Geschiedenis van molens
in Middelburg geboekt
DDR-douane: 'Heeft u wapens, munitie,
dan wel zendapparatuur in uw bezit?
RUR
mP
A
BOEKHANDEL BIKKER
□eVLissinger
HET WEEKBLAD VOOR WALCHEREN
DE VIERDE KEER 'ELECTRON'
De Faam
DE^SSINGER
EMM MAAKT KENNIS MET POOLS HANDBAL EN NOG VEEL MEER
Televisie - Video - HIFI
SW^ROVSKI
IkI
MEINDERT INDERWISCH
- ROMANTISCHE GEDICHTEN -
BINNENKORT IN
CINEMATHEEK
MAANDAG IN
MECCANO
Koud is warm
FIGUREN
ORIGINAL SILVER
CRYSTAL
Wodka
Veel geleerd
helpt U
beslissen
over Uw huis
DEZE WEEK IN 1
woensdag 25 september 1985
KISSINGER
oplage 22 /oo wekelijks gratis huis aan huis op geheel Walcheren in combinatie met de faam, totale oplage 44 400 uitgave provin
ciale zeeuwse courant b v administratie: markt 51, postbus 5017. 4330 ka middelburg, 01180-27651 advertentie: walstraat 56-60,
postbus 18 4380 aa vhssmgen, 01184-15144, privé w melse, 01184-62320 redaktie: ad hannefban, 01180-27651, toestel 54.
Vijf molens telt de gemeente Mid
delburg tegenwoordig. Maar vanaf
13.00 tot nu heeft de Zeeuwse
hoofdstad meer dan zestig molens
binnen haar grenzen gehad. E. van
Wijk heeft ze allemaal samenge
bracht in het boekje 'Molens in
Middelburg; geschiedenis der
plaatselijke molens in de loop der
eeuwen'. Het boek is verschenen
bij Repro Holland BV in Alphen
aan de Rijn.
De huidige Middelburgse molens
-aan het Vlissings Bolwerk, het
Seisbolwerk. de Veersewcg, de
Oude Vlissingseweg in Nieuw- en
Sint Joosland- zijn koren- of stel
lingmolens. Maar Van Wijk is in
het boek ook ingegaan op getij
molens, oliemolens, zaagmolens,
branderijmolens en papiermo
lens. Zelfs de schorsmolens,
snuifmolens, pelmolens, kruitmo-
lens, meekrapmolens, chocolade
molens en boekweitmolens ko
men in het bock aan bod. De be
schrijving van al die molens
-waarvan het merendeel is verd
wenen- wordt aangevuld met tal
van wetenswaardigheden over de
molenaars van weleer, over bij
zondere wetten en gebruiken, ve
rordeningen, belastingen en der
gelijke. De tekst is verlucht met
enkele tientallen illustraties.
Het boek wekt de indruk een vol
ledig beeld te geven. De opper
vlakkig geïnteresseerde zal het
ongelooflijk grote aantal details
misschien iets te veel van het goe
de zijn.
'Molens in Middelburg; geschiede
nis der plaatselijke molens in de
loop der eeuwen'. Repro Holland
BV Alphen aan de Rijn. 174 pagi
na's, 98 illustraties. Prijs f 33,50.
ISBN 90.6471.168.2.
'Een Souburgse won een
auto bij V D en De
"Snelle Vliet" werd ver
rast met de hoofdprijs
van een promotiewed
strijd. Onder meer dit in
'zaek 'n bin zaek 'n
Weer volop activiteiten
in de theaters: zie de ru
briek 'Podium'.
•Rubrieken: are hief -
sprokkels, korte infor
matie, expositie, bougie
tot bumper etc.
Onder de naam "Electron '85" or
ganiseren de Veron afdeling Vlis-
singen en de HCC regio Zeeland
(Hobby Computer Club), voor de
vierde achtereenvolgende keer een
manifestatie. Hobby en techniek
en het gebruik daarvan staan cen
traal. Dit alles staat te gebeuren
op zaterdag 28 en zondag 29 sep
tember in het Maritiem Hotel
Brittania aan de Boulevard Evert-
sen in Vlissingen. De totale expo
sitieruimte bedraagt circa duizend
vierkante meter.
Een aantal scholen, zoals HTS,
MTS, MEAO en het maritiem in
stituut 'De Ruyter" laten projec
ten zien, waarin computers een
centrale rol vervullen. Maar er is
natuurlijk meer. De VERON
(Vereniging voor Experimenteel
Radio Onderzoek) toont hoe men
met satellieten werkt. Daarvoor
wordt dan ook een speciale para
bool-antenne geplaatst. Tevens
zijn er morse-vaardigheidswed
strijden en er wordt getoond wat
de computertoepassingen zijn bij
de zendamateurs.
