□eVLissinge I Stichting Oude Zeeuwse Kerken bestaat 10 jaar J.A. VAN DE PUTTE: BOEK ALS EERBETOON ...van een stuk glooiing kan ik helemaal lyrisch worden... Niets elitairs, gewoon gezellig HET WEEKBLAD VOOR WALCHEREN CASSETTES FEEST BIJ BURGER CkocototeJue Cu).1 Eén gulden Donateurs Prinses Marianne Weinig Frans Cursus Over de Zandkreek Nostalgie Veranderde werk omstandigheden TREFCENTER MAAKT RUIM BAAN VOOR DE NIEUWE KOLLEKTIE In onze winkel en op pagina 2 van deze krant treft u enkele grandioze plank kortingen. J. P. A. Rossël tandprotheticus Dr. L. de Jong Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog Deel 11 C Nederlands-lndië III Dr. L. de Jong brengt nieuwe belangrijke feiten aan het licht. Prijs, gebonden f 49.50 Bikker Boeken - Walstraat 94 Vlissingen BIKKER BOE KE N oplage 22.800. wekelijks gratis huis aan huis op geheel walcheren in combinatie met de faam. totale oplage 44 950. uitgave provinciale zeeuwse courant b.v administratie: markt 51, postbus 5017, 4330 ka middelburg, 01180-81162 advertentie: walstraat 56-60, postbus 18, 4380 aa vlissingen, 01184-84000, privé w melse, 01184-62320 redaktie: ad hanneman, 01180-81170. De actie 'Zeeland helpt Nepal' zit er bijna op. Een van de laatste ac tiviteiten staat echter zaterdag 25 oktober te gebeuren, wanneer de 'sponsorloop' van start gaat. In meer dan 25 plaatsen zijn start punten en de bedoeling is natuur lijk om weer zo veel mogelijk geld voor Nepal binnen te krijgen. Ie dereen kan er dan ook aan mee doen want er is geen verplichte af stand ingesteld. De sponsorloop werkt als volgt: de sponsors kunnen bestaan uit buren, familie of de winkel in de straat. Er wordt een bepaald be drag afgesproken voor iedere af gelegde kilometer. Het aantal ki lometers dat men wenst te lopen kan men zelf bepalen. Het geld dat men van de sponsor heeft ont vangen wordt direct bij het staf bureau ingeleverd en de loop kan beginnen. Aan dit evenement hebben reeds meer dan honderd basisscholen in Zeeland hun me dewerking toegezegd. Wie meer wil weten over deze sponsorloop of opstapplaatsen kan bellen naar heet provincie huis: 01180-31397 of naar Hans J ongepier01155-1915. DEZE WEEK IN Uit het zakenhart: Herfst week Schot in de roos. A rchiefsprokkels: Nieuw en St. Joosland. Rubrieken: podium, film, uit, van bougie tot bumper en korte in formatie. n Ruim elf jaar geleden begon het. De provinciale staten stelden aan de Provinciale Kerkvoogdij Com missie (PKC) voor om een stich ting op te richten die het behoud van oude Zeeuwse kerken moest waarborgen. De PKC stelde een onderzoek in naar de mogelijkhe den van de stichting. Voorzitter van de PKC, drs. H.W. Hiet- kamp, maakte een acte en zond hem aan mr. J. van Aartsen. De acte viel in goede aarde, want kort daarop was de Stichting Oude Zeeuwse Kerken (OZK) een feit met als voorzitter Van Aarts- en. Nu, precies tien jaar later, blikt de stichting terug tijdens een jubileumexcursie op 25 oktober. Vandaag wordt onze nieu we zaak geopend. Morgen donderdag begint de verkoop. Als feestelijke aanbieding hebben wij voor U: Slagroombonbons Eigen fabrikaat, 500 gram10.00 Merci chocolade 2 stuks voor8.00 Rocher hazelnootbonbons 1 ds. nu6.95 FEESTAANBIEDING VOOR DIABETICI Mocca roomtablet choco lade 4.25 NU3.50 Bonbons Sympathie assorti 12.95 NU9.95 Aanbiedingen twee weken gel dig tot 6 november. Korte Delft 6 - Middelburg De excursie zal onder meer gaan naar het kerkje in Baarland. Daar zullen de huidige voorzitter, Hiet- kamp en de heren ir. L. van Dru- ten en J. de Ruiter spreken over respectievelijk de OZK, de negen tiende eeuwse kerken op Zuid- Beveland