Om nooit te vergeten
Terwijl het Rotterdam mislukte
stroomde hier het geld binnen
'Als ik over die
weg kom, zie ik ze
weer neerduiken'
WALCHERSE OORLOGSMONUMENTEN VOOR DE VREDE
Er moesten monumenten komen, bedacht drs. M.C.
Verburg. Hij broedde er al een tijd op. Zelf herinnerde
hij zich nog het moment dat hij in als student te Rot
terdam hals over kop naar Middelburg reisde en in
die meidagen van 1940 slechts smeulende puinho
pen aantrof. De jaren daarop, onder de Duitse bezet
ting, waren ook al vreselijk genoeg. Om nooit te
vergeten, zoiets mocht nooit meer gebeuren. En mo
numenten lenen zich ervoor om de pijn van toen
voor eeuwig te tonen.
Westkapelle
Herdenkings
plechtigheid in
Nieuwe Kerk
Positieve actie
Een uniek project, oordeelde WVC, en
kwam met een ton op de proppen.
Vier gemeenten plus het Waterschap
zijn goed voor 210.000 gulden, de
provincie trok 50.000 gulden uit, het
bedrijfsleven leverde een bijdrage van
55.000 gulden en particulieren brach
ten met kleine bedragen zo'n 11.000
op.
Daar boven op oordeelde het An
jerfonds dat de doelstelling overeen
kwam - oorlog in gedachte houden -
en gaf 80.000 gulden. En dankzij die
royale gebaren kon de Stichting Mo*
numenten Walcheren vijf monumen
ten bestellen. Die worden geplaatst
op plaatsen die voor het begin en het
einde van de oorlog van betekenis zijn
geweest.
Morgen (donderdag 17 mei) onthult
prinses Juliana het eerste beeld, dat is
geplaatst aan het eind van de Burg
promenade in Middelburg. Afgelopen
maandag werd het beeld geplaatst,
net op tijd. De andere beelden komen
op de plaatsen waar de geallieerden
de dijken bombardeerden; Ritthem,
Veere, Westkapelle en Vlissingen.
Wellicht dat deze beelden de komende
maanden worden geplaatst en op 4
oktober met een officieel tintje aan
het publiek worden prijsgegeven. Op
4 oktober 1944 braken namelijk de
dijken door onder het geweld van de
zware bommen.
Giften aan de Stichting Monumenten Walcheren 40-45
SPOREN VAN DE OORLOG:
Rechtstreekse
uitzending van
Omroep Zeeland
DE FAAM - DE VLISSINGER
Woensdag 16 mei 1990
m
Verburg ging aan het werk.
Hij nodigde de burgemeesters
uit van Vlissingen, Westka-
pelle, Veere en Middelburg.
Ook de dijkgraaf van het Wa
terschap Walcheren kreeg
een uitnodiging en daarnaast
polste hij mensen die maat
schappelijk nogal wat in de
melk te brokkelen hebben.
„Eigenlijk een elitaire opzet",
beseft de socialist Verburg.
Maar hij haast zich om er aan
toe te voegen: „Maar wel
met goede bedoelingen".
Sigurdur Gudmundsson naast zijn beeld "Een gestolde herinnering" dat morgen in
Middelburg op de Burgpromenade wordt onthuld.
Uniek project
gerealiseerd
In de Nieuwe Kerk wordt
voor de onthulling van het
monument van Sigurdur
Gudmundson door prinses
Juliana een herden
kingsplechtigheid gehou
den. 17 mei is het namelijk
50 jaar geleden dat de Duit-
sche Luftwaffe werd ver
woest. Tijdens die
herdenkingsplechtigheid
spreken onder anderen prof.
dr. J.C.H. Blom, prof mr. I.A.
Diepenhorst, burgemeester
mr. C.G.J. Rutten en drs.
M.C. Verburg. Hare konink
lijke hoogheid prinses Julia
na zal ook de herden
kingsplechtigheid bijwonen
De procedure begon. Van boven
af - zoals de Middelburgse staats
raad het uitdrukt - gingen burge
meesters en dijkgraaf aan het
werk om hun plaatselijke mede
bestuurders te overtuigen van
het belang. Via commissies - zo
als dat meestal gaat - kwam het
bij de raden terecht en die oor
deelden positief. „Allen in West
kapelle waren er wat
strubbelingen". Verburg rakelt
het bekende verhaal op. Het
beeld van Rudi van de Wint zou
plagiaat zijn, schreeuwden de po
litici aldaar. Van de Wint moést
dus zijn huiswerk opnieuw ma
ken en levert dezer dagen de
schets in bij de bestuurders ach
ter de dijk van de Walcherse
plaats.
