Milieuzorgsysteem: verantwoordelijkheid bij bedrijven 1400 vrachtwagens en 35.000 ton grond Historische muziek op historisch orgel Ijzertijd in Zeeuws Museum Goese Operette Vereniging speelt De Graaf van Luxemburg Kessler exposeert sieraden Middelburgse koren in Concert- en Gehoorzaal Feministische theologie Poppentheater Parabel met sprookje van Grimm Jam-sessies Ideaal IN IIKHOEP De bodem waarop vroeger het bedrijf Cruson in Breskens stond, is nu vrijwel schoon. Kosten van deze operatie: naar schatting f 3,6 miljoen. Onderzoeken Opslag (OM M I SS I i:s Milieuverslag 1989 KINDER Religieuze zingeving Structurele verandering DE FAAM - DE VLISSINGER ABDIJ Woensdag 1 november 1989 I EUWS Het rijk wil bedrijven meer ver antwoordelijkheid geven bij het bereiken van een schonere pro- duktie. Tot nu toe hebben bedrij ven vooral te maken met milieu-eisen die de overheid in de vergunningen stelt. De ko mende jaren zouden bedrijven hun verantwoordelijkheid voor het milieu zichtbaar en contro leerbaar moeten maken via een 'milieuzorgsysteem'. In 1995 moet een milieuzorgsysteem zijn doorgedrongen tot alle be drijven die het milieu veront reinigen. De laatste jaren is het besef ge groeid dat de zorg voor een schoner milieu niet alleen een zaak kan zijn van de overheid. Het is praktisch onmogelijk om toezicht te houden op het nale ven van de milieu-eisen, dat vergt te veel mankracht. Tegelij kertijd is bij veel bedrijven het verantwoordelijkheidsbesef ge groeid, wat bijvoorbeeld blijkt uit het aanstellen van milieuspecia listen. Bovendien is in het verleden ge bleken dat een nauw omschre ven vergunningensysteem be drijven te weinig mogelijkheden laat om soepel te opereren. Uit breidingen of de fabricage van een nieuw product kosten, als er milieuvergunningen mee ge moeid zijn, veel tijd. Misschien kan dat sneller als de milieuzorg in eerste instantie bij de bedrij ven zelf ligt. Het milieuzorgsysteem is nu nog mooie theorie. In zijn ideale vorm zou een bedrijf zelf doen wat nu de overheid nastreeft. Dat wil zeggen: het bedrijf legt in een milieubeleidsverklaring vast hoe het op korte en lange termijn naar een schonere pro- duktie toewerkt, de milieuzorg wordt een even belangrijk be drijfsonderdeel als personeels zaken of veiligheid, het bedrijf meet, keurt en controleert zelf, de bedrijfsmilieudienst zorgt voor een toename van het mi lieubewustzijn in het bedrijf door voorlichting en opleidin gen, er verschijnt jaarlijks een openbaar milieuverslag en tenslotte is er een externe jaar- De hoorcommissie bestem mingsplannen houdt een zitting op donderdag 9 november, 10.00 uur. Onderwerp van gesprek is het plan "Yerseke bedrijfsterrein Ol- zendepolder" van de gemeente Reimerswaal. Tegen dit plan is een bezwaar schrift ingediend door mr. D.S. Spruijt te Goes, names NV De Meulmeester en E.C.M. Alkema de, beiden te Yerseke. Bezwaar wordt gemaakt tegen de mogelijkheden voor het op slaan van mosselschelpen en het ontbreken van dwingende voorschriften voor het gebruiken van de rioolpersleiding Yerseke - Waarde. Deze leiding wil de ge meente gebruiken voor het af voeren van mossel- en oesterspoelwater. De zitting is openbaar en wordt gehouden in het provinciehuis, Sint Pieterstraat 42, Middelburg. lijkse controle van het milieu zorgsysteem. Op deze manier werkt in Neder land nog geen enkel bedrijf. De opzet is om het systeem eerst bij enkele grote bedrijven uit te pro beren en dan bij meer bedrijven in te voeren, eerst de meest ver vuilende en grote, vervolgens de kleinere tot garages en bakkerij en toe. Een compleet milieuzorg systeem zal niet voor elk bedrijf wenselijk zijn, het zal vaak gaan om invoering