Neeltje Jans Geld voor gezondheidszorg BOEKDRUKKERS TE MIDDELBURG Archiefeprokkels PROVINCE ÊMMi ZEELAND aanvraag ontwerp vergunning hoechst COSTVYMEN» DE VLISSINGER ms i Technologie Natuur Bezoekers Kosten Informatieblad Woensdag 18 maart 1987 De provincie heeft vijftig duizend gulden te besteden aan subsidies voor patiëntenverenigingen. Er zijn diverse aan vragen voor een provinciale bijdrage ontvangen. De staten commissie voor welzijn heeft ze afgelopen maandag besproken. VOGG Crohn Zeelandia-run Ypsilon BOSK Psoriasis ANIB OM M ISSI US Ouder verenigingen Patiënten vereniging Welzijn doven IX liEHOE 1' ORDONNANTIËN V:Z 4 provinciale griffie ZEE L A N D T, A B D IJ Foto Rijkswaterstaat. Vorige week zijn de plannen voor Neeltje Jans en de mogelijkheden tot realisering van die plannen in Middelburg gepresenteerd. Het plan bestaat grofweg uit twee onderdelen. Het ene betreft de natuur en het andere technologie. De technologie moet worden ge concentreerd aan de noordkant van het voormalige werkeiland in de monding van de Oosterschelde. Tot de technologie worden gerekend het ir. J.W. Topshuis, wind turbines aan de buitenhaven, de reservepijler op de bodem van de bouwput Schaar, drie koepels met tentoonstellingsruimten, een voetgangersbrug, fonteinen, parkeerplaatsen, horecagelegenhe den en een world fish centre. De overige ruimte op Neeltje Jans is bedoeld als natuurgebied, zij het dat enkele onderdelen zijn gereserveerd voor activiteiten van rijkswaterstaat en dat de dam tussen de bouwput Schaar en de be- tonhaven mogelijk een functie krijgt in de mosselfijnverwatering. Het is de bedoeling, dat de be bouwing op de noordkant van Neeltje Jans op elkaar wordt af gestemd en dat de onderdelen gemakkelijk bereikbaar zijn. Tussen het parkeerterrein, de koepels, de pijler die droog komt te staan en het Topshuis komt een eilandelijke busver binding met een vaste route. Tussen het parkeerterrein en het deel waar de koepels ko men, moet een voetgangers brug worden gebouwd, die op 22 meter hoogte komt. Onder een der koepels wordt het pro ject "Nederland-Waterland" gedacht. De Nederlandse wa terhuishouding van de laatste duizend jaar zal er uit tie doeken worden gedaan. De opbouw moet zo zijn, dat iedere leek het gebodene kan begrijpen, maar ook mensen die al het een en ander weten van de Nederland se Waterhuishouding moeten er aan hun trekken kunnen komen. Om steeds iets nieuws te bie den - en daardoor dezelfde men sen vaker naar Neeltje Jans te trekken - zullen wisselten toonstellingen worden inge richt. Steeds echter zal water het centrale thema zijn. Alle in formatie over de Deltawerken wordt geboden in het Topshuis. Buiten de koepels wordt het ge bied ingericht met onderdelen als polders, dijken, water en veenkussens. Het publiek zal in de gelegenheid zijn experimen ten vanuit de waterhuishouding uit te voeren. Er moeten zes windturbines ko men op de havenarm van de Buitenhaven. Verwacht wordt, dat zij gezamenlijk 1,7 kWh aan energie leveren, wat genoeg is voor het grootste deel van de elektriciteitsbehoefte op Neeltje Jans. Volgens de stichting Energie Anders is een rendabele exploitatie mogelijk. Er wordt verder een tentoonstelling inge richt met aandacht voor energie-opslag, getijdenenergie en dergelijke. De expositie komt onder de tweede koepel. Het world fish centre wordt aan de zuidkant van de koepelbe bouwing gesitueerd. Behalve voor de zakelijke aspecten, zo als een beurs en een handelsge bouw, is er ruimte voor een aqarium, een visexpo en een maricultuurcentrum. De reservepijler, die in de bouw put Schaar voor het grootste