U0P DE HOOGTE
HET WEEKBLAD VOOR WALCHEREN
BON
«r)-4«<5 r
Wedgwood
JE HAD'T KUNNEN LEZEN IN DE KRANT
VOOR JE EIGEN STUK VAN NEDERLAND.
"sfeervol tafelen"
De Middelburgse kunstenaar Paul de Nooijer heeft
al enkele jaren niet meer in Nederland
geëxposeerd. Daarom leek het hem leuk om dit
jaar met twee opeenvolgende tentoonstellingen te
laten zien "wat me zo raakt dat ik het publiek
deelgenoot wil maken". Het liep allemaal iets
anders.
De Nooijer: "Doordat ik nóg een gelegenheid
kreeg om te exposeren en er met de data
geschoven werd, zijn er de volgende maand drie
tentoonstellingen tegelijkertijd te zien: bij het
Bouwfonds Hoevelaken is een overzicht van wat ik
de afgelopen tien jaar heb gedaan, in de
Amsterdamse galerie 'Olympus' hangt werk van de
laatste twee jaar en vanaf 13 maart is er een
project in De Vleeshal in Middelburg. Het is leuk
voor de mensen die echt geïnteresseerd zijn: zij
kunnen in één maand een aardig beeld krijgen van
de verschillende technieken".
Truttigheid
Ingrediënten
Keurslijf
Reclame
VOOR Kh GULDEN'
J. .P. A. Rossël
tandprotheticus
Kunstgebitten
reparaties
en vernieuwingen
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Woensdag 25 februari 1987
7ISSNGER
oplage 22.800. wekelijks gratis huis aan huis op geheel walcheren in combinatie met de faam. totale oplage 44.950. uitgave provinciale
zeeuwse courant b.v. administratie: markt 51, postbus 5017, 4330 ka middelburg, 01180-81162. advertentie: walstraat 56-60, postbus
18, 4380 aa vlissingen, 01184-84000, privé w. melse, 01184-62320. redaktie: ad hanneman, 01180-81170.
FOTOGRAAF PAUL
DE NOOIJER
IN DE VLEESHAL
Paul de Nooijer (43) woont nu drie jaar in Middelburg. Hij verhuisde uit Eindhovenwaar hij vrijwel z'n
hele leven woonde, om hier een groter en mooier huis te betrekken, waarvan de kamers vaak het decor vor
men van zijn foto's. Hij exposeerde in groepsverband in vele buitenlandse steden zoals Melbourne, New
York, Brussel, Lissabon en Parijs en werd voorat beroemd met zijn foto's Tarzan and Jane at home', 'Trans
formation by holding a polaroid in front of the mouthen 'Losing one's head'. Verder maakt hij 26 korte
füms, waaronder een videoclip voor de popgroep Golden Earring, bracht hij vier boeken uit en werkte hij
als reclamefotograaf. De laatste jaren heeft hij zich vooral toegelegd op fotoserie's die gezien worden als tus
senvorm van film en foto. Deze zijn te zien in enkele openbare gebouwen waar ze aangebracht werden dank
zij de 'éénprocentregeling'.
je omgeving is anders dan je denkt...
porselein enaardewerk
SERVIEZEN
GESCHENKEN
KINDERSERVIESJES
uitgebreide kollektie bij:
DOOR JAAP VAN DER VOSSEN
in Amsterdam en Hoevelaken is
fotografie te zien in de traditione
le betekenis van het woord. In
Middelburg gebruikt De Nooijer
fotografie als medium om een
ruimte vorm te geven: het gaat er
niet om de individuele plaatjes
binnen de grenzen (het kader) van
de lijst maar om de verhouding
tussen ruimte en toeschouwer of
model.
"Toen Anton van Gemert en In-
grid Haan van De Vleeshal mij
vroegen voor de expositie, wilde
ik het graag als ik iets speciaals
met de ruimte mocht doen. De hal
is nauwelijks geschikt om er op de
traditionele manier foto's te laten
zien. Er is veel te weinig muur
ruimte door al die nisjes en deur
tjes. De oplossing die ze ervoor
gevonden hebben is losse wanden
waaraan werken kunnen hangen.
