MEER NEDERLANDERS NAAR GRIEKENLAND JsL DE FAAM - DE VLISSINGER Woensdag 6 augustus 1986 HERAKLION. Kreta zindert. Het lijkt of het kleine vliegveldje opgebouwd is uit bewegende schijven, zo heet is de lucht bo ven het solide beton, waar dagelijks vlieg tuigen uit alle windstreken neerdalen. Neem nou de maand mei, alleen uit Schiphol arri veerden er toen al 21 toestellen, die samen 3083 naar zon en cultuur snakkende Nederlanders „uit spuwden" BOEING 747 EENVOUD FANTASIE FASCINEREND DE WIEG VAN ZEUS TEDERHEID GRIEKENLAND is in. De laatste jaren reist een groeiend aantal Nederlanders naar Hellas. Als reactie daarop worden steeds meer eilanden in de Egeïsche Zee aangevlogen. Rho- dos, Kos, Corfu, Levkas, om er maar een paar te noemen. Vooral Kreta mag zich de laatste tijd in een zeer grote popula riteit verheugen. „Er vlogen meer dan 80.000 Nedelanders naar toe in 1985", rekende Sakis Ioannides voor, in Amster dam de directeur van de Griekse Nationale Organistie voor Toerisme (Leidsestraat 13, 1017 NS Amsterdam, telefoon 020- 248786), waar ook gratis alle inlichtingen te krijgen zijn). En daarmee is Kreta tegelijk topscorer geworden, want naar hoofdstad Athene vlogen datzelfde jaar zo'n 60.000 Nederlanders en Rhodos werd door om en nabij de 50.000 vaderlanders be zocht. Met zijn 260 kilome ter lengte en 60 kilometer breedte is Kreta ook het grootste der Griekse eilan den en wellicht het grillig ste, zoals men kan ervaren wanneer men het binnen land intrekt. Een safari van Evenements Reizen biedt daartoe de mogelijkheid. Op salari door even rusten, op de rand van de afgrond. het onherbergzame Kreta van de schaapherders Met dat getal zijn wij de derde „toeristenleverancier" op Kreta, slechts geklopt door Duitsland, die er vier keer zoveel brengt en het Verenigd Koninkrijk, waar, in die zelfde maand mei, zo'n zeseneenhalf duizend mensen ko zen voor het eiland, dat in oppervlakte gerekend een vier de van Nederland beslaat. Kreta, de zeer hoog scorende televisieserie over de vraag wie de veerman moest betalen, „Who Pays the Ferryman", heeft bijgedragen tot de grote populariteit van het eiland. De laatste jaren is het onstuimig in beweging, de plaatselijke aan nemers komen handen tekort om hotels, appartementencom plexen en bungalows neer te zetten. Vooral die laatste twee accommodatiemogelij kheden voorzien in een grote vraag. „Het succes van Kreta heeft in een grote mate te maken met de vele appartementen en bunga lows die gebouwd zijn. Daar boeken wij tweederde van al onze gasten in", zegt ook Bob Hoegen, algemeen-directeur van Evenements Reizen en een van de Griekenlandspecialisten in ons land. Hoegen heeft een absoluut geloof in Kreta als vakantiebes temming en zette deze zomer zelfs een Boeing 747 van de KLM in; de eerste keer in onze toeristische geschiedenis dat er een rechtstreekse verbinding Schiphol-Heraklion met een Jumbojet wordt onderhouden. Het toestel, van het type SUD, met een verlengd bovendek dus, biedt plaats aan niet min der dan 416 mensen. De landing van de Boeing 747 op het kleine vliegveld van Heraklion is een feest op zich. Het reusachtige toestel domineert het hele plat form en alle eilandautoriteiten liepen verleden maand uit, met in hun kielzog de hoteleigena ren, om de aankomst van de eerste Jumbojet te vieren. „Een groot vliegtuig voor een klein vliegveld", mompelde bij die gelegenheid afhandelaar van de KLM, Jannis Marakis van Aero- vesta, vol ontzag, toen hij de reuzevogel zag landen. Hoewel ze over het hele land uitzwermen, zijn de meeste toe risten