van slechts een deel van het milieuzorgsysteem. De invoering en vormgeving van het milieuzorgsysteem, zo is de opzet, gebeurt op basis van vrij willigheid door het bedrijfsleven. Rijk en provincie werken eraan om de bedrijven te stimuleren. In Zeeland zijn enkele bedrijven zich bewust van hun verant woordelijkheid voor het milieu. Het ligt voor de hand dat die be drijven de eerste zullen zijn met een compleet milieuzorgsy steem. In het Milieuverslag 1989 van provinciale waterstaat wordt melding gemaakt van het mi lieuzorgsysteem. Hoe en waar het verslag verkrijgbaar is, staat vermeld in het artikel over Cru- son, elders op deze pagina. Het Breskense bedrijf Cruson was gespecialiseerd in metaal- conservering. Het voorzag bij voorbeeld pannen van een laagje teflon en het beschermde metalen door gebruik te maken van de techniek van het galva niseren. Cruson werkte echter op een manier die nogal eens op gespannen voet stond met de milieuwetgeving. Toen het bedrijf de deuren sloot, vermoedde men al dat de bo dem er flink verontreinigd zou zijn. Er volgde een reeks vooronder zoeken, gevolgd door een sane ringsonderzoek. De uitslag: de bodem was over het hele terrein tot een halve meter diep (en hier en daar nog dieper) verontrei nigd met zware metalen en soms ook olie, oplosmiddelen en polycyclische aromatische kool waterstoffen, de zogenaamde pak's. Maar uit het onderzoek bleek al dat de ware omvang van de ver vuiling pas zou blijken tijdens het opruimingswerk zelf. Door de aanwezigheid van puin, vloeren en andere obstakels in de bodem bleek het namelijk onmogelijk overal grondmonsters te nemen. In maart dit jaar begon de sane ringsoperatie. De grond bleek tot een grotere diepte vervuild en de vervuiling bleek ook vele malen erger dan in het vooronderzoek was aangetoond. Het gevolg was dat een deel van de verontreinigde grond moest worden Afgevoerd naar een spe ciaal depot, Verwerking Bedrijfs- afvalstoffen Maasvlakte ge naamd, dat voor definitieve op slag zorgt. Een ander deel is, in afwachting van verdere verwer king, afgevoerd naar een tijdelij ke opslagplaats in Moerdijk. De grootste hoeveelheid vervuil de grond is naar de CVI- stortplaats in Westdorpe ver voerd. Het gaat overigens niet om ge ringe hoeveelheden. In totaal is 35,5 duizend ton grond van het terrein weggehaald. Daarvoor zijn naar schatting 1400 vracht- wagenritten (25-tonners) nodig geweest. Naar Moerdijk en de Maasvlakte ging daarvan 2600 ton, een dikke honderd vracht wagens. Nadat de vervuilde grond was afgegraven, heeft de aannemer over het hele terrein een draina gestelsel aangelegd. De hele sa neringsoperatie is eind septem ber gereed gekomen. Als uit het onderzoek blijkt dat het grondwater ook vervuild is, kan dat via het buizenstelsel worden afgevoerd en zonodig worden gezuiverd alvorens het op het riool wordt geloosd. Inclusief een eventuele zuive- Dinsdag 7 november vergadert de commissie basis- en eerste lijns- gezondheidszorg van de provinciale raad voor de volksge zondheid. Besproken worden het starten van een centrum voor borstkankeronderzoek en een notitie kankerbestrijding. De vergadering wordt gehouden in hotel Terminus, F. den Hollan derlaan 37 in Goes en begint om 19.00 uur. De provinciale milieuraad komt bijeen op donderdag 9 novem ber, 14.30 uur. Op de agenda staan de 3e nota waterhuishouding, een notitie over afvalverwerking en het ont- werpbeleidsplan Westerschelde. Deze vergadering wordt gehou den in het provinciehuis in Mid delburg, Sint Pieterstraat 42. Beide vergaderingen zijn open- ring komen de kosten op rond 3,6 miljoen gulden. De landsadvocaat stelt pogingen in het werk om de schade