en de geschiedenis van de Zak van Zuid-Beveland. De tocht zal vervolgd worden naar Heinkenszand en Nisse. Dat een groot gedeelte van de ex cursie in Baarland plaatsvindt, is geen toevalligheid. Want de Ne derlands Hervormde Kerk van het plaatsje is in bezit van de stich ting. In april 1984 kocht zij deze voor het wettelijk bepaald mini mumbedrag van één gulden, waarna zij voor de restauratie en de exploitatie van het gebouw zorgde. "Met de Grote Kerk in Zierikzee is het precies eender ge gaan. De vervallen staat van die kerk was de directe aanleiding voor het oprichten van de stich ting. We kochten 4iem tien jaar geleden voor een gulden en heb ben er sindsdien al voor drie mil joen aan verspijkerd", zegt Hietkamp. De OZK koopt niet iedere kerk die vervallen is. Er is een aantal voorwaarden aan verbonden. Ten eerste moet de kerk erkend zijn als monument door Monumen tenzorg in Zeist. Hietkamp: "Dat komt neer op kerken van vóór 1850. Maar mocht er een kerk zijn die veel nieuwer is en toch vervalt, en werkelijk de moeite van het behouden waard is, dan valt daar natuurlijk over te pra ten". Ten tweede moet de ge loofsgemeenschap te klein zijn ge worden of om een andere reden niet meer in staat zijn de kerk zelf te restaureren. En tenslotte draagt het kerkbestuur niet alleen het ge bouw over. maar ook de exploita tie ervan. Hietkamp: "Wij maken er een multifunctioneel gebouw van. Dat wil zeggen dat het behal ve als religieus gebouw ook ge bruikt moet kunnen worden voor tentoonstellingen of concerten. In Arnhem zijn ze er heel ver in ge gaan, daar zijn in een kerk ka mertjes getimmerd voor éénper soons huishoudens". Behalve het behoud van oude Zeeuwse kerken heeft de OZK nog een andere doelstelling. Na melijk het aanwakkeren van inte resse bij de Zeeuwen voor kerk bouw. Daartoe houdt de OZK twee maal per jaar een excursie voor haar ruim zeshonderd dona teurs. Zij doen dan één of enkele plaatsen in Nederland of België aan om oude kerken te bezichti gen. De deelnemers kunnen zich op zo'n reisje voorbereiden door het bulletin dat de stichting zesmaandelijks uitgeeft goed te lezen. Daarin staat de beschrij ving en de geschiedenis van de kerk uitgebreid beschreven. De donateurs leveren slechts een percentage van het bedrag dat no dig is voor de restauratie van de kerken in Zierikzee en Baarland. Het grootste gedeelte komt uit subsidies van het rijk, de provin cie en de gemeenten. "Soms voe len we ons particuliere bedelaars, die geld proberen los te peuteren op plaatsen waar het een kerk bestuur niet lukt", zegt secretaris, drs. F. Pos van de OZK. Tot nu toe heeft de stichting alles nog kunnen betalen, maar voorzitter Hietkamp vreest voor het mo ment dat dat niet meer zal gaan. "Misschien is er dan een bedrijf te vinden dat wil sponsoren, al kan ik me dat nauwelijks voor stellen. Welk bedrijf heeft er be lang bij de restauratie van een oude Zeeuwse kerk?" Vorige maand verscheen van de hand van J.A. van de Putte (voor zijn vrienden Jan) een boek dat de stoomvaart op Middelburg en de veerdiensten van de Zand kreek behandelt. Van de Putte - chef telecommunicatie bij de PZEM in Middelburg - legt uit over het hoe en waarom van dat boek. Alle exemplaren (1000) zijn al verkocht. Een tweede druk is in de maak. Van de Putte is geen Zeeuw; hij groeide op in Delft. "Maar ik ben geboren uit Zeeuwse ouders. En - trots - "ik heb een Zeeuwse vrouw. Als kind kwam ik vaak in Zeeland. Ik bezocht dan met mijn ouders familie. De provincie was toen nog verstoken van Deltadijken. Dat betekende veel varen om van de ene plaats naar de andere Ie komen. Het maakte toen op mij een geweldige indruk. En die enorme indruk van die reizen is steeds gebleven. Tot op de dag van van daag ben ik mateloos geboeid door oude havens, oude vissershavens, oude vis sersboten en paalhoofden. Van een stuk glooiing kan ik bijvoorbeeld helemaal lyrisch worden". En die liefde voor alles wat met het zilte water heeft te maken lagen ten grondslag aan het boek. De honderd pagina's tellende uit gave - verlucht met leuke en toe lichtende foto's - is niet louter en alleen tot stand gekomen uit lief de voor het zeewater. Hij spit graag in het verleden en het Zeeuws Documentatiecentrum in de Zeeuwse Bibliotheek biedt daar alle mogelijkheden toe. Ook zijn werk bij de PZEM brengt hem in alle hoeken en gaten van de provincie. En deze herinneren aan het roemrijke maritieme ver leden en aan de jongensjaren dat Jan van de Putte familiebezoek bracht. Het schietklare foto toestel is altijd zijn metgezel, En meer dan achthonderd opnamen van Zeeuwse haventjes zijn keu ring opgeborgen in zijn privé- archief. Bij het neuzen en spitten in de ar chieven stootte Van de Putte op Waar de ene vereniging, stichting of wat dan ook fraaie volzinnen gebruikt om een doelstelling dui delijk te maken is de Alliance Fran^aise des Pays-Bas er in geslaagd dat terug te brengen tot één simpel zinnetje: 'Nederlan ders, die daar belang in stellen, in contact te brengen met de Franse cultuur en dus met de Franse taal'. De Alliance Fran^aise. Een elitair clubje? Een vereniging van frankofielen? "Nee hoor, verre van dat", grin nikt Anne-Marie Verboom, bestuurslid van de Walcherse af deling van de Alliance. "We zijn doodgewone, normale mensen met een voorliefde voor Frank rijk, de Franse cultuur en de Franse taal. En dat proberen we zo goed mogelijk op andere men sen over te brengen of met elkaar te delen". "Maar vroeger was het inderdaad een elitaire aangelegenheid", geeft ze toe. "Want wie spraken er nu Frans? De aristocratie, de notabelen en de diplomaten. Ver der bijna niemand. Later werd Frans op de scholen onderwezen en een toch wel groot aantal men sen beheersten in meer of mindere mate de taal. Bovendien werden vakanties 'over de grens' doorge bracht. Mensen kwamen in con tact met de Franse cultuur, wilden daar iets meer over weten en kwa men terecht bij de Alliance Fran- paise. In totaal zijn er 38 afdelin gen in Nederland, en Walcheren is daar één van. En als we het le denbestand eens bekijken dan is het elitaire er echt wel van af". Dat er in zijn algemeenheid zo weinig in Nederland aan de Fran se cultuur wordt gedaan zit haar dwars. "Je ziet bijna nooit iets over Frankrijk op de tv. Bijna al les is Engelstalig. Hetzelfde geldt voor de kranten. Wat er meestal instaat is een bomaanslag. Vrij wel nooit iets 'leuks', terwijl er toch genoeg over dat land valt te vertellen. Het lijkt wel of we er niets van willen weten". Een an- *Een deel van het '(llliance-bestuur'. Links Anne-Marie Verboom, naast haar Marie-France Bonestoppel- l.emonsu der punt dat haar niet lekker zit is het taalonderricht op de scholen. "De laatste jaren is het Frans op school een 'ondergeschoven kind' geworden en daarmee wordt de leerlingen vanzelfsprekend een stukje cultuurgeschiedenis ont houden. Jammer, maar het is nu eenmaal zo. En daar spelen wij als Alliance Fran^aise op in. Wat wij bijvoorbeeld graag willen is de mensen die echt geïnteresseerd zijn in Frankrijk en haar cultuur in contact brenger, met de Fran sen, met de mensen van alledag. Dat betekent dat wij vrij veel doen aan taalonderricht. Het is toch prachtig als je naar Frank rijk gaat en je kunt zo maar lek ker kletsen met iemand? Met han den en voeten praten gaat natuur lijk altijd wel, maar als je meer kunt spreken en met allerlei men sen kunt converseren dan leer je het land beter begrijpen en het maakt je vakantie natuurlijk óók plezieriger". Marie-France Boonstoppel- Lemonsu valt haar bij. Marie- France is cursusleidster, Franyai- se en spreekt vloeiend Neder lands. "Dat is vaak zo jammer. De mensen weten allés van gram matica af, maar een simpel ge sprek is vaak moeilijk. Dat heb ben ze niet geleerd. Met een boek je in de hand van 'hoe zeg ik het in het Frans' lost ook niets op, want je kunt het misschien wel vloeiend uitspreken, maar als een Fransman dan antwoord geeft heb je vaak geen Hauw idee waar over het gaat". De cursussen Frans die Marie- France geeft zijn dan ook groten deels gericht op conversatie. "Alles-nou ja, vrijwel alles- gaat in het Frans. Al vanaf de eerste les. Fouten maken is dan ook he lemaal niet erg, als het maar be grijpelijk overkomt. Dan blijkt dat de mensen ook fouten durven maken en dat praat direct al een stuk gemakkelijker". Overigens zijn de eisen die de Al liance aan de docenten stelt vrij hoog. Allereerst moeten de do centen Franstalig zijn en een ge degen opleiding hebben gevolgd. "Bij die cursussen, die variëren van 'de eerste beginselen' tot 'Frans voor handel en toerisme' is de sfeer natuurlijk belangrijk. Het moet ontspannen zijn en ge zellig. Wij geven dan ook geen taalles in strikte zin, maar doen er als het ware iets extra's bij: een stukje cultuuroverdracht. Het is moeilijk uit te leggen hoe dat nu precies gebeurt, maar de cursisten leren in ieder geval méér dan 'pa pa fume une pipe'. Behalve het taalonderricht heeft de Walcherse'afdeling van de Al liance Fran<;aise nog meer activi teiten. Zo worden er regelmatig lezingen gehouden, treden (Fran se) chansonniers op, worden er tentoonstellingen georganiseerd en is er de maandelijkse koffiecontact-ochtend. "En dat is nu juist zo leuk, je ont moet dan allerlei mensen waar mee je lekker Frans kunt praten en nieuwtjes uitwisselen. En niets elitair hoor, gewoon gezellig. Net of je in Frankrijk bent". zekere dag op een radarboot, een boot met twee schoepen aan weerszijden van de huid. Deze, zo bleek uit de afbeelding, lag afge meerd aan de Middelburgse Dwarskaai. Het betreffende schip de "Prinses Marianne", werd ge noemd naar de dochter van Ko ning Willem I, ook wel Koning Koopman geheten. De radarboot, die de voorkant van het boek Van de Putte siert, onderhield sinds 1825 een beurtvaartdienst vanuit Middelburg op Rotterdam en om gekeerd. Tot na de Tweede We reldoorlog meerde de Rotterdam se boot af in Middelburg. Van de Putte heeft als kind deze tocht meerdere keren meegevaren. De reis werd in vroeger dagen ge maakt met de 'Stad Middelburg I' en 'II' en de bij de oudere Middel burgers nog bekende 'Koningin Wilhelmina'. De geschiedenis van deze beurtvaartdienst heeft Van de Putte vrij nauwkeurig opgete kend. Daartoe heeft hij onder meer gesprekken gevoerd met oud-kapiteins, -schippers, opvarenden en als ze overleden waren, met hun weduwen. Met dit alles geeft de PZEM-er weer glans aan het zeevaartverle den van Middelburg, dat maar al te vaak onderschat wordt. Of zo als hij het zelf zegt: "Wat de meesten zijn vergeten is, dat Mid delburg omstreeks 1920 een bloei ende haven had, waar wekelijks 22 vrachtschepen onder stoom af meerden om te laden en/of te lossen". Het tweede gedeelte van het boek, dat uitgegeven en gedrukt is door Meulenberg Middelburg, handelt over de kleine veerdiensten die voeren over de Zandkreek, het vaarwater ten noorden van Mid delburg. Reden om dit op papier vast te leggen is volgens Van de Putte het feit, dat er geen of wei nig geschiedschrijving over deze veerdiensten bestond. Weliswaar heeft de Provinciale Boot veel te- boek gesteld over veerdiensten, dat handelt evenwel over de para- depaardjes die de Westerschelde kruisten. Over die stoet "prinses sen" en "koninginnen" is heel wat geschreven. Wolphaartsdijk- Kortgene, Katse Veer-Kats en Katse Veer-Zierikzee, kwamen er, meent de auteur bekaaid af. Van de Putte vertelt dat hij al spittend tot leuke ontdekkingen kwam. Zo bleken alle schippers van de veerdiensten de familie naam Schippers te bezitten èn... ze bleken ook familie van elkaar J.A. (Jan) van de Putte: over overlegorganen of ja dan nee een stoker kan worden aangenomen, zoals dat anno 1986 gaat, kan hij nooit schrijven. Niet echt, vindt hij. te zijn! Dat stukje onderzoek werd verricht door Van de Putte senior, die meer gegevens voor dit boek heeft nagetrokken. Het boek heeft Van de Putte dan ook opgedragen aan zijn ouders. "Emotioneel ben ik ouderwets, een tikkeltje nostalgisch en sterk gericht op het verleden", meldt hij op de vraag wat hem trekt aan het nautische verleden. Hij ver volgt: "Verstandelijk leef ik in de huidige informatica- maatschappij, werk ik in mijn functie bij de PZEM met de aller modernste computers, glasvezel kabel en elektronica. Ik vind deze nieuwe ontwikkeling een uitda ging". Ook voor het creatieve ele ment van de informatica- maatschappij blijkt de auteur oog te hebben. Als oud- luchtmachtman die nog gevlogen heeft in Dakota's, zet hij zich thuis in Middelburg dikwijls ach ter de flight-simulator. Als voor beeld noemt hij de reis die hij de avond voor ons gesprek heeft on dernomen. Opgestegen in La Gu- arcia, koers zettende hartje New York, via een rondje langs het ge renoveerde vrijheidsbeeld, tussen de flats van New York door en onder de Manhattan Bridge door zette Van de Putte uiteindelijk zijn toestel behouden neer op Kennedy-Airport- Leuk en span nend vindt hij het, maar het blijft natuurlijk fictie. Realiteit voor Van de Putte is de geschiedenis die achter ons ligt. Met zijn boek zet hij de schijn werpers op het zeevaartverleden van Middelburg en de veer diensten van de Zandkreek. Niet alleen staan in zijn werk de sche pen centraal, maar juist de opva renden die deze schepen beman den en naar illustere namen luisterden als Koeckebakker, de eerder genoemde Schippers, Min- neboo, Roeleven en Noordhoek. Van de Putte ziet zijn boek ook als eerbetoon aan de mensen die hard hebben geploeterd en een Chinese wacht liepen: altijd op, nooit af. Geen vakantie. Hard sjappelen op een gammel bootje, dat op weg was met een handjevol passagiers naar dezelfde gammele steiger. "Dan zijn het tegenwoordig an dere tijden", vervolgt Van de Putte met enige spot in zijn stem. "Nu worden er werkgroepen in het leven geroepen om te kijken of er een hulpstoker op het veer over de Westerschelde bij moet. Die discussie wordt dan gevoerd in tal van overlegorganen. De Provinciale Staten moeten dan uiteindelijk de knoop doorhak ken. Of de hulpstoker dan wel of niet meer nodig is, is dan al die maanden niet meer aan de orde. Over zulk soort zaken zal ik nooit kunnen schrijven". "sfeervol tafelen" t WILKENS B.S.F. KELTUM CHRIST0FLE Kom eens kijken naar onze nieuwe modellen! de cassette-specialist SERVICE KWALITEIT GARANTIE IANGE DELFT SO MIDDELBURG 01180 13221 Kunstgebitten reparaties en vernieuwingen Spec, voor slechtzittende protheses en ingevallen gezichten Spoedig klaar. Tel. afspraken 01184-14533 Hobeinstraat 52 Vlissingen

Krantenbank Zeeland

de Vlissinger | 1986 | | pagina 1