19,95
LIVERA
Het rijmwoordenboek helnt
Sinterklaas komt
bij patiëntjes
in het ziekenhuis
UNIQUE
Gratis lepelrek bij een
BK beslekcassette
4
ROOVERS
Jan Jongepier
SMITH k33S heeft ze!
feestcollectie
VERNUFTIG
KAAS
KADOBONNEN
Finse Winkeltje
Clarke en Grootjans
f 7,50
IfWanes
Jeans Inn
DE VERENIGDE ZEEUWSE PIANOHANDELAREN
GEEF EENS EEN OUD
BOEK KADO
„De Boekenbeurs"
BIJ HET MAKEN VAN SINTERKLAASGEDICHTEN
fl
is binnen
Je eet tenslotte elke dag!
Woensdag 25 november 1987
DE FAAM - DE VLISSINGER
Kinderskihandschoenen
van f 69,95 voorf 29,95
Lange Viele 33-37
Middelburg
COLL-PULLI
div. kleuren
speciale prijs
Markt 31, Middelburg
Voor St. Nicolaas
Pah. Bochara 30x30 van., f 35,- tot f 65,-
Pah. Bochara 60x30 van... f 95,- tot 110,-
Perzisch aardewerk
Indiaas aardewerk
Oosters koperwerk
Firma Senneh
Geef met Sint Nicolaas
een leuke jam- of
suikerpot van i-37£ü~
voor f 32,50
bij: Kadoshop
Pour Toi
Bronzen sieraden
voor Sint Nicolaas
uit Finland.
Lange Viele
Middelburg
Idee om te geven.
Leuke kussentjes
diverse kleuren tegen St. Nicolaasprijzen bij:
Lange Viele 75
Middelburg.
KAMERBREED VOORDEEL
Briljant Tapijt
Geef een "boekenbeurs" kadobon
verkrijgbaar v/a
Antiquariaat
De Boekenbeurs
Turfkaai 33, 4331 JV Middelburg.
verkrijgbaar bij:
Souburg - Middelburg.
WAAR....
kunt u uit meer dan vijftien verschillende merken piano's en vleugels uw keus maken?
kunt u verzekerd zijn van stemmingen en onderhoud door de enige echte klavierbaumeister
van Zeeland? vindt u zoveel vakmanschap en service?
geeft men u 5 jaar garantie, gewaarborgd door de Nederlandse Piano- en Orgelbond?
staan diverse occasions in perfecte staat?
kunt u uw eigen piano laten reviseren/restaureren?
vindt u de merken: Hoffman, Feurich, Heagele, Euterpe, Lindbergh, Förster, Petroff, Rosier,
Rippen, Seiler, Berger, Blutner, Pfeiffer, Schiller, Hüpfeld, Kawai?
Natuurlijk bij:
De verenigde Zeeuwse Pianohandelaren is een uniek samenwerkingsproject
van Atelier De Hamernoot en Muziekhandel Van Damme.
Om dit unieke samenwerkingsverband in te luiden hebben
wij tot de Kerst enige zeer interessante aanbiedingen.
KOM VRIJBLIJVEND EENS LANGS BIJ:
fl—WIT]
VAN DAMME MIDDELBURG
Het gebruik
OP 5 DEC. VOOR IEDEREEN WAT IN ZIEKENHUIS
Ook in het ziekenhuis zoekt de Sint de kinderen
op. Toen hij afgelopen zaterdag in Vlissingen was
aangekomen ging hij meteen na het bezoek aan de
binnenstad richting Koudekerkseweg. Die dag
bracht hij de ziekenhuispatiëntjes al een bezoek
waar natuurlijk allerlei verrassingen bijhoren.
Het Bethesda-St. Joseph zie- 's Middags kunnen de kinderen
Liederlijk heerschap
F ASH/ O
Lange Delft 131 Middelburg
Onze
Voor een bescheiden
bedrag kunt u bij1
ons een boek kopen
uit de vorige eeuw.
Daarnaast bieden
wij een grote collectie
hedendaagse 2e hands boeken
Tevens vindt u bij ons originele 18e en
19e eeuwse topografische prenten van
Zeeland.
Een "boekenbeurs" kadobon is
natuurlijk altijd een succes.