te ver halen. Het bedrijf is na de slui ting failliet gegaan, zodat de schadeclaim bij de voormalige eigenaar terecht is gekomen. Dit is slechts een van de vervuil de terreinen die een schoon maakbeurt hebben gekregen. Gedeputeerde staten van Zee land hebben in 1988 zes terrei nen aangewezen die dit jaar voor een grondige reiniging in aan merking komen. Dat staat te le zen in het Milieuverslag 1989. Dit boekwerk van provinciale waterstaat, onderdeel van de provincie Zeeland, brengt ver slag uit van alle vorderingen die op milieugebied zijn gemaakt in de periode 1 mei 1988 tot 1 mei 1989. Over Cruson staat in dit verslag nog niet veel, want de sanering vond plaats na de be schreven periode. Het milieuverslag is gratis ver krijgbaar bij het informatiecen trum van de provincie Zeeland, Abdij 9 Middelburg, tel. 01180-31400. Als u even belt, krijgt u het verslag thuisge stuurd. baar. De vergaderstukken kun nen besteld worden bij het informatiecentrum van de pro vincie, Abdij 9, Middelburg, tel. (01180) 31400. Vanaf zaterdag 4 november t/m 7 januari volgend jaar is in het Zeeuws Museum in Middelburg de tentoonstelling "Leven in een groen land. Zeeland in de Ij zertijd" te zien. Het is een reizende expositie, ge maakt in opdracht van het Bu reau oudheidkundig onderzoek van gemeentewerken Rot terdam. De bezoeker krijgt een indruk van het dagelijks leven van men sen in Zeeland gedurende de Ij zertijd, die duurde van ongeveer 800 jaar voor Christus tot het jaar nul. De tentoonstelling heeft een sterk educatief karakter. Zo van een "ijzertijdboerderij". Scholen die de tentoonstelling bezoeken, krijgen gratis een spe ciale uitgave over het onderwerp ijzertijd. Openingstijden museum: dins dag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur; zaterdag t/m maan dag van 13.30 tot 17.00 uur; 25 december en 1 januari gesloten. Abdijnieuws is de informatierubriek van de provincie Zeeland. Redactie: bureau voorlichting Sint Pieterstraat 42, 4331 EW Middelburg telefoon 01180-31402 De stichting Vivente, bestaande uit het interkerkelijk Jongeren koor Middelburg plus combo en het interkerkelijk koor Sheborim plus combo, geeft op vrijdag 3 november een concert in de Concert- en Gehoorzaal in Mid delburg. Speciale gasten bij het concert zijn het Middelburgs vo caal ensemble Quodlibet en or ganist Dirk Jan Warnaar. Het concert begint om 20 uur. Beide koren presenteren zich met een geheel nieuw eigentijds reli gieus repertoire Zij doen dit zo wel ieder afzonderlijk als gezamelijk. In de finale brengen alle koren plus gasten gezamelijk een aantal werken ten gehore uit de Young Verdi. Deze stukken werden op verzoek van de stich ting Vivente door Dirk Jan War naar speciaal voor koor bewerkt. Kaarten voor het concert zijn in de voorverkoop verkrijgbaar bij tabaksspeciaalzaak Anthony Bur ger aan de Korte Delft in Mid delburg. ex De meewerkende organist Dirk Jan Warnaar op het theateror gel in de Concert- en Gehoorzaal. Na een succesvolle bewerking van de musical My Fair Lady en de nogal ambitieuze vertolking van Offenbach's opéra comique Hoffmann's Vertellingen, waagt de Goese Operette Vereniging zich nu aan een onvervalste ope rette. Het gaat om Franz Lehar's beroemde klassieker De Graaf van Luxemburg, die zich afspeelt in het Parijs van voor de Eerste Wereldoorlog. De operette wordt zaterdag 4 november vanaf 20 uur opgevoerd in de Stads schouwburg in Middelburg. Koor en solisten worden muzikaal on dersteund door een ruim twintig man sterk Belgisch begeleidings orkest, waarvan de musici wer den 'gerekruteerd' uit het Natio naal Omroep Orkest België en de Opera van Vlaanderen. Dirigent is Hans Swinnen en regisseur is Jean-Francois D'hondt, beiden voormalig medewerker van de Opera van Vlaanderen. Het verhaal gaat, als zo vaak, over liefde en alle intriges die daaruit voortkomen. Graaf René van Luxemburg heeft zijn hele fortuin er door gejaagd, maar het geluk lacht hem al weer toe Vorst Basil Basilowitsj biedt hem een half miljoen francs aan wan neer hij met de zangeres Angèle trouwt en zich kort daarna weer van haar laat scheiden. Basil wil namelijk zelf met haar trouwen, maar helaas is ze niet van 'stand'. Met deze kunstgreep hoopt hij dat probleem op te lossen. Graaf René accepteert het aan bod. Hij laat zich met Angèle in het huwelijk verbinden zonder haar te zien. Er staat namelijk een kamerscherm tussen hen in, want dat was één van de voor waarden. Ook mag hij zolang hij met haar getrouwd is geen toe nadering tot haar zoeken. Maar als hij Angèle later op een feest ontmoet, staat hij meteen in vuur en vlam voor haar, zonder te we ten dat dit zijn wettige echtgeno te is. Voldoende stof voor de nodige verwikkelingen dus. Christa Biesemans en Peter de Smet spelen respectievelijk operazangeres Angèle en graaf van Luxemburg René. De Middelburgse musicoloog en organist Albert Clement verzorgt op vrijdag 3 november een orgel concert op het historische orgel (1783) van de Oostkerk in Mid delburg. Het concert begint om 20 uur. Clement studeerde gelijktijdig or gel aan het Brabants Concervato- rium in Tilburg (bij Bram Beekman) en muziekwetenschap aan de Rijksuniversiteit van Utrecht. Aan laatst genoemd in stituut promoveerde Clement in september 1989 op een proef schrift over orgelwerken van Bach. In de Oostkerk speelt Albert Cle ment werken van Bruhns, Böhm, Couperin en de Middelburger Pie- ter Bustijn. Hoogtepunt van het programma is zeker de choralpar- tita 'O Jesu, du edle Gabe' van Johan Sebastiaan Bach. Het is één van de werken die Clement in zijn proefschrift uitvoerig heeft geanalyseerd. Bij de Stichting Beeldende Kunst Zeeland aan de Kuiperspoort in Middelburg is vanaf vandaag (woensdag) een tentoonstelling te zien van sieraden gemaakt door kunstenares Beppe Kessler. De tentoonstelling is tot en met zaterdag 30 december te bezich tigen van dinsdag tot en met za terdag van 13 tot 17 uur. Het werk van Beppe Kessler be weegt zich tussen de toegepaste en de autonome kunst. Enerzijds schildert Kessler en anderzijds houdt zij zich bezig met het ma ken van sieraden en het ontwer pen van dessins. Zo ontstonden vanuit schilderijen ideeën voor kragen. Gefascineerd door de ge dachte, de kracht en directheid van een kwaststreek te fixeren rond de hals, koos Kessler voor PVC als ondergrond voor acryl verf. De draagbaarheid is bij deze kragen ondergeschikt aan de voorstelling. De kunstenares voelt zich wat dat betreft meer schilder dan sieraadontwerper. De tekening wordt door een in snijding tot een kraag. Sommige beschilderingen vor men louter een versiering rond de hals, anderen overstijgen het de coratieve en hebben een zeer zelfstandige werking. Beppe Kessler studeerde textiele vorm geving aan de Gerrit Rietveld Akademie in Amsterdam. Zij stu deerde af in de industriële en mo numentale textiel. door Jan Smeekens Vooral dankzij de inspanningen van Unicef lijkt het er eind dit jaar dan toch van te komen dat alle lidstaten van de Verenigde Naties de al in 1959 aanvaarde Verklaring van de Rechten van het Kind zullen ondertekenen waardoor strafmaatregelen mo gelijk worden tegen landen, die bepalingen uit het verdrag over treden. Ter gelegenheid van de dertigste verjaardag van de verklaring op 20 november verscheen bij uit geverij Lemniscaat VOOR ALLE KINDEREN waarin elf internatio naal bekende