Veedrinkputten
in Zeeland
ZATERDAG 26 SEPTEMBER KUNT U IN VLISSINGEN OF
MIDDELBURG GELD VERDIENEN DOOR... "TIJDIG" TE
BESLISSEN - DIT KAN OPLOPEN
Europese campagne
landelijke gebieden
TOYOTAl Cevaal
TOYOTAl Cevaal
-s*.
X
ENKELE
VOORBEELDEN
WAS U TOCH AL WAT VAN
PLAN TE KOPEN KOM DAN
ZEKER EENS LANGS
EXTRA
AANBIEDINGEN
EXTRA
AANBIEDINGEN
Woensdag 23 september 1987
DE FAAM - DE VLISSINGER
Tentoonstelling in
Kapittelzaal
IN HEHOEI
COMMISSIES
Welzijn
Ruimtelijke ordening
Milieuhygiëne
In Zeeland liggen nog ruim 1200 drinkputten voor het vee,
een fractie van het oorspronkelijke aantal. Ooit was het de
enige mogelijkheid het vee in de wei van water te voorzien.
Geschiedenis
1240 putten
Atfnjr A
Landbouw
Natuur
Vergelijking
Gratis onderhoud
Aanleg
Brochure
Industrieweg 23 01184-12916
4382 NA Vlissingen
Klein Vlaanderen 97 01180-12865
4331 RJ Middelburg
Middelburg
2 deurs, kleur blauw
sept. 1985, ±16.000 km.
vele extra's o.a. sunroof, radio,
licht. met. velgen
in staat van nieuw!
Vlissingen
1400 GL autom., blauw
3-85, ±47.000 km.
ABDIJ
O- O«"ii
De 21 bij de Raad van Europa
aangesloten landen hebben
voor 1987/1988 een Europese
campagne voor de Landelijke
gebieden op touw gezet.
De campagne is in de eerste
plaats bedoeld om belangstel
ling voor het platteland te
wekken.
In Zeeland wordt op twee ma
nieren aandacht aan de cam
pagne gegeven.
Voor het onderwijs is een infor
matiemap samengesteld. Met
brochures, kaarten en artikelen
wordt een beeld gegeven van de
- soms tegengestelde - belan
gen die in het landelijk gebied
een rol spelen. Behandeld wor
den de mogelijkheden en de
spelregels om, bij alle ontwikke
lingen en veranderingen, het
platteland blijvend leefbaar en
mooi te houden. Met een foto
tentoonstelling worden de ach
tergronden van de laatste veer
tig jaar op het Zeeuwse
platteland toegelicht.
De laatste veertig jaar is het
Zeeuwse platteland sterk veran
derd. De tentoonstelling laat
zien hoe die veranderingen tot
stand zijn gebracht en tot welke
resultaten dat heeft geleid. Ook
blikt de tentoonstelling vooruit
naar de toekomstige verande
ringen in het Zeeuwse landelijke
gebied.
De tentoonstelling is te bezich
tigen van 21 september tot en
met 31 oktober in de Kapittel
zaal in het Abdijcomplex te Mid
delburg. Deze zaal is op
werkdagen geopend van half
tien tot half een en van half
twee tot half vijf. Voor het be
zoek met groepen kan een af
spraak gemaakt worden (tel.
01180 - 31395).
Dezelfde tentoonstelling zal in
de winter van 1987/1988 suc
cessievelijk ook geplaatst wor
den in een aantal gemeentehui
zen en in de zomer van 1988
weer in de Kapittelzaal.
Nadere inlichtingen kunnen ver
strekt worden door de Landin-
richtingsdienst van het
Ministerie van Landbouw en
Visserij te Goes (tel. 01100 -
37348).
Dinsdag 29 september houdt de
Tweede Kamer uit Gedeputeer
de Staten zitting ter behande
ling van drie beroepschriften
over bijstandszaken. Het gaat
om inwoners van Middelburg,
Vlissingen en Borsele. De zit
tingen, die openbaar zijn, vin
den plaats om 10.00 uur, 10.20
uur en 10.40 uur in het provin
ciehuis, Sint Pieterstraat 42,
Middelburg.
De AROB-commissie uit Gede
puteerde Staten behandelt, in
I E UWS
Maandag 28 september, 14.00
uur: Commissie Welzijn. Op de
agenda staan onder meer:
- bespreking revalidatievoor-
zieningen in Zeeland;
- verlening subsidie aan ge
zondheidscentrum Magno
liastichting in Goes.
Vrijdag 2 oktober, 9.30 uur:
Commissie Ruimtelijke Orde
ning. De agenda vqrmeldt onder
meer:
- bespreking van de ant
woordnota afvalstoffenplan
1988 - 1989;
- verlenen van subsidie aan de
stichting Het Zeeuwse Land
schap voor de aankoop van
7,5 ha. weiland in het na
tuurgebied Yerseke Moer.
