Vier vrijheden
Staten
vergadering
Mosselen uit Veerse Meer
naar Westkappelse Kreek
Asfaltwerken Walcheren
Monumentjes
IX DHItOKP
Vrijdag 17 mei vergaderen provinciale staten van Zeeland.
Plaats van samenkomst is de Burgerzaal van het stadhuis in
Middelburg. De vergadering begint om 10.00 uur.
Wegen
Cultuur
Emancipatie
Financiën
(OM M I SS I KS
WATERSCHAP WALCHEREN BESTRIJDT ALGEN
Bezwaar
'Waeterproat' is een
rubriek van het
Waterschap
Walcheren. Voor
meer informatie
kunt u terecht bij
het Waterschap aan
de Groenmarkt 10
in Middelburg.
Telefoon:
01180-15751.
Deltaverzwaring
Kom Domburg
OM NOOIT TE VERGETEN'
Kleinkinderen
De brand
Ook u kunt het initiatief van de Stichting Monu
menten Walcheren 40-45 steunen. U kunt dat
doen door te storten op rekeningnummer
49.91.16.666 (Amro Bank) tnv de stichting. Het
gironummer van de Amro is 10.68.635.
DE FAAM DE VLISSINGER
ABDIJ
VInr.: De heer Schmidt, mevrouw Johnson Sirleaf, de heren
Koliek, Mahler en Hammer.
Vorig jaar juni werden in het Roosevelt studie centrum in Middel
burg de Four Freedom Awards uitgereikt - de medailles die refere
ren aan de vier vrijheden, die president Franklin D. Roosevelt op 6
januari 1941 voorhield aan het Congres van de Verenigde Staten
van Noord-Amerika.
Elke twee jaar worden de medailles in Middelburg uitgereikt. De
(Engelse) toespraken, die vorig jaar werden gehouden, zijn gebun
deld en voor f 14,75 te koop bij het Roosevelt Studiecentrum.
Ook de toespraak van president
Roosevelt uit 1941 is in de bun
del opgenomen.
Volgens de president moet een
veilige wereld worden gebouwd
op vier wezenlijke vrijheden voor
de mensheid:
"De eerste is vrijheid van me
ningsuiting, overal in de wereld.
De tweede is vrijheid van gods
dienst voor iedereen en op ie
ders persoonlijke wijze.
De derde is vrijwaring van ar
moede, wat - vertaald in wereld
lijke termen - neerkomt op eco
nomisch begrip, waardoor alle
landen voor hun inwoners vrij
heid kunnen scheppen.
De vierde is vrijwaring van vrees,
wat - vertaald in wereldlijke ter
men - neerkomt op een wereld
wijde vermindering van bewape
ning tot het niveau, waarop geen
-enkel land in de gelegenheid is
een ander land aan te vallen,
waar ook ter wereld."
De medaille voor de vrijheid van
meningsuiting werd vorig jaar
toegekend aan Ellen Johnson
Sirleaf uit Liberia. Mevrouw
Johnson Sirleaf voert oppositie
tegen het regiem van Liberia en
is in haar land inmiddels het
symbool geworden voor een de
mocratisch bestel. Voor haar
veiligheid heeft zij het land moe
ten verlaten, nadat zij onder in
ternationale druk uit de
gevangenis werd ontslagen.
Burgemeester Teddy Koliek van
Jeruzalem ontving de medaille
voor vrijheid van godsdienst. Jo
den, Christenen en Moslims le
ven gezamenlijk in zijn stad en
hebben de ruimte voor hun eigen
godsdienstbeleving.
De medaille voor vrijwaring van
armoede was voor Halfdan T.
Mahler, directeur-generaal van
de Wereld Gezondheids Organi
satie van de Verenigde Naties.
De heer Mahler heeft een be
langrijke bijdrage geleverd in de
bestrijding van ziekten in de Der
de Wereld, onder meer door vac
cinatieprogramma's.
Armand Hammer kreeg de me
daille voor de vrijwaring van
vrees voor zijn bemiddelende rol
tussen de Verenigde Staten en
de Sovjet Unie.
Bovendien werd de vier-vrijhe-
den-medaille uitgereikt en wel
aan Helmut Schmidt. Schmidt's
democratische instelling, het
bondskanselierschap van West-
Duitsland, de bemoeienis van
West-Duitsland met de menselij
ke vrijheden en de visie van
Schmidt op een nieuw Europa
waren de aanleiding.
