J.C. van Schagen Beroering rondom nieuwe psalmberijming, Westkapelle, 1776 Een foto uit de oude doos N Woensdag 17 april 1985DE VLISSINGER Provinciale staten van Zeeland vergaderen vrijdag 26 april, 10.00 uur, in de statenzaal, Abdij 1 1, Middelburg, De ver gadering is vrij toegankelijk. ZEELAND INI) E P E N IN HEHOEP Koop en pacht Monumenten Archeoloog Sociaal-economi sche advisering Voetgangers Aansluiting Oes- terdam Beplantingsveror dening Ouderenbeleid Blijf van m'n lijf Duiksport Monumenten- wacht Kleine Kernen Natuurgebieden Oosterschelde Verzet bevolking WAARSCHOUWING. Leiders Militaire hulp Gehandicapten Computer Thema voor vrouwen Kinderbroekenkrant Kerkdienst Wederopbouw Jongerenontmoetings werkplaats ABDIJ mm N I EUWS Domburg ten tijde van de jeugd van Van Schagen. Zaterdag voor Pasen verzamelde een grote schare Van Schagen- liefhebbers zich in de expositieruimte van de Centrale Bibliotheek te Rotterdam. Behalve voor de expositie "J.C. van Schagen, in beeld en woord" was men bijeengekomen voor de presentatie van het eerste deel van de driedelige reeks "Archief van Schagen" met als titel "Wat dit blijfsel overbleef". Het deel bevat in hoofdzaak ongepubliceerd dichtwerk en poëzie uit niet of nauwiijks meer te verkrijgen bibliofiele edities. Een rijk bezit dit deel. Staten vergadering '"Wij mogen Van Schagen geen Zeeuws dichter noemen - daar voor is zijn gedachtengoed te al gemeen. Wel vindt men in zijn werk vele Zeeuwse achtergron den: de huizen, de stad, het land schap en de zee. De woningen waar hij zijn jeugdjaren heeft doorgebracht, hebben hem voortdurend beziggehouden. De ouders van Van Schagen zijn nog al eens verhuisd en de reacties op de verschillende woningen vindt men in zijn poëzie en proza terug. Die achtergrond is ook merkbaar in de nu verschenen poëziebun del. Uit Frühlingslied: "Het is een avond - zomer 1900/ we wonen in de Singelstraat/Moeder staat in de tuin - alleen/ze ziet in de verte - hoog over de huizenach ter de tuinen van de Koepoort straat/Moeder is trots /ze kijkt zo donker/Moeder is mooi/ze kijkt zo verdrietig/ze kijkt in de verte terwijl de toren het Frühlingslied speelt. In de bundel Zeeuwse reflexen en complexen vindt men het verhaal over de woning (en omgeving) aan de Seissingel. Een ander ge dicht - Poortje - zegt ook iets van de omgeving. "Soms is er een poortje aan het Abdijplein als ik dat passeer/dan weet ik ineens mijn huis niet meer/ ik ben alleen en dwaal door straten/van een vreemde stad/ het is er doodstil - volkomen ver laten/alle dingen zijn ver - er is geen verkeer/er is nergens dat brullen/van machines met knul len...". Van Middelburg verhuisde de fa milie Van Schagen naar Dom burg. In de bundel is een prachtig stemmingsbeeld opgenomen: Zeeuwse neveling: Het sneeuwt dromerig het geheim is gekomen het is voor altijd duinafslag, nu wéér altijd dat verder wijken en niemand weet meer - verloren duinen een kindertijd - ver in zee en zo vergeten zo stil en zo goed het helm zachtjes wuivende die oude duinen. Ironie en zelfspot vindt men in het werk van de nu 93-jarige dichter onder andere in Zelfportret: Hij heet van Schagen en weet van zagen zijn grootvader was timmerman daar komt natuurlijk dat zagen van hij heeft de pest aan verheven dat vin tie overdreven... Triestig en weemoedig is Voor mijn-nè-bestaanden. Het begint zo: "Als Chris je er dan eindelijk ook geweest is/wil hij niet zeggen, dat dit nu ook voor hem zo 'n feest is-/toch, beste kinders, wil ik er nu niet te zwaar om rouwen, Uk vind het best, dat los ging, wat ik toch niet vast kon houwen. De expositie in de Centrale Bi bliotheek in Rotterdam