deel onder water staat, moet in zijn grootheid worden getoond. Dat kan door het water uit de bouwput te pompen. Daardoor ontstaat een polder, die vijftien meter beneden NAP ligt. Het deel van Neeltje Jans, dat natuurgebied moet worden, kan die status in versneld tempo be reiken. Zaak is dan dat de ver scheidenheid van begroeiing aan de Oosterscheldekant van de stormvloedkering wordt ver groot, dat er een natuurlijke ver binding komt met de Neeltje Jansplaat, dat schorvorming in de mattenhaven wordt bevor derd en dat vogelbroedplaatsen worden gemaakt tussen het ei land en de plaat. Andere voor waarden zijn onder meer het la ten zakken van de weg over de stormvloedkering, opdat er een verbinding komt tussen de oost- en westkant van het ei land en de aanleg van voet- en fietspaden. Het aantal bezoekers wordt ge schat op 800.000. De bezoe kers kunnen worden onderver deeld in de categorieën dagre creanten, verblijfsrecreanten,' scholieren van basisscholen, speciaal geïnteresseerden en buitenlandse toeristen. De investering komt op ruim 131 miljoen gulden, exclusief grondkosten en btw. De in vesteringen zouden over een aantal jaren moeten worden gespreid, te beginnen met zes miljoen gulden voor het entree gebouw, de voetgangersbrug en de pijlerpolder, nog dit jaar. Voor volgend jaar staan de windturbines, de energieten toonstelling en de afronding van de pijlerpolder op het pro gramma (1 2 miljoen gulden). De bouw van de koepels zou in 1989/90 moeten beginnen (koepel 1) en eind 1996 klaar moeten zijn (koepel 3). Gemid deld moeten bezoekers van Neeltje Jans rekenen op een prijs van 28 gulden per persoon. De bedoeling is voor de diverse onderdelen aparte tarieven te hanteren. Bij het informatiecentrum van de provincie is een informatie blad over Neeltje Jans verkrijg baar. Het informatiecentrum is gevestigd aan de Abdij 9, post bus 6001 4330 AL Middelburg, tel. 01180-31400. h I ETJWS De vereniging van ouders van geestelijk gehandicapten (VOGG), afdeling Zeeuwsch- Vlaanderen, wil een krant gaan uitgeven. In de krant moeten berichten komen met informatie en voorlichting voor de leden en artikelen over ervaringen en ideeën in de gehandicapten zorg. Ook wordt de krant ge bruikt voor ledenwerving. De provinciale subsidie is op f 1460,— gesteld. Aan de Zeeuws-Vlaamse afdeling wordt gevraagd met andere af delingen in de provincie samen te werken. Er wordt gewerkt aan de oprich ting van een Zeeuwse afdeling van de Crohn Vereniging Neder land. Verwacht wordt, dat meer mensen lid zullen worden wan neer activiteiten van de vereni ging in de provincie worden ge organiseerd. Om voorlichtings bijeenkomsten te kunnen beleg gen en een onderafdeling voor Zeeuwsch-Vlaanderen te kun nen maken is f 2.500,— be schikbaar. Op 25 april wordt een zijspanrit voor geestelijk gehandicapten gehouden. Organisatoren van de toertocht zijn Zeelandia-run en de afdeling Walcheren van de vereniging van ouders van geestelijk gehandicapten (VOGG). Er was gevraagd om bijna vierduizend gulden. Het voorstel aan de statencommis sie welzijn was f 1.700, sub sidie te geven. hun ervaringen en ideeën uit wisselen met als doel de gehan dicapte gezinsgenoot zo lang mogelijk thuis te verzorgen. De subsidie is bepaald op f 2.800,-. De bond van motorisch gehan dicapten (BOSK), afdeling Zee land gaat een gezinsontmoe tingsdag organiseren. Alle ge zinsleden kunnen op zo'n dag Ypsilon is de vereniging van ouders en andere familieleden van psychotische of schizofre ne mensen. De vereniging is in Goes bezig met de opzet van contactgroepen en het houden van avonden voor die groepen. De