Verburg reageert nu gelaten op
de Westkappelse storm. „Het
heeft inderdaad de procedure
wat vertraagd. Maar dat geeft
niet. Vlissingen bijvoorbeeld
vindt het helemaal niet erg dat de
beelden wat later worden ge
plaatst. 4 oktober is immers ook
een prima datum. Zo maak je van
de nood een deugd".
Als Verburg verhaalt blijkt de hele
actie ontspannen en doorgaans
positief te zijn verlopen. Het be
drijfsleven dat over het algemeen
poasitief bijdroeg, de actie van de
huis-aan-huis-bladen De
Faam/De Vlissinger die toch goed
was voor zo'n 11.000 gulden, de
provincie, het Anjerfonds, het
waterschap dat bijdroeg, maar
ook de talrijke mensen die de
Middelburger in hart en nieren
(her)ontmoette dankzij de actie.
Ook WVC had niets dan lof voor
de toegewijde werkwijze van de
Een model van het beeld van Mari Boeyen dat een plaats krijgt
op de Nolledijk in Vlissingen.
Op de dijk in Veere moet dit model van Da
vid van de Kop verrijzen.
In Ritthem komt een beeld van Steef Root
haan, gelijk aan dit model.
Aalst, J. van, Burg. D. Kooimanweg 545, Purmerend 25.—; Adriaanse, F.W., Herenstraat 39, M'burg 25.—;
Adriaanse, dames 100,-; Alg. Zeeuwse Verz. 5.000,-; AMRO Middelburg, i.o.v. M. Minderhoud, Herengracht
72, M'burg 100,—; AMRO Middelburg, Markt 7, M'burg 1.000, Antwerpen, N. vart, Nassaulaan 81, M'burg
25,—; Arneville Middelburg 1.025,—; Baare, J. de, D.V. Schagenplantsoen 7, Waddinxv. 25,—; Barentsen, C.M.,
Parkweg 7, Westkapelle 150,-; Batten, R„ Sprencklaan 3, M'burg 100,—; Beer-Poortugael, A. den, Wage-
naarstraat 17, M'burg 25,-; Beijl, J.W. de, J. v. Beierenstr. 40, 's-H.H.Kind. 50,-; Beijl, W. de. Herengracht
116, M'burg 20,—; Berdenis, J.P. 100, Berenpas, H.J., Ln. van Nieuwenhove 12, M'burg 50,—; Berg, G.A.
v.d., Molenwater 129, M'burg 10, Bimmel, A. T. Brandsmakwartier 44, M'burg 20,—; Bliek, W„ Boul. de Ruy-
ter 252, Vlissingen 20,—; Bollen, N.M., V. Kleffenslaan 84, M'burg 25,— Boogert, L.W., Zwanenlaan 9, Veere
100,— Boon, Arnesteinweg 17, M'burg 100,-; Bouwense, P.A., Noordweg 47, Oostkapelle 100,—; Brandt,
L A., Pb. 5052, Vlissingen 15.-; Brouwer, J.A.I., Zandkreekstraat 6, M'burg 10,—; Brouwer-Toebes, S.M.,
Zandkreekstraat 6, M'burg 50,-; Bruijne, P. de, Roozenburglaan 123, M'burg 10,-; Carlier, Middelburg
1.000,—; Casembroot, barones S.C. de, Meiwerfweg 12, Gapinge 100,—; Daal, J.M. van, Nehalenniaweg 14,
