Twee ton voor Nepal
Schoolfoto uit de oude doos
De badplaats Domburg
Over
straten
fj tjij IjAiN I)
IN DE PEN
Waterrecreatie
krant
Woensdag 10 juli 1985
IX BEHOEP
In 1 984 hebben zich in de kernenergiecentrale van de PZEM
in Borssele elf storingen voorgedaan. Van de storing op 22
januari is uitvoerig verslag gedaan aan de tweede kamer.
DE VLISSINGER
Melding
22 januari
Maatregelen
Andere storingen
Informatie
ABDIJ «NIEUWS
■rt'/vft
Het badleven in Domburg kent een lange traditie.
Al in het midden van de vorige eeuw zochten welgestelde Middel
burgers verpozing aan het strand. De geneeskrachtige werking van
zeewater werd in die tijd door de medische stand sterk aangepre
zen. De internationale elite trok gedurende de zomermaanden naar
mondaine badplaatsen als Oostende, Blankenberge en Schevenin-
gen vanwege de weldadige werking van het zoute water op licha
melijke aandoeningen. Het amusement dat er geboden werd, was
een probaat middel tegen psyshische kwalen die veelal als gevolg
van verveling ontstonden.
De arbeidende klasse had in de negentiende eeuw tijd noch geld om
op vakantie te gaan.
De geschiedenis van de recreatie
is een onderwerp dat zich in een
toenemende belangstelling mag
verheugen. De interesse wordt
wellicht ingegeven door het ac
tuele vraagstuk van de grote be
dreiging die van massarecreatie
uitgaat naar het milieu en het
landschap. In dit kader moeten
we de scriptie van Ineke Sche
pers, onlangs afgestudeerd aan
de Erasmusuniversiteit in Rotter
dam, zien.
Zij beschrijft de opkomst van de
badplaats Domburg in de periode
1 834 tot 1 920, voornamelijk aan
de hand van oude jaargangen van
het "Domburgsch Badnieuws
die aanwezig zijn in de Zeeuwse
bibliotheek.
r li ii w a m x
van een internationaal publiek en
de bekende kuurarts dr. Mezger
kreeg de badplaats meer allure.
Om de badgasten te amuseren
werden allerlei evenementen
georganiseerd, zoals concerten,
toneelvoorstellingen, muziekuit
voeringen en bloemencorso's
Toch bleef Domburg steeds een
aparte plaats onder de badplaat-
De Tweede Kamer uit Gedepu
teerde Staten behandelt dinsdag
16 juli, 10.00 uur een bijstands-
zaa k Het bezwaar richt zich tegen
een uitspraak van de gemeente
Middelburg.
Storingen
kerncentrale
Door de geïsoleerde ligging en
daardoor moeilijke bereikbaar
heid genoot Domburg aanvanke
lijk alleen regionale bekendheid
De accommodatie bestond uit en
kele pensions en een klein aantal
badkoetsen, waarmee men zich in
zee liet rijden. Voor professsionele
recreatie-ondernemers was in de
ze situatie nog geen droog brood
te verdienen.
Na 1885 maakte Domburg een
bloeiperiode door: met de komst
De eerste kamer uit Gedeputeerde
Staten behandelt die dag (1 6 juli)
om 1 1.30 uur een bezwaar van
Burgemeester en wethouders van
Oostburg. B en w hebben onthef
fing gevraagd op grond van de
verordening waterkering en wa
terbeheersing Zeeland voor het
plaatsen van een hekwerk. Het
dagelijks bestuur van het water
schap Het Vrije van Sluis heeft
deze ontheffing geweigerd.
Beide zittingen zijn openbaar en
worden gehouden in fjet provin
ciehuis, Sint Pieterstraat 42 in
Middelburg.
sen innemen - minder mondain
dan de meeste andere kuuroor
den, bekend om zijn rust en een
herstellingsoord voor zieken en
zwakken van lichaam en geest.
Het handhaven van dit karakter
was onder meer te danken aan
het beleid van het "Comité tot
bevordering der belangen van
Domburg als badplaats", dat er
alles aan deed om te voorkomen
dat Domburg een rumoerige
plaats zou worden. De komst
van de stoomtram werd dan ook
niet toegejuicht. Gevreesd werd
dat de toevloed van dagjesmen
sen afbreuk zou doen aan de
goede naam die Domburg in
bepaalde kringen had. Deze
vrees bleek ongegrond: de dag
jesmensen bleven Vlissingen,
dat een minder elitair karakter
had, verkiezen boven Domburg.