Vrijdag 2 oktober, 14.00 uur
Commissie Milieuhygiëne
Agendapunten zijn onder meer
bespreking antwoordnota af
valstoffenplan 1988 - 1989;
- autowrakkenplan;
- notitie vervoer gevaarlijke
stoffen.
Bovenstaande vergaderingen
zijn openbaar. Zij worden ge
houden in het provinciehuis.
Sint Pieterstraat 42, Mid
delburg. De vergadering van de
commissie welzijn zal gehouden
worden in de statenzaal. Abdij
11. M
een openbare hoorzitting, op
dinsdag 29 september om 11.20
uur, een bezwaarschrift van de
heer A. Schipper uit Wemeldin-
ge. B. en w. van Kapelle hebben
verklaringen van geen bezwaar
gevraagd voor de bouw van een
garagebedrijf in het pand Brou-
werijweg 1 in Wemeldinge. Gs
hebben geweigerd deze verkla
ringen af te geven. Hier is de
heer Schipper het niet mee
eens.
Bovenstaande zittingen zijn
openbaar en worden gehouden
in het provinciehuis in Middel
burg, Sint Pieterstraat 42.
Veedrinkputten zijn gegraven
putten waarin regenwater
wordt opgevangen. Ze verschil
len onderling veel in vorm en
omvang; gemiddeld meten ze
150 vierkante meter. Meestal
zijn ze een tot anderhalve meter
diep.
Wanneer de eerste drinkput is
gegraven, is niet precies be
kend. De oudst bekende verwij
zing naar een 'vate' dateert uit
1284. De hollestelle - er liggen
er nog enkele van in Zeeland -
zou weieens de oervorm van
een drinkput kunnen zijn. Als
bescherming tegen overstro
mingen hebben de herders die
rond 800 na Christus met hun
kudden over de schorren zwier
ven stelbergen opgeworpen.
Midden in de stelberg werd vaak
een put gegraven waarin het re
genwater werd opgevangen. De
stelberg kreeg daardoor meer
het karakter van een aarden wal
rond een kom met water.
Toen omstreeks 1000 na
Christus mensen zich perma
nent gingen vestigen op de ho
gere kreekruggen, was het ook
voor hen nog steeds een pro
bleem aan voldoende zoet wa
ter te komen voor het vee en
voor eigen gebruik. Het gebied
overstroomde nog af en toe met
als gevolg dat het grondwater
bijna overal zout was. Op de
hoogste plekken zijn in die tijd
waarschijnlijk de eerste drink
putten gegraven. In de volgende
eeuwen zijn veel putten gegra
ven, vooral in de zg. oudland-
polders waar een groot deel van
de grond alleen geschikt was
voor grasland.
De afgelopen tientallen jaren
zijn veel putten verdwenen. In
veel gevallen is aansluiting van
een perceel op de waterleiding
mogelijk geworden. Ook de om
zetting van weiland in bouw
land, onder andere mogelijk
gemaakt door ruilverkaveling, is
de oorzaak van het verdwijnen
van veel putten. Alleen al in
1984 en 1985 werd op Walche
ren en Zuid-Beveland tien pro
cent van de putten gedempt of
als vuilstort gebruikt.
Nu zijn er nog ongeveer 1240
putten: 600 in Zeeuwsch-
Vlaanderen, 460 op Zuid-
Beveland, 100 op Walcheren en
nog eens zo'n 80 in de rest van
de provincie.
Bijna alle bestaande putten zijn
nog in gebruik voor het doel
waarvoor ze zijn gegraven: vee-
drenking. Nog steeds leggen
boeren, zij het spaarzaam, nieu
we putten aan. Het is het beste
bewijs dat ze voor de landbouw
nog steeds hun waarde hebben,
ondanks de andere mogelijkhe
den het vee in de wei van water
te voorzien.
Vroeger werd het water uit de
putten ook wel gebruikt als
bluswater en om werktuigen
schoon te maken. Dit speelt nu
bijna geen rol meer.
De drinkputten zijn voor Zee
land zeldzame watertjes. Het
zijn als het ware zoete 'eiland
jes' in een brakke omgeving. Tot
de planten die in de putten voor
komen behoren onder andere
Ongedoornd Hoornblad, Punt-'
kroos, Krulfonteinkruid, Drij
vend Fonteinkruid en
Aarvederkruid. Ongedoornd
Hoornblad is in Nederland zeer
zeldzaam en groeit alleen in zoet
water in de buurt van de kust
(onder invloed van een gema
tigd zeeklimaat).
Voor veel dieren zijn veedrink
putten een belangrijke plaats
om te wonen, te schuilen, zich
voort te planten of te over
winteren.
Dit geldt voor allerlei insecten,
maar ook voor amfibieën zoals
de Kamsalamander, de Kleine
Watersalamander, de Gewone
Pad, de Rugstreeppad, de Brui
ne Kikker, de Groene Kikker en
de Boomkikker. Van de laatste
zit een van de grootste popula
ties van West Europa in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen. Voor
Boomkikker en kamsalamander
zijn drinkputten de enige plaat
sen waar zij zich in Zeeland kun
nen voortplanten. Andere
soorten zijn wat minder kritisch,
maar zij geven toch de voorkeur
aan een put.
