Jongerenhuisvesting
in Zeeland
kikvors Sluis - Oostburg
Ruilverkaveling
EEN ROERIG JAAR: 1787
Zeeland in foto's:
de vijftiger jaren
0
Archiefsprokkels
DE FAAM - DE VLISSINGER
IN BK HOK 1'
Woensdag 14 januari 1987
De Landinrichtingscommissie heeft het voorontwerp-plan
voor de ruilverkaveling Sluis-Oostburg gepubliceerd. Het
gaat om een nieuwe aanpak, een zogenaamde "verkave
ling met een administratief karakter".
Informatie/inspraak
voorontwerp-plan
ruilverkaveling
Sluis - Oostburg
Eerste in
Nederland
Wegen
Economische
effecten
Effecten op
natuur en
landschap
Belevingswaarde
A B I)
Het Zeeuws Servicebureau
heeft samen met de Stichting
Bouwwinkel en de Zeeuwse
Jeugdraad een bijeenkomst ge
organiseerd over huisvesting
voor jongeren in Zeeland. Die
wordt gehouden in 't Beest,
Beestenmarkt 3, Goes, op vrij
dag 30 januari a.s., aanvang
17.00 uur, einde 21.00 uur.
De bijeenkomst is bedoeld voor
jongeren in de leeftijd van 18
tot 25 jaar. Velen van hen zijn
op zoek naar woonruimte en
staan bv. al lange tijd inge
schreven bij een woningbouw
vereniging. Ook komt het nogal
eens voor dat iemand die naar
een bepaalde school wil zou
moeten verhuizen. Soms kan
het aantrekkelijk zijn om samen
met anderen een huis te gaan
bewonen. Je moet dan wel de
goede contacten kunnen
vinden.
Al dit soort kwesties,ideeën en
wat dies meer zij komt op de bij
eenkomst aan de orde.
Ook worden er voorbeelden ge
geven van projekten, die door
jongeren zelf zijn uitgevoerd.
Na enkele korte inleidingen en
de vertoning van een film over
"Oude panden in jonge han
den" volgt een groepsdiscus
sie, waarbij ook zal worden na
gegaan of er een Werkgroep
jongeren en huisvesting kan
worden opgericht.
Na een gezamenlijke maaltijd
kunnen vragen worden gesteld
aan een forum, bestaande uit
de heren Franken (directeur
RWS, Goes), Schoenmakers
(wethouder Middelburg), Jan
sen, (hoofd bewonerszaken
Basco, Vlissingen), Kruis, (me
dewerker volkshuisvesting
prov. plan. dienst) en Van der
Meer (voorlichter volkshuis
vesting).1
De deelnemerskösten (incl.
maaltijd) zijn f 2,50. Voor meer
informatie schrijven of bellen
naar Zeeuws Servicebureau,
Roozenburglaan 89A, 4337 JB
Middelburg, tel. (01180)
23475.
Dinsdag 20 januari houdt de
tweede kamer uit Gedeputeer
de Staten zesmaal zitting om
beroepschriften over bijstands
zaken te behandelen. Het gaat
om uitspraken van de gemeen
tebesturen van Middelburg,
(2x), Vlissingen, Hontenisse,
Terneuzen en Sluis.
De zittingen beginnen om
10.00. 10.20, 10.40, 11.00,
11.20 en 11.40 uur.
De bijeenkomsten zijn openbaar
en worden gehouden in het pro
vinciehuis, Sint Pieterstraat 42,
Middelburg.
s*,
IEÜWS
Boomkikker
Hyla arborea (LlNNAEUS)
In hot riiilworlc ax/plinncnohioH
In het ruilverkavelingsgebied
Sluis-Oostburg komt een voor
Nederland zeldzaam dier voor:
de boomkikvors. Het gaat om
de Gewone Boomkikvors (Hyla
Arborea). Het diertje wordt on
geveer 5 cm groot, is gras
groen, of wat donkerder van
kleur. In de zomer leeft de
boomkikker in bomen. Om zich
vast te houden heeft hij kleine
klauwtjes en zuignapjes onder
de poten. De eitjes komen uit in
het water, 's Winters verbergen
de boomkikkers zich in de mod
der of op een verborgen plaats
op het land.
