'Ik hoop niet mee te maken
dat het uniform verdwijnt'
Een gebeurtenis
om bij
stil te staan
Een onmisbaar onderdeel van
de Leger des Heils-activiteiten
Een eeuw Leger des
Heils in Middelburg
Noodopvang is geen tehuis voor zwervers
'We doen liever iets
voor andere mensen'
Middelburg zingt voor
het Leger des Heils
HEILSSOLDAAT KEES WAGENAAR
Armoede
Het Leger des Heils Middelburg bestaat dit jaar
precies honderd jaar. Een jubileum om bij stil
te staan. Een aantal Middelburgers heeft daar
om de 'Stichting Leger des Heils Honderd
Jaar' opgericht. Onder het motto 'Voor wat
hoort wat' zamelt deze stichting geld in voor
een jubileumcadeau. Giften kunnen worden
gestort op banknummer 875338054 van de
Verenigde Spaarbank Middelburg of op giro
nummer 200568. Ook de opbrengst van de
zangavond 'Middelburg zingt voor het Leger
des Heils', die zaterdag 4 november in de Nieu
we Kerk in Middelburg wordt gehouden' is
bestemd voor het cadeau.
Vertrouwenspersoon
Uniform
Goede jaren
Gênant
DE FAAM - DE VLISSINGER
Woensdag 27 september 1989
Als er wat gezegd moet worden over de activiteiten van het
Leger des Heils in Middelburg, dan mag de naam Kees Wage
naar daar niet aan ontbreken. Wie kent niet de man die iedere
zaterdagmorgen te vinden is bij het Maxis winkelcentrum,
waar hij in de zo herkenbare kledij van het Leger des Heils het
Heilsblad de Strijdkreet aan de man probeert te brengen. De
zelfde man die op zaterdagmiddag te vinden is in en rond de
restaurants op de Middelburgse markt en 's avonds laat, tot
diep in de nacht alle café's, en disco's in de Zeeuwse hoofd
stad bezoekt. Hoewel hij de Strijdkreet niet aan iedereen kwijt
kan, wordt de eveneens immer aanwezige collectebus door de
omstanders zelden genegeerd.
Met zijn zeventig jaar weet Kees
Wagenaar veel te vertellen over
het Leger des Heils. Hij was ze
ven jaar oud toen hij voor het
eerst in aanraking kwam met het
Leger. „In die tijd woonde ik bij
een oom en tante, die heilssol
daat waren. Zodoende kwam ik
regelmatig op de samenkomsten
van het Leger, ik ging naar de
zondagsschool en werd lid van
de padvinderij. Vanaf het begin
voelde ik me daar op m'n plaats.
Nou ja, als je dan wat ouder ben
dan wordt je, als je dat tenminste
wil, na een korte opleiding van
zelf heilssoldaat. Dat gebeurde
dan ook in 1941. Sinds die tijd
ben ik, naast m'n gewone werk
bij het Gemeentelijk Energiebe
drijf in Middelburg, altijd vrij ac
tief geweest met alles wat met
het Leger des Heils te maken
heeft".
Wagenaar kijkt met een zekere
nostalgie terug op vroeger tijden.
„Ja, toen waren een aantal maat
schappelijke taken voor het Leger
duidelijker zichtbaar dan tegen
woordig. Er waren vrij veel echt
arme mensen in die tijd, waar het
leger daadwerkelijk iets voor kon
betekenen. Vooral met de kerst
dagen kwam dat tot uiting. Ik
heb heel wat mudjes kolen en
tassen boodschappen rondge
bracht in die dagen. En alles op
de fiets of lopend. Met de armoe
de valt het tegenwoordig, althans
in ons land, wel mee. Het komt
nog wel voor, hoor. En als we
daar van horen dan gaan we daar
ook op af. Maar ik denk dat de
noodopvang, die dit jaar vijf jaar
bestaat, op dit moment wel één
van de belangrijkste maatschap
pelijke werkzaamheden van het
Leger des Heils in Middelburg is.