Domburg 50,—; Dekker, W., Javalaan 103, Eindhoven 250,—; Diepeveen, T.W., Kerkeweg 224, Veenendaal
10,-; Dijk, mej. P.J. van, Beatrixstr. 2, O-Souburg 25,-; Don, Fa. J„ 2.500,-; Don, W„ Walcherseweg 256,
M'burg 100,-; Donge Beheer, van. Verl. Dish.weg 14. K'kerke 1.250,-; Draaijer, D., Europalaan 15, M'burg
25,-; Dronkers, J., Langevielesingel 20, M'burg 25,-; Duizendstra, J., Leeghwaterstr. 69, Vliss. 5,—; Eefting,
A„ Zandweg 34, Ritthem 10,-; Eenhoorn, J.J., Singelstr. 23, M'burg 50,-; Eleveld. F., Jw. Thibautstraat 21,
M'burg 10,—; Elk, Jac. van, Ln. van Spaland 14, Schiedam 25,—; Fastenau, R„ Zusterstr. 42, M'burg 25,—;
Flipse, K„ Markt 96, Westkapelle 50,-; Flipse, D.J., Padweg 9, O-Souburg 25,-; Fontijne, W„ Hoge Hilleweg
34, Burgh Haamst. 100,-; Fortgens-Bakker, J.H., Nadorstweg 25, M'burg 25,-; Francke, K„ Koudekerkseweg
4, Biggekerke 15,-; Frapo B.V., Postbus 27, W-Kapelle 50,-; Gaag, P.N. van de. Van Kleffenslaan 173, M'burg
100,-; Geluk, ir. G.L., H. Dunantlaan 65, Delft 50,-; Goede, B. de. Seisweg 119, M'burg 10.-; Gotzen-Treur,
D.J., Boul. de Ruyter 162, Vlissingen 10,-; Graaf, M. de, Beukenlaan 3. Oostkapelle 10,-; Harder, P., Van Bee-
thovenlaan 8, Vlissingen 10.-; Hart, J.J. 't, Van Kleffenslaan 159, M'burg 25,-; Hattink, P.J., W. Arondeusstr.
2, M'burg 75,-; Haven van Vlissingen. Vlissingen 5.000,-; Heemstra, A., Breeweg 32, M'burg 10,'-; Hende-
rikx, J.P.A., Mazzinilaan 77, M'burg 5,-; Hercules, Pb. 5822, Rijswijk 2.000,-; Hesselink Mondria, G.K.,
Noordsingel 18, M'burg 25,-; Heyliger, H. De S. Lohmanlaan 31. Vlissingen 10,-; Hoechst. Vlissingen
1.000,—; Hoegen, D.F.P., Domburgseweg 19, Domburg 10,-; Hofman, A., Henri Dunantstr. 36, O-Souburg
10,-; Hofstede, J.J. van der, Hammarskjoldlaan 6, M'burg 25,-; Hoogenhuyze, E.A.M. van, Dunoweg 14,
Oostkapelle 50,-; Houte, mw. I.M. van. Zuidsingel 82, M'burg 10,-; Houweling, H.F.H., Arnelaan 55, M'burg
10,—; Hummelen, W.K., Pres. Kennedylaan 26, M'burg 200,—; Huybregtse, mw. J., Harpdreef 72, Etten-Leur
25,-; Jacobson, mw. E.C.J., Tuindorpweg 9, Maarn 50,—; Jacobson, mw. E.C.J., Tuindorpweg 9, Maarn 25,—;
Janse de Jonge Dekker, C.F., Noordbolwerk 15, M'burg 50,-; Janse, L., Singelstraat 12. M'burg 100,-; Ja
quet, W.A., Verl. Slotlaan 105, Zeist 100, Jong, mw. M. de, Bernhardsteeg 2, Zutphen 250,—; Jonker-v. Pa-
melen, C.F., Vogelstraat 10, M'burg 100,-; Joon Schmittmann, N.M., Pb. 665, M'burg 50,-; Kaashoek, mw.