toch te vinden langs het noordelijke strand tussen hoofdstad Heraklion en het lie felijk maar ook al weer sterk uitgegroeide Agios Nikólaos. „In die plaats vind je de groot ste toeristische concentratie van het land, al doet Réthimnon pogingen die positie over te ne men", bevestigt Sakis Ioanni des, in Amsterdam de directeur van de Griekse Nationale Orga nisatie voor Toerisme. Agios, met zijn witte huizen en platte daken, ligt op een begerens waardige plaats, in de luwte van een baai, met een paar mooie stranden. In het stadje - dat bui ten het seizoen alleen maar haar een steen met een lap plastic erover als eettafel op de onverharde wegen die zich door de bergen I slingeren waait het stof meters hoog op Evenements Reizendirecteur Bob Hoegen: „Succes van Kreta heeft erg veel te maken met de vele appartementen en bungalows die gebouwd zijn". eigen 5000 inwoners gastvrij heid biedt - neemt het meertje Voulismeni een bijzondere plaats in. Natuurlijk komt er een godin aan te pas, waarom ook niet in cultuurrijk Grieken land, Pallas Athena, die er ge baad zou hebben. Dat moet dan met verdrinkingsgevaar ge weest zijn, want het verhaal wil, dat het meertje peilloos diep is. Buiten het seizoen worden de terrassen langs het meertje op geëist door de oudste genera ties van de plaatselijke bevol king, kaartende Kretenzers, die zich trouwens ook in de zomer maanden niet van de wijs laten brengen door in kleine shorts verdwijnende hgoe bruine be nen en andere weinig verhul lende kledij van het toeristen volkje. iïjSïifn ww -m xw-< W: ©rsg.i fxagiKü; T.V iffClSf) ïw/yjfflyiii TÓflOBflOW' t'i Sn «:*.«•»->• »PI»T«<T<0 0: r<- r« £5f.si>n i.K ÏOW &V ©i d raivittd i»«. s'ov KpOC! de moederlijke gids en uitvindster van de safari Niki Angelidakis (links) ontfermt zich over het dessert JiöV êittïrtp'&'bc "TO coopt -' i nv -xanu! •wittavTc rvii 'i <3-v I éw .•a-.. kpr Kreta ademt een heel speciale sfeer. Jo Dominicus, die voor Uitgeverij Gottmer een hele kast vol reisboeken schreef, no teert in zijn zeer informatieve en lezenswaardige deeltje „Kre ta" dan ook: „Kreta, tot voor kort een afgesloten vreemde wereld, staat nu open voor het steeds toenemende toerisme, maar toch is het nog een vreem de wereld gebleven. Het leven heeft er iets behouden van de eenvoud en harmonie van vroe ger eeuwen, met voor toeristen aantrekkelijke zeden en ge woonten". Dat openstaan voor het toerisme merk je ook in het grote en levendige Heraklion. Tachtigduizend inwoners rijk zuigt het, lijkt het wel, de stroom toeristen met plezier op en neemt ze op in het eigen ritme. op het dorpsplein van Anogia herinnert een gedenkteken aan de dag dat het dorp door de Duitsers werd plat gebrand en de mannelijke bevolking tot ver in de omtrek werd vermoord. Wie Heraklin tè snel neemt, zal het een saaie lelijke stad vin den, maar degenen die daar doorheen kijken en wat meer tijd uittrekken, zullen zich er welkom en thuis voelen. Voor cultuurminnaars is er de rijk dom in het historische mu seum, drie verdiepingen vol, waarin de kunst en de bescha ving van het eiland vanaf de middeleeuwen tot heden wordt geëtaleerd en Byzantijnse, Ven- etiaanse en Turkse collecties schitterend kijkwerk ver schaffen. En natuurlijk is er het Arche ologisch Museum, met Kreten zische schatten, die nergens an der ter wereld te zien zijn en een volledig beeld geven van de rij^ ke Minoïsche cultuur van het eiland. En nu we het toch over cultuur hebben, bij een bezoek aan Kreta mag men Knossos niet vergeten. Overal vandaan heb je de geheel verzorgde ex cursies, maar