Daarnaast hebben we een aantal
personen die heel actief zijn in
het BVU. Dat is een afkorting
voor Bezoek Voor U. Deze men-
sen brengen bezoeken aan ieder
een die dat maar wenst. Dat zijn
vaak ouderen en zieken, maar dat
kunnen ook jongeren zijn, of
mensen met bepaalde proble
men".
Kees Wagenaar begon zo'n twin
tig jaar terug met de verkoop van
de Strijdkreet op straat. Daarmee
volgde hij zijn vrouw op die dat
eveneens een kleine twintig jaar
had volgehouden. „In het begin
zag ik er wel tegenop om de
straat op te gaan. Maar toen ik er
eenmaal mee begonnen was,
ging ik het steeds meer waarde
ren. Je maakt natuurlijk veel con
tacten. Vaak zijn die contacten
vrij oppervlakkig, maar voor som
mige mensen ben je een soort
vertrouwenspersoon. Die bespre
ken hun hele privéleven met je.
Zo ben ik naar begrafenissen ge
weest van mensen die ik op
straat en in café's heb leren ken
nen. En dan merk je dat dat door
familie en vrienden erg wordt ge
waardeerd. Maar ik ben ook wel
uitgenodigd voor bruiloften. Dan
probeer ik minimaal tijdens de re
ceptie even langs te wippen. In
zulke gevallen merk je toch dat
het niet meer zo zeer gaat om die
collectebus. Dan zit er toch wat
diepers".
De bezoeken aan bars en disco
theken, veelal tot diep in de
nacht, leveren weer andere erva
ringen op. „Dat was twintig jaar
geleden heel anders", legt Wage
naar uit. „Toen waren er alleen
maar een paar buurtcafé's en een
aantal restaurants in Middelburg.
Nu zijn daar een flink aantal bars
en discotheken bij gekomen.
Toch doen ook veel jongeren wat
in de collectebus. Daar sta je
toch verbaasd van. Natuurlijk
maken ze wel eens een grapje. Zo
pakken ze nog wel eens m'n pet
af. Dat vind ik dan wel vervelend,
maar daar moet je tegen kunnen.
Soms krijg je reacties te horen als
er iets negatiefs over het Leger
des Heils in de krant heeft
gestaan. Meestal weet ik dan
met een praatje weer het een en
ander recht te zetten. Echte pro
blemen heb ik nooit gehad".
Een niet weg te denken element
van het Leger des Heils is het uni
form. Kees Wagenaar draagt het
met trots. Maar of het uniform in
de toekomst gehandhaafd kan
blijven is een vraag die ook hem
zorgen baart. „Vooral voor de jon
geren bij het Leger des Heils is dit
een moeilijk punt. Vroeger speel
de dat niet zo, maar nu schamen
ze zich tegenover hun vrienden.
Veel jongeren zie je ook niet meer
bij de samenkomsten. Ik denk dat
daar de laatste jaren wat makke
lijk op is gereageerd door onze
leiding. Als je vroeger niet op een
samenkomst verscheen, dan
stond de andere dag de officier
op de stoep. Maar wat mij betreft
moet het uniform blijven. Het is
niet alleen een traditie. Het is ook
een stukje duidelijkheid. Aan het
uniform zien de mensen wie je
bent en waar je voor staat. Het
staat ook netjes, vooral in
groepsverband. Dat mag ik wel.
Ik hoop het niet mee te maken
dat het wordt afgeschaft. Dat zal
ook wel meevallen. Het Leger des
Heils is tenslotten een wereld or
ganisatie. Dus veranderingen
worden alleen wereldwijd door
gevoerd".
