer over de
kunstenaarskolonie heeft een
breed publiek geattendeerd op
dat interessante Domburgse
tijdperk.
Francisca van Vloten geeft het
onmiddellijk toe: er had al lang in
Domburg een museum moeten
staan om die gewichtige episode
uit de geschiedenis van Domburg
te kunnen belichten. "Dat blijft
ook nog steeds een droom van
mij. Bergen is al vrij ver met de
realisering van een museum,
waarin het bestaan van de Ber
gense School onder de aandacht
wordt gebracht. Op haar manier
blijft de echtgenote van de vroe
gere gemeentesecretaris van
Houtum zich inzetten om telkens
weer linken te leggen naar dat
beroemde verleden. Zij doet dat
onder andere met de rondleiding
van deze week, waarbij ze er stel
lig op zal wijzen dat men bij het
restaurant 'In den Walchersen
Dolphijn' welhaast op gewijde
grond staat. Daar op die plek ver
bleef Jan Toop vaak, van 1903
tot ongeveer 1920. En Piet Mon
driaan bezocht hem daar zo af en
toe. Ongetwijfeld heeft hij vaak
door een van de raampjes vanuit
een bijzondere hoek een blik ge
worpen op de door hem meerma
len vereeuwigde Nederlands
hervormde kerk. Een door Franci
sca teruggevonden uitspraak van
Toorop, gedaan in 1908, zou in
een wervende VVV-folder niet
hebben misstaan: 'Het is buiten
zo mooi van kleur, kleur, kleur en
zon... je wordt bedwelmd. De
rust is hier onzegbaar".
Op het Walcherse platteland
wordt gul gegeven aan het Rode
Kruis. Niet alleen als vrijwilligers
met de collectebus de deuren af
lopen, maar ook als er een be
roep op de bevolking wordt
gedaan om bloed te geven. Het
bestuur van de afdeling Walche
ren Noord West wil ter gelegen
heid van het feit dat de
gemeente Mariekerke een van de
plaatsen in het land was waar de
eerste Rode Kruis postzegels ofi-
cieel zijn verkocht, de bevolking
daar graag mee complimenteren.
Vier ker per jaar assisteren men
sen van de Rode Kruisafdeling tij
dens bloedafname-sessies in
verschillende kernen De op
komst is meer dan bevredigend.
„Het is werkelijk fantastisch",
meldt voorzitter Kees Davidse
enthousiast. En dat komt goed
uit, want er is op het ogenblik
een enorm tekort aan bloed. Dat
heeft voor een belangrijk deel
met het oorlogsgeweld te maken,
maar ook uit Amerika neemt de
vraag naar bloed toe.
De afdeling Walcheren Noord
West telt 57 vrijwilligers die als
lid van de Rode Kruis Kolonne
(RKK) ingeschreven staan. Daar
naast zijn er 875 bewoners in vijf
kernen die als begunstiger van
het Rode Kruis een jaarlijkse con-
tributiebijdrage leveren. RKK- vrij
willigers assisteren onder meer
op de strandposten en zijn ook bij
evenementen als een motorcross
of bij het ringrijden en andere ge
beurtenissen waar eerste hulp
nodig kan zijn.
De vrijwiligers van de afdeling
Walcheren Noord West waren
onlangs ook in touw bij de ont
vangst en begeleiding van veertig
kinderen uit Tsjechoslowakije tij
dens een vakantieverblijf in de
verpleegstersflat van 'Zonneveld'
bij Oostkapelle. De kinderen heb
ben, omdat ze in de buurt van
een concentratie van fabrieken
wonen, ademhalingsmoeilijkhe
den. De Rode Kruismensen toon
den zich verbaasd hoe ze de
kinderen zagen bijkomen. En ook
een begeleidende arts kon mee
delen dat de kinderen dank zij het
verblijf aan de Walcherse kust
een stuk gemakkelijker de winter
zullen doorkomen.
Met graagte assisteren vrijwilli
gers van het Rode Kruis ook bij
de reizen van de Rode Kruisboot
Henri Dunant. „Als je niet mee-
kunt heb je er gewoon de pest
in", bekent secretaris Nel
Geschiere-Davidse.
Met voldoening maakt zij samen
met voorzitter Davidse en
bestuurslid Kees Roelse gewag
van de grote belangstelling bij de
schooljeugd, mede gestimuleerd
door het onderwijzend personeel.
„Een goede zaak, want die jeugd
vormt straks onze eerste aan
was", zo meent het bestuur.
Kees Roelse regelt binnen de af
deling de jaarlijkse collecte en
zorgt ook voor een gesmeerde
organisatie rond de verkoop van
de Rode Kruiszegels. De vorige
keer werden er 1800 boekjes ver
kocht. De hoop is erop gericht
opnieuw zoveel postzegelsetjes
te kunnen verkopen. Een deel
van het aan de afdeling toeko
mende geld wordt opzij gelegd
om bij bepaalde noden te kunnen
bijspringen. Ook wordt er geld
geïnvesteerd in opleidingen. Bij
voldoende belangstelling gaat er
binnenkort weer een basiscursus
van start, waarbij met name aan
dacht wordt geschonken aan
aspecten als eerste hulp en hart-
reanimatie. „De mensen zijn van
harte welkom", zegt het bestuur
uitnodigend.