De toesprakenbundel kan
schriftelijk worden besteld bij
het Roosevelt studie centrum,
postbus 6001, 4330 LA Middel
burg. De kosten bedragen
f 14,75, over te maken op reke
ningnummer 45.28.09.029 van
de Amrobank in Middelburg.
Het gironummer van de bank is
1068635.
Vrijdag 12 mei zijn er twee zittin
gen van de hoorcommissie be
stemmingsplannen.
De heer en mevrouw Pet-Maes
en de familie Kik-Boudeling uit
Bruinisse hebben bezwaar aan
getekend bij gs tegen het be
stemmingsplan West, vierde
herziening, van de gemeente
Bruinisse. Zij zijn het niet eens
met de plannen van de gemeen
te bij het dorpshuis een sport
zaal te bouwen, omdat zij
vrezen, dat er parkeerproblemen
ontstaan.
Partijen worden om 10.00 uur
gehoord.
De heer J.F. de Schepper wordt
om 10.30 uur gehoord over zijn
bezwaren tegen het bestem
mingsplan Oostmolenpark van
de gemeente Goes. De heer De
Schepper is bang voor schade
aan zijn woning en woonomge
ving door de manier, waarop het
gebied aan de noordkant wordt
ontsloten.
De openbare zittingen zijn in het
provinciehuis, Sint Pieterstraat
42, Middelburg.
Woensdag 10 mei 1989
I EUWS
Aan de staten wordt verslag uit
gebracht over de uitbreiding van
Ovet in Vlissingen-Oost en over
de ontwikkeling van de Axelse
Vlakte.
Ovet wil in het Sloegebied een
volwaardig massagoedbedrijf
opzetten en heeft daarvoor ex
tra terrein en ligplaatsen aan de
kade nodig. Het bedrijf is zijn
activiteiten aan de noordkant
van de Westerschelde begon
nen met de overslag van kolen
voor de nieuwe centrale van de
nv PZEM. De statencommissie
van economische zaken kwam
tot de conclusie, dat het haven
schap Vlissingen zaken kan
doen met Ovet, maar dat er
voor beide partijen enig risico
bestaat door de kolenoverslag
en andere activiteiten.
De commissie besprak de ont
wikkeling van de Axelse Vlakte,
waarvoor het havenschap Ter-
neuzen grond moet kopen. Met
de transactie is zeven miljoen
gulden gemoeid, waarvan de
provincie (als deelnemer in het
schap) twee miljoen gulden voor
haar rekening zou moeten ne
men.
Provinciale staten beslissen over
de onttrekking aan het openbaar
verkeer van een stuk onverharde
weg rond de spuikom in de Her
togin Hedwigepolder - de Ligne-
straat in Hulst.
Voor de voorbereiding van de re
constructie van het kruispunt
weg Goes-Zeelandbrug/Wilhel-
minadorp-Wolphaartsdijk wordt
de staten een krediet van ruim
drie ton gevraagd. Het uiteinde-
Uitbreiding Ovet in Vlissingen-Oost.
lijke werk gaat 2,1 miljoen gul
den kosten.
Een krediet van 2,35 miljoen gul
den wordt gevraagd voor de re
constructie van het kruispunt bij
Vrouwenpolder met de weg over
de Veerse-Gatdam. De totale
kosten zijn ruim 3,7 miljoen gul
den, maar het wegschap Wal
cheren en de gemeente Veere
dragen daarin bij.
De provincie wordt subsidie ge
vraagd voor het Moluks histo
risch museum in Utrecht. Hoe
wel gs geen direct Zeeuws be
lang zien, adviseren zij de sta
ten vijfduizend gulden te geven,
onder meer omdat het museum
een functie heeft voor de Mo
lukse inwoners van Zeeland.
Voor de uitgifte van een culture
le agenda dit jaar wordt voor
gesteld een subsidie van ten
hoogste 22 duizend gulden te
besteden. In het Uitblad, zoals
de agenda heet, wordt informa
tie verstrekt aan inwoners en
toeristen over culturele activitei
ten in de provincie.
Het eerste deel van de beleids
nota Vrouwenemancipatie-fa-
cetbeleid wordt ter vaststelling
aan de staten aangeboden. De
doelstellingen van het provin
ciale emancipatiebeleid worden
in dit deel verwoord, alsook de
beleidsvoornemens op de on
derdelen algemeen bestuur en
kinderopvang. Verder is een
hoofdstuk gewijd aan de subsi-,
diëring van emancipatie-activi
teiten.