provinciale bijdrage daarin is twee duizend gulden. De Psoriasisvereniging Noord- Brabant/Zeeland bestaat vijf jaar en zij gaat dat vieren met een voorlichtingsdag in Middel burg. Tijdens een symposium zullen inleiders de verschillende aspecten van de aandoening belichten en er komt een infor matiemarkt. Er is twee duizend gulden provinciaal geld voor be schikbaar. De afdeling Tholen/Sint Philips- land van de bond van gehandi- capten en arbeidsongeschikten (ANIB) wil ter gelegenheid van het tienjarig bestaan een drie daagse informatiemarkt organi seren. Voor de deelneming daaraan worden andere organi saties in de gezondheidszorg uitgenodigd. Er is vier duizend gulden provinciaal geld voor de activiteit. De federatie van oudervereni gingen waarin de vijf afdelingen in Zeeland van ouderverenigin gen van geestelijk gehandicap ten samenwerken, wil dit jaar een voorlichtingsactie houden. De mogelijkheden van opvang en begeleiding van geestelijk gehandicapten vormen het on derwerp. De subsidie is gesteld op vijftien duizend gulden. De Zeeuwse afdelingen van de Nederlandse patiëntenvereni ging krijgt vijfduizend gulden voor de oraganisatie van zes le zingen over de gezondheids zorg. Aan de orde komen onder De statencommissies voor bestuurszaken. economische zaken, ruimtelijke ordening en voor waterstaat en verkeer ver gaderen maandag 23 maart ge zamenlijk over de vaste oever verbinding Westerschelde. Op de agenda staan het rapport van de stuurgroep Westerschel de oeververbinding en de rap porten van de werkgroepen techniek, planologie en alge meen vanuit de stuurgroep. Zo als gemeld, gaat de voorkeur van de stuurgroep uit naar een verbinding ten oosten van Ter- neuzen en aan de Zuidbeveland- se kant ter hoogte van Ovezan- de. De vergadering begint 's morgens om half tien. Om half twee 's middags, ook op maandag 23 maart, verga- dert de statencommissie voor waterstaat en verkeer. Het sta tenvoorstel om een deel van de Kaas en Broodsedijk in Oost burg aan het openbaar verkeer te onttrekken staat ter discus sie. Ook is er een statenvoorstel over de reserves en fondsen van de provincie. De commissie wordt meegedeeld, dat twaalf gemeenten in Zeeland een kap verordening hebben vast gesteld en dat vijf gemeenten plannen in die richting hebben. Vier gemeentebesturen hebben de provincie laten weten geen behoefte aan zo'n verordening te hebben. Vrijdag 27 maart, 9.30 uur, is er een vergadering van de sta tencommissie bestuurszaken. Op de agenda staan subsidies voor de inzameling van klein chemisch afval, het samenwer kingsverband GVO Zeeland (ge zondheidsvoorlichting), voor de stichting VOC-publikaties en voor de Zeeuwse museumstich ting. Ook in deze commissie wordt de nota over de provin ciale reserves en fondsen besproken. Verder komen aan de orde de wijziging van de ge- meer de rechten van patiënten, de grenzen aan de zorg en de zorg in ziekenhuizen, verpleeg huizen en dergelijke. De Zeeuwse stichting welzijn doven wil een tentoonstel lingsstand maken, die gemak kelijk door de provincie kan rei zen. Door middel van foto's kunnen de problemen, waar mee doven op school en in hun werk te maken krijgen, worden duidelijk gemaakt. Ook wil de stichting een folder maken. De provinciale bijdrage in de activi teiten is f 3.250, bieden, waarin centrale posten, ambulancevervoer werkzaam zijn, het provinciaal project leer plichtzaken en een bijdrage voor de stichting Samenwer kingsverband praktijkopleidin gen grond-, water-, spoor- en wegenbouw Midden-Zeeland uit het fonds bijzondere voorzie ningen. Alle commissies zijn openbaar. Zij beginnen met