In Nederland komt deze kikker
ook voor in de Achterhoek en
Twente. In Limburg waren er
vroeger veel, maar nu lijkt deze
diersoort daar uitgestorven.
Er worden twee voorlich-
tings/inspraakbijeenkom-
sten over de verkaveling
Sluis-Oostburg gehouden
die voor ieder toegankelijk
zijn, nl. op dinsdag 27 ja
nuari a.s. in Sluis (aanvang
19.30 uur) in restaurant
"De Lindehoeve", Beesten
markt 4 en in Aardenburg
(aanvang 19.30 uur) in ho
tel "De Roode Leeuw",
Kaai 31. Exemplaren van
het plan zijn verkrijgbaar bij
het secretariaat van de
Landinrichtingscommissie,
Westsingel 58, 4461 DM
Goes, tel. (01100) 37911.
Het gebied van de ruilverkave
ling Sluis-Oostburg wordt in
grote lijnen omgrensd door de
kernen Sluis, Zuidzande, Oost
burg, Draaibrug, Aardenburg,
Heille en door de Belgische
grens. De totale oppervlakte is
ruim 3.000 ha.
Het plan wordt onderworpen
aan een inspraakprocedure voor
belanghebbenden en voor be
langstellenden.
Nadat het eventueel is aange
past zal het door Gedeputeerde
Staten worden vastgesteld.
Over de definitieve uitvoering
beslissen de eigenaren en de
pachters. Dit gebeurt door
stemming. Deze is gepland in
het najaar van 1988. De ruilver
kaveling wordt uitgevoerd als
meer dan de helft van de uitge
brachte stemmen vóór is óf als
<^e voorstemmers meer dan de
helft van het grondbezit verte
genwoordigen.
De belangrijkste doelstelling
van het plan is de verbetering
van de concurrentiepositie van
en de werkzaamheden in de
landbouw. Daarom is vooral
voorzien in het ruilen van stuk
ken land en het werk dat hieruit
voortvloeit. Enkele bestaande
wegen zullen worden verbeterd
en enkele waterlopen worden
aangepast. Om het aanzicht
van het landschap te verfraaien
is een beperkte berm- en dijkbe-
planting voorzien.
Ook wordt gedacht aan het
aanleggen van enkele loop
paden voor de sportvisserij.
De kosten van het project zijn
geraamd op ruim f 3,5 miljoen.
Hiervan wordt f 2,4 miljoen ge-
subsidieerd door het rijk. De bij
dragen van de gezamenlijke
eigenaren worden becijferd op
in totaal ruim negen ton en die
van belanghebbende instanties
(waterschap) op ruim twee ton.
Het is voor het eerst in Neder
land dat een ruilverkaveling met
een administratief karakter zal
worden verricht. Het gaat om
een nieuwe aanpak, die stoelt
op de Landinrichtingswet.
Het verschil met een gewone
verkaveling is dat het gebied
populair gezegd veel minder
"op de schop" gaat. In feite is
een dergelijke verkaveling be
doeld voor gebieden waar de
ontsluiting en waterbeheersing
in het algemeen voldoende en
waar de landinrichtingsproble
men niet zo groot zijn.
Verwacht wordt dat een ruilver
kaveling met een administratief
karakter ongeveer een derde
van de tijd vergt die voor een
gewone verkaveling nodig is.
Ervaring is hiermee nog niet.
Vandaar dat vanuit het hele
land met belangstelling zal wor
den gekeken naar Sluis-
Oostburg. Nog een belangrijk
verschil is dat een administra
tieve verkaveling het rijk ten
hoogste 20% mag kosten van
het bedrag dat met een traditio
nele verkaveling zou zijn
gemoeid.
Het is de bedoeling de kavels in
het gebied doelmatig te ontslui
ten door verharde en half-
verharde wegen.