Niet erg geslaagd. Volgens mij
wordt de ruimte erdoor verpest.
Van de tentoonstellingen die ik er
tot nu toe heb gezien, vond ik die
waarbij de kunstenaar reageerde
op de ruimte nog het interes
santst". De oplossing die De
Nooijer heeft gevonden is volgens
hem door de eenvoud heel doel
treffend. "In mijn gedachten ziet
het er goed uit, maar of het straks
goed overkomt is een vraag waar
ik wel eens een nacht van wakker
lig".
maar een stukje dat je kunt vast
leggen. Dat heeft aan de ene kant
voordelen omdat je kunt weglaten
wat je er niet op wilt hebben en
omdat je de voorwerpen op de fo
to net zolang kan rangschikken
totdat het er naar tevredenheid
opstaat. Later blijkt trouwens
dan wel eens dat het toch mooier
had gekund, maar dat hou je
toch. Aan de andere kant voel ik
het als een keurslijf. Bij zo'n pro
ject in De Vleeshal en de éénpro-
centopdrachten krijg je een ruim
te aangewezen die je naar je hand
mag zetten. Een ruimte heeft niet
de begrenzingen van een foto: en
ruimte is driedimensionaal en
heeft veel grotere afmetingen. Als
ik er dan een serie foto's hang dan
gaat het erom hoe die de ruimte
verandert. Net als in de Vleeshal:
het maakt niet uit of de schoenen
van mevrouw x er beter opstaan
dan die van meneer Y, maar dat
het figuur, in dit geval de drie
vierkanten de ruimte beheersen".
Als het dan toch gaat om de grote
vorm, waarom liggen er dan niet
gewoon drie vierkanten met fo
to's van allerlei verschillende vo
gels of auto's of lantaarnpalen,
noem maar wat?
"Nee, het is niet willekeurig. Het
gaat om de maat van mensen in
verhouding tot die van de ruimte.
En het publiek kan zich gemakke
lijker identificeren met het werk.
Als ze al die schoenen zien, zullen
ze ook naar hun eigen voeten kij
ken... Opvallend is de verschei
denheid: geen schoen is hetzelfde
en dus is ook geen foto gelijk. Dat
maakt het menselijk en geva
rieerd".
Paul de Nooijer heeft opzettelijk
willekeurige mensen gekozen als
model. "De Vleeshal is een open
bare ruimte waar iedere onbeken
de binnen kan stappen, dus er
moesten ook maar onbekenden
op de foto's".
Voorheen stond hij, soms samen
met vrouw, zoon en enkele goede
kennissen, model. De kamers van
zijn huis waren doorgaans het de
cor. Met bloemetjesbehang, sche
merlampen en een interieur werd
het onderwerp voor een foto of
fotoserie in scène gebracht. "Bij
dat soort fotografie was het kader
fijn, want dat benadrukte de trut
tigheid, vervelende moraal en be
nauwdheid van de burgerlijkheid.
Maar zie mij niet als dé kunste
naar die burgelijke mensen te
rechtwijst, want dat was ik nooit:
ik stond zelf op de foto's, dus als
iemand burgerlijk is dan sta ik
voorop. Ik heb mezelf vrij bewust
in de meest lullige situaties gezet
als model".
De laatste jaren probeert De
Nooijer van de verbeelding van
"die truttigheid" af te komen en
zich mee te richten op werk zoals
in De Vleeshal. Toch kan hij het
af en toe niet laten. En hij toont
een foto die hij vorige week
maakte: twee beschilderde, naak
te mannen op een schoorsteen
mantel, tussen hen in staat een
spiegel die de camera en een foto
grafe weerkaatst. "Een gewoon
kleurenplaatje", zegt hij ironisch.