spreekrecht voor het publiek. De gecombineerde commissie vergadering over de vaste oe ververbinding Westerschelde wordt gehouden in het staten zaalcomplex, Abdij 11, Middel burg. De commissies voor wa terstaat en verkeer en voor bestuurszaken vergaderen in het provinciehuis. Sint Pie terstraat 42, Middelburg. Dinsdag 24 maart zijn er vijf hoorzittingen van de tweede kamer uit gedeputeerde staten. Vanuit alle windstreken van de provincie is beroep aangete kend tegen beslissingen op aan vragen voor algemene bijstand. Een inwoner van Middelburg wordt om tien uur 's morgens gehoord over zijn beroep tegen een beslissing van burgemees ter en wethouders van Mid delburg. Een Vlissinger vecht om 10.20 uur een beslissing van zijn ge meentebestuur aan, gevolgd door een Fliplander om 10.40 uur, die het niet eens is met de beslissing van burgemeester en wethouders van Sint Philips- land. Om elf uur wordt een Thoolse gehoord over haar be roep tegen het gemeente bestuur aldaar en de rij wordt gesloten door een Terneuze- naar, die om 11.20 uur zijn be roep tegen het besluit van zijn gemeentebestuur toelicht. De beroepzittingen zijn open baar. Zij worden gehouden in het provinciehuis. Sint Pie terstraat 42, Middelburg. Abdijnieuws is de informatierubriek van de provincie Zeeland Redactie: bureau voorlichting. Sint Pieterstraat 42, 4331 EW Middelburg, telefoon 01180-31392 of 31402 DOOR PETER SkJNKE 'Archiefsprokkels' is een rubriek die in principe we kelijks verschijnt. Voor de inhoud tekenen per keer de gemeentearchivarissen Christ Peters (Vlissingen) of Peter Sijnke (Middel burg). Eindredactie Ad Hanne- Enle- ST ATUYTEN Vrr Sué MIDDELBVRGH in ZEELANDT. Tot MIDDELBVRGH, Gedruckt by Amity Yo Lain Stadts- Drucker. Anno M. DC. LIII. Titelpagina 's van te Middelburg in de 17de eeuw gedrukte boeken, 1644 en 1653. Wie de uitvinder van de boekdrukkunst is geweest zullen we wel nooit meer kunnen achterhalen. Was het Laurens Janszoon Coster uit Haarlem of Johann Gutenberg uit Mainz? Dat "uitvinder van de boekdrukkunst" slaat overigens op het Westen. Want de Chinezen beheersten reeds in de achtste eeuw n. Chr. het drukprocéde (blokdruk) en vervaardigden later ook losse drukletters (van hout en tin). Ons alfabet leende zich echter meer voor boekdruk dan de vele, moeilijke Chinese karakters. Sedert het midden van de vijftiende eeuw werd in West-Europa met losse letters gedrukt. Het eerste in Zeeland gedrukte boek kwam in september 1478 bij Pieter Werrecoren te Sint Maartensdijk van de pers. Maar dit was een incidentele gebeurtenis, want het zou nog een eeuw duren voor er in Zeeland opnieuw een boek werd gedrukt. Jacob de Grave, "bouckprinter" uit Antwerpen, werd in september 1517 poorter van Middelburg. Vermoedelijk oefende hij hier alleen het boekbindersvak uit. Tien jaar later, in 1527, kocht het Middelburgse stadsbestuur een "gheprente keu re van Zeeland" van ene Frans den Zanger. In de loop van de zestiende eeuw vestigden zich meer boekdrukkers uit het zuiden in de Zeeuwse hoofdstad. Er zijn echter geen aanwijzingen dat ze te Middelburg daadwerkelijk als drukker werkzaam waren. Pas in het laatste kwart van de zestiende eeuw is het zo ver: "4 april 1577. Boekdrukkerij alhier opgeregt en vereerd met verscheyde zaaken en voorregten", lezen we in de zogenaamde registers ten rade. Maar de drukker waar het hier om ging - Jan Stel, een te Londen woonachtige Antwerpenaar - ging uiteindelijk toch niet op het aanbod van de Middelburgse magistraat in. En daarom mogen we de eveneens te Londen wonende Richard Schilders, die zich in 1579 in de Arnestad vestigde, de