Kees wagenaar brengt de Strijdkreet aan de man bij winkel
centrum Maxis- in Middelburg. F0T0 EDUARD ENGEL
ACTIE VOOR 5
lOO JAAR I
V«fc -
VOOR WAT x
Chris Rutten
BURGEMEESTER RUTTEN OVER EEUWFEEST
Dit jaar viert de Middelburg
se afdeling van het Leger
des Heils een jubileum. Een
bijzondere gebeurtenis om
bij stil te staan. Wie haalt
immers deze respectabele
leeftijd? De Middelburgse
afdeling van deze wereld
wijd vertakte organisatie
heeft de kracht gehad de
100 jaar te halen.
De afgelopen eeuw heeft het
Leger des Heils een niet on
belangrijke maatschappelijke
rol vervult. Deze van oor
sprong Engelse organisatie
weet op menselijke wijze de
nood van onze medemensen
die in moeilijkheden verkeren
te lenigen. Het Leger des
Heils mag dan ook als een aanvulling op het pakket van so
ciale voorzienigen worden gezien. Het Leger des Heils is niet
meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ik beveel als bur
gemeester van Middelburg graag het werk van het Leger des
Heils bij u aan.
In het kader van het eeuwfeest van de Middelburgse afdeling
is tevens een stichting in het leven geroepen die de naam
Stichting Leger des Heils Middelburg 100 Jaar draagt. Deze
stichting stelt zich ten doel giften en andere bijdragen te ver
zamelen teneinde deze aan het Leger des Heils te kunnen
aanbieden. De afdeling Middelburg heeft laten weten van de
bijeengebrachte giften een piano voor de korpszaal te willen
aanschaffen. Tevens wil men acties die het Leger des Heils in
de Derde Wereld onderneemt steunen.
Als lid van het comité van aanbeveling van genoemde stich
ting beveel ik het doel van de stichting van harte bij u aan.
Met name de problematiek om de Derde Wereld verdient aan
dacht. U weet dat ook de gemeente Middelburg een beleid op
dit gebied voert. Deze gemeente immers heeft samen met de
zustersteden Vilvoorde, Folkestone en Nagasaki een jonge-
reninstituut op de Kaapverdische Eilanden geadopteerd. Het
siert het Leger des Heils als internationale organisatie ook de
blik op de Derde Wereld te richten.
Ik feliciteer de afdeling Middelburg met het jubileum en
spreek de wens uit dat het werk haar belangrijke betekenis
mag behouden. Ik wens het bestuur van de Stichting Leger
des Heils Middelburg 100 Jaar veel succes met het behalen
van het gestelde doel.
Namens het comité van aanbeveling, Chris Rutten, burge
meester van Middelburg.
Het comité van aanbeveling bestaat verder uit:
Het comité van aanbeveling bestaat verder uit, C. Blankenburg
(ondernemer), A. Boone (CFO), W. Caljouw (ABVA/KABO), M.
Dieleman (hoofdredacteur PZC), J. Dubbink (predikant), C. van
Erkel (notaris), L. IJkel (predikant), J. de la Hayze (huisarts), J.
Hendriks (pastoor), A. d'Huy (Middelburgse Vrouwenraad), G.
Nomes (rechter), G. Schoenmakers (wethouder), E. Tak (advo
caat), M. Verburg (Raad van State), J. Douwes (CDA Middel
burg), A. Riemens (ondernemer) en L. Revière (ondernemer).
Een wat kleiner jubileum, maar
daarom niet minder vermeldens
waardig, is het vijfjarig bestaan
van de noodopvang van het Le
ger des Heils. Afgelopen vrijdag
was de exacte datum van dit ju
bileum. De noodopvang aan de
Hoogstraat in Middelburg, die
ruimte biedt aan maximaal zes
personen is bedoeld voor men
sen die in een acute crisis
situatie op straat zijn komen te
staan, zonder te weten waar ze
naar toe moeten.
„De opvang is in principe bedoeld
voor de nacht en dan nog voor
ten hoogste drie dagen", legt Jo
ke Craanen uit. Zij is één van de
twaalf vrijwilligers die bij dit pro
ject betrokken zijn. „Het gaat
daarbij om echte noodsituaties.