vanuit Heraklion vertrekken de gewone stads bussen ook zeer geregeld naar deze slechts zes kilometer ver der gelegen beroemdste neder zetting van het Minoïsche Kre ta. Slechts een deel van het vroegere paleis, dat 800 tot 1300 vertrekken moet hebben ge teld, is gerestaureerd. Het is het levenswerk geweest van de Brit Arthur Evans, die later in de ad elstand werd verheven en Sir voor zijn naam mocht zetten. Dertig jaar besteedde hij aan de restauratie. Een klein borst beeld bij de ingang herinnert nog aan hem. Ondanks de kritiek die Evans werk meekreeg, is Knossos een toeristische trekpleister van de eerste orde. De kritiek zei dat Evans in zijn enthousiasme zijn fantasie te veel vrijheid gaf. Do minicus schrijft daarover nuch ter: „Wat aan originele fresco's werd teruggevonden, bevindt zich in het museum van Hera klion; die in Knossos zijnalle- maal kopieën, bijna geheel op nieuw geschilderd, soms naar motieven op gevonden vaat werk. Anderen hebben er be zwaar tegen dat Evans van een aantal steenhopen een paleis van enkele verdiepingen op bouwde; twee verdiepingen zou nog kunnen, want er werden trappen teruggevonden, maar drie verdiepingen is toch wel te veel van het goede". Hoe dan ook, Knossos hoort bij een bezoek aan Kreta, al was het alleen maar om even neer te zakken op de uitgesleten zetel van de oude stoel van de wijze koning Minos, die een belang rijk stempel drukte op het Kre ta van weleer. Volgens Home ros genoot Minos zelfs het voor recht met oppergod Zeus om te mogen gaan. De wijsgeer had het trouwens hoog op met het eiland en schreef ook: „Midden in de wijnkkeurige zee ligt het land Kreta, schoon, vruchtbaar, door de zee omspoeld". Vruchtbaar is het zeker, daar krijgt de bezoeker ook een uit stekende indruk van bij een be zoek aan het binnenland. Een heel doortastend uitstapje is wat dat betreft de uitvinding van de kleine, maar zeer korda te Niki Angelidakis, die 1-daag- se Jeep-safari's over het eiland heeft uitgezet. Met haar Crusta- nos Tours, waarvan ze de eige naresse is, is ze ook de agent van Evenements Reizen op het eiland, die daardoor de safari exclusief in het programma kon opnemen. Anders dan de naam zou vermoeden, moeten deelne mers er niet op rekenen, zoals in Kenia het geval is, kuddes ze bra's, leeuwen, tijgers en olifan ten tegen te komen. Wel onaf zienbare aantallen geiten en schapen en evenveel zorgzame hoeders, die hun diertjes naar de berm leiden, wanneer er een partij Suzuki's de berg op- gromt. Want met die uiterst wendbare door vier wielen aan gedreven jeeps wordt de ont dekkingstocht over het eiland gemaakt. De rit is zonder meer avon tuurlijk en op z'n zachts gezegd fascinerend. Niki heeft twee routes samengesteld. De eerste voert dwas over het eiland, naar het gehucht Tris Eklissis aan de zuidkust. Maar minstens even veel stuurmanskunst vergt de tweede tocht, die naar de ruim 2000 meter hoge berg Psiloritis voert, in het Idigebergte. De rit is bijna onbeschrijfelijk en wie de kap van zijn jeep afneemt, wordt onwillekeurig onderwor pen aan een spoedcursus stof- happen. Een stuk van de safari voert over het normale (ook al niet zo goede) wegenstelsel, maar een groot deel wordt afge legd in totaal onherbergzaam gebied, voert langs diepe ravij nen en over paden, waardoor zelfs die naam al te overdreven is. De eerste stop is Anogia, ei genlijk het voorportaal van het gebergte, want direct daarna volgt een snelle klim naar de wolken. Anogia is gloednieuw en ge bouwd op emmers bloed, want dat vloeide er in de oorlogsjaren rijkelijk. De