In de Zeeuwse bibliotheek in
Middelburg heeft het Zeeuws Do
cumentatiecentrum een kleine
tentoonstelling ingericht die laat
zien hoe de welgestelde badgas
ten zich rond de eeuwwisseling op
en om het strand vermaakten. De
tentoonstelling is in juli en augus
tus te zien tijdens de openingsu
ren van de bibliotheek.
Waterrecreatie in Zeeland is de
titel van de krant, waarin tips en
wenken staan die, als alle re
creanten zich daaraan houden,
het vertoeven in, op, onder en
langs het water tot een waar
genoegen maakt. Aparte hoofd
stukjes zijn gewijd aan plank-
zeilen, sportduiken, sportvis
sen, strandrecreatie. varen en
zwemmen. Bovendien is een
artikel opgenomen over de
Oosterschelde met als voor
naamste functie natuurgebied,
gevolgd door gebruik voor de
recreatie.
In het hoofdstuk strandrecreatie
wordt aan de hand van afbeeldin
gen de betekenis verklaard van de
vlaggen die de strandwacht ge
bruikt om strandbezoekers te wij
zen op de situatie van het water of
te melden dat een kind is gevon
den.
Bij het onderdeel zwemmen is een
kaart met de kwaliteit van het
zwemwater langs de Zeeuwse
kust Er wordt onderscheid ge
maakt in de categoriën geschikt,
aanvaardbaar en niet aanvaard
baar.
Duikers wordt in het voor hen be
doelde stukje gewezen op de
noodzaak van een vergunning en
hoe daaraan is te komen.
De krant is gratis verkrijgbaar
bij bureau voorlichting van de
provincie, telefoon
01180 31395.
Dit verslag is uitgebracht door
staatssecretaris A. Kappeyne van
de Coppello van sociale zaken en
werkgelegenheid. Het verslag is
vorige week aan de leden van
provinciale staten gezonden. Ook
de tien andere storingen zijn in
het verslag verwerkt.
Als zich een storing voordoet in de
kerncentrale wordt die gemeld
aan de Kernfysiche Dienst, een
onderdeel van het ministerie van
sociale zaken en werkgelegen
heid. Sinds de bijna-ramp met de
kerncentrale in Harrisburg in de
Verenigde Staten rapporteert de
staatssecretaris de storingen aan
de volksvertegenwoordiging.
Zij schrijft de kamer, dat de sto
ring van 22 januari 1984 uitge
breid is vermeld vanwege de in
gewikkeldheid van het voorval,
de vele maatregelen die moes
ten worden getroffen en de op
basis van de ervaringen aan te
brengen en al aangebrachte
wijzigingen. De storing is ge
rapporteerd aan de Organisatie
voor Economische Samenwer
king en Ontwikkeling/Nucleair
Energie Agentschap (OESU/
NEA) in Parijs en aan het In
ternationaal Atoom-Energie
Agentschap (IAEA) in Wenen.
Bedoeling daarvan is interna
tionaal ervaringen uit te wisse
len.
De storing diende zich even elf
uur 's morgens. 22 januari aan. In
de regelzaal kwam de alarmmel
ding dat het koelwaterreiniging-
systeem niet in orde was. waarop
de neven- en noodkoelwaterpom-
pen automatisch werden uitge
schakeld.
Vastgesteld werd, dat de bandze
ven van het reinigingsgebouw
vastzaten en dat het koelwater-in-
laatgebouw droog stond. Dat be
tekende, dat het reactorvermogen
moest worden verminderd, de
turbine moest worden uitgescha
keld en de noodkoelwaterpomp
(diesel) moest worden ingesteld
Tijdens het treffen van de
noodmaatregelen trad een
elektrische storing op in een
besturingskast, wat tot gevolg
had dat de stoom via de twee
afblaaskleppen moest worden
afgevoerd in plaats van via de
turbine-bypass. Een van de
kleppen bleek door de elektri
sche storing evenwel niet be-
dienbaar, zodat de stoom door
de andere werd afgeblazen.