eerste Middelburgse drukker noemen. Hij was van 1579-1618 stadsdrukker van Middelburg en van 1583-1618 tevens drukker van de Staten van Zeeland. Het aantal personen, dat op een of andere wijze zijn brood met boeken verdiende nam blijkbaar zo snel toe dat in 1590 een gilde van "Boeck-druckers, Boek ver koopers en Boeck-binders" met toestemming van het stadsbestuur werd opgericht. Vrij snel raakte het gilde, door SCHRYFBEHOEFTENS. Bank-, kleine Comparitie-en andere Briefjes Tan 8 i 10 (tuks op één vel. Wisfels, Aitfignatien, Quitamien, groote Comparitie Leve rantie en andere lii iel jes van 6 ltuks opéén vel. Briefjes van 4 ltuks op één vel. - Wisleis op één half vel. Cognosfetnenien - Oost-Indifche l'roeuratien Plakbiiietten in b'anco - - Rouw- en Trouwbricven in Folio - Rouwbrieven in Quat to Huwelyks-, Fclic.tatie-, Geboorte-enCondoleantiebrieven - in Quarto Rouwlysten 1 Vierkantjes voor Draagers, bedruk:, j in blanco Rood en Zwart Lak van Inkoop per fg. 6 tot 8 Huivers. 30 36 36 5° 50 70 70 90 lyO I--0 SO f 1 10 Fyn best Goud Roode, Witte en Zwarte Ouwels van Kamzand Zwarten Inkt Pennen - Zoo vte! gulJem bel loco finki inkoste«r, om veel ftuiven fer Uo/cb gejncaen ie Hrkoopca. NB. Honderd of meert/er gelyk genoomen wordendet fluiver fer Bofcb minder. Per Honderd, f - 13 - 16 Per Boek. 1 s - t ia Verk. per ff - <4 I 16 a 10 3 10 4 10 5 10 6 10 5 10 3 - 71- Per Pint. - 14 - 4 8 Per Hel. 1 Per Stuk. 3 a 1 1 s a 1 9 Herk. per Stuk. 0 1 3 4 i\z 0 mm l 6 i tTtr Stuks. - - 1 a SCHOOLGOED. Kleine Borfius, Kleine Sehortinghuis, Lampe Waarheidsmelk en A B C Boe. ken in pergamcut. Catechismus, l.auipe door R. P. S.Letterbons: Kort Begrip, en Nieuw Speldchock. - Groote Borflus, Evangeliums, Franfche Tyranny, Geflachte Adams, Maas Schoolboek, Hillorie Datflds, School- en Gcflachtboekje, Trap der Jeugd, Spreuken Salomons, Géfchreeven Zendbrieven en Catechismus met bewyzen. - Enkelde Hellenhroek Hollandfche Druk, Groote Sehortinghuis, Superville Catcchisme en Gelderfche Trap der Jeugd. Enkelde Hellcnbroek, Mlddelburgfche Druk. Molenaar en Burs Vrageboek, Bartjens en Courereels Cylferboek, 1 (te deel. Troost der Armen. Calvin Catechisme, Marin Methode Familière en Knibbe Vragtboek. Dogmes de la Religion. Groote Lampa en Dobbelde Hellcnbroek. Dié-incourt Sonnets Chréiicns Marin Nouvelle Methode en Grammaire, in fchaapen band Hubner, Histoire de la Bible, in dito. - Atlas des Eufans, in dito. - - - Ostervalt Cours de Geographic ingenaaid. Afgezette Nieuwejaars Kranten van f 36 Inkoop Herk. per Boek. f 3 s Zwarte18 Kinderprenten van - 3 14 - 5 Ganze en Uileborden zonder Dob&llteencn. Enkelde Almanakken van 6 Cuerns. Dobbelde la - - - Verkooplijsten van drukwerk, 1792 Herk f~ per Stuk. a -ï 3 - 4 6 10 7 10 13 16 16 s 8 3 a 0 0 0 0 9 1 0 9 - a Hf. ons onbekende oorzaken, in verval. Maar het werd in 1620 heropgericht. Het gildeprivilege van 1590, waarin de rechten en plichten van de gildebroeders waren geregeld, werd later nog diverse malen "geamplieert" (vermeerderd en aangevuld). Hoewel men, zeker voor die dagen, tamelijk tolerant was in de Republiek der Zeven Ver enigde Nederlanden was het niet Gedeputeerde Staten van Zeeland maken op grond van de artikelen 12 en 29 van de Wet algemene bepalingen milieuhygiëne het volgende bekend. Aanvraag Hoechst Holland N.V. te Vlissingen heeft bij hen op 11 februari 1987 een aanvraag inge diend om een vergunning ingevolge de Hinderwet voor het uitbreiden/wijzigen van een chemische fabriek op een perceel aan de Europaweg te Vlissingen-Oost, kadastraal be kend gemeente Vlissingen, sectie M, nos. 526, 