Nu er ook andere mogelijkheden
zijn het vee in de wei van water
te voorzien, rijst de vraag hoe
zinvol putten nog voor de land
bouw zijn.
Als de kosten van een drinkput
worden vergeleken met die van
een aansluiting op de waterlei
ding, het zelf met een tank wa
ter naar de wei brengen of een
put slaan, dan blijkt een drink
put verreweg het meest voorde
lig. Maar er kleven ook nadelen
aan het gebruik van een drink
put. Ze kunnen vervuild raken
en er is het gevaar van brak wor
den en droog vallen. De andere
methoden zijn dan ook bedrijfs-
zekerder. Toch functioneert het
grootste deel van de putten
goed, ook in droge zomers.
Ongeveer één keer in de acht
tot tien jaar moet een drinkput
worden geschoond: modder en
planten moeten er uit worden
gehaald en de oevers bijge
werkt. Zonder dit regelmatig
onderhoud zal de put in kwali
teit achteruitgaan en tenslotte
verdwijnen.
Vroeger gebeurde het schonen
met de hand, tegenwoordig
wordt een hydraulische kraan
ingeschakeld. Als er veen in de
ondergrond zit moet er heel
goed op worden gelet dat niet
door de afdekkende kleilaag
wordt heengestoken. Anders
komt het zoute grondwater in
de put en is hij onbruikbaar. De
beste periode voor het onder
houd is de maand oktober.
Het onderhoud van een put kan
gratis worden uitgevoerd. Het
provinciaal bestuur heeft hier
voor de Stichting Landschaps
verzorging Zeeland een subsidie
gegeven. In 1985 zijn op deze
wijze 10 putten geschoond, vo
rig jaar 50. Voor dit jaar zijn al
weer 40 putten aangemeld.
Nieuwe putten zijn' niet alleen
voor de landbouw van belang.
Door het graven van nieuwe
putten kan een heel netwerk
van putten ontstaan waardoor
er nieuwe mogelijkheden voor
levensgemeenschappen ont
staan. Een nieuwe put kan ge
makkelijk vanuit een bestaande
worden 'bevolkt' als de afstand
tenminste niet te groot is. Ook
andere kleine watertjes zoals
vijvers en duinpoelen kunnen
eenzelfde waarde voor het
planten- en dierenleven hebben
als drinkputten, als ze althans
op een goede manier zijn aange
legd en goed worden onder
houden.
Over de veedrinkputten heeft
de provincie in samenwerking
met de Zeeuwse drinkputten
werkgroep, een brochure sa
mengesteld. Daarin zijn onder
andere de richtlijnen voor de
aanleg en het onderhoud uitge
werkt. Voor belangstellenden is
het boekje gratis verkrijgbaar bij
het informatiecentrum van de
provincie, Abdij 9 te Middel
burg, telefoon 01180 - 31400.
Wie meer informatie wil hebben
over het onderhoud kan contact
opnemen met de Stichting
Landschapsverzorging Zeeland,
telefoon 01100 - 30936.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg
telefoon 01180-31402
AUTO-AKTUEELAUTO-AKT
Toyota Corolla
1.3 4 drs. DX beige 3-82 ±64.000 M
Citroën
2CV Trasant wit 5-84 ±23.000 V
Toyota Carina
4 drs. DX grijs 11-82 ±161.000 V
Opel Rekord
2.3 D Caravan groen 3-85 ±82.000 M
Fiat Uno
55 rood 1-86 ±19.000 V
Toyota Corolla
1.8 DX Diesel wit 10-86 ±30.000 M
Toyota Camry
1.8 4 drs. DX silver 9-84 ±59.000 V
Ford Escort
1.6 L Bravo autom. beige 83 ±57.000 M
Toyota Corolla
1.3 DX Automatic beige 8-82 ±24.000 V
Seat Ronda
1.2 GL silver 9-84 ±22.000 V
BMW
318 rood 1-78 ±137.000 M
Ford Fiësta
1.1 L blauw 84 ±45.000 V
Subaru Justy
grijs 3-85 ±14.000 M
Fiat Uno
45 Amico blauw 86 ±7.000 V
Honda Civic
5 drs Luxe bruin 6-81 ±71.500 M
M.R. II
Twin Cam 16 wit 6-85 ±48.000 V
Ford Escort
1.3 L blauw 9-85 ±16.000 M
Toyota Camry
2.0 Liftback GLi rood 3-85 ±38.000 M
Toyota Corolla
1.3 Hatchback 3 drs. special rood 6-85
±36.000 V
Toyota Corolla
1.3 Hatchback SXL wit 86 ±24.000 M
Tercel Coupé
Automatic beige 6-82 ±73.000 V
M Middelburg (dond. koopavond)
V Vlissingen (vrij. koopavond)