Er wordt gewerkt aan een nieuwe asfaltdeklaag op de Nieuwe Vlis-
singseweg tussen de Keersluisbrug en de President Rooseveltlaan
in Vlissingen en het deel van dezelfde weg ter hoogte van de op
en afritten van de Sloeweg. Tegelijkertijd wordt de verkeerslicht
installatie vernieuwd en worden detectielussen in het wegdek aan
gebracht.
Door de vernieuwing van de ver
keersregelautomaat wordt een
betere coördinatie bereikt tussen
de twee installaties op de Nieu
we Vlissingseweg, waardoor het
verkeer soepeler kan worden af
gewikkeld. In het fietspad wor
den op ruime afstand van de
verkeerslichten aanvraaglussen
gemaakt, waardoor fietsers vaak
niet meer zullen hoeven af te
stappen, omdat de lichten tijdig
reageren.
De wachttijden voor alle wegge
bruikers zullen in de nieuwe si
tuatie dus aanzienlijk worden
bekort. Door de verkeerslichten
via een telefoonlijn aan te sluiten
op een computer in het hoofd
kantoor van provinciale wa
terstaat wordt bereikt, dat
eventueel optredende storingen
sneller kunnen worden verhol
pen dan in de oude situatie.
De stichting Overleg Kindercen
tra Zeeland heeft extra geld no
dig voor personele kosten. Aan
de staten wordt daarom ge
vraagd ruim zestien duizend gul
den uit te trekken.
Uit het jaarverslag van de nv Wa
termaatschappij Zuid-West-Ne
derland blijkt, dat in 1988 een
winst werd geboekt van ruim
2,6 miljoen gulden, wat ruim 1,2
miljoen gulden minder is dan in
1987. De staten wordt voor
gesteld het jaarverslag voor ken
nisgeving aan te nemen.
Als de staten ermee instem
men, wordt de rekening-cou
rant-overeenkomst met de nv
Westerschelde Oeververbinding
met vijf ton verhoogd tot 6,5
miljoen gulden.
De openbare statenvergadering
wordt gehouden in de Burger
zaal van het Middelburgse stad
huis, Lange Noordstraat.
De vergaderstukken liggen ter
inzage in het informatiecentrum
van de provincie. Abdij 9, Mid
delburg.
Ook de rondweg Biggekerke en
de weg van Oostkapelle naar
Domburg worden van een nieu
we asfaltlaag voorzien en een
stuk van de weg Middelburg-
Zuidsloe krijgt een oppervlakte
behandeling.
Zolang de werken duren - ver
wacht wordt tot eind juni - moet
het verkeer rekening houden
met enig oponthoud. Bij het
werk aan de Nieuwe Vlissingse
weg zullen de op- en afritten
van de Sloeweg enkele malen
kort worden afgesloten. Het
verkeer wordt dan via borden en
pijlen omgeleid. Bij de andere
werken kan het verkeer door
gang vinden, zij het met beperk
te snelheid.
De vergadering van de provin
ciale milieuraad is verschoven
van 11 naar 18 mei, 9,15 uur, in
het provinciehuis. Sint Pieter
straat 42, Middelburg.
Op de raadsagenda staan de
contourennota waterhuishou
dingsplan en de instelling van
werkgroepen voor onder meer
het provinciale milieubeleids
plan, de gebiedsgerichte bena
dering in de Kanaalzone en de
milieu-effectrapportage Wester
schelde oeververbinding.
De vergadering van de milieu
raad is openbaar.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg
telefoon 01180-31402
In de Westkappelse Kreek is de algengroei zo sterk, dat het
Waterschap Walcheren er als proef een speciaal soort mossel
gaat uitzetten. De geboortegolf van algen is het gevolg van
een voedseloverschot, in biologische termen heet dat eutrofië
ring. De mosselen worden 'geplukt' in het Veerse Meer. Het
zijn geen consumptiemosselen.
'Actief Biologisch Beheer' heet
deze aanpak, hetgeen inhoudt
dat de waterbeheerder (het Wa
terschap) gebruik maakt van 'na
tuurlijke bondgenoten', in dit
geval dus mosselen. Het teveel
aan algen is overigens ook met
het blote oog te zien: het water
wordt groen.
In situaties van massale al-
gensterfte treedt er een zuurstof
gebrek op. Dat veroorzaakt weer
overmatige vissterfte en stank.