Verkrijgbaar v.a
f 7,50
Antiquariaat
Ga naar de winkel en bekijk en koop een
van die 5 prachtige bes te k cassettes45 of
66-dclig in luxe geschenkdoos.
*1 Is U I« 3'*
En u krijgt van BK een 6 dclig lepelrek
(t.w.v. I 69,50) niet levenslange garantie
gratis.
5 prachtige BK-bestekmodellen
Kies uit 5 prachtige modellen van hi tech tot
elegant klassiek, vervaardigd uit hoogwaar
^digedelstaallen met levenslange
'ATïïrfr*!*ua ra n t ie
KOPENHAGEN.
Verkrijgbaar bij:
Lange Delft 31, Middelburg
Huishoud/
ijzer
Lange Viele 81
Middelburg.
Lange Viele 63
Middelburg.
Tapijt: Tapifort grijs/blauw, antraciet enz.
400 cm. breedf 29,95
Vinyl: Flair div. dessins 200 cm breedf 29,95
Lange Viele 16
Middelburg
Herenstraat 6
4331 JT Middelburg.
Tel. (01180) 33310
MUZIEKHANDEL
LANGE NOORDSTRAAT 16 - TELEFOON 01180-13097
VOOR het schrijven van een
goed Sinterklaasgedicht zijn
drie dingen van belang. Het
moet rijmen als een torenklok,
lopen als een geoliede machine
en gestuurd worden door een
handvol inhoudelijke zaken, die
in elk Sinterklaasgedicht terug
keren. Dat klinkt niet erg zalig
makend voor het genre van de
Sint Nicolaasversjes. Toch on
derscheiden juist de leuke Sint
gedichten zich, als ze voldoen
aan de drie genoemde voor
waarden. De rijmen moeten nu
eenmaal aan 'strenge' eisen
voldoen, willen ze, als van Sin
terklaas afkomstig, erkend wor
den en herkend blijven. Wie het
anders aanpakt zal hoogstens
een bevlogen of geestig gedicht
schrijven. Nooit een Sinter
klaasgedicht.
LESJE IN GEDICHTEN
NU komt het er met name voor
wat betreft de derde eis - de in
houd - nogal eens op aan met
hoeveel verve en originaliteit de
vaststaande gemeenplaatsen
(topoi genaamd) gehanteerd
worden. Voor de inhoud is de
Sinterklaasrijmer goeddeels op
zichzelf aangewezen. Maar
voor een kundig gebruik van de
twee andefe aspecten, het rijm
en het ritme, kan men sinds vo
rig jaar aardig uit de voeten met
het Nederlands Rijmwoorden
boek van Jaap Bakker. Bakker,
die als hommage aan het inmid
dels in onbruik geraakte rijm
woordenboek van Hendrik Frij-
link uit 1881, zijn eigen boek
dezelfde titel meegeeft, heeft
niet slechts een woordenboek
gemaakt. Aan de rijmwoorden-
lijst gaat een tien hoofdstukken
lange inleiding vooraf. Voor wie
die hoofdstukken grondig
bestudeert, zouden zij haast
een beginnerscursus in het
dichten kunnen betekenen. De
auteur gaat er in op achtereen
volgens het rijm, rijmfouten,
metrum en ritme, rijmschema's,
versregels, coupletten, versvor
men, allerlei dichterlijke tiere
lantijntjes, kunstgrepen, begin
nersfoutjes en liedjes.
NU is het vinden van zoveel mo
gelijk rijmwoorden in het boek
op het eerste gezicht niet zo ge
makkelijk. Gelukkig zet Bakker
in een gebruiksaanwijzing,
voorafgaand aan de inleiding,
helder uiteen hoe men met de
woordenlijst om dient te gaan.