Duitsers hadden er te maken met een heftige tegen stand. Na de overgave en de waarschuwing dat gewapende burgers op staande voet zouden worden doodgeschoten, en voor elke gedode Duitser tien Kretenzers zouden worden ge fusilleerd, bleef er fel verzet en bezorgden goed georganiseerde Kretenzische guerilla's de Duit se troepen grote moeilijkheden. Vele Kretenzers kwamen in die tijd op. Zoals Niki nu wel zegt: „Elke familie op het eiland heeft zijn eigen oorlogsslachtof fers". In april 1944 ontvoerden de guerilla's de Duitse leger commandant op het eiland. Dat leidde tot een bloedige vergel ding, enkele dorpen werden van de kaart gewist, ook Anogia werd platgebrand en alle man nen binnen 'n cirkel van een ki lometer van het dorp werden dood geschoten. Op het dorps plein van Anogia herinnert 'n steen aan die tragedie. Anogia is langgerekt en vredig. De weg erheen is gezond en blozend, eucalyptus, vijg, wijnstok, ole ander, agave, cipres en amandel wedijveren er. En natuurlijk olijfbomen - een geschenk van dezelfde Pallas Athena die in het meertje van Agios kopje on der ging - want die overdekken het eiland. Er zouden er 13 mil joen zijn en vele dorpen zijn er geheel door omgeven. De olijf wordt niet alleen als lekkernij verhandeld, maar er wordt olie uitgeperst en van de resten van de vruchten wordt zeep en vee voer vervaardigd. De vloeistof uit de gekneusde pitten dient weer als brandstof voor lampen. Verder omhoog, weer overal geiten en schapen, die de luwte zoeken van weerbarstige rots hellingen. Ideon Antron wordt bezocht, volgens de Griekse mythologie de geboorteplaats van Zeus, op een hoogte van 1280 meter. Die geboorteplaats is omstreden, want anderen ge loven dat Zeus in de grot van Psihro, in het meer westwaarts gelegen Dikti-gebvergte is ge boren. Maar een kniesoor die daar tijdens de safari een punt van maakt. Hoe hoger de tocht komt, hoe grilliger, woester en kaler de natuur, met schitteren de vergezichten. We passeren een drenkplaats met koel hel der water uit een bergbron. Bo ven wordt het spektakel nog volmaakter en wordt op een plateau, naast een herdershut een vuur gestookt en een schaap geroosterd. Zo hoog boven de wereld is de stilte overweldigend; het schot van een jager galmt se- condenlang door het dal. Niki ontpopt zich als de moeder van het gezelschap, maakt een voor treffelijke Griekse salada, poft aardappels env ersnijdt reu sachtige watermeloenen als dessert. De wereld beneden is vergeten, tweeduizend meter is een hele ruk en schenkt in ieder geval een hemels gevoel. Geeft kracht ook voor de weg terug, die mogelijk nog onherbergza mer is, vol stenen en kuilen, haarspeldbochten en angstig diepe ravijnen. Niki gidst het gezelchap naar beneden. Een laatste top met een uit druiven- droesem getrokken Raki als hartversterker. De wat minder sterke anijsbrandewijn Ouzo, de nationale drank, komt ook op tafel. De safari duurt ongeveer twaalf uur, een hele dag dus. Terug aan zee, in het comforta bele Agapi Beach Hotel, nabij Heraklion, schieten, na een berg indrukken op zo' dag, de woorden van Nikos Kazantza- kis door het hoofd, die over zijn eiland schreef: „Vrij van overla- denheid, krachtig en beheerst, van mannelijke strengheid en goed proza. Tussen de ruige lij nen ontdekt men een gevoelig heid en tederheid die men niet zou hebben vermoed. In be schutte dalen geuren de sinaas appel- en citroenbomen en in de verte stroomt uit de zee een grenzeloze poëzie. En ook dat allemaal zit in de safari ve- pakt.

Krantenbank Zeeland

de Vlissinger | 1986 | | pagina 10