P, Torentrans 193, M'burg 10,-; Kaland, A.J., D. Koddelaan 42, Zoutelande 25,-; Kalman, J., Dorpsstraat
151, Renkum 100,-; Kam, A. de, Duinweg 20, Zoutelande 25,-; Kamer van Koophandel. Middelburg
2.500,-; Kamer, W.J. van de. Buitenruststraat 43, M'burg 5,-; Kamstra. S. Stadhouderslaan 70, Schiedam
100,-; Keller, Chr., Pres. Kennedylaan 24, M'burg 100,-; Kingmans, mej. J.C., Van Kleffenslaan 102, M'burg
50,-; Koch, H.W., Bogardstraat 10, M'burg 25,-; Kok, mej. H.A., Pr. Marijkeplein 11, M'burg 50,-; Komejan,
A„ Beatrixstraat 2, Domburg 50,-; Koole, R.C., Meanderlaan 416, M'burg 12,50; Korting, Kgs. Th.M., Kruis
weg 22, M'burg 10,-; Krediet, H., Pr. Mauritslaan 1, Vlissingen 25,—; Krijger, H„ Domburgseweg 38, Dom
burg 100,-; Kroes, C.G., Europalaan 44, M'burg 10,-; Labruyere-Walthuis. P.J., Seisplein 17, M'burg 10,-;
Lind, J.C., Seissingel 68, M'burg 50,-; Lindenberg, mw. 200,-; Luteijn, J.P., Stadhouderslaan 37, M'burg
25,—; Meizon bv. Middelburg 1.500, Melse, F.G., IJsselstraat 19, M'burg 25, Middelburg, Gemeente
40.000,—; Mijle, mw. H.M.C.J. v/d. Molenwater 21, M'burg 5,—; Minderhoud, H., Poelendaeleweg 4, M'burg
25,—; Minderhoud, L., Gr. van Prinstererln. 22, Vliss. 25,—; Minneboo, F.A.J., L. Noordstr. 54, M'burg 25,
Moggre, A.A., Dauwendaelsestr. 12, M'burg 25,—; Montaan, E.J., Van Cittersstraat 14, M'burg 2,50; Most,
L.J. van der, Boul. Bankert 44, Vlissingen 25,—Nauta, A.P., Van Kleffenslaan 62, M'burg 25,—; Nieuwdorp
-J„ Esdoornlaan 3, M'burg 25,—; Nijverh. en Handel, Mij. voor Departement Zeeland 1.000, Nolen-de Jonge,
W.M.M., De Casembrootplein 22, Domburg 15,—; Nood, A. de, Hammarskjoldlaan 18, M'burg 50,—; Nood,
Joh. de, Segeersstraat 48, M'burg 100,—; Olau Line UK ltd. Oosterhavenweg 8, Vlissingen 1.000, Oomkes,
J., Westerscheldeln. 15, Koudekerke 10,—; Oranjezon, Camping, Kon. Emmaweg 16a, Vrouwenpolder 75,
Oskam, N„ Singelstraat 16, M'burg 10,—; Ossewaarde, A.A., Spaarnestraat 93, O-Souburg 10,—; Paulus P.,
Voorborch 2, M'burg 5, Peijl, mw. A. van der, Kasteelstr. 14, Serooskerke 25,—; Philips Lightning bv
1.000,—; Poelje, M.J. van, Boul. de Ruyter 228, Vliss. 25,—; Postma, P.H., Meiwerfweg 6, Gapinge 25,—; Pro
voost, W„ Kanonweistraat 6, Domburg 10,—; PTT Telecom B.V. distr. Breda. Postbus 90153, Breda 1.000,
Put, J.J., Weurtseweg 404, Nijmegen 5,—; Putte, P. v/d, Roozenburglaan 78, M'burg 25,—; PVDA Raadsfractie
M'burg. Middelburg 250, PZC Uitg., Vlissingen 2.500, Rhodos Restaurant, Middelburg 1.700, Rie-
mens, L.J., Gerbrandylaan 65, M'burg 50,—; Rietdijk-Taconis, G.G., Pr. Ireneweg 39, Schalkhaar 50,—; Rijssel,
G. van. Pres. Rooseveltlaan 228, Vliss. 10,—; Roode, W.G., Nassaulaan 143, M'burg 25,—; Roos, A.J. de, V.
van Goghlaan 35, Vlissingen 25,—; Rothuizen en 't Hooft, Middelburg 1.000,—; Rutgers, G.C.D., Latijnse
Schoolstr. 11, M'burg 50,—; Ruysink, J. Hoge Stelle 39, Nw. en St. Joosl. 10,—; Sakkers, M., Herengracht 22,
M'burg 30, Schelde, Kon. Mij. De, 2.500,—; Scheltens, J., Zuidsingel 84, M'burg 25, Scheuerman, J.H.,
Lepelstraat 6, Vlissingen 20,—; Schouten, A.A., Lijsterbeslaan 1, M'burg 25,—; Schouwenaar, H.J., Nw. Vlis-
singseweg 248, M'burg 10,—; Schroevers, P., Molenweg 39, Arnemuiden 10,—; Schutting Makelaardij, Pb.