Om tien voor twaalf kon de
nood worden gekeerd. Toen
was er door de vloed weer vol
doende water en konden de
hoofd-, neven- en noodkoelwa-
terpompen weer in bedrijf wor
den genomen. De kerncentrale
werd vervolgens weer volledig
in bedrijf genomen.
Het droogvallen van het koelwa-
terinlaatgebouw was een gevolg
van een uitzonderlijk lage water
stand (harde aflandige wind en
springtij) en van verzanding van
het inlaatkanaal in de Wester-
schelde. (Op 20 januari was de
diepte van het kanaal gecontro
leerd, maar de gegevens van die
controle waren op 22 januari nog
niet bekend). Op basis van die
gegevens moest het kanaal uitge
baggerd worden, maar door de
storing werd daaraan direct op 23
lanuari begonnen.
Naar aanleiding van de storing
zijn bij de PZEM maatregelen ge
troffen:
het aantal dieptemetingen in
het koelwaterkanaal is ver
hoogd en aan de bestaande
waterniveaumetmg zijn twee
alarmen in de regelzaal toege
voegd;
de besturingskast is veranderd
(tijdens de splijtstofwisseling
in april 1984) en de andere
besturingskasten zijn gecon
troleerd op soortgelijke fou
ten;
Vorige week maandag werd in
de actie Zeeland helpt Nepal het
bedrag van twee ton overschre
den. Die dag was -om precies te
zijn - ƒ200.321,05 gestort op
girorekening 7475.
In deze stand is verwerkt het
kwartje dat de provincie op iedere
binnengekomen gulden legt De
laatste tijd komen de acties bij de
scholen op gang, die nu in de va-
kantietijd weer stilliggen, maar
daarna met hernieuwde kracht
zullen doorgaan -althans dat is de
bedoeling
De lagere scholen in Lewedorp
hebben gezamenlijk een bazar
georganiseerd en de opbrengst
daarvan 1.650,42 kwam ten
gunste van Nepal
De Jacob Catsschool in Terneu-
zen was 'goed' voor ruim
2.000, vergaard tijdens een
rommelmarkt De totale op
brengst was het dubbele bedrag,
maar de helft was voor de school
zelf
Basisschool De Linge in Biezelin-
ge stortte 1.500,— op de Ne-
pal-girorekening Ook hier werd
een bazar georganiseerd
De sportverenigingen gaan hun
zomeractiviteiten ook op Nepal
richten. De eerste gift - van een
tennisclub - is binnen. Op het bu
reau van de actie wordt uitgeke
ken. naar de volgende sportvere
nigingen die hun giften storten
Particulieren blijven actief: hun
giften variëren van een gulden per
het secundaire drukontlast-
systeem is gedeeltelijk verbe
terd Daaraan moeten nog
constructieve verbeteringen
worden uitgevoerd, zoals het
aanbrengen van een ander ty
pe veiligheidsklep en automa
tische besturingen.
Ook van de andere storingen in de
kerncentrale wordt melding ge
maakt in het rapport, zij het niet zo
uitgebreid als die van 22 januari.
Uit het overzicht en dat van de
centrale in Dodewaard blijkt,
dat ongeveer dertig procent van
de storingen wordt veroorzaakt
doordat mensen fouten maken,
onder andere tijdens controles
en bij onderhoudswerkzaamhe
den. Ook in het buitenland ligt
dat percentage op dertig. Het
nauwgezet volgen van de pro
cedures in de werkzaamheden
en controle op de uitvoering van
het werk moeten er toe leiden
dat "menselijk falen zoveel mo
gelijk wordt voorkomen", aldus
de staatssecretaris.
maand tot vijfhonderd gulden
eenmalig.
Zoals bekend richt de actie Zee
land helpt Nepal zich op een
onderwijsproject, dat Unicef in
samenwerking met de Nepale-
se regering heeft opgezet. Per
schooltje is ƒ11.000,— nodig:
ƒ8.500,— voor de bouw en
2.500,— voor de inrichting.
Met het bedrag van rqim twee
ton kunnen 18 schooltjes wor
den verwezenlijkt. Zij worden
op het platteland van West-Ne
pal gebouwd.