Meestal verorberen watervlooien
de algen, maar deze zijn weer
een makkelijke prooi voor allerlei
vissoorten, zoals voorn, brasem
en karper. Het beleid wordt er
dan doorgaans op gericht om het
witvisbestand te beheren, door
vangen en/of door het uitzetten
van roofvis zoals snoek en
snoekbaars. Voor het water in de
Westkappelse Kreek, dat relatief
zout is, zijn watervlooien echter
niet geschikt. Daarom is gekozen
voor de mossel strandgaper, die
wel in brak water kan leven en
zich voedt met algen. Deze mos
sel leeft ook in de Kreek van Ou-
werkerk. Het water daar is
bijzonder helder.
Aan de strandgaper kleeft echter
een bezwaar. Hij leeft tussen de
20 en 25 centimeter in de water
bodem en is moeilijk te verzame
len. De natuur komt ons hierbij te
hulp. In het Veerse Meer worden
de laagste waterlagen in de zo
mer zuurstofarm. De dieren die
daar leven komen dan naar bo
ven, de strandgapers kruipen uit
de grond. Op dat moment kan de
duiker ze gaan verzamelen en kan
de verhuizing naar de Westkap
pelse Kreek beginnen. In de
Kreek worden ze met gaaswerk
op hun plaats gehouden. In het
najaar wordt vervolgens gecon
troleerd of ze nog in leven zijn en
of ze zijn gegroeid. Als de resulta
ten positief zijn, kan volgend jaar
worden begonnen met meer die
ren uit te zetten, zodat een ge
zonde populatie kan ontstaan die
de algengroei minstens in bed
wang houdt. Het water wordt
weer helder en de Kreek ziet er
weer aantrekkelijk uit.
De Westkappelse Kreek, mosselen tegen algen.
Eén van de laatste karweien in
het kader van de Deltawerken
wordt momenteel uitgevoerd in
de Kom Domburg. Daar wordt de
zeewering sinds 12 april ver
sterkt. De land- en zeewaartse
versterkingswerkzaamheden tus
sen de Watertoren en de Hoge
Hiel duren tot 1 augustus.
Spijt over wat
verloren ging
Herinnering aan Uwe hulp bi
vhet blusschen v/d brandramp
op 17 en 18 Mel I940
Zijn vader was districtshoofd van de Rijksge
bouwendienst in Zeeland. Logisch dus - werd
geredeneerd - dat de familie niet evacueerde
toen het bombardement dreigde. C.M. Barent-
sen weet het nog steeds na te vertellen. De
brand en de „moedige manier" waarop de
brandweerlieden onder meer met de Magirus-
spuit trachtten erger te voorkomen. De nu ge
pensioneerde directeur van de in Brabant ge
vestigde Suiker Unie was toen 19 jaar, net het
laatste jaar van de HBS in de hoofdstad. Hij is
weer terug in Zeeland. In een piekfijn optrekje
aan de Parkweg in Westkapelle doet de 'Wal-
chenaar in hart en nieren' uit de doeken wat de
oorlog en vooral die eerste nacht voor invloed
hadden op zijn verdere leven.
Vooral de spijt over hoe mooi Middelburg en Walche
ren toen waren. Monumenten die herinneren? „Welze
ker". Hij zegt het stilletjes en de toeschouwer ziet hoe
hij wegdroomt om onmiddellijk weer helder te verha
len over 'toen'. Benadrukt vurig: „Maar ik was geen
held". Die roem verdienen anderen. „De brandweerlie
den en alle anderen die ontzettend hard werkten en
hun leven waagden om gebouwen te redden".
In het kielzog van zijn vader ging
de jonge HBS'er op pad. Hij hielp
waar dat maar kon. Blussen kon C.M. Barentsen
niet, had geen zin. Voorkomen
dat de brand zich uitbreidde, luid
de het parool. „Ik ben nog met
een sportwagen naar Veere gere
den om er een spuit te halen en
in Vlissingen bij het Wooldhuis
hebben we aangebeld bij de bur
gemeester om hulp te vragen van
de Vlissingse politie. Ook hielp hij
bij het uitrollen van slangen naar
water. „De druk was van de wa-
9 Stichtingsvoorzitter drs. M.C.
Verburg wordt regelmatig op
straat aangeklampt na het inter
view in deze krant. Leuke opmer
kingen over 'het vrijen in
portiekjes' worden dan gemaakt,
maar ook mensen die spontaan
geld geven. Zo was er één Mid
delburgse die spontaan honderd
gulden gaf aan Verburg. Zij had
de oorlog meegemaakt en vond
dat er niet genoeg gedaan kon
worden om die vreselijke gebeur
tenissen onvergetelijk te maken.
De bevolking Ritthem wil als
gemeenschap een flink bedrag bij
elkaar sprokkelen voor het monu
ment in de buurt van haar plaats.