320, M'burg 500,—; Sieber, R.E.V., Vismarkt 1, M'burg 75,—; Sijthoff, I.G. ten, Pb. 20, Oostkapelle 10,—; Spar-
rentak, K. van, Galgeweg 3, Koudekerke 10,—; Sparrentak, K. van, Galgeweg 3, Koudekerke 10,—; Spoel, A.A.
van der, Veersesingel 142, M'burg 10,—; Steketee, A.J., Nw. Vlissingseweg 140, M'burg 10,—; Stoffels Beheer
B.V., Arnemuiden 1.500, Straks-de Lugt, W.S., Kruisweg 8, M'burg 25, Strous, M.L., Veersesingel 244,
M'burg 25, Theelen v.d. Weele, Vlissingen 1.500,—; Thieme, H.C.A., Segeersstraat 60, M'burg 100,
Tienhoven, A. van, Ithaca, New York 100,—; Total Raffinaderij 2.500,—; Total Raffinaderij, Vlissingen-Oost
2.500,—; TRN Groep 2.500,—; TRN Groep, Admiraliteitskade 50, R'dam 250,—; Tuinhof, G., Vliss. Kleiweg
3, Vliss. 25, Uyterlinde, B„ Sprencklaan 13, M'burg 50,—; Valentijn, R.C.J., M. Hobbemalaan 78, Vlissingen
7,50; Veere, Gemeente 40.000,-; Vegter, R.A., Pb 159, M'burg 50,-; Ver. Spaarbank N.V. 1.000,-; Verre-
Hangard, J.B. van, Gerbrandylaan 170, M'burg 50,—; Verstegen, J.H., Kievitenlaan 32, Veere 50,—; Villee, K„
Sint Jorisstraat 22, M'burg 10,—; Vink, ir. M. de, Michaelsdreef 22, M'burg 25,—; Visser, J.J. de, Poortstraat
9, Serooskerke 25,—; Vlieger, P.J. de, H. Dunantlaan 14D, M'burg 100,—; Vlieger, mej. P.C. de, A. Verdoelstr.
8, Vliss. 100, Voorbergen, E., Dorpstr. 64a, Oostkapelle 25,—; Vos, D.F., Pres. Kennedylaan 22, M'burg
50,-; Vries, W. de. Berkenlaan 1, Oostkapelle 10,-, Waterschap Walcheren 50.000,-; Weel, Mr. J.J. v/d. Eu
ropalaan 66, M'burg 25,—; Werf, H. van der, De Mey v. Streefkerkln. 1, Vliss. 25,—; Westkapelle, Gemeente
40.000,—; Willemse, S., Statenweg 159a, Rotterdam 40,—; Willemse, J., Ter Vestelaan, M'burg 10,—; Wispe-
laere, J. de. Schepenenlaan 320, M'burg 10,—; Wolters. P.A., Michaelsdreef 21, M'burg 10,—; WVC, min. van
(voorschot PBK 2315) 100.000,-; WVC. Min. van (voorschot PBK 1957) 26.500,-; Zandstra, mw. F.D., Vij
verlaan 34, Rotterdam 100,—; Zeeuws Tijdschrift, Begonialaan 7, Yerseke 75,—; Zuidweg, P., Michaelsdreef
4, M'burg 10,—;
Giften/sponsorgelden vanaf 11-12-1989:
Anjerfonds 80.000,—; Dronkers, D.J., Postbus 8, Velp 100,—; Gedeputeerde Staten Zeeland 50.000,—; Ja
cobson, R.K., V. Ballegooysingel 92, Rotterdam 1.000,—; Ritthem Dorps
comité 845,63; Visser, A.J.M., Adr. Obrijstraat 27, Middelburg 25, Vlissingen, Gemeente 40.000,—.
Drs. M.C. Verburg: die monumenten moesten er komen.