duurt tot en met zondag 28 april De tweede kamer uit Gedeputeer de Staten houdt dinsdag 23 april tweemaal zitting. Op de rol staan beroepschriften die voortvloeien uit de Algemene Bijstandswet. Bijstandaanvragers uit de ge meenten Vlissingen en Terneuzen hebben de beroepen ingediend tegen de beslissingen van hun gemeentebestuur. De zittingen zijn om tien uur en elf uur. Ook op 23 april, maar om 11.20 uur behandelt de derde kamer uit GS een beroep van de heer A. Dorst uit Oosterland. De heer Dorst had bij B. en W. van Brui- nisse een ontheffing aangevraagd op grond van de Drank- en Hore- caverordening. Deze ontheffing is onder een bepaalde voorwaarde verleend en daar is de heer Dorst het niet mee eens. De AROB-commissie uit Gedepu teerde Staten heeft als laatste die dag (23 april) een hoorzitting met als onderwerp een bezwaar van de heer W. op 't Hof uit Kapelle tegen het weigeren van 'n ver klaring van geen bezwaar van GS voor het egaliseren en dich ten van een sloot en draineren van een perceel aan de Leken- burgseweg/Dankersweg in Ka pelle. B en W van Kapelle heb ben de verklaring aangevraagd. Alle zittingen zijn openbaar en worden gehouden in het provin ciehuis, Sint Pieterstraat 42 in Middelburg. De staten krijgen een overzicht van de aan- en verkopen en pacht- ontbindingen die de provincie in het tweede halfjaar van 1984 heeft gedaan. In totaal is bijna 2,4 hectare grond aangekocht voor ruim ƒ4 miljoen. De aankopen hadden veelal met wegenaanleg te maken. Verkocht is een kleine halve hectare met een opbrengst van bijna 18 mille. Met pachtont- binding was een goede 1 6 mille gemoeid; het ging om een halve hectare. Het dagelijks bestuur van de pro vincie meldt de staten de stand van zaken van het monumenten fonds. Per 31 december 1984 zat er een kleine miljoen gulden in het fonds voor restauratie en onder- houskosten van monumenten. In totaal werd in 1 984 aan subsidies 4.2 miljoen uitgekeerd. De staten wordt voorgesteld voor de restauratie van zes mo lens in de provincie in totaal 342.036,— subsidie te geven. Het Gilde van Vrijwillig Mole naars, afdeling Zeeland, heeft de provincie een subsidie ge vraagd van duizend gulden. De staten wordt geadviseerd 750,— beschikbaar te stellen. Als de staten ermee instemmen, kan de stichting Oude Zeeuwse Kerken rekenen op een provincia le bijdrage van 5.000,— te be steden aan exploitatiekosten. Aan de subsidie wordt de voorwaarde verbonden dat het geld niet mag worden gebruikt voor restauratie van kerkgebouwen Volgend jaar verlaat de provincia le archeoloog de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek als gevolg van zijn pensionering. De staten wordt 30.000,— ge vraagd voor de aanstelling van zijn opvolger. De dienst wil tijdig een nieuwe archeoloog benoe men om een redelijke inwerkpe- riode te hebben. De staten moeten beslissen over de instelling van een so ciaal-economische consultatie- groep. De groep, die al sinds 1981 als proefproject heeft ge draaid. adviseert het provinciaal bestuur over het sociaal-econo mische beleid in Zeeland. Daar onder vallen werkgelegenheid, economie, industriegebieden enz. In de consultatiegroep zijn de w ffkgevers- en werknemersor ganisaties vertegenwoordigd de Zeeuwse Kamers van koophan del, de Vereniging van Zeeuwse Gemeenten, de provinciale di rectie voor de bedrijfsontwik- kling in Zeeland, de rijksconsu lent voor handel, ambachten en diensten en de provincie. De Vereniging Bescherming Voetgangers heeft de provincie om subsidie gevraagd. Gedepu teerde staten vinden dat de ver eniging geen specifieke provin ciale belangen dient en advise ren daarom het subsidieverzoek