Mensen die uit huis gezet zijn
door hun levenspartner, of soms
door een huisbaas, kinderen die
van huis zijn weggelopen. Binnen
die periode moeten deze mensen
zelf, eventueel met hulp van ons,
op zoek naar een andere instan
tie, die hen verder kan helpen. Wij
verwijzen de mensen ook wel
door naar andere maatschappelij
ke centra van het Leger des
Heils".
Niet iedereen wordt in de nood
opvang opgenomen. Mensen die
onmiddelijke medische en/of des
kundige psychische hulp nodig
hebben, worden vrijwel onmidde-
lijk naar andere instanties verwe
zen. Hetzelfde geldt voor
personen die door gebruik van al
cohol of drugs ernstig uit hun
evenwicht zijn. „Maar ook perso
nen die 'van nature' een zwer
vend bestaan hebben worden
niet toegelaten", waarschuwt Jo
ke Craanen. „Dat soort mensen
komen wei eens aan de deur, als
ze een paar nachtjes lekker willen
slapen in een echt bed. Maar in
zo'n geval is er natuurlijk geen
sprake van een noodsituatie".
In de noodopvang worden de
mensen die onderdak hebben ge
kregen van het hoogst noodzake
lijke voorzien. „We krijgen hier
regelmatig mensen die bijvoor
beeld een hele dag nog niet ge
geten hebben", vervolgt Joke
Craanen. Daar wordt dan een
eenvoudige maaltijd voor bereid.
Vaak zijn ze heel slecht gekleed,
dus hebben we altijd een flinke
voorraad kleding klaarliggen. Het
gaat echt om de primaire voorzie
ningen, zodat ze zich toch weer
een beetje mens voelen. Gedu
rende de opvangperiode is er ook
altijd een vrijwilliger aanwezig, 's
Morgens rond 8.30 uur moeten
de gasten de deur weer uit. Zo
nodig komt er een coördinator
om ze verder te helpen met raad
en daad".
HET GESCHENK
In antwoord op de vraag, wat het
Leger des Heils dan wel als ge
schenk zou willen ontvangen,
werd slechts aarzelend gespro
ken over een piano in de korps
zaal. Deze aarzeling had niet in
de laatste plaats te maken met
het feit dat het Leger niet ge
wend is iets te ontvangen. „We
hebben als Leger toch het motto
iets te doen voor die ander", ver
woordt kapitein Bart de Heer dit
gevoel. „Daarom hopen we maar
dat er voldoende geld bijeen
wordt gebracht om ook nog iets
aan anderen te kunnen geven.
Wij denken daarbij aan een Derde
Wereld project".
Deze reactie heeft volgens Bart
de Heer niets te maken met valse
bescheidenheid. „Nee, zeker niet.
Wij proberen als Leger des Heils
altijd iets te doen voor die ander.
Daar staat onze organisatie ook
voor. Daarom waren we echt een
beetje in verlegenheid gebracht,
toen ze ons vroegen of we nog
wensen hadden. Kijk, we kunnen
ons als Leger redelijk bedruipen.
Het is geen vetpot, maar dat
hoeft ook helemaal niet. Voor on
ze samenkomsten in de korpszaal
hebben we een orgel en natuur
lijk de brassband. Nu was het al
tijd al een stille wens van ons om
voor de zangbegeleiding nog
eens een piano aan te schaffen.
Maar noodzakelijk is dat niet. We
kunnen best zonder. Vandaar ook
onze hoop dat er nog wat over
blijft".
Mocht dat laatste het geval zijn,
dan heeft het Leger des Heils
Middelburg daar wel een paar
voorkeursbestemmingen voor.
Bart de Heer: „We steunen een
aantal projecten, onder meer in
Suriname. Daar heb ik persoonlijk
nogal veel affiniteit mee, omdat
er enkele personen bij betrokken
zijn die ik persoonlijk ken. Zo is er
in Paramaribo een bejaarden te
huis, dat dringend aan verbou
wing en gedeeltelijke
vernieuwing toe is. De Surinaam
se overheid doet daar niets aan.
We praten dan over een bedrag
van vijftigduizend gulden. Een
soortgelijk probleem doet zich
voor met een kinder tehuis, even
eens in Suriname. Maar we heb-
Kapitein Bart de Heer poseert in speelhouding op de plaats
waar de piano zou moeten komen.
ben bijvoorbeeld ook een aantal
zendingsprojecten in Zaïre. Mijn
mening is in ieder geval, als de
mensen iets willen geven voor dit
soort projecten, laat het dan zo
veel mogelijk zijn".
In de Nieuwe kerk aan de Groen
markt in Middelburg, wordt op
zaterdag 4 november een zang
avond gehouden, onder het mot
to 'Middelburg zingt voor het Le
ger des Heils'. De
opbrengst van deze zangavond is
bestemd voor het jubileumca
deau. Een flink deel van de zang
wordt geleverd door een drietal
Middelburgse kerkkoren en Janis
Mondeel als solozanger. De be
geleiding wordt verzorgd door or
ganist Bram Beekman en
Brassband Onda uit Middelburg.
De zangavond begint om 20 uur
en duurt tot ongeveer 22 uur.
De organisatie van dit spektakel
is in handen van Toos Boone, één
van de leden van het comité van
aanbeveling. Als medewerker van
de Stichting voor Maatschappe
lijke Dienstverlening in Middel
burg, spreekt het doel van de
actie haar bijzonder aan. „Het Le
ger doet tenslotte ook heel veel
aan maatschappelijke dienstver
lening", legt Toos Boone uit.
„Verder herinner ik mij, dat ik als
kind 's avonds op bed lag en dan
regelmatig de zangbrigade van
het Leger des Heils hoorde zin
gen op straat. Daar moest ik
weer aan denken toen hun hon
derdjarig bestaan ter sprake
kwam. Dat bracht me op het idee
MUZIEK EN ZANG OP STRAAT
Hoewel het de laatste jaren wat minder zichtbaar is op straat,
is het maken van muziek nog steeds een belangrijk onderdeel
van de Leger des Heils-activiteiten. Iemand die daar alles over
weet te vertellen is Wim van Riet uit Middelburg. De vijfen
zestigjarige Van Riet is vanaf 1942 heilssoldaat. Vrijwel onmid-
delijk kwam hij bij het muziekkorps en de zangbrigade terecht.
„Als je belangstelling had voor zang en muziek, dan ging dat
vanzelf", legt Van Riet uit. „Maar in de loop der jaren is er na
tuurlijk wel het een en ander veranderd".
Wim van Riet is van huis uit altijd
nauw betrokken geweest bij het
Leger des Heils. Zijn beide ouders
waren als heilssoldaat al actief in
het 'Leger'. „Als kind ging ik naar
de zondagsschool van het Leger
des Heils. Later naar de padvin
derij, want daar was ook bij het
Leger een aparte afdeling van. Bij
sommige korpsen is dat nu nog
zo. Heilssoldaat worden was dan
ook een vanzelfsprekend vervolg
op al deze activiteiten. Zingen
heb ik altijd graag gedaan, dus
werd ik lid van de zangbrigade.
Daarnaast leek mij het maken
van muziek ook een aardige be
zigheid en ben ik begonnen met
bariton te spelen in het muziek
korps van het Leger".
Van Riet kan met genoegen te
rugkijken op de jaren dat het mu
ziekkorps en de zangbrigade nog
een belangrijk aandeel hadden in
de activiteiten van het Leger des
Heils. „In de goede jaren, ik praat
nu over zo'n twintig jaar terug,
hadden we een flink muziekkorps
en zangbrigade, waarmee we
vaak de straat op gingen. Zo had
den we tot aan het begin van de
jaren zeventig iedere zondagmid
dag een openluchtbijeenkomst
op de markt voor het stadhuis in
Middelburg. Ook hebben we ja
renlang gespeeld op de jaarlijkse
dodenherdenking. Heel mooi
vond ik vroeger de kerstvieringen
op straat. In die dagen bezochten
we op eerste kerstdag ook een
aantal zieken. Dan stapten we
met de hele club muzikanten op
de fiets en gingen we bij die men
sen voor de deur kerstliederen
spelen. Soms was het zo koud
dat de ventielen vastvroren aan
de instrumenten".
„De kersttijd was toch altijd druk,
hoor", vervolgt Van Riet. „Op
kerstavond speelden we in het
huis van bewaring hier in Middel
burg. Daarna gingen we op de
fiets naar Vlissingen, waar we
van 11 uur tot iets na midder
nacht meewerkten aan de kerst
nachtdiens in de Sint
Jacobskerk. Dan ging je voor een
korte nachtrust weer snel naar
huis, want om 6 uur 's morgens
begon de gewone dienst van het
Leger des Heils weer".
„Nu is het allemaal wat minder
Wim van Riet (op de rug gezien) dirigeert de zangbrigade van
het Leger des Heils.
geworden. Het muziekkops en de
zangbrigade bestaan beide nog
maar uit zo'n vijftien personen.
Daar zijn in verhouding veel
ouderen bij, die het niet meer zo
makkelijk kunnen opbrengen om
op straat te spelen of te zingen.
We hebben weinig nieuwe, vooral
jonge leden. De jonge mensen
hebben het tegenwoordig te druk
met andere zaken. Daar komt
nog bij dat ze het gênant vinden
om in een uniform te lopen".
Sinds 1966 is Wim van Riet zo
wel zangbrigadeleider als kapel
meester. „Het Leger is ontstaan
op straat", is zijn verklaring voor
het muziek maken op straat. „Ik
vind het mooi werk. Muziek op
straat trekt altijd mensen. We
krijgen ook regelmatig waarde
rende opmerkingen te horen. En
dat niet alleen van oudere men
sen. Als we nu bijvoorbeeld op
een zomeravond de wijk in gaan,
dan wordt er regelmatig ge
vraagd waarom we dat niet vaker
doen. Natuurlijk krijgen we ook
wel negatieve reacties. Een enke
le smalende opmerking, jongelui
die hun bromfiets extra luid laten
ronken. Maar over het algemeen
valt dat toch wel mee We wer
ken nu veel samen met het korps
van Vlissingen. Dan hebben we
wat meer mankracht en is het al
lemaal wat makkelijker op te
brengen. Ik hoop dat we het nog
lang mogen volhouden".
Het Rooms Katholiek gemengd koor Cantate Domino is een
van de koren die hun medewerking verlenen aan de zangdienst
voor het Leger des Heils.
om nu eens een zangavond vóór
het Leger des Heils te houden".
„De bedoeling is om de mensen,
dus ook de bezoekers, te laten
zingen", vervolgt Toos Boone. „Er
worden overigens niet alleen
geestelijke liederen gezongen.
Verder hopen we natuurlijk dat
de kerk vol komt. Er kunnen zo'n
duizend personen in, dus dat
moet mogelijk zijn. En voor die
vijf gulden entree hoeven de
mensen het ook niet te laten. Alle
medewerkers doen ook kosteloos
mee aan deze avond. Dat is toch
prachtig, niet? De actie gaat ook
niet uit van een bepaalde vereni
ging of kerk. Daarom vindt ik het
leuk dat er koren van drie ver
schillende kerken aan meedoen.
Het Gereformeerd kerkkoor Soli
Deo Gloria doet mee, het Her
vormd kerkkoor en het Katholiek
kerkkoor Cantate Domino. Alle
maal uit Middelburg".
Kaarten voor de zangdienst zijn
in de voorverkoop - vanaf 21 ok
tober - verkrijgbaar bij Bloemen-
huis Orchidee aan Plein 1940 in
Middelburg en bij Livera Founda
tions aan de Markt, eveneens in
Middelburg. Andere voorver
koopadressen worden via adver
tenties in de komende weken be
kend gemaakt.