Voor de liefhebbers van model-
bouwboten, vliegtuigen en treint
jes valt er ook deze maal w^er veel
interessants te bekijken. De
volkssterrenwacht is present met
telescopen en op het gebied van
foto en film kan men terecht bij
SHOT '68. Dat de computer erg in
de belangstelling staat blijkt wel
uit het feit, dat er ook dit keer
weer vele gebruikersverenigingen
acte de presence zullen geven.
Electron '85 is zaterdag geopend
van 10.00 tot 21.00 uur en op zon
dag van 10.00 tot 18.00 uur.
De wethouder van financiën, on
derwijs en detailhandel van Vlis
singen, de heer ing. G.J. Adan
verricht de officiële opening.
ÜH
INSCHRIJVEN
TOT 30 SEPTEMBER
NIEUWENDIJK 35-39
Vlissingen
- bij de Vissershaven -
WSk
Het filmtheater Meccano begint
maandag 30 september met de
vertoning van klassieke films on
der de titel 'cinematheek'.'De op
zet is om een chronologisch over
zicht te geven van de filmgeschie
denis. In het zustertheater Electro
zal in december in dit kader een
Japans festival worden gehouden.
Elke maandagavond wordt er in
principe een historische film ge
draaid in Meccano, in bijzondere
gevallen wordt uitgeweken naar de
dinsdag.
Maandag wordt geopend met
materiaal uit het Nederlands
filmmuseum. De eerste filmpjes
van de gebroeders Lumière. Ze
werden voor het eerst op 28 de
cember 1896 door de wonderlan-
taarn getoond. Verder wordt een
film over het ontstaan van de ci
nema getoond. Maandag wordt
ook het eerste product van de ci
neast Joris Ivens gedraaid, name
lijk 'Nieuwe Gronden'. De film
gaat over de Zuiderzeewerken.
Klaverjassen, hartejagen en bie
den. Trainen, wedstrijden, lopen
door de bergen en deelnemen aan
een toernooi. Afdalen in een mijn
schacht, zoutbeelden bewonderen
in een gewezen zoutmijn, met in
gehouden adem de gids volgen in
het concentratiekamp Auschwitz
en dwalen door Poolse steden.
Kortom de heren van de Middel
burgse handbalploeg EMM in Po
len, op training in één van de be
langrijkste handballanden ter
wereld. De aanhang van de spelers
volgde gedwee en gaf zich over aan
het strakke en drukke programma
dat de vereniging 'Grünwald' Ruda
Slaska had opgesteld voor haar
gasten. Van zaterdag 14 september
tot en met de zaterdag er na was
het plaatsje Czeladz nabij Katowi
ce in de provincie Silezië de thuis
haven van zo'n dertig Middelburg-
sers. Vrijdag de dertiende vertrok
het gezelschap. Afgelopen zondag
rond twaalf kwamen de vermoeide
reizigers aan in Middelburg. "Een
ervaring om nooit meer te verge
ten", oordeelde de nestor van de
groep, de 71-jarige Jaap de Loof.
In de bus op weg naar Polen wordt
die vrijdag druk gegist naar wat de
Zeeuwen te wachten staat. Som
migen hebben ervaring; vertellen
over de ontvangst en de vele har
telijkheden die over hen werden
heen gestort tijdens de vorige
handbaltrip met de dames, dit
voorjaar. Dat men echter niet zo
maar de communistische wereld
binnenkomt, blijkt tijdens de eer
ste lange grensstop bij de Oost-
duitse plaats Wartha. Uniformen
lopen rond de bus, ze zeggen niets.
Soms komt iemand binnen. Zon
der een spier te vertrekken schalt
de grensbewaker door de luxe-
touringcar: "Heeft u wapens, mu
nitie, dan wel zendapparatuur in
uw bezit?". Ingetogen hoongelach
volgt op het driftig neen-knikken
van dertig Nederlandse hoofden
als de man weg is. De volgende
bewaker kijkt schichtig om de
hoek en vraagt welke videoban
den er in de bus zijn om te kunnen
afspelen. "Slechts drie van de
Nederlandse tv", antwoordt
chauffeur Sam van der Perk
"Misschien wilde hij ze wel ko
pen", lacht de groep als hij is
verdwenen.
De bijna drie uur oponthoud ver
volgens bij de Poolse grens in de
ochtendnevel van zaterdag de 14e
verloopt met zuchten en steunen.