559, 576 en 609. Het betreft de bouw van een procesgaskoeler. Ter inzage De aanvraag met bijlagen, de ontwerp-vergunning (waarin opgenomen voorschriften tot het voorkomen of beperken van gevaar, schade of hinder buiten de inrichting) en overige stukken liggen voor een ieder ter inzage van 19 maart 1987 tot en met 21 april 1987 op de volgende plaatsen en tijden: in het gemeentehuis van Vlissingen op werkdagen van 8.30-12.30 en van 13.30-15.00 uur en iedere woensdagavond van 17.15-20.15 uur (voor inzage op woensdagavond tel. afspreken: 01184-87204): op het bureau milieuzaken van de provinciale griffie, St. Pieferstraat 42, Middelburg op werkdagen van 9-12 en van 14-16 uur. Na 21 april 1987 tot het einde van de termijn waarbinnen beroep kan worden ingesteld te gen de aangevraagde vergunning, liggen de stukken ter inzage op bovengenoemde plaat sen en wel op werkdagen van 9-12 en van 14-16 uur. Bezwaren Een ieder kan bij Gedeputeerde Staten van Zeeland. St. Pieterstraat 42, 4331 EW Middel burg een gemotiveerd bezwaarschrift indienen tegen zowel het geven van de gevraagde vergunning, als tegen de ontwerp-vergunning en wel tot en met 21 april 1987. Tegelijkertijd met het indienen van een bezwaarschrift kan een verzoek worden ingediend om persoonlijke gegevens niet bekend te maken. Indien daarom wordt verzocht kunnen tot en met 14 april 1987 tegen de aanvraag en/of ontwerp-vergunning mondelinge bezwa ren worden ingebracht. Hierbij wordt de aanvrager in de gelegenheid gesteld aanwezig te zijn. (telefoon: 01180-31364). Middelburg, 18 maart 1987. sint pieterstraat 42, postbus 60014330 la middelburg, tel. 01180-31011 toegestaan alles door de drukpers openbaar te maken en te vermenigvuldigen. Zo lezen we bijvoorbeeld dat de stadsregering van Middelburg op 28 mei 1683 heeft "geinterdiceert het drukken en verkoopen van eenige boeken of geschriften eenigszints de regering rakende, zonder te hebben geobtineerd permissie van de heeren regerende burgemeesteren"Een verbod dus... Maar het kon nog erger: de overheid onwelgevallige boeken werden soms zelfs verbrand (door de scherprechter!), te Middelburg o.a. in I676. De grootste bloeiperiode van het boekdrukkers, boekbinders en boekverkopersgilde lag in de zeventiende eeuw. Van 1620 tot begin negentiende eeuw telde dit gilde 217 leden. Helaas is er weinig over bekend omdat de gildearchieven in 1940 verloren zijn gegaan. Er resten ons nog slechts enige stukken uit de achttiende eeuw, die in het Middelburgse Gemeente-archief worden bewaard. Daarin is o.m. een klacht te lezen over wanbetaling door koffiehuishouders en herbergiers voor de hun geleverde couranten en "maandgoed". Daarom besloot het gilde met ingang van 1784 een "coffijboer of herbergier" geen nieuw druk werk meer te leveren voor het vorige betaald was. Bij voornoemde stukken bevinden zich ook verschillende prijslijs ten, interessant door de veelheid van artikelen die er in genoemd wordt. Hoewel het gilde begin negentiende eeuw teniet ging zal het hedendaagse lezerspubliek in Middelburg zeker niet teleurgesteld worden, want afgezien van de grote Zeeuwse Bibliotheek zijn er nog immer boekdrukkers, boekbinders en boekverkopers in een grote verscheidenheid te vinden. U kunt dat zelf tijdens de Boekenweek (maar ook daar buiten!) ondervinden. Peter Sijnke CHRONIICK certijdts bcfchrcvcn door d Heerjohan Rcy- g«(bergennu verbetert, ende vermeerden Umc- MARCVS ZVERlVSvan BOXHORN. Het Eerde Deel. Tot Mt sdiiivich, By Z ACH AR! At «rUr M IC Hl Kt ROMAÜ. Boeit «vJMwtfUAmByWl AWO it«« %JMn

Krantenbank Zeeland

de Vlissinger | 1987 | | pagina 17