illustratoren de (te weinig bekende) rechten van het kind verbeelden. Dusan Kéllay, Helma Heine, Tony Ross, Anastasia Archipova, Hanna Taina, Paul Zelinsky, Stepan Za- vrel, Ingrid en Dieter Schubert, Michael Foreman, Danièlle Bour en Satoshi Kitamura zorgden met hun illustraties over twee pagina's voor een opmerkelijk prentenboek dat inmiddels in meer dan twintig landen ver schenen is, en dat overkomt een Nederlands boek zelden. Jan Terlouw herschreef de voor kinderen moeilijk te begrijpen beginselen uit de verklaring tot tien korte en duidelijke teksten, die samen met de illustraties aanleiding zijn na te denken over wat vanzelfsprekend behoort te zijn, maar dat nog altijd niet is. Hoewel de rechten van de mens (en dus zeker die van het kind) in tal van landen geschonden wor den, krijgt Zuid-Afrika in de me dia met reden de meeste aan dacht. De schending van de mensenrechten is daar immers het duidelijkst, omdat bij wet toegestaan is wat verboden zou moeten zijn. In DE INKTVOGEL komt de kri tiek op het Anti- Apartheidsbeleid en de absolute armoede die daar voor velen het gevolg van is van binnenuit, want deze door Anneke Koning- Corveleijn vertaalde jeugdroman werd geschreven door de blanke Zuidafrikaanse Maretha Maar- tens. Haar verhaal over het krantenverkopertje Adam en zijn familie is een voorbeeldig en eer lijk boek over mensen voor wie de wereld te wreed is. Rechte loosheid, niet vrij zijn, je leven niet zeker weten en armoede die van de ene generatie overgaat op de andere, hadden gemakke lijk kunnen leiden tot een lood zware boodschap van 128 blad zijden. Het is een bijzondere ver dienste van de schrijfster dat ze vooral een verhaal heeft willen vertellen en daarbij steeds ge richt gebleven is op de kleine dingen. Voor alle kinderen-De Rechten van het Kind, opgeschreven door Jan Terlouw. Uitgeverij Lemniscaat, Rotterdam. Prijs f 19,90. De Inktvogel door Maretha Maart ens. Uitgeverij Lemnis caat, Rotterdam. Prijs f 19,90. Leeftijd vanaf 11 jaar. Het ezeltje met de luit, zoals hij te zien is in het poppenspel Het Ezeltje. Poppentheater Parabel begint woensdag 8 november met een nieuwe serie voorstellingen in het theater van de Zeeuwse Biblio theek in Middelburg. In de maan den november en december staat het poppenspel Het Ezeltje, een sprookje van Grimm, op het pro gramma. De voorstellingen zijn te zien op de woensdagen 8 en 22 november en 6 en 20 december. De aanvang is steeds om 3 uur. Het Ezeltje is een poppenspel dat al een aantal jaren deel uitmaakt van het repertoire van poppen theater Parabel. Het sprookje gaat over een prins met het uiter lijk van een ezeltje Van de hofnar leert hij op de luit te spelen. Op een dag ziet hij zichzelf in een bron en schrikt nogal van zijn ui terlijk. Hij trekt daarop de wijde wereld in en weet met zijn mu ziek deuren en harten te openen. VERVOLGVOORPAG. niet haar zoon, maar zijn zoon", zegt Martine Buitink verontwaar digd. „En daar komt nog eens bij dat er hele stukken van de bijbel ontbreken. Er worden nog steeds delen gevonden. Dat gat willen wij nog eens goed bekijken". Door middel van gespreksavon- den en cursussen probeert de werkgroep een andere zienswijze te vinden. „Vanuit onze eigen er varingen proberen we tot ons ei gen verhaal te komen. Dus op de manier van 'Wat zit er volgens jouw eigen gevoel fout in dit ver haal'", legt Amor Strauss uit. „Eva bijvoorbeeld, wordt gezien als de eeuwige zondares. Je kunt je afvragen of dat "wel zo is. Laatst op een bijeenkomst zei ie mand nog: dat Eva naar het beeld van Adam werd geschapen, wil niets anders zeggen dan dat Adam naar het beeld van de vis sen werd gemaakt. De dieren kwamen