De alfabetische lijst bestaat uit
rubrieken: verzamelingen van
woorden met dezelfde rijmuit-
gang. Een rijmuitgang is 'de
laatste 'volle' (niet-toonloze)
klinker van een woord', plus al
les wat daar op volgt, wil ik rij
men op vermaken dan zoek ik
bij aken, neem ik woekeren dan
kijk ik bij oekeren. Bakker laat in
zijn gebruiksaanwijzing ook
zien, hoe met dubbelzinnighe
den om te gaan: gedicht bij
voorbeeld staat niet bij Icht
maar bij Igt. Bakkers boek is uit
stekend geschikt om inspiratie
op te doen of een afgewogen
keuze te maken voor het pas
sende rijm en het juiste rijm
woord en ritme. Door de inlei
ding die het boek erbij biedt is
het echter ook enigermate ge
schikt - ofschoon niet speciaal
voor Sinterklaasverzen - voor
het bereiken van een goede in
houd. De inleiding bevat name
lijk talloze voorbeelden van ge
dichten, foefjes, schrijftrucs
enz., die de dichter-in-spe op
het goede spoor kunnen zetten.
Om het te illustreren heb ik met
behulp van het Nederlands
Rijmwoordenboek een Sinter
klaasgedicht gemaakt voor een
'vriend'. Om wat spannender te
zijn heb ik niet zo'n beste vriend
gekozen (gewone vrienden le
nen zich inderdaad ook moeilij-
kenhuis in Vlissingen viert tradi
tioneel twee keer het Sinter
klaasfeest. Meteen op zijn dag
van aankomst en op 5 decem
ber komen sint en zijn pieten
weer op ziekebezoek. Waarom
twee keer? Zieke kinderen kun
nen hem zelf niet verwelkomen
als hij uit Spanje is aangekomen
in Vlissingen. Vandaar dat hij
dan zelf naar ze toe gaat. En op
5 december probeert de goed
heiligman altijd zoveel mogelijk
kinderen een plezier te doen.
Dan liggen er bovendien weer
andere patiëntjes in het zie
kenhuis.
"Voor het Vlissingse ziekenhuis
is 5 december een hele speciale
dag", zegt de heer Prenger,
hoofd van de civiele dienst in de
beide Walcherse ziekenhuizen.
allerlei spelletjes spelen. Dan
komen Sinterklaas en een paar
Pieten ook weer. Ouders of
broertjes en zusjes voor de pa
tiëntjes zijn dan ook welkom.
De Pieten zorgen er voor dat
ook in het ziekenhuis wel eens
schoenen worden gevuld. Maar
er wordt wel rekening gehou
den met de zieke kinderen, de
attracties bestaan voor het
grootste deel uit gezonde lek
kernijen.
In Middelburg komt Sinterklaas
niet op bezoek in het zieken
huis. Daar is namelijk geen kin
derafdeling meer. Hij zorgt er
wel voor dat volwassen patiën
ten in beide ziekenhuizen een
aardigheidje en een briefje van
medeleven krijgen op 5 de
cember.
ker voor een gedicht). Nee, de
ze vriend, zo veronderstel ik,
moet een uiterst onaangenaam
persoon zijn, op wiens gezel
schap ik in het geheel geen prijs
stel. Daarvoor moet ik hem na
tuurlijk ook allerlei onhebbelijke
eigenschappen toekennen. Ik
bedenk dat deze vriend Karei
moest heten, een wel erg on
hebbelijke naam. Hij moet het
soort windbuil zijn dat met plat-
titudes indruk meent te maken.
Die gaan dan altijd (toppunt van
irritantheid) in het meervoud.
Als Karei je tegenkomt zegt hij
steevast: "Wij hebben de eer u
te groeten", als telt hij zelf voor
twee. Karei begint al met al
vorm aan te nemen. Ja, ik zie
het nu duidelijk, deze rotkerel
teert ook nog op mijn zak en als
je je geld terugvraagt luidt het
natuurlijk altijd: "Zeker, morgen
onmiddellijk". Maar nooit na
tuurlijk. En ja, hij permitteert
zich handtastelijkheden tegen
over mijn inderdaad betoveren
de zusjes die hem evenmin kun
nen uitstaan maar er niets van
zeggen. Het is iets waardoor ik
van woede wel uit mijn vel kan
springen.
UITERAARD heeft deze Karei
ook een afschuwelijk hoofd,
groot en gedeukt als een oude
voetbal. Daarnaast is hij geze
gend met schrijnende platvoe
ten, spillebeentjes, een hang
buik en een zielig bipsje. Het
weerhoudt hem er niet van te
denken dat hij geweldig knap is.