"Nee, ik wil niet moraliseren en
ook geen gewoon plaatje maken
dat er alleen maar mooi uitziet. Je
moet het in een groter verband
zien: de uitgangspunten, stand
punt, tijd en ruimte, zijn bij elke
foto anders, hoewel de afbeeldin
gen misschien op elkaar lijken,
maar dat komt omdat ik van die
absurde beeldelementen houd...
Hoe dat zit met die grotere ver
banden is goed te lezen in de cata
logus die bij de tentoonstelling
uitkomt. Daarvoor heb ik ander
halve dag met Hripsimé Visser uit
Rotterdam gesproken". De cata
logus zal 'Squares' gaan heten.
Het is het vierde boek van Paul de
Nooijer. behalve het werk in de
Vleeshal staan er ook oude foto's
en projecten in om de relatie tus
sen de verschillende werken te
verduidelijken.
Het idee achter de foto 's is mooi:
ruimte, tijd en standpunt: het
beeld is verrassend ("Het laat de
toeschouwer zien hoe je op een
andere manier naar iets kunt kij
ken"). En het plaatje is vaak 'es
thetisch verantwoord'. Toch zijn
deze ingrediënten nog geen ga
rantie voor een goede foto. Wat
moei de kunstenaar er dan nog
aan toevoegen zodat de foto zijn
waarde behoudt als de smaak of
mode van het publiek in de loop
van de tijd veranderd is?
"Waarom vind ik de muziek van
Satie zo mooi? Waar ligt dat aan?
Ik zou het niet één, twee, drie we
ten. Maar ik denk dat één van de
redenen is dat het typisch 'Satie'
is. Je herkent het uit duizenden,
zijn oorsponkelijkheid voegt er
iets aan toe. Maar zelfs oorspron
kelijkheid of authenticiteit zijn
geen garantie. Ik kan dat ook m'n
leerlingen aan de academie van
Tilburg niet uitleggen. Ik kan ze
niet de ingrediënten geven en zeg
gen: Schud de boel maar op een
bepaalde manier door elkaar en je
hebt een goede foto. Zo werkt het
niet. Ik heb leerlingen die een fa
belachtige techniek hebben en een
goed gevoel voor kleur, vormge
ving, verhoudingen en composi
tie, toch stelt het resultaat niets
voor, heel raar. Maar het authen
tieke is het uitgangspunt, als dat
er niet is, wordt het nooit wat".
Toen De Nooijer enkele jaren ge
leden nog les gaf in de lagere klas
sen van de academie (nu alleen
nog in de eindexamenklas vanwe-
De laatste zeven jaar houdt De
.Nooijer zich bezig met het vervor
men en manipuleren van ruimten.
Meerdere keren is hij gevraagd
om een kunstwerk te maken voor
een school of ziekenhuis: zoge
naamde éénprocentopdrachten,
een opdracht voor een kunstwerk
in een nieuw gebouw dat één pro
cent van de totale bouwkosten
mag bedragen.
Wat spreekt hem aan in die op
drachten?
"Ik kreeg enkele jaren gelden last
van het kader waarin je als foto
graaf moet werken. Of je nou
filmt of fotografeert, er is altijd
ge tijdgebrek) lag het accent van
zijn les altijd op kijkoefeningen:
wat zie je en hoe kun je het bin
nen het kader afbeelden. Iedere
leerling moest daar voor zichzelf
achterkomen. Hij moest ontdek
ken wat hem in het onderwerp
raakte en hoe hij dat over kan
brengen op de toeschouwer. "Ik
wil niet iemand opleiden zodat hij
later een flesje cola of zo fotogra
feert dat je er dorst van krijgt.
Het gaat om meer: om wat ie
mand er bij ervaart als hij kijkt
naar het object, om de manier
waarop hij een standpunt kiest en
om wat hij waardevol vindt, daar
door krijg je een persoonlijke fo
to. Op een fotovakschool, daar
wordt naar voorbeelden gewerkt
en moet je dorst krijgen van een
plaat met een flesje cola. Dat is
hun goed recht. Maar Tilburg
leidt op tot een ander soort foto
grafen".
De Nooijer weet waar hij over
praat. Zelf is hij een jaar lang in
dienst geweest als reclamefoto
graaf bij een grootwinkelbedrijf.
"Nadat ik m'n opleiding had ge
daan moest ik besluiten wat ik
verder wilde. Ik fotografeerde de
laatste twee jaar van de opleiding
al heel veel en kwam toen om een
heel banale reden geld verdienen
voor het levensonderhoud, bij de
reclamefotorgafie terecht. Het be
langrijkste daarbij was dat je
goed keek en op een verrassende
manier een pot pindakaas, of wat
dan ook, vastlegde. Ondanks mijn
matige vakkennis heb ik toch een
aantal leuke dingen gedaan. Zo
was er een reclame voor het twee
de pak koffie dat twee kwartjes
goedkoper was. Daarbij moet een
grote sfeerfoto. Mijn voorgangers
deden het altijd met van die obli
gate gezelligheidsprentjes. Ik
kwam toen op het idee om een
paar kopjes koffie recht van bo
ven te fotograferen, in plaats van
het geijkte 'schuin van boven'.
Dat leverde grafisch een veel op
vallender beeld op: al die cirkels.
Dat is trouwens een goed voor
beeld van standpuntsbepaling".
"Dat verrassende probeer ik ook
in m'n vrije werk te houden, daar
door zet je de mensen op het ver
keerde been. Met mijn 'huiselijke
taferelen' zeg ik niet: Kijk eens
wat een trutten jullie zijn, bur
gers. Nee, ik zeg: "Kijk eens goed
"om je heen, want je omgeving is
niet alleen zoals je denkt dat hij
is. Er is meer te beleven, daar gaat
het om".
Dat De Nooijer de wereld om zich
heen anders ziet wil hij ook met
anderen delen. Dat is de reden van
zijn fotograferen. "Wat mij raakt
,wil ik laten zien. Als dat op ande
ren overkomt, komt dat doordat
zij mijn beelden herkennen. Daar
om zak ik door de grond als ik Sa
tie hoor: ik voel mij sterk met
hem verwant hoewel ik geen mu
ziek kan schrijven en me met heel
andere dingen bezighoud. Nou ja,
héél andere dingen, ik kom op het
voorbeeld van Satie omdat ik af
gelopen weken vaak platen van
hem heb gedraaid".
SERVICE KWAllIklI GARANTIE
IANGE Dfclf T SO MIOOEIBURG
V O 1180 32 2 t
Spec, voor
slechtzittende protheses
en ingevallen gezichten
""•'Spoedig klaar.
Tel. afspraken 01184-14533
Hobeinstraat 52, Vlissingen
De opnamen voor het project in De Vleeshal. De 36 Middelburgers staan op de rand van het vierkant waar straks de foto's van hun schoenen
zullen liggen. Enkele meters verder in de zaal zullen de foto's van hun buik in eenzelfde vierkant liggen. En nog verder de foto's van de
gezichten. De Nooijer: "De ruimte is de inspiratiebron, de mensen brengen de variatie in de foto's en samen geven ze de verhouding tussen
ruimte en bezoeker weer".
MOGEN WIJ
HOUDEN?
nÖ~]
ja. IK WIL EEN ABONNEMENT OP DE KRANT VOOR M N EIGEN STUK VAN NEDERLAND
De eerste 2 weken ontvang ik de krant gratis Pas daarna betaal ik
Per maand f 23,65 Per kwartaal f 68.65 Per halljaar 1 137,30 Per jaar 1262,50
(Aankruisen wat van toepassing isl
Naam
Adres
Postcode
.Tel
Plaats:
I Stuur deze bon in gesloten envelop (zonder postzegel) op naar PZC, Antwoordnum
ZC 25/2/87 mer 2' 4330 Middelburg.
WËmM:
PZC
Snuffelt U ook al
/tussen «kKJeirtjes?