af te wijzen. De staten wordt een krediet van vijf miljoen gulden gevraagd voor de aansluiting van de Oes- terdam op het Zuidbevelandse wegennet. Voor goed beheer van bossen en andere houtopstanden heeft Ne derland de Boswet. De beplan tingsverordening Zeeland is op de Boswet gebaseerd De provinciale regeling geeft de gemeenten de bevoegdheid voor hun grondge bied zelfs regels te stellen. Voor de gemeenten die van die be voegdheid geen gebruik maken, geldt de provinciale regeling. On derwerpen die behandeld worden zijn het kappen van bomen, een herplantplicht, schadevergoedin gen bij herplanting en de instel ling van een provinciale beplan tingscommissie. Zeeland heeft al een beplantings verordening; de nieuwe regeling is aangepast aan de behoeften uit de praktijk. Door afstoting van rijkstaken heeft de provincie meer bevoegd heden gekregen in het ouderen beleid. Dit betekent ook meer werk voor de provincie en de sta ten wordt gevraagd 233.500,— uit te trekken voor uitbreiding met vier personeelsle den. Twee van die personeelsle den werken al op tijdelijke basis. Een kleine veertig mille is nodig voor computerprogrammering. De stichting Blijf van m'n lijf Zeeland kan, als de staten er mee instemmen, rekenen op een eenmalige bijdrage van bij na 23.000,Het geld is no dig voor ongedekte kosten van verkoop van het Blijf van m'n lijfhuis in Vlissingen. In de duiksportverordening Zeeland is het verbod opgeno men te duiken in betonde vaar wateren. In de praktijk blijkt, dat op sommige lokaties het duiken wel kan worden toege staan. Van die plaatsen zijn het vaarwater tegenover de werk- haven van Bommenede en een lokatie bij Scharendijke waar duikexamens kunnen worden afgenomen. Gedeputeerde sta ten stellen voor een onthef fingsregeling in de verordening op te nemen. Op aanvraag kan dan van het verbod worden af geweken. Een andere aanpassing van de verordening gaat over de roof van planten en dieren. De staten wordt geadviseerd geld beschikbaar te stellen voor de aanstelling van een derde ploeg monumentenwachters Met meer mensen kunnen meer monumen ten worden "bediendOok wordt de staten gevraagd bij te dragen in de aankoop en verbouw van een bedrijfsruimte voor de monumentenwacht in Nieuw- en Sint-Joosland. Het gaat om 120 000,-. Gedeputeerde staten stellen voor 11 5.000,uit te trekken voor het welzijnsbeleid in kleine ker nen. Al eerder werd een ton be schikbaar gesteld. De staten beslissen over subsidie in twee aankopen van de stichting Het Zeeuwse Landschap van na tuurgebied in Zeeuwsch-Vlaande- ren en op Zuid-Beveland. Voor bijna twee hectare natuur gebied in de Baarzandse Kreek komt de provinciale bijdrage op ruim 22 mille. In de Yerseke Moer gaat het om een weiland van ruim twee hectare in het reservaatsge- bied. De subsidie komt op bijna ƒ28.000,-. H Dinsdag 23 april, 9.00 uur, ver gadert de stuurgroep Ooster schelde. Er is maar een agendapunt en dat gaat over het al of niet vestigen van kampeerterrein Orisant bij Colijnsplaat. Burgemeester en wethouders van Kortgene vinden dat het kampeerterrein er moet ko men, maar het dagelijks be stuur van de stuurgroep Oos terschelde is er tegen. Het algemeen bestuur van de stuurgroep moet nu uitspraak doen. De vergadering is openbaar en wordt gehouden in het provincie huis, Sint Pieterstraat 42, Mid delburg. Abdijnieuws is de informatierubriek van de provincie Zeeland. Redactie: bureau voorlichting. Sint Pieterstraat 42, 4331 EW Middelburg, telefoon 01180-31392 of 31402 DOOR CHRIST PETERS 'Archiefsprokkels' is een ru briek die in principe weke lijks op deze pagina ver schijnt. Voor de inhoud te kenen per keer de