Later zal blijken dat wie de weg
weet en de gelaarsde douaniers
met (westerse) geschenken ver
rast, kan rekenen op een snelle
afwikkeling van de formaliteiten.
Op de terugweg werkt dat systeem
f„De Betere Geschenken
Vraag naar onze speciale
SERVICE VOOR VERZAMELAARS
Officieel Swarovski-dealer
Eddie Schuitema (links) en Bert de Jong trainen in Polen
inderdaad. Na drie kwartier komt
de beambte terug met de pas
poorten. En dat komt - zo gist de
EMM-groep - door de vier blikjes
cola die hij cadeau heeft gekregen.
Precies volgens schema arriveert
de bus in Czeladz. Douchen met
warm water blijkt de eerste dag
niet mogelijk, totdat iemand zon
dag uitvlooit dat wie warm water
wil hebben de kraan met het
blauwe cirkeltje moet openen. Uit
de rood gemerkte kraan komt
slechts ijkoud gechloreerd water.
Het hotel blijkt in Polen geen
beste naam te hebben. Slaska-
voorzitter Teodor Wawoczny, die
zich graag Vava laat noemen, naar
de Oud-Braziliaanse internatio
nal. legt desgevraagd stilletjes uit
dat er voor een ander hotel on
voldoende financiën aanwezig
zijn in de vereniging die de EM-
Mers uitnodigde. De Zeeuwen
moeten genoegen nemen met
rommelige kamers. Sommigen
delen die met z'n vieren.
Het kan echter de pret allemaal
niet drukken. Men geniet van de
overvloedige maaltijden en de ve
le feestjes. Sommigen maken voor
het eerst van hun leven kennis met
de wodka - ook spelers - en blijven
vervolgens soms een dag te bed.
"De roes is verschrikkelijk", er
vaart reserve keeper Wim Brades.
"Ik neem een voile fles mee naar
huis en bewaar hem om nooit
meer te vergeten hoe vreselijk dit
spul is voor een sportman", zweert
hij de drank af. Andere spelers
hebben er blijkbaar minder last
van. Alleen op dinsdagavond, de
dag voor het toernooi, blijven de
kurken op de fles. "Er-moet wor
den gepresteerd. En dat is be
langrijk". Niettemin eindigde
EMM als laatste.
"Polen timmert aan de weg. We
hebben het goed hier. Vijftig pro
cent van wat de nu verbpden vak
bond Solidariteit destijds eiste, is
ingewilligd". Directeur Piwo-
warski van de kolenmijn 'Halem-
ba' de sponsor van 'Grünwald',
zegt dit vol overtuiging. Tijdens
gesprekken met 'gewone mensen'
in de stad Krakau komt vast te
staan dat het niet van een leien
dakje gaat in Polen. Talrijke oud
leden van Solidariteit hebben een
beroepsverbod. Dankzij de ker
ken krijgen ze een schamel inko
men. "En", zo beweert een bewo
ner van de stad waar de huidige
paus vandaan komt, "dat er nu
veel groente in de winkels ligt,
komt door het jaargetij. De oog
sten zijn net binnen. Over een
paar maanden moet je weer
knokken om wat verse groente op
tafel te krijgen. Maar we gaan niet
dood van de honger. Brood is er
altijd. We gaan wel kapot aan de
onderdrukking. Schrijf dat maar
op". En hij verdwijnt in de Ma-
ria-kerk. Enkele omstanders be
vestigen wat hij heeft gezegd. De
Middelburgers zijn even stil en
bezoeken dan het luxe-restaurant
waar naar westers voorbeeld kof
fie in de expresso-machine wordt
gezet.
Op de meest idiote plaatsen wor
den de EMMers en hun gevolg
aangeklampt. De Polen willen
westers geld. Daarmee kunnen ze
kopen in de Pewex, de zoge
naamde dollarshops. Er zijn au
toshops en winkels waar met gul
dens, marken of dollars luxe-arti
kelen liggen uitgestald. Chocola
de is zo'n luxe-artikel. De Polen
zelf beschikken alleen volgens de
regels over de kostbare westerse
munten als ze in het buitenland
werken. De mees'ten ruilen echter
gewoon op straat en geven een
koers die soms drie keer hoger is
dan wat de Poolse bank geeft. "Ik
spaar al jaren voor een zwart-wit-
tv", verklaart een Poolse man
Op handbalgebied hebben de
Middelburgers er echter veel bij
geleerd. Jurzy Bienek, de gele
st hvice kwaliteit garantie
iangt delft so middelburg
01180 13221
genheidcoach van de Zeeuwen in
Polen die enkele jaren ook in
Zeeland heeft gewerkt, meent dat
de Middelburgers het ver kunnen
schoppen in de komende compe
titie als ze zijn raad opvolgen;
meer trainen, werken aan de con
ditie, en gedisciplineerd spelen.