Dit meldt de Stichting Monumen
ten Walcheren 40-45 ons.
terleiding af, dus moesten we uit
de plassen enzovoorts halen". De
mensen aan de spuiten, waaron
der de ais museumstuk naar Mid
delburg teruggehaalde
Magirus-spuit, verdienen volgens
de heer Barentsen alle eer. Hijzelf
vervulde slechts een onderge
schikte rol. Niettemin kreeg hij
een oorkonde als 'Herinnering
aan Uwe hulp bij het blusschen
van de brandramp op 17 en 18
Mei 1940 te Middelburg'. Op de
ochtend van de achttiende mei
1940 zag hij de eerste Duitse sol
daten. Hij had er nauwelijks oog
voor. Diep teleurgesteld als hij
was over de vernedering die zijn
statige stad was aangedaan.
Haat en woede? „Ja. Die is er ze
ker. En bij veel Nederlanders. Kijk
maar eens naar de sfeer rond de
voetbalwedstrijd Nederland-
Duitsland".
„Ik hoef niet te vertellen wat er
toen allemaal gebeurde", zegt hij
een aantal keren tijdens het ge
sprek en verwijst naar de vele
boeken over de oorlog die hij in
zijn werkkamer heeft staan. „Die
vertellen daar alles over". Eén
ding weet hij echter zeker: „De
oorlog kwam hard aan in Middel-
5Koud*kerk*. E B^g*k*^k* Z! Zout*l*nd»
2 Lourtns QM*l*k«rk*.ES«rooM*rk*
ECS W*»t - K*p«||*.E A*gt*k»rk* COo«t .Kap»II*
burg. Toen die uitbrak leefden we
in een rustig provinciestadje. Het
was hier prachtig. Je kunt het bij
na niet omschrijven". Toch jaro-
beert hij het. Vergelijkt: „Ik
wandel nu regelmatig met mijn
kleinkinderen door de stad. Zij
wonen er ook. En dan zie ik ele
menten terug van mijn eigen
jeugd, toen het leven niet anders
was dan mooi". Van de dreigen
de oorlog - wordt wel eens be
weerd - had niemand enig benul.
Wat de heer Barentsen betreft
gaat die vlieger niet op. „We had
den een geschiedenis leraar op
de HBS, ene meneer Bouwman,
die ontzettend boeiend kon ver
tellen over de politieke ontwikke
ling in Europa. Die man is later
professor geworden in Gronin
gen. Wij hadden met z'n allen op
school dus best een idee over
wat de nabije toekomst ons zou
brengen. Toch beseften we niet
dat de oorlog zo dichtbij was. Na
derhand blijkt het verband. Je
moet natuurlijk niet vergeten dat
de communicatie van tegen
woordig er niet was. Om maar
eens voorbeeld te noemen: bij
het station in Middelburg ston
den koetsjes. Nu staat het er vol
met taxi's".
Terug naar de nacht van de
brand. De familie Barentsen
woonde op de Dam 57. „We za
ten in de kelder omdat er bom
alarm was. Mijn vader wilde niet
evacueren. Als hoofd van de
Rijksgebouwendienst voelde hij
zich verantwoordelijk. Toen ble
ven mijn moeder en mijn beide
zussen ook. Nieuwsgierig als ik
was op die leeftijd, keek ik uit
ons kelderluik naar buiten. Ik zag
dat het gebouw van de Oostindi-
sche Compagnie in brand stond".
Naar buiten gaan kon niet, het re
gende kogels en granaten, Mes-
serschmidt's vlogen laag en
schoten op alles wat bewoog.
Toen werd het stil. Onheilspel
lend stil. De gebleven familie
waagde zich naar buiten. „We za
gen dat niet alleen het VOC-
gebouw brandde maar ook de
hele binnenstad". Het was ver
schrikkelijk. Hoe kon iemand zo
iets doen, vroegen 'de
achtergeblevenen zich af. Het
kon; Het was gebeurd.
Barentsen is het met de Stichting
Monumenten Walcheren 40-45
eens dat er onvoldoende aan
dacht is geschonken aan de oor
logsellende op het Zeeuwse
eiland. Hij meent dat Walcheren
er goed aan doet om die herinne
ring vast te houden. Oorlogsmo
numenten, en er dan méér mee
doen dan ze te laten staan, vindt
hij heel belangrijk om vooral de
jeugd te laten beseffen dat er
niet al te gemakkelijk mag wor
den gedacht over onze vrijheid.
Ad Hanneman
i