Oplage: 24.100.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Faam.
Totale oplage: 48.035.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Steunpunt:
Boekhandel Bikker,
Walstraat 94, Vlissingen.
Advertentieverkoop:
G.J.A. van den Eeden
Tel. 01184-72283.
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81171 en Marien Kaat,
01180-81170.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36, 4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Oost-Souburgseweg
10, 17.00 uur. Postbus 18, 4380
KA Vlissingen, tel. 01184-84000
(Boekhandel Bikker vrijdag 16.00
uur).
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 168.170.
Burgemeester B.J. van Putten
van Mariekerke had zijn centen
net zo goed in de portemonnee
kunnen houden, toen hij dezer
dagen heel officieel de eerste
nieuwe postzegels van het Ne
derlandse Rode Kruis 1992 kocht
uit handen van voorzitter Kees
Davidse van de afdeling Walche
ren Noordwest. Want directeur
Van Beveren van het Middelburg
se postkantoor deed de eerste
burger even later zo'n setje
cadeau.
De aankoop was dan ook meer
bedoeld om het goede voorbeeld
te geven aan de gemeenschap,
om het dit jaar 125 jaar oude Ro
de Kruis te steunen. Een deel van
de opbrengst mag dan wel in de
landelijke kas vloeien, de toeslag
kan binnen de eigen afdeling
Walcheren-Noord/West worden
besteed, dus hoe meer postze
gels er worden verkocht des te
meer kan er in de vijf kernen van
de afdeling aan initiatieven wor
den ontwikkeld.
Zowel de burgemeester als de di
recteur van het postkantoor Mid
delburg stonden even stil bij het
ontstaan en de ontwikkeling van
de Rode Kruis organisatie. Waren
er in het begin elf plaatselijke af
delingen, een klein aantal vrijwilli
gers en ongeveer duizend
betalende leden, thans telt het
Nederlandse Rode Kruis maar
liefst 480 plaatselijke afdelingen,
rond 33.000 vrijwilligers en een
miljoen betalende leden.
De burgemeester wees er op dat
een van de meest in het oog lo
pende vormen van humanitaire
hulp thans plaats vindt in het
voormalige Joegoslavië, „heel
dichtbij, amper duizend km ver
wijderd van ons zeer vredige Me-
liskerke", aldus de burgemeester.
Maar vele vrijwilligers stoppen
ook veel vrije tijd in andere activi
teiten zoals assistentie bij evene
menten, thuishulp aan zieken en
gehandicapten, assistentie bij
bloedafname-sessies, het oprich
ten en instandhouden van tele
fooncirkels en het Jeugd Rode
Kruis.
Volgens burgemeester Van Put
ten zou het voor de jarige Rode
Kruis organisatie het mooiste ca
deau kunnen zijn dat een volgend
jubileum niet meer gevierd hoeft
Aankoop van de eerste Rode Kruispostzegels door burgemeester van Putten. Links afdelingsvoor
zitter Davidse.
te worden, omdat dan het Rode den. „Maar dat getuigt van wei- eerste burger van Mariekerke
Kruis overbodig zou zijn gewor- nig realiteitszin", zo moest de meteen toegeven.
Palermo® Plus. Tafel- en wandtoestel. Met nummerherhaling, naam n-
dex en volume- en klankregehng van het oproepsignaal. In diverse kleuren.
NU VAN 98,-VOOR
PRJMAFOON IS O.A GEVESTIGD IN MIDDELBURG. LANGE DELFT 86
DE WINKEL VAN PTT TELECOM
Spec, voor slechtzittende gebitten
en ingevallen gezichten
REPARATIES: klaar terwijl U wacht!
Informatie GRATIS
Tel. afspraken 01184-14533
HOBEINSTRAAT 52 - VLISSINGEN
Schoolkeuze en apartheid in het
basisonderwijs: kwaliteit of dis
criminatie. Dat onderwerp staat
op 16 oktober centraal tijdens
een door het provinciaal opbou-
worgaan Stichting Zeeland ge
plande studiedag in de Zeeuwse
Bibliotheek.
De studiedag vloeit voort uit het
resultaat van een onderzoek, dat
heeft aangetoond dat de etni
sche samenstelling van de basis
schoolbevolking primair de
schoolkeuze van de ouders be
paalt. En dat gebeurt ondanks
het ontbreken van woonconcen-
traties van allochtonen in Zee
land.
Na enkele inleidingen in de och
tenduren zullen er 's middags
workshops plaats vinden rond
schoolkwaliteit en keuzecriteria
van ouders en hoe die positief
zijn te beïnvloeden.
Want als de zomerbloemen
zijn uitgebloeid, staat de Erica
gracilis, ook wel dopheide ge
noemd, volop in bloei. Leuk
voor op uw terras of balkon.
Nu drie Enca's in mime rib-
schaal 0 23 cm
van 18,35 voor
Erica's p.st 4,95. Ribschaal 3,50