Wie meer wil weten over de actie
Zeeland helpt Nepal kan gratis
folders, brochures en affiches
aanvragen bij het actiébureau:
Sint Pieterstraat 42, 4331 EW
Middelburg, tel. 01180-31507
of 31398. Op dit adres zijn
bovendien te koop stickers van
een gulden en van een kwartje
(zelfde afbeelding maar verschil
lend in grootte) en ballonnen met
het actievignet voor vijftig cent
De opbrengst van de verkoop
komt volledig ten goede van de
actie.
Tenslotte is voor vertoning be
schikbaar de diaserie "leren om
te overleven" die een beeld geeft
van het leven in Nepal en Neder
land-
Duidelijk wordt daaruit dat het
onderwijsproject nodig is om
erger te kunnen voorkomen,
met andere woorden: om Ethio
pische toestanden aan Nepal
voorbij te laten gaan, moet nü
worden geholpen. En de hulp
die geboden wordt, stelt de Ne-
palezen in staat het straks al
leen verder te kunnen klaren.
De diaserie is gratis beschikbaar
bij het bureau Nepal. Zij is bijzon
der geschikt voor vertoning op
scholen, voor verenigingen, in
clubhuizen enz.
Tenslotte moet het nog eens
worden gezegd: het gironum
mer van de actie Zeeland helpt
Nepal in Middelburg is 7475.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting.
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
Branderijstraat
DOOR CHRIST PETERS
'Archiefsprokkels' is een ru
briek die in principe weke
lijks op deze pagina ver
schijnt. Voor de inhoud te
kenen per keer de gemeen
tearchivarissen Christ Peters
(Vlissingen) of Peter Sijnke
(Middelburg). Eindredactie
Ad Hanneman.
AAP, NOOT, MIES...
De heer W. Wisse, die woont aan
de burg. Stemerdinglaan in Oost-
Souburg stuurde ons deze foto van
de 'Molenwaterschoot' ofwel: 'de
school met de bijbel'. De inzender
noemt ons geen namen van de
(mede)leerlingen.
Wie deze foto wil hebben, kan deze
op de gebruikelijke wijze bij ons
bestellen. IJ dient dan samen met
dit knipsel 7,50 te zenden aan de
redactie De Faam-de Vlissinger,
Postbus 5017,4330 KA in Middel
burg. Betaalt u met geld, dan dient
de brief te worden aangetekend.
Wie met een cheque betaalt, dient
deze te stellen op naam van Ruben
Oreel.
Gevonden
voorwerpen
in Vlissingen
Bij de Gemeentepolitie te
Vlissingen zijn in de periode
van 26 juni tot 3 juli de vol
gende voorwerpen aange
geven:, bastaard herder, vo-
gelring, pillen tegen hoofd
pijn. leren jack, blauw
overhemd, regenpak in etui.
rood-bruine damesporte
monnee. lichtblauwe kin
derportemonnee. bruine
herenportemonnee met in
houd. wit leren kinder
schoentje, 3 sleutels aan
bordeauxrood label, fiets-
sleuteltje.
Bij de Gemeentepolitie te
Oost-Souburg geen aangifte
van gevonden voorwierpen
deze week.
Bij het dierenasiel te Vlis
singen zijn aangegeven;
zwart-wit katertje, zwart
wit poesje en een kruising
herder.
archiefdienst).
Wanneer we nu door deze straat
lopen kunnen we ons nauwelijks
voorstellen dat we over een voor
malige begraafplaats lopen. Toch
is dit zo. Tot circa 1577 hoorde
deze grond tot het kerkhof van de
St. Jacobskerk. Dit kerkhof had
een oppervlakte tussen: noord half
door het gebouw van nu de llema,
oost de laatste huizen van de
Vrouwestraat, zuid het paadje
achter de huizen van de Branderij
straat en west de achtererven van
de oostkant van het Bellamypark.
Bebouwing
Ongeveer vierhonderd jaar gele
den begon men met de bebouwing
van wat nu de Branderijstraat
heet. De straat heette echter nog
"Op 't Kerkhof' ter herinnering
aan wat het vroeger was. Begin
19e eeuw werd de naam vervan
gen door "Achter de Groote
Kerk", terwijl in de tweede helft
van die eeuw de huidige naam
Branderijstraat in zwang kwam.