Karei, die er geen moeite mee
heeft mijn dure flessen whisky
in een of twee avonden te ledi
gen, die Karei, ja dat zie ik ook
glashelder nu, rookt sigaren.
Van die ongelooflijke grote om
dat hij vindt dat die bij hem pas
sen. Ik verdenk hem ervan dat
hij ze bij zijn ouwe heer uit de
koker rooft. Kortom de haren rij
zen me ten berge bij zulk een lie
derlijk heerschap, dat zich ver
beeldt mijn vriend te wezen en
niet zelden mijn huiselijk geluk
danig verstoort.
Ik zet mij aldus aan mijn bureau
en neem Bakkers boek ter hand.
Eerst wil ik een ritme hebben. In
hoofdstuk drie lees ik van alles
over trocheeën, dactylen en
anapesten maar besluit tot de
keuze van een jambe (daté daté
daté enz.). Dat is het meest uni
verseel lees ik bij Bakker en laat
een grote variatie toe. In hoofd
stuk vier lees ik van alles over
rijmschema's. Uit de mogelijk
heden kies ik voor gekruist rijm:
regel 1 rijmt op 3 en 2 op 4. Ik
denk dat dit goed in het gehoor
ligt. En nu maar peinzen: daté
daté daté daté daté daté daté
daté daté.
Ja zoiets dus, maar dan nog een
keer want dan heb ik precies
een kwatrijn: een strofe van
vier regels. Bovendien heb ik af
wisselend slepend en staand
rijm (téda en té). Nu ga ik onder
werpen per strofe verzinnen (de
topoi van mijn gedicht). Ik no
teer: 1. algemene inleiding, 2.
over die rotnaam van hem, 3.
over dat gevlooi met mijn zus
jes, 4. over zijn klaploperig- en
lelijkheid, 5. over het geschenk:
sigaren natuurlijk, 6. ik zeg Ka-
reltje de waarheid.
Onder 1schrijf ik nu op: 'meelij
met onze Karei heb ik zelden'.
Die zin loopt lekker vind ik.
Toch ben ik niet tevreden. Dan
heb ik een idee. Als ik nou de
hele zaak eens omdraai en net
doe alsof ik te doen heb met
hem. Dan wordt het een soort
bijtend treurdicht dat langzaam
aan zijn ware aard onthult. Ik
overdrijf dus Kareis deugden. In
de vers
leer heet zo'n stijlfiguur een hy
perbool. Een stukje over stijlfi
guren kom ik bij Bakker helaas
niet tegen. Toch een minpunt
ontdekt. Het hyperbolische
houd ik in gedachten en kom tot
een volgende regel: 'veel meelij
met de mensheid heb ik zelden'
en in een adem noteer ik ook:
'om Karei vangt mij een wrang
verdriet'. Voila, voor een eerste
strofe heb ik nu een slepend en
staand rijmende regel. Ik kan nu
in de woordenlijst gaan zoeken
naar rijmwoorden op zelden en
verdriet, omdat ik ook ongeveer
weet wat er verder in deze stro
fe komt. Enfin, het hele ont
staansproces hoef ik nu niet uit
te leggen. Ik geef hier alleen
nog het gedicht, zoals ik dat
met het Rijmwoordenboek ge
maakt heb. De zelf verzonnen
regels staan gecursiveerd, de
rijmwoorden die ik bij Bakker
vond in hoofdletters. Ik ben er
wel zeker van dat, met Bakker
bij de hand, ik Karei nooit te
rugzie.
PETER NIJSSEN
In- en verkoop van 2e hands boeken
(t.o. Zeeuwse bibliotheek)
Turfkaai 33, 4331 JV Middelburg
Telefoon 01180-33531
■A A
n u'tvoenng en specilicat>eb voorbenouden
Met de Kopenhagen heeft u
altijd toegang tot moderne
computerdiensten zoals telebankieren en teleshoppen. Op
welke telefooncentrale u ook bent aangesloten. Bovendien:
nummerherhaling. notitienummeren regelbare zoemer. In
zwart en grijs zwart f179- ptt telecommunicatie
EEN BETROUWBARE TELEFOON KOMT VAN DE PTT
Verkrijgbaar in de PTT-Telefoonwinkel, Lange Noordstraat 42,
Middelburg. Of bel gratis 06-0402 voor meer informatie.