gemeen tearchivarissen Christ Peters (Vlissingen) of Peter Sijnke (Middelburg). Eindredactie Ad Hanneman. Zoals haast onvermijdelijk in een gebied waar kerk en staat zijn ver strengeld (hetgeen in De Neder landen min of meer tot 1848 het geval was), was ook nu een door de wereldlijke overheid genomen be slissing, namelijk het opstarten van een procedure om tot een nieuwe psalmberijming te komen, aanleiding tot heel wat onrust. Zo ook in het anders zo rustige Walcheren; met name in Westka pelle. Met toestemming en op aanmoediging van de Ambacht sheer had de Magistraat van de smalstad besloten op zondag 17 maart 1776, als eerste in Zeeland, de nieuwe psalmberijming in te voeren. Deze was uit verschillen de bundels samengesteld en ge reedgekomen in 1773. Daarbij was tevens een nieuwe manier van zingen bepaald. Met dit alles be gon nu juist de ellende. Op die 'bewuste zondag begon de voor zanger, Abraham Krijger, met de nieuwe berijming en de nieuwe zangtrant.... De Westkappelaars waren ont hutst, doch lieten zich niet zomaar ringeloren. Ze zetten zich schrap en zongen op de oude manier. Aldus was er tweespalt in één dienst. De Magistraat besloot tot krachtig optreden en vaardigde een publi- katie uit: "Al die wanorde in de kerk maken, zal de inwoning voor eenigen tijd worden ontzegd". De krasse woorden maakten ech ter geen indruk op de bevolking. Uiteindelijk besloot men, dat er een duidelijk voorbeeld moest worden gesteld. Twee personen kwamen daarvoor in eerste in stantie in aanmerking: een zekere Zachaeus, kleermaker van be roep, getrouwd en vier kinderen en een zekere Isebrand Leinse Burggraaf, Mr. Timmerman, ge trouwd geen kinderen. Omdat de eerste kinderen had, die, als men hém weg zou jagen, zeker ten laste van de armen zou den komen omdat hij onbemid deld was, besloot men compassie met hem te hebben. De tweede echter kreeg een brief thuis waar in hem zonder enige opgave van redenen door burgemeester, sche penen en raad gelast werd om binnen tweekeer 24 uur het gebied van Westkapelle te verlaten. De protesten van Burggraaf, tot in Den Haag toe, hielpen niet. Hij werd vanaf 20-6-1777 verban nen. Aanvankelijk hield de bevolking van Westkapelle zich vrij rustig, maar gaandeweg groeide het ver zet tegen deze daad van de over heid. Normaal gesproken kan een goed gelovige niet tegen het gezag in opstand komen", dit geval lag anders. Want, zo meende men: "hij was een kind van God".. Daar mee werd bedoeld, dat hij niet zó maar iemand was, maar iemand van de slechts zéér weinigen die uitverkoren waren. En dezen wa ren toch "de heerlijken op aarde" waarover Psalm 16 zong en waar over geschreven stond: die u aanraakt, raakt Gods oogap pel aan". Dèarom vonden de Westkappelaars en mensen uit de omgeving dat niemand zulke vi janden (de overheid van toen) van God en zijn volk behoefte te ont zien. Daar moést men iets tegen doen. Er ontstond een volksbeweging atlirn Wlf.f.KM WISSK. I.amliiiw. «oonemle on- .b. i.MTNKr.MCf - UAIOH MiN. I.M» s V *t ftftfctyft «.«ie Mif«» n h4.l..ln, O'V«*. I*»" \V|.tl.W.#»•Imf/Mb K>»«# r<* llnfl. OiiUnld Itrtlral n «in a.--»..r* Kmi« «ti« i»*«. l"'*/" •V* ■««lUuftra.Wfrtt »,M« »i. >W. «-• —i Htfclrivkr I NmeMfN t« !-- 1 1 .*.1. luMxi.ll «««ra**»!>ui« J-*-«r- a.«.kt«h fmtün., M.I. «It..-, "T-T-J die in naam der vrijheid de eis liet horen, "dat deze onwettige politie ke uitzetting ongedaan gemaakt zou worden Onder de leiders van deze bewe ging bevonden zich enkele predi kanten onder wie ds. L. Bosboom van Zoutelande en enkele boeren zoals Kornelis de Korte, een man die in achting stond bij hoog en laag, Willem Wisse, die op het hof Molenbaