schoonenbeig
ALS JE ALLES GOED BEKIJKT
Willem Gabriëlse, een
gentleman in pilowbroek
Jodenvervolging centraal
in serie boeken voor jeugd
flopte fawmvUe
'T OUDE
WESTKAPPELSE
Groeneveld opticiens
"De jonge geuzen": bezettingstijd geen pretje
LEEFPATROON
DE FAAM - DE VLISSINGER
Woensdag 19 november 1986
Wat te melden? Postbus 5017, 4330 KA Middelburg
Dia-serie dag
Pepernotentoernooi
Raad Veere
Speelgoedbeurs
Vogeltentoonstelling
Pcob J.,, w
Kerstverzilvering
Kern met pit
Sinterklaasmiddag
Sociale academie
Brengen en kopen
Amateurkunst
Verkoping
Gelijkstelling
Géén superbingo
- J VOOREEN
MOOIE
'7*' HOED
OF
BONTMANTEL
MAIS0N VISSER
Bouw Cao's
Rome en Noorwegen
Reuma
Vrouw zijn
Bingo
Raad Mariekerke
Geluidshinder
Bazaar Vijvervreugd
Als zoete klanken aan u voorbijgaan, is uw
gehoor aan een hulpmiddel toe. Een hoortoestel
bijvoorbeeld. Stap dan eens bij ons binnen.
Onze specialisten adviseren u graag welke
mogelijkheden er voor u zijn.
Gratis proefperiode na
medisch advies.
Desgewenst bezoek aan huis.
hocrtoestellen
Oecumenische kerkdienst
Ms-stichting
Stuif 'ns in
Natuuropnamen
Rolstoeldansen
Spitsbergen
Reukzin en betekenis
Ouderen Gapinge
Mossenprakticum
Molen De Noorman
Vleermuizen
Uitvaartbegeleiding
Bewaakte fietsstalling
Sint in Westkapelle
Eskimoteren
Gediplomeerde opti
ciens die de beschikking hebben over
de modernste"apparatuur staan elke dag voor u klaar. Zij zorgen
ervoor dat u optimaal plezier van uw bril of kontaktlenzen hebt.
Een veilig gevoel!
Freddy van Vlaanderen, een be
kend diaprogramma-maker uit
België komt zaterdag 22 november
naar Vlissingen. In Open Hof
spreekt hij over en toont een
klankdiaserie. Verder jureert deze
bekende Belg ingezonden series
van deelnemers. Van Vlaanderen
komt naar Vlissingen op uitnodi
ging van de fotoclubs Valkenisse
en de Flitsparaplu, die zaterdag
een dia-seriedag houden in Open
Hof.
Zaterdag 29 november houdt de
schaakclub Souburg een peperno
tentoernooi in zaal
Rehoboth in Oost-Souburg.
Gespeeld wordt in vier leeftijds
groepen: tot en met tien'jaar, tot
en met twaalf jaar, tot en met vij-
tien jaar enz. tot en met negentien
jaar. Dit jeugdtoernooi begint om
half elf zaterdagochtend, de prijs
uitreiking wordt omstreeks half
zes verwacht.
Vandaag (woensdag 19 november)
en morgen buigen de raadsleden in
Veere zich over de begroting voor
volgend jaar. De vergadering be
gint om 14 uur en wordt ghouden
in het stadhuis.
De Speel-o-theek in de Vlisingse
wijk Paauwenburg houdt een
speelgoedbeurs op zaterdag 22 no
vember. Deze beurs is er tussen 10
en 12.30 uur. Wie speelgoed te
koop heeft kan deze nog vrijdag
avond aanbieden tussen 19 en 21
uur.. Het vindt allemaal plaats in
het buurthuis De Paraplu.
Vogelliefhebbers kunnen van don
derdag 20 november tot en met za
terdag 22 november terecht in het
Middenhof aan de Kanaalstraat in
Oost-Souburg. Die dagen zijn 548
vogels te bekijken. Ze zijn inge
zonden door leden van de afdelin
gen Arnemuiden, Domburg, Kort-
gene, Oost-Souburg en Vlissingen.
Er zijn 250 kleurkanaries en 298
tropische vogels, inclusief parkie
ten te bewonderen. Volgens de or
ganisatie van deze tentoonstelling,
de Cultuurvogel, zijn er prachtige
exemplaren te zien in Middenhof.
De openingstijden: donderdag van
20 tot 22 uur, vrijdag van 10 tot 22
uur en zaterdag van 10 tot 17 uur.
De Protestants christelijke oude
renbond (Pcob) in Vlissingen heeft
voor de ledenvergadering van
dinsdag 25 november dr. Brons uit
Souburg uitgenodigd, die zal spre
ken over homeopathie en accu
punctuur. De bijeenkomst begint
om 14.30 uur in het jeugdgebouw
van de Petruskerk.
De leden van de hout- en bouw
bond FNV van de afdeling Vlissin
gen kunnen hun vrije dagen verzil
veren op dinsdag 25 november.
Tussen 14 en 16 uur en 19 en 21
uur kunnen de leden terecht in het
kantoor aan de Bedestraat. Het
gaat om drie feestdagen en drie
verplichte snipperdagen.
Donderdag 20 november reikt
commissaris dr. C. Boertien de
prijzen uit aan de deelnemers van
de Landelijke Leefbaarheids
wedstrijd 'een kern met pit' van de
vereniging koninklijke Nederland
se heidemaatschappij. De prijsuit
reiking vindt plaats in de staten
zaal van het provinciehuis aan de
Abdij 11 in Middelburg om half
vier. Twee prijswinnaars komen
uit Vlissingen. Het zijn de wijk
Bossenburg met hun initiatief
'sport in de wijk' en het club- en
buurthuis in de Scheldebuurt.
De stichting welzijn ouderen in
Middelburg heeft in het ontmoe
tingscentrum aan de Molstraat een
Sinterklaasmiddag georganiseerd
op maandag 1 december. Er wordt
onder meer bingo gespeeld. Aan
vang 14 uur.
De sociale academie Markendaal
houdt op vrijdag 28 november een
informatiemiddag. Over de 2e
opleiding in Breda komen name
lijk veel vragen binnen, meldt het
bestuur van Markendaal. De open
dag begint om 14 uur.
De afdeling Middelburg van de
Nederlandse vereniging van huis
vrouwen houdt op dinsdag 18 no
vember een 'bring and buy'-
markt. De opbrengst is bestemd
voor de jubileumkas. In april vol
gend jaar bestaat de afdeling na
melijk zeventig jaar. Voor deze
markt brengen de leden spullen
mee, die dan worden geprijsd,
waarna ze worden verkocht.
De Sectie amateuristische kunstbe
oefening van de culturele raad
Vlissingen vergadert donderdag 20
november in Bachten Komme,
aanvang 20 uur. Onder meer de
subsidieverordening amateuristi
sche kunstbeoefening komt aan de
orde.
De Vrouwenvereniging "Hadas-
sa", uitgaande van de Gerefor
meerde Gemeente van
Middelburg-Zuid, houdt zaterdag
morgen 22 november een verko
ping van 10 tot 12 uur. Er zijn al
lerlei artikelen te koop, van zelfge
maakte tot bloemen, planten en
boerenkaas. De opbrengst van de
verkoping is bestemd om
revalidatie-artikelen te kunnen ko
pen ten behoeve van lichamelijk
gehandicapten op het zendings-
veld in Nigeria (Afrika). De verko
ping wordt gehouden in de Zui-
derkerk aan de Schoutstraat te
Middelburg-Zuid.
Het CDA-vro uwen beraad Vlissin
gen houdt samen met haar afde
ling op donderdag 20 november
een bijeenkomst waar C.J. Sloot-
mans spreekt over 'gelijkstelling
van man en vrouw in de sociale
wetgeving'. Slootmans is ambte
naar van de raad van arbeid in
Middelburg. Deze bijeenkomst
vindt plaats in het jeugdgebouw
van de Petruskerk aan de Dr. Ot-
testraat in Vlissingen en begint om
20 uur.
Omdat de prijzenpot niet in over
eenstemming was met de Wet op
de kansspelen moet de wijkvereni-
ging Dauwendaele in Middelburg
de superbingo schrappen. Deze
stond voor zaterdag 22 november
op het programma in het Ontmoe
tingscentrum in Dauwendaele.
Uw hoeden- en bontspecialist
Papegaaistraat 9-11, Goes.
Advertentie I.M.
Bondsbestuurder P. Onderdijk is
donderdag 27 november in Mid
delburg op uitnodiging van de
hout- en bouwbond CNV. Tijdens
een bijeenkomst in de getuigenis-
kerk spreekt hij onder meer over
de nieuwe Cao's en de nieuwe Wcr-
keloosheidswet. Verder wordt een
aantal leden gehuldigd zodat de
vergadering ook nog een feestelijk
tintje krijgt. Oud-voorzitter J.
Boone springt er bij de huldiging
bovenuit; hij is op 27 november
precies zestig jaar lid van de bond.
De vergadering begint om kwart
voor acht.
De Nederlandse reisvereniging
(Nrv) komt zaterdag 22 november
in hotel Walcheren in Koudekerke
met een diavoorstelling over Rome
en Noorwegen, verzorgd door
Ooievaar uit Koudekerke. Het be
gint om 14 uur. Na afloop is er
voor de leden een jaarvergadering.
Apotheker Snoek uit Vlissingen
houdt op uitnodiging van de Reu-
mapatientenvereniging Midden-
Zeeland een lezing over 'reuma en
het medicijngebruik'. Ook het ge
bruik van kruiden komt aan de or
de. Deze bijeenkomst wordt
gehouden in De Stenge in Hein-
kenszand op vrijdag 28 november
en begint om 20 uur.
Els Rentier spreekt op uitnodiging
van de Uct, een studievereniging
op grondslag van de bijbel en ge
tuigenisschriften, zaterdag 22 no
vember om 14.30 uur over het
thema 'vrouw zijn anno domino
1986'. Dat gebeurt op het adres
Nieuwstraat 15 en is bestemd voor
jongeren vanaf 18 jaar.
De supportersvereniging van Vlis
singen, rood-wit, heeft voor 21 no
vember een bingo op het
programma staan met prijzen en
een rad van avontuur. De avond
begint om 20 uur in het clubhuis
van vc Vlissingen.
Aanschaf van nieuwe spullen voor
het basisonderwijs, het voorberei-
dingsbesluit voor het vestigen van
een bedrijf aan de Zuidweg in
Aagtekerke, het vaststellen van het
gemeentelijk jaarprogramma voor
het welzijn en een aantal wijzi
gingsvoorstellen van de begroting.
Dat zijn de agendapunten die de
raad in Mariekerke op dinsdag 25
november heeft te behandelen tij
dens zijn vergadering, die om
15.30 uur begint.
De informatiekrant van de wo
ningbouwvereniging Basco gaat in
het novembernummer in op het
onderwerp geluidshinder. 'Hoe
ernstig dit probleem is, blijkt uit
het feit dat twee op de drie Neder
landers regelmatig door één of an
der geluid wordt gehinderd',
schrijft Basco. Vervolgens wordt
uitvoerig stilgestaan bij wat geluid
en de hinder nu eigenlijk zijn en
wat men er aan kan doen als de
buren het te bont maken met hun
lawaai.
De afdeling arbeidstherapie van de
zwakzinnigeninrichting Vijver-
vreugd in Middelburg houdt zater
dag 22 november een bazaar voor
bewoners en bezoekers. Tussen 10
en 15 uur kan men terecht in de
conversatiezaal van het hoofdge
bouw aan de Koudekerkseweg 145.
Er worden producten verkocht die
bewoners van Vijvervreugd zelf
maakten. Onder meer aardewerk,
sieraden, poppen, kussens,
kerstspullen worden verkocht. Ook
tweede hands materiaal en restan
ten van wol en textiel zijn ver
krijgbaar.
Goes, Oostsingel 94, tel. 01100-27215 y vuY. v
Middelburg, Korte Qeere 27, tel. 01180-;31131
Temeuzen, Axelstraat 33a, tel. 01150-30233
Ds. Van Houwelingen uit Grijps-
kerke gaat zondag 23 november
voor in een oecumenische kerk
dienst in de Kanaalstraatkerk in
Oost-Souburg. De dienst begint
om 19 uur. Het thema luidt 'het
geloof behouden'. Muzikale mede
werking-verleent het koor 'Eén in
geest en streven' onder leiding van
mevrouw Balkenende.
De afdeling Walcheren van de Ms-
stichting (multiple sclerose) heeft
voor dinsdag 25 november haar
maandelijkse bijeenkomst georga
niseerd in 'het koetshuis' bij het
verpleegtehuis Der Boede in Kou
dekerke, aanvang 10.20 uur. Er
wordt samen de maaltijd gebruikt.
Voor vervoer zorgt mevrouw C.
Bostelaar (01180-28908).
De Uw Middelburg en de Zonne
bloem hebben voor woensdag 3
december een Sint Nicolaas Stuif
'ns in op het programma staan in
de ruimte van de Uw aan de He
rengracht in Middelburg. Het pro
gramma dat om half elf begint,
omvat koffie drinken, een warme
maaltijd en spelletjes.
De Stichting welzijn voor ouderen
in Vlissingen houdt op dinsdag 25
november een diamiddag met na
tuuropnamen voor de oudere in
woners van Ritthem. De heer
Vader toont dan in De vijf klavers
dia's. Hij zal ook een en ander uit
leggen. Verder heeft Vader opna
men van Franse tuinen, waarbij hij
een toelichting geeft op de symbo
liek en de geschiedenis.
Omdat de proef op de som over
rolstoeldansen eind september een
succes was, niet minder dan zestig
mensen waren aanwezig in Goes,
gaat de Zeeuwse sportraad nu
rolstoeldansen introduceren in de
provincie. De eerste cursus staat al
vast en wordt gehouden in Wemel-
dinge in de danszaal van hotel
restaurant Vredebest onder leiding
van de Stichting rolstoeldansen
Nederland. De eerste bijeenkomst
is op zaterdag 31 januari. Wie mee
wil doen kan bellen: 01180-33024.
In het Open hof in Vlissingen is
maandag 1 december een lezing
met filmbeelden onder de titel
"Met de 'Plancius' naar Spitsber
gen". Spreker is J. Veldkamp, die
als gezagvoerder van de 'Plancius'
naar Spitsbergen voer. Aanvang
van deze bijeenkomst is 20 uur.
Kaarten kunnen vanaf 18 novem
ber worden gekocht bij de beheer
der van Open Hof.
Prof. dr. E.P. Koster van het
psych. laboratorium in Utrecht
spreekt vrijdag 21 november op
uitnodiging van het Natuurkundig
gezelschap over 'de reukzin en zijn
betekenis in ons dagelijks leven'.
Dat gebeurt in de Zeeuwse biblio
theek. Er komen vragen aan de or
de als het vermogen om chemische
prikkelingen waar te nemen en de
verspreiding van geurende stoffen
in de lucht en in het water. De bij
eenkomst begint om 20 uur.
Wensen en problemen van oudere
inwoners van Gapinge worden
maandag 24 november om 14 uur
aangeboden aan wethouder A.S.J.
Bax-Broeckaert van Veere. Het is
het resultaat van een enquete die
de afgelopen maanden in Gapinge
is gehouden door de Stichting wel
zijn voor ouderen Walcheren. Na
de overhandiging zal een forum
discussie plaatsvinden. De bijeen
komst maandag is in het vereni
gingsgebouw.
De Natuurvereniging afdeling
Walcheren van de K.N.N.V. houdt
vrijdag 21 november een mossen
prakticum. Henk Mandemaker zal
eerst een inleiding geven, waarna
er onder de microskoop mossen
bekeken zullen worden. De avond
begint om 20.00 uur en wordt ge
houden in het biologielokaal van
de C.S.W., Elzenlaan 4 te Mid
delburg.
De gemeente Westkapelle wil de
korenmolen De Noorman zo snel
mogelijk gerestaureerd hebben. Ei
genlijk zou men in Westkapelle
nog tot 1991 moeten wachten om
dat dan het rijk pas gaat subsidië
ren. B en W stellen dat voor aan de
raad, die onder meer daarover
donderdag 27 november vergadert
vanaf 20 uur. Verder stelt het colle
ge voor de molen in te richten als
museum. Voor de totale kosten
van dit project is iets meer dan
25.000,— nodig.
Vanaf vrijdag 21 november kan
men in het Zeeuws museum/na-
tuurhistorie van alles te weten ko
men over vleermuizen. Deze
tentoonstelling werd samengesteld
door het rijksmuseum van natuur
lijke historie in Leiden. De conser
vator van het natuurmuseum in
Oostkapelle houdt een inleiding
vrijdag bij de opening, die om 16
uur is georganiseerd.
Sinds kort is in Zeeland een huma
nistische uitvaartbegeleiding. De
opzet is om bij crematie of een be
grafenis voor humanisten en niet
kerkdijken een afscheidswoord te
spreken. Voor informatie: Jacob
Rogggeveenhuis, 01180-14251. Uit
gesprekken met professionele uit
vaarbezorgers is gebleken, aldus de
humanisten dat er bij velen be
hoefte bestaat aan een dergelijke
organisatie.
Burgemeester mr. Chris Rutten
van Middelburg opent donderdag
20 november de bewaakte fiet
senstalling op het Zusterplein. Te?
gen betaling van drie kwartjes kan
men dan df fiets stallen binnen een
omheining bij de openbare toilet
ten. Het project is een initiatief
van het Bureau haanlozen service
en kwam tot stand dankzij subsicie
van Wvc. Een zestal jongeren vindt
er werk. De stalling is geopend
vanaf een kwartier voor opening
en een kwartier na sluiting van de
winkels. Als dit experiment aan
slaat kunnen er in de toekomst
meer jonge mensen werk vinden.
Zaterdag 22 november arriveert
Sinterklaas en zijn pieten in West
kapelle. Het gemeentebestuur ont
vangt de goedheiligman om half
drie op het gemeentehuis, waar het
muziekkorps Okk voor de muzika
le omlijsting zorgt.
De Kanoclub Zeeland begint za
terdag 22 november in het Vlis-
singse Sportfondsenbad een cur
sus eskimoteren. Er wordt les ge
geven van 14 tot 16 uur. Er is één
cursusmiddag per maand ge
pland. De andere cursusdata zijn
20 december, 24 januari, 21 fe
bruari, 21 maart en 18 april. Be
langstellenden kunnen zich aan
melden bij W. van Sluijs, 01184 -
67632.
Goes, Lange Vorststraat 106.
Middelburg, Lange Delft 24.
Vlissingen, Lange Zelke 93.
De diek, de diek en nog eens: de diek. "Overmits de dunen zeer
verminderden en wegscuerden want die goede luiden van West-
capelle begeerden te hebben een klein dijkskijn", schrijven abt
en magistraat van Middelburg in de zomer van 1432 na een
werkbezoek aan het bedreigde kustgebied.
"Die van Westcapelle" zouden hun "dijkskijn" krijgen. En
meer dan dat: een monument in de tijd, dat het leven in het dorp
tot ver na de oorlog een eigen karakter zou geven.
Willem Gabriëlse, oud-wethouder en loco-burgemeester en voor
al zijn verdiensten ook ereburger van het dijkdorp, kan daar
over schitterend vertellen in 't Oude Westkappelse Leefpatroon,
een boekje van de Heemkundige Kring Walcheren.
In feite gaat het om een bundel
losse herinneringen: de tekst van
een inleiding, stukjes uit het blad
van de kring 'De Wete' en een
boekje over Westkapelle en
gesprekken met een jonge plaats-
genote, Marian Roelse. De redak-
tiecommissie heeft ze met opzet
zo goed mogelijk intact gelaten
om iets te laten doorklinken van
sfeer en dialect. Dat geeft deze te
rugblik soms een wat rommelig
karakter. Wie voor de vuist weg
praat, vervalt in herhalingen en
neemt het niet altijd even nauw
met de basisregels van de taal.
Anderzijds: dit boekje 'is' Willem
Gabriëlse ten voeten uit en daar
mee een uniek document van
"oral history": plaatselijke ge
schiedschrijving over 'gewone
mensen' door een man uit het
volk, die als weinig anderen het
leven op en achter 'de diek' kent.
Willem Gabriëlse loopt inmiddels
tegen de 80. Zijn vader was dijk
werker en landarbeider. In die ge
zinnen heerste "een zeer beperkt
financieel budget" (zoals C.I. van
Nieuwenhuyzen dat in het 'le
vensbericht' chique omschrijft)
en vooral in de mobilisatieperiode
van 1914 tot 1918 ronduit armoe
de. Het menu bestond dan uit
driemaal per dag aardappelen met
azijn. De jonge Willem was niet
sterk. Door zijn vele ziekten zou
hij pas op zijn 14e van de lagere
school komen. Later verhuurt hij
zich als landarbeider en dijkwer
ker maar hij vindt ook werk in de
industrie en de bouw.
Gabriëlse voelt zich van meet af
aan betrokken bij de zaak van
"de gewone man". Voor de oor
log (en tot 1954, als de groepering
wordt opgeheven) zet hij zich in
voor de 'Werkmanspartij', daar
na voor de Partij van de Arbeid.
In het ontredderde Westkapelle
van na de Tweede Wereldoorlog
neemt hij het voortouw als wet
houder en loco-burgemeester.
Het bezorgt hem een vertrou
wenspositie, die aanzienlijk vér
der gaat dan zijn officieel gezag.
Gabriëlse is 'Westkappelaar met
de Westkappelaars'. De wethou
der zal dan ook nimmer iets an
ders aantrekken dan de dijkwer
kersdracht: pilowbroek met
gestreepte boezeroen, zwart laken
rok en het traditionele petje met
de klep opzij. In 1970, als hij na
dertig jaar uit de gemeentepoli
tiek stapt, wordt hij ereburger.
Leider en bemiddelaar, ge
paard aan een brede levensbe
schouwelijke visie...": de oor
konde is niet scheutig met lof.
't Oude Westkappelse Leefpa
troon' wil zoveel zijn als de
weerslag van dit werkzame en
strijdbare leven. Maar het is veel
meer een vademecum, een hand
zaam boekje over het reilen en
zeilen van een eigenzinnig dorp in
de voorbije halve eeuw. "Die van
Westkapelle" waren anders. Met
hun stugge koppen en loszittende
handen, met hun stroperijen, hun
schitterende bijnamen (Gabriëlse
legt uit, dat het in feite alleen om
een handigheidje ging, een 'ezels
bruggetje' om mensen met dezelf
de achternaam uit elkaar te hou
den) en hun kermisbedjes. Maar
ook met hun solidariteit, bijpro-
du kt van gedeelde armoede, oude
cafeetjes en vergeten beroepen.
En natuurlijk: hun diek. Willem
Gabriëlse opent en besluit zijn
bundel met een eerbetoon aan dit
monument van onverzettelijk
heid. In stijl. En... zoals 't een
Westkappelaar past.
't Oude Westkappelse Leefpatroon,
een terugblik door W illem Gabriëlse.
Uitgave: Heemkundige Kring Wal
cheren, 1986. Illustraties: E. de
Looff.
Druk: Drukkerij Driedijk, fieinkens-
zand. Prijs: 21,50.
Oorlog is beslist geen spannegd avontuur, de bezettingstijd was
bepaald geen pretje en bet Nederlandse volk heeft te weinig ge
daan om zijn vervolgde Joodse landgenoten te helpen. Het gaat
verder niet aan om - wat de bezettingsjaren 1940-1945 betreft -
alle Duitsers en NSB'ers als schurken en de gemiddelde Neder
lander als een brave borst en vaderlandslievende held af te
schilderen.
Dat is wel zo ongeveer de boodschap, die de Friese journalist-
schrijver U.G. de Jong zijn lezerspubliek probeert bij te bren
gen in zijn jeugdboeken. Tot heden zijn er bij de Friese Pers
Boekerij in Drachten zeven delen in de serie "De jonge geuzen"
verschenen en wel "Ze kwamen bij nacht", "Klopjacht in het
veen", "Vuurpijl in de nacht", "Vlucht in het moeras", "Als
ratten in de val", "Veldslag op de heide" en "Sprong in het
duister".
Het laat zich denken, dat er span
ning in deze boeken zit, die
bestemd zijn voor meisjes en jon
gens vanaf ongeveer elf jaar,
maar de jonge hoofdpersonen
worden nooit als helden uitge
beeld. De knapen doen vaak erg
stoer, maar ze zitten niet minder
vaak in de rats.
De schrijver voert ook enkele
mensen ten tonele, die in de bezet
tingsjaren "aan de andere kant"
stonden. Een van hen is een klas
genoot van de drie hoofdperso
nen uit het waterrijke Midden-
Friesland. Deze jongen heeft een
NSB-vader en een uit Duitsland
afkomstige moeder. De jongen
begrijpt zijn ouders niet, die met
Hitier en de Nederlandse NSB-
leider Mussert dwepen. Zowel
thuis als temidden van zijn anti-
Duitse klasgenoten heeft deze
jongen het erg moeilijk, hoewel
hij helemaal op school wordt
geaccepteerd. "Ruurd zou ook
graag een gewone, Nederlandse
moeder hebben gehad zoals de
andere jongens, maar hij was niet
van plan zijn moeder door wie
dan ook te laten beledigen". Een
oom van deze jongen, broer van
zijn Duitse moeder, vecht als
SS'er in mei 1940 op de Grebbe-
berg. De schrijver probeert uit te
leggen hoe deze SS'ers tijdens een
onmenselijk harde opleiding wer
den omgevormd tot meedogenlo
ze vechtmachines.
Jonge SS'ers werden tijdens die
opleiding geleerd om onvoor
waardelijk te gehoorzamen. Som
mige commandanten lieten de
jonge mannen maandenlang een
hond dresseren, waarbij er zorg
vuldig op werd gelet, dat er een
nauwe band tussen de SS'er en
zijn hond ontstond. Op de laatste
dag van hun opleiding moesten de
SS'ers stuk voor stuk met hun
trouwe viervoeter bij hun chef
verschijnen. Deze gaf de stram
voor hem in de houding staande
SS'er dan bevel zijn hond te wur
gen. De SS-man, die ook maar
een ogenblik aarzelde om dat be
vel uit te voeren, werd zwaar
gestraft.
Aan de hand van dergelijke voor
beelden probeert de schrijver dui
delijk te maken, dat de doorbraak
van het SS-regiment "Der Füh-
rer" op 12 mei 1940 bij de Greb-
beberg slechts een kwestie van tijd
kon zijn. De slecht geoefende en
vaak armzalig bewapende Neder
landse militairen waren geen par
tij voor deze SS-troepen, die zin
gend en schreeuwend tot de aan
val over gingen.
In alle tot heden verschenen delen
van zijn serie besteedt de schrijver
aandacht aan de langzaam op
gang komende Jodenvervolging.
In de eerste delen vertelt hij bo
vendien vrij uitvoerig over de
historie en de godsdienst van het
Joodse volk. In het eerste deel,,
"Ze kwamen bij nacht" vertelt
hij over de strijd in de meidagen
van 1940 en over de angstige,
grimmige sfeer, die ook niet aan
de jeugdige hoofdpersonen van
het boek voorbij ging. In het
tweede deel, "Klopjacht in het
veen", redden de drie jongens tij
dens een zeilvakantie in Midden-
Friesland een neergeschoten en
gewonde Engelse piloot. "Vuur
pijl in de nacht" - het derde deel
- speelt ook in de zomer van 1940.
In het vierde deel, "Vlucht in het
moeras" redden de drie vrienden
een door de Duitsers achtervolgde
Joodse vluchteling. Ze schakelen
een bevriende boer en de anti-
Duitse burgemeester van hun
woonplaats in en de vluchteling
krijgt een veilige schuilplaats.
De Jodenvervolging en de Elfste
dentocht in februari 1941 staan
centraal in het vijfde deel, dat als
titel "Als ratten in de val" mee
kreeg. De hoofdpersonen rijden
de Elfstedentocht en logeren
daartoe bij een hun bekende
Joodse familie in Leeuwarden.
Aron, de zoon, krijgt moeilijkhe
den met de Duitsers en alweer
proberen de drie vrienden hun
burgemeester in te schakelen, die
volgens hen ook voor Aron wel
een schuilplaats zal weten.
Het in oktober 1985 verschenen
zesde deel, "Veldslag op de hei
de", speelt in Gelderland. Kam
perend op de heide ontdekken de
jongens een goed verstopte, oude
hut, die kennelijk bewoond is.
Pas later blijkt dat zich in dat
krot een jonge kerel heeft ver
stopt, die een aanslag op een hoge
ome van de NSB heeft gepleegd.
De man wordt verraden en de
Duitsers bestormen de hut. De be
woner neemt tijdig de benen en
ontmoet de drie jongens. Via een
oude broer en een graaf krijgt de
jonge kerel een schuilplaats. De
eerste beide delen beleefden in
middels een vijfde, het derde deel,
een tweede en het vorig jaar ver
schenen vijfde deel "Als ratten in
de val" een tweede druk. Jeugdi
ge lezeressen en lezers, maar soms
ook hun ouders en onderwijzers
stellen de schrijver vaak vragen
over zijn boeken, die volgens hem
historisch verantwoord zijn.
Vragen kreeg hij ook al over
"Sprong in het duister", het laat
ste, in september j.l. verschenen
deel, waarin ook weer de Joden
vervolging centraal staat. In de
zomer van 1941 kamperen de jon
gens bij een Gelderse boer. Bij het
krieken van de dag worden ze
wakker door het ronken van een
vliegtuig. Het is een Engels
toestel, dat boven de bossen in de
buurt twee parachutisten dropt.
De Duitsers slaan groot alarm.
Honderden militairen sluiten het
dorp hermetisch van de buitenwe
reld af, kammen de bossen uit en
halen alle boerderijen en huizen
overhoop. De beide parachutisten
blijven echter spoorloos. De Duit
sers zijn razend. Ze laten SS-
troepen met speurhonden aanruk
ken, die de bossen meter voor me
ter afzoeken. Verscheidene Jood
se mensen, die zich daar hebben
verstopt, worden opgepakt. On
danks mishandelingen weten zij
niet te vertellen, waar de beide pa
rachutisten zich verborgen hou
den. Dan wordt er in het kreupel
hout naast de boerderij waar de
jongens kamperen, een gewonde
parachutist en even later zijn zen
der ontdekt. De boer, zijn vrouw
en de drie jongens worden opge
pakt en streng verhoord. De twee
de parachutist echter blijft on
vindbaar, hoewel hoge SS-
officieren tijdens het verhoor de
doodsbange jongens het vuur aan
de schenen leggen.