Wat voor de Polen echter veel be
langrijker is, is het contact met een
westerse ploeg. Daardoor kunnen
ze worden uitgenodigd en krijgen
ze van de autoriteiten toestem
ming om het westen te bezoeken.
EMM heeft de heren van "Grün
wald" Ruda Slaska uitgenodigd
om volgend jaar naar Middelburg
te komen. "We verheugen er ons
op om jullie weer te zien", spreekt
Slaska-voorzitter Wawoczny de
Nederlanders toe bij het afscheid.
"Ik maak die reis nooit meer",
vertellen sommige spelers elkaar
zondagmiddag meteen na terug
keer in het clubhuis. Maar ze
hebben dan ook keihard zitvlees
na die trip, waarbij men zowel op
de heen- als de terugweg 22 a 23
uur onafgebroken in de bus heeft
gezeten.
Mevrouw de Vos. mevrouw Davidse de heer De Looff en de heer De Vos
tijdens een van de vele maaltijden die de Middelburgers werden voorge
schoteld.
*T,
Vlissingen krijgt primeur
nationaal Jeugddansfestival
Letzer Ventevogel
Makelaardij bv
Lid NVM
Dirtcnr Duunnmi
ftadhuisitrut 71
Tklafoon 01184 - 19192
fciibui SIS1
4380 KD Vluung*n
m%
Het jubilerende Scapino Ballet is tijdens het Jeugddansfestival in Vlis
singen te zien met voorstellingen als 'Kofferkolder'....
signeert zijn eersteling, de bundel
bij ons in de zaak opzaterdag
28 september van 14-16 uur.
Walstraat 54 - Vlissingen
Zeeland krijgt de landelijke pri
meur van wat wellicht een jaarlijks
terugkerend cultureel gebeuren
wordt: Het Jeugddansfestival. In
het kielzog van het jeugdtheater
festival. dat de laatste jaren in Den
Bosch werd gehouden, heeft Vlis
singen de eer voor zich opgeëist
om de jeugddans in een breed
kader voor het voetlicht te plaat
sen. Vier dagen lang is de Vlis-
singse sporthal Baskensburg om
getoverd in een 'danshal', waar van
donderdag 26 tot en met zondag 29
september zestien professionele
dansgroepen op twee podia in to
taal 21 voorstellingen zullen bren
gen. De officiële opening verricht
wethouder Daan Bruinooge don
derdagmorgen om tien uur.
Het Jeugddansfestival is een ini
tiatief van het Overleg Kunstzin
nige Vorming Jeugdtheater
(OKVJ) en het Scapino Ballet. De
laatste zag in deze manifestatie
een mooie aanleiding om de vie
ring van het 40-jarig bestaan een
zinvolle inhoud te geven. Dit ju
bileum beleeft overigens 15 no
vember een hoogtepunt, wanneer
in de Stadsschouwburg in Am
sterdam de wereldpremière wordt
gedanst van een commedia
dell'arte-verhaal, op muziek van
Mont everdi, waarvoor de choreo
grafie werd gemaakt door Jiri
Kylian, artistiek directeur van het
Nederlands Dans Theater.
Toen de plannen voor het Jeugd
dansfestival in bredere kring be
kendheid kregen, was in Zeeland
juist het Dansoverleg gevormd,
waarin verschillende culturele in
stellingen hun best doen om de
dans in hèt algemeen en bij de
jeugd in het bijzonder meer onder
de aandacht te brengen. En wat
sloot er mooier aan op projecten
op de scholen (zowel in het basis
als het voortgezet onderwijs) dan
een Jeugddansfestival dat een
ruim overzicht biedt van wat er in
deze sector voor de jongeren
voorhanden is. Er werden onmid
dellijk stekken gestoken en werd
de aandacht gevestigd op het in
deze provincie inmiddels aanwe
zige enthousiaste kader, dat een
grote steun zou kunnen zijn bij het
verwezenlijken van de plannen.