Op een kaart die bij het plan
hoort is duidelijk gemaakt om
welke wegen het gaat. Zo is het
de bedoeling dat de Roompol-
dersedijk, de Zijweg aan de Ho-
geweg en de Waterhoekseweg
zullen worden verhard. Ook
wordt duidelijk gemaakt welke
wegen aan het openbaar ver
keer zullen worden onttrokken.
Er komen enkele looppaden
voor sportvissers van de Heille-
weg en de Zuiderbruggeweg
naar de Praatvliet en er worden
wat looppaden langs deze kreek
aangelegd. Wellicht dat in het
plan nog een aanpassing moet
plaatsvinden i.v.m. het uitbrei
den van rijksweg N 58
(Oostburg-Sluis) tot autoweg.
Positieve economische effecten
ontstaan door een betere inde
ling van het landbouwgebied
(grotere kavels, kavels "dicht
bij huis"), een verbeterde wa
terhuishouding, betere en kor
tere verbindingen. De gemiddel
de baten voor de boer worden
becijferd op f 120,— per ha.
per jaar. Tegenover deze baten
staan de kosten van de verka
veling die worden geraamd op
f 20, per ha. per jaar over 30
jaar.
Verwacht wordt dat een aantal
minder algemeen voorkomende
of zeldzame plant- en diersoor
ten zal moeten wijken voor al
gemenere soorten. Dit geldt
niet voor Kruisdijk en de
graslanden in de Sophiapolder
en langs de Krabbekreek. Op de
dijken die worden toegedeeld
aan een natuurbeschermings
instantie kan de soortenrijkdom
toenemen.
Het aantal plaatsen waar de
boomkikker kan gedijen blijft
ook na de ruilverkaveling
bestaan.
Wel bestaat de kans dat door de
verkavelingswerken de "ver
bindingen" tussen de dierenge-
meenschappen moeilijker wor
den.
De ontsluiting van de Stiers
kreek voor sportvissers kan eni
ge afname van de rust voor de
vogels betekenen, maar de
nieuwe beplantingen die her en
der in het gebied worden aange
bracht kunnen weer zorgen
voor nieuwe levensgemeen
schappen vogels en zoog
dieren.
De wallen van Sluis, de schan
sen en de voornaamste kreken
en laagten zullen gehandhaafd
blijven.
De totstandkoming van het
landschapsplan zal de "bele
vingswaarde" van het gebied
vergroten, zo wordt verwacht.
Er ontstaat daardoor een posi
tief effect voor de openluchtre
creatie, dat nog kan worden
vergroot door de aanleg van een
fiets/voetpad over de buiten-
wallen van Sluis en de reeds ge
noemde voorzieningen voor de
sportvisserij.
Tenslotte gaan de samenstel
lers van het voorontwerp-plan
er van uit dat de verkeersveilig
heid beter wordt, aangezien bij
na 3 km weg wordt verbeterd
of aangelegd.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland
Redactie:
bureau voorlichting,
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180 31392
of 31402
Dit jaar staan we stil bij het feit
dat ons land zich 200 jaar
geleden op de rand van een
burgeroorlog bevond. Aan de
"revolutie van 1787" zal door
middel van tentoonstellingen,
congressen en publicaties
gedurende 1987 aandacht
worden geschonken. In onze
serie Archiefsprokkelszullen
we eveneens ruime aandacht aan
die gedenkwaardige
gebeurtenissen van twee eeuwen
terug schenken. Deze en de
volgende week in een meer
algemeen verhaal. Aansluitend
zullen de gebeurtenissen in
Vlissingen en Middelburg
worden behandeld.
In de tweede helft van de acht
tiende eeuw ontstond in de Repu
bliek der Zeven Verenigde Neder
landen de partij van de patriot
ten. In feite was geen sprake van
een echte partij, maar van een
bonte verzameling oppositione-
len. De eigenlijke patriotten be
hoorden niet tot het regentenpa
triciaat, maar kwamen voort uit
de gegoede middenklasse. Zij
streefden naar democratische her
vormingen van het verkalkte
bestel en waren anti-Oranje ge
zind. Na 1780 werden zij steeds
sterker en richtten zelfs eigen le-
DOOR PETER SUNKE
'Archiefsprokkels' is een
rubriek die in principe we
kelijks verschijnt. Voor de
inhoud tekenen per keer
de gemeentearchivarissen
Christ Peters (Vlissingen)
of Peter Sijnke (Middel
burg).
Eindredactie Ad Hanne-
man.
gertjes (vrijcorpsen) op, ze hoop
ten op steun van Frankrijk. De
Nederlandse patriotten hadden
echter te weinig oog voor een
boven-lokale, landelijke, aanpak.
Hun beweging viel in talrijke
plaatselijke en provinciale groe
peringen uiteen. De visie waarin
de patriotten als landverraders en
slaafse volgelingen van Frankrijk
afgeschilderd worden moet als
achterhaald en volstrekt onhisto
risch van de hand worden
gewezen.
Tegenover de patriotten stond de
Oranjepartij, die nauwelijks in
staat was tot tegenweer. De zwak
ke en besluiteloze stadhouder
Willem V vertrok zelfs in 1785
met zijn vrouw Wilhelmina van
De Middelburger Laurens Diet er van de Spiegel, raadpensionaris van
Zeeland (1785-1787) en van Holland (1787-1795).
Pruisen, wier broer als Frederik
Willem II in 1786 koning van
Pruisen werd, en hun drie kinde
ren uit de residentie Den Haag.
In een brief van de Pruisische ge
zant Thulemeyer, gedateerd 13 fe
bruari 1787, lezen we hoe de kaar
ten toen lagen: Gelderland - adel,
stedelijke regenten en platteland
zijn prinsgezind, maar de stedelij
ke burgers patriots; Holland - de
regenten patriots, de burgers en
boeren grotendeels voor de prins;
Zeeland - de partijen houden el
kaar ongeveer in evenwicht, maar
de bekwame raadpensionaris Van
de Spiegel is de leider van de
Oranjepartij; Friesland - de re
genten zijn pro-Oranje, maar er is
een machtige democratische
groep; Overijssel grotendeels pa
triots; Groningen - min of meer
verdeeld; Utrecht - overwegend
patriots.
Harris, de Engelse gezant, was in
tussen -overeenkomstig zijn in-
structrie "the ancient system" te
helpen herstellen - al geruime tijd
achter de schermen doende de
Oranjepartij met geld en goede
woorden op te peppen. Geen mid
delen werden daarbij geschuwd,
spionnen en geheime subsidies
werden ingezet. Hij werkte nauw
samen met prinses Wilhelmina en
zijn Zeeuwse bondgenoten mr.
Laurens Pieter van de Spiegel,
raadpensionaris van Zeeland se
dert september 1785, en mr. Wil
lem van Citters, voormalig raad
pensionaris en representant van
de Eerste Edele in Zeeland. Har-
ris slaagde er in maart 1787 in de
laatste benoemd te krijgen als ka
binetssecretaris van Willem V, ter
vervanging van de hoogbejaarde
baron De Larrey. Andere trouw
de bondgenoten waren onder
meer: NagclI, de kamerheer van
de prins (èn agent van Harris),
Reigersman, de thesaurier van de
prins, en de jonge Gijsbert Karei
van Hogendorp, die begin april
zijn diensten kwam aanbieden.
De situatie was gespannen: de pa
triotten zelfbewuster geworden,
Amsterdam en Rotterdam sedert
half april vrijwel geheel in hun
handen.
Prinses Wilhelmina deed nu offi
cieel een beroep om hulp en de
Engelsman besefte ook dat het
oude syteem alleen nog met steun
van buitenaf in stand kon worden
gehouden... De interne gebeurte
nissen zouden het bewijzen!