Walchenaren. Iets nieuws, met
alle moeilijkheden van dien, werd
gezegd. Terwijl in Rotterdam een
soortgelijk project mislukte -
„maar dat kostte miljoenen" -
stelden de leden van de Walcher
se stichting handenwrijvend vast
dat het streefbedrag bereikt
werd. „We hebben wellicht nog
wat duizendjes te kort. Maar daar
maak ik me geen zorgen over".
Volgens drs Verburg moet de
stichting opgeheven worden als
de beelden zijn overgedragen aan
de gemeenten en het water
schap. Suggesties om van
doelstelling te veranderen en ook
de andere veelal bedreigde mo
numenten onder de hoede te ne
men is nooit overwogen. „Er
wordt wel aan gewerkt om mo
numentenroutes op te zetten".
Dit monument (een model) van Rudi van de Wint komt dus
niet in Westkapelle. Plagiaat, ordee/den de bestuurders daar van
een beeld in Israël.
ledereen maakt wel eens mee
dat plotseling, door een geur, een
geluid of een stem, gebeurtenis
sen uit vroegere tijden weer bo
ven komen. Opeens herinner je je
weer een voorval van lang gele
den, dat je eigenlijk al lang verge
ten had.
Vaak is zo'n herinneririg verbon
den aan een plek: de school uit
je jeugd, het laantje waar je met
je eerste liefde wandelde, de
straathoek waar je dat ongeluk
kreeg.
De Anne Frank Stichting heeft
naar aanleiding van het herden
kingsjaar een boek samen
gesteld over plekken in
Nederland waaraan mensen een
herinnering uit de jaren
1940-1945 bewaren. "Iedere
keer als ik over die weg kom, zie
ik de vliegtuigen weer op me
neerduiken", zegt iemand in het
boek. Een ander vertelt over de
verschrikkingen die hij mee
maakte in Lunteren op de Velu-
we, en hij zegt: "Ik ga nooit naar
een bos op vakantie". In het
boek Sporen van de Oorlog ver
telt een groot aantal oorlogsge-
tuigen hun herinneringen. Deze
zijn telkens verbonden aan plaat
sen waar mensen dagelijks langs
lopen, onwetend van wat zich
daar heeft afgespeeld. Maar
door dat verhaal krijgt dat huis,
die brug, die boom of die toren
een nieuwe, bijzondere be
tekenis.
In het boek worden 133 plaatsen
in Nederland beschreven. Overal
in Nederland, zelfs in de kleinste
dorpen heeft men de oorlog aan
den lijve ondervonden. Dat
wordt nog wel eens vergeten.
De verhalen daarover maken dui
delijk wat de oorlog ménsen
heeft aangedaan, gewone men
sen, overal in het land. Elk ver
haal in het boek is geïllustreerd
met foto's van de plek toen en
nu.
De verhalen in Sporen van de
Oorlog doen je beseffen dat de
Tweede Wereldoorlog in veel op
zichten nog helemaal niet zo
lang geleden is. Je wordt
nieuwsgierig naar meer verhalen
over de geschiedenis van het ei
gen dorp, de stad of streek.
Daarom is het boek ook voor
hen die de oorlog niet hebben
meegemaakt, jongeren, scholie
ren, een boeiende uitgave. Het
geeft per provincie een lijst van
boeken en brochures over regio
nale en plaatselijke geschiede
nis. Deze uitgaven zijn alle
verkrijgbaar in de plaatselijke bi
bliotheek.
Sporen van de Oorlog is verkrijgbaar
in de boekwinkel of rechtstreeks bij
SDU uitgeverij, telefoon
070-3789880. 206 pagina's, paper
back, honderden illustraties, gedeel
telijk in kleur, ISBN 90 12 06311 6,
prijs f 34,90.
Omroep Zeeland zal de plechtig
heid in de Nieuwe Kerk waarbij
het bombardement op Middel
burg wordt herdacht, recht
streeks uitzenden. Er zijn twee
verslaggevers ter plekke en in de
studio worden ooggetuigen en
jongeren aan de tand gevoeld.
Het programma sluit aan op de
lunch-uitzending van Omroep
Zeeland en eindigt om 16 uur.
Aanvankelijk zou Omroep Zee
land een centrale rol spelen bij de
onthulling. Maar bij die plannen
makerij werd er nog rekening
mee gehouden dat alle vijf monu
menten zouden worden onthuld.