De initiatiefnemers beseften dat er
in Zeeland een unieke aanzet was
gegeven om de dansante vorming
van de grond te krijgen, mede
dankzij een voor drie jaar gega
randeerde subsidie van de provin
cie. Niet alleen was er sprake van
een opmerkelijke toename van het
aantal dansvoorstellingen in de
theaters, de scholieren werden
daadwerkelijk bij de dans betrok
ken door middel van langere of
kortere projecten. Dansdocenten
bereidden het bezoek aan uitvoe
ringen voor en de kinderen werk
ten zich ook zelf in het zweet om
aan het slot van het schooljaar een
eindpresentatie op de planken te
kunnen zetten.
De jeugd werd op afwisselende,
aantrekkelijke wijze met dans ge
confronteerd en wanneer het en
thousiasme oversloeg op de lera
ren dan was het bijvoorbeeld niet
uitgesloten dat naar aanleiding
van een bepaalde volksdans het
betreffende land bij aardrijks
kunde of de muzieklessen ook nog
eens onder de loep werd geno
men. De dans werd uit een geheel
andere hoek belicht door de cos
tumier van het Folkloristisch
Danstheater, die met een auto vol
toneelkleding een bezoek bracht
aan de Terneuzense school 'De
Leeuwtjes'. Verder vond vanzelf
sprekend de jazzdans veel weer
klank op de scholen.
Ook binnen het sociaal-cultureel
werk had het stimuleringsproject
van de provincie succes en won de
dans aan populariteit. In het jon
gerencentrum 't Beest in Goes
werd zelfs een groep opgericht die
zich wekelijks intensief met dans
bezig houdt. De dansgroep De
Sprong uit Eindhoven is een mooi
voorbeeld van waar dat toe kan
leiden, want deze groep, die ook
optreedt tijdens het Jeugddans
festival. werkte zich vanuit heln-
sociaal-cultureel werk op tot pro
fessionele status.
Het mag duidelijk zijn. dat er in
Zeeland eenncultureel klimaat
was geschapen, waarin eeheugd-
dansfestival uitstekend zou kun
nen gedijennen hetnDansoverleg
werd in de organisatie opgeno
men. Het oog viel op de Vlissingse
sporthal, die door de gemeente
om niet terhbeschikking werd
gesteld, waarvan de mogelijkhe
den door de technici van de deel
nemende dansgroepen zeer gun
stig werden beoordeeld. Mede
dankzij de inbreng van de know
how van de Vlissingse Culturele
Raad, opgedaan tijdens de straat
festivals, kon het jeugddansfestijn
van de grond komen.
Er worden niet alléén voorstellin
gen gegeven tijdens het festival, er
zijn ook werkbijeenkomsten voor
dansdocenten. educatief mede
werkers van gezelschappen en be
middelaars van dansvoorstellin
gen, die zich onder meer over de
vraag zullen buigen: hoe zijn
voorstellingen in te passen in een
bredere educatieve context binnen
onderwijs en sociaal-cultureel
werk? Want het ideaal is natuur
lijk dat dans eens naast handenar
beid, geschiedenis en rekenen op
het lesrooster zal prijken.
Ook wordt er een forumdiscussie,
onder leiding van de actrice Cox
Habbema, gehouden, waarin ge-
proken zal worden over de waarde
van jeugddansvoorstellingen voor
de dansante vorming van kinde
ren. Deze discussie gaat vooraf
aan de finale van een door de or
ganisatoren uitgeschreven cho
reografiewedstrijd voor jeugd
dans, waarvoor vier balletten zijn
geselecteerd. Een jury zal de beste
moeten aanwijzen.
De aan het festival deelnemende
dansgezelschappen richten zich
allemaal (mede) op de jeugd. Er
zijn de gehele dag voorstellingen.
De eerste dag (donderdag) treden
op: Villa Danthe, Shusaku
Dormu Danstheater, Folkloris
tisch Danstheater, de Zeeuwse
Stichting Dansz, Mimegroep
Oceaan en Penta Theater. Tweede
dag (vrijdag): Bewegingstheater
Din, Werkcentrum Dans, D3,
Scapino Ballet, nogmaals Bewe
gingstheater Din en Judith Ha
mer. Derde dag (zaterdag): Jazz
Extension Dance Theater, Dans
groep de Sprong, Scapino Ballet.
Theatre Dance Workshop en de
dag wordt 's avonds besloten met
het forum, de choreografiewed
strijd en een feest. Vierde en laat
ste dag (zondag): D3, Werkcen
trum Dans, Prisma, Jojo en Sca
pino Ballet.
Het Jeugddansfestival wordt ge
completeerd door een tentoon
stelling van werk van dansfoto-
grafen en een beeldend kunste
naar en een overzicht van de re
sultaten van het dansproject in het
onderwijs.