tenslotte het eerst". Buitink: „En Adam was natuurlijk ook een sukkel dat 'ie die appel aannam". Een vergeten verhaal is de geschiedenis van de vroed vrouwen Sifra en Pua. „Toen ko ning Herodes alle jongetjes wilden vermoorden, stelden zij door een aantal kinderen te ver bergen de mannelijke lijn veilig. Dat was een hele gevaarlijke poli tieke daad en ze pakten dat heel slim aan. Maar wie kent nou het verhaal van Sifra en Pua?". De kerk is niet erg gelukkig met de feministische theologische stroming, geeft Amor Strauss toe. „Feminisme buiten de kerk vinden ze prima, maar binnenin... dat is een heel ander verhaal. Kijk naar een partij als de SGP, die nog altijd moeite heeft met stem recht voor de vrouwen binnen de partij. In Nederland studeren elk jaar evenveel mannelijke als vrou welijke theologen af. Toch wordt maar twee procent van de vrou wen dominee De kerk is altijd een mannenterrein geweest, daarom haken er ook steeds meer vrouwen af: ze kunnen zichzelf er niet langer in terugvin den. Die vrouwen zie je vaak te rug bij onze werkgroepen. Omdat ze toch op zoek blijven naar reli gieuze zingeving". Martine Bui tink: „In de bijbel is God een hij. Wij zeggen: God is mannelijk en vrouwelijk". Kortom, godsdienst en samenle ving zijn dus zo nauw verbonden dat je, wanneer je wilt emancipe ren daar moet beginnen. „We doen niet alsof we alles weten, maar we nemen niets van zelfsprekend aan", zegt Buitink. „Het is ook niet zo dat we, omdat we voor vrouwen zijn, tegen mannen zijn. Integendeel. Maar de subsidie die we voor een ba siscursus feministische theologie bij de gemeente Vlissingen heb ben aangevraagd, wordt in het ontwerp-welzijnsprogramma 1990 afgewezen. Omdat de cur sus ook voor mannen is bedoeld en het emancipatiepotje volgens de adviescommissie een vrou wenpotje is. Maar emancipatie is toch niet alleen een achterstand inhalen? Een structurele verande ring bereik je alleen als mannen ook meedenken". Overigens staan mannen over het algemeen niet te popelen om mee te den ken. „Bij een basiscursus die ook toegankelijk was voor mannen, kwamen er veertien vrouwen en drie mannen. Maar ja, je moet toch ergens beginnen". De basiscursus rond vrouwbeel den in de bijbel wordt begeleid door feministisch theologe Reni- ta Krijnen-Hendrikx uit Etten- Leur. Onderwerpen die aan de or de komen zijn onder meer femi nistische theologie in het algemeen, Sara, Sifra en Pua en Eva en Maria. De bijeenkomsten worden op de donderdagen 9, 16, 23 en 30 november van 20 tot 22 uur in het Emancipatiege bouw aan de Middelburgse Nieuwstraat gehouden. Inlichtin gen zijn dagelijks tussen 18 en 19 uur verkrijgbaar bij Amor Strauss, 01189-2879. De stichting Mae-Uku in Oost- Souburg is sinds kort in het ge lukkige bezit van een complete uitrusting om jam-sessies te hou den. Met financiële steun van zo wel het Anjer Fonds als het Koningin Juliana Fonds heeft Mae-Uku nu de beschikking over een drumstel, basgitaar, gitaren, keyboard, conga's, timbales, zang-installatie en versterkers voor de gitaren. Een en ander betekent, dat de stiching Mae-Uku nu in staat is om jam-sessies te organiseren, zonder dat de muzikanten zelf voor de benodigde apparatuur hoeven te zorgen. Afgelopen za terdag werd dit heuglijke feit al gevierd met een open dag in De Zwaan in Oost-Souburg. Vbor wie dat gemist heeft: er volgen nog meer jam-sessies. De eerste is al op zaterdag 4 november. Daarna volgen er nog sessies op de zaterdagen 18 november en 2 en 16 december. De sessies wor den allemaal gehouden in het handenarbeidlokaal in De Zwaan (ingang parkeerplaats) en begin nen om 13 uur.

Krantenbank Zeeland

de Vlissinger | 1989 | | pagina 11