Die naam heeft echter niets met
een koffiebranderij te maken
zoals men misschien in eerste in
stantie geneigd is om te denken.
De straat is genoemd naar de
brouwerij annex boerderij "De
Star". Dit complex werd begin 17e
eeuw opgericht. Het hoofdge
bouw was het pand thans Bella
mypark 38. De pakhuizen van het
brouwerijcomplex stonden in de
Branderijstraat en in wat thans
Achter de kerk heet.
Deze brouwerij was niet de enige
in Vlissingen. Er is steeds een
wisselend aantal geweest, met een
maximum van tien.
Waren de Vljssingers dan zo aan
de drank? Zal iemand zich afvra
gen. Wel nee. Je zou kunnen zeg
gen dat bier tot de eerste levens
behoeften behoorde, want omdat
de kwaliteit van drinkwater niet
zo geweldig was (uit de regenbak
ken) was bier de enige drank die,
zonder direkt een ziekte op te lo
pen, te drinken was. De ziekte
kiemen waren er immers uit. Zo
was elke stad haast verplicht om
een of meer brouwerijen binnen
de muren te hebben.
Van Karei V wordt gezegd dat hij
alleen maar in plaatsen wilde ver
blijven waar bierbrouwerijen ge
vestigd waren.
Branderij
Als "nevenbedrijf' was er vaak
aan zo'n brouwerij een branderij
verbonden.
Zo ook aan de brouwerij "De
Star". De branderij was een plaats
waar gedistilleerd werd bereid uit
gegiste grondstoffen ter onder
scheiding van de distilleerderijen
waar de moutwijn tot sterke drank
gestookt werd. Zoals gezegd wa
ren er op een bepaald ogenblik
tien brouwerijen in Vlissingen.
Dit aantal was in de loop van de
eeuwen t.g.v. de economische si
tuatie nog al aan verandering on
derhevig.
Het gebeurde zelfs dat de stede
lijke overheid van Vlissingen
maatregelen moest nemen ter be
scherming van het Vlissingse bier.
Zo had het stadsbestuur in april
1752 bepaald dat de impost (be
lasting) van de binnen de stad ge
brouwen bieren verlaagd zou
worden met zestien stuivers per
ton en de brouwerskolen met circa
vijftien stuivers. De impost voor
de buitenlandse bieren zou met
een dubbel werkloon belast wor
den.
Klacht
Dat die maatregelen niet bij
iedereen altijd evenveel in de
smaak vielen blijkt uit een request
(verzoekschrift) dat de Engelse
logieshouders, burgers van Vlis
singen, in 1761 bij het stadsbe
stuur indienden. Zij klaagden dat
de Vlissingse brouwers met aan
hun verplichtingen voldeden door
bier van slechtere kwaliteit te le
veren dan ze hadden beloofd. De
Engelse logieshouders waren
verplicht om dat bier af te nemen
omdat Engels bier veel hoger be
last was. Ze verzochten Engels
bier gelijk te stellen met Vlissings
bier.
We lezen o.a. in hun request
aan het stadsbestuur "dat zij sup
plianten (verzoekers) met smerte
moeten ondervinden dat de voor
noemde (Vlissingse) brouwers
tegen hunne belofte van lijdt tot
lijdt slechte bieren leeveren soo da-
nigh dal niemand genoegsaam de
selve wilt drinken waarvoor hun
supplianten neeringe geheel te niet
loopt en alsoo de stadt considera
bele revenues (belangrijke inkom
sten) moe te missen
Dit verzoekschrift werd door het
stadsbestuur, na het brouwersgil
de om advies gevraagd te heb
ben. afgewezen.
Ondanks al deze verwikkelingen
zijn uiteindelijk al de brouwerijen
te niet gegaan. De Star reeds eind
18e eeuw.
Zoals we zagen herinnert ons aan
het roemruchte brouwersgebeu-
ren in Vlissingen nog de naam
Branderijstraat. Van de brouwerij
De Star is in die straat nog over
het inmiddels in een woonhuis
herschapen pakhuis met de geve
lankers 1622.