De opperbevelhebber van een se
dert 1786 aan de Hollandse oost
grens gelegen cordon, generaal
Van Rijssel, stond 25 april op het
punt de provincie Utrecht binnen
te rukken. In opdracht van de
Oranjegezinde Utrechtse staten,
die sinds augustus 1786 te Amers
foort vergaderden, voerden hun
manschappen een tegenbeweging
uit richting Harmeien, Maarsen
en Vreeswijk. Maar een afdeling
Utrechtse vrijcorpisten joeg 9 mei
de geregelde Amersfoortse troe
pen van de prins bij Vreeswijk op
de vlucht en nu gebeurde juist wat
men gevreesd had: Van Rijssel liet
zijn troepenmacht het gewest
Utrecht binnenrukken, bezette de
voornoemde plaatsen en maakte
zo direct contact met de patriotti
sche stad Utrecht.
De Utrechtenaren benoemden de
rijngraaf van Salm, een Duitse
avonturier, die zich al twee jaar in
de Republiek bevond (en later tij
dens het Schrikbewind te Parijs
"geschavotteerd" zou worden)
tot hun opperbevelhebber.
De staten van Holland stelden in
juni een Commissie van Defensie
te Woerden in, die tot taak kreeg
de provincie Holland en de stad
Utrecht tegen aanvallen te ver
dedigen.
Prins Willem had middelerwijl te
Nijmegen een "declaratoir" aan
de staten van Holland laten publi
ceren (26 mei). Hierin wees hij al
le hervormigen af... en meer deed
hij niet, hoewel zijn medestanders
hem aanraadden naar Den Haag
te reizen. Harris vertrok drie da
gen later om zijn regering tot ac
tievere) medewerking te
bewegen.
Wilhelmina wilde nu zelf naar
Den Haag, met als doel om be
middeling aan te bieden aan de
Onderhoud met Haare K.
Hoogheid
Staten-Generaal en de staten van
Holland (haar werkelijke bedoe
ling was de Oranjegezinden in be
weging te brengen tegen de patri
otten). Ver kwam zij niet, want
bij Goejanverwellesluis (halver
wege Schoonhoven en Gouda)
werd zij met haar gevolg op 28 ju
ni 1787 door een Goudse burger
afdeling, met goedvinden van de
commissie te Woerden, aange
houden.
In de grote expositieruimte van de
Zeeuwse Bibliotheek in Middel
burg is tot en met 7 februari een
tentoonstelling te zien van bijna
honderd foto's, die een beeld ge
ven van Zeeland in de jaren
1945-1955. Het getoonde is een se
lectie uit een schenking van ruim
1500 negatieven uit het archief
van het Zeeuwsch Dagblad, die de
Zeeuwse Bibliotheek drie jaar ge
leden ontving.
De foto's geven, geordend in the
ma's, een beeld van de provincie
in de vijftiger jaren, dat voorna
melijk wordt gekarakteriseerd
door vrijwel autoloze straten met
vele fietsers. Tot de thema's beho
ren de wederopbouw, ontspan
ning, woningen, bejaarden,
kinderen en straatbeelden. Behal
ve het overzicht van foto's zijn er
nog 120 dia's in een doorlopende
voorstelling te bekijken. Deze
hebben voornamelijk betrekking
op Middelburg uit de betreffende
periode.
De Zeeuwse Bibliotheek en dan
met name het Zeeuws Documen
tatiecentrum, richt deze ten
toonstelling in om het publiek
kennis te laten maken met een
unieke serie tijdsbeelden, die an
ders nooit onder ogen van het
grote publiek zouden komen. De
schenking van de negatieven
maakt deel uit van een totale col
lectie van ruim 45.000 foto's over
zeer uiteenlopende facetten van de
provincie Zeeland. Met als oudste
foto over de aanleg van het Ka
naal door Walcheren (1866) bevat
deze verzameling vele luchtfoto's
en platen van belangrijke gebou
wen, evenementen en klederdrach
ten. De collectie na overleg vrij te
raadplegen.
De tentoonstelling
'Zeeland in foto's' is te bezichti
gen tijdens de openingsuren van
de bibliotheek.
-OS
een van de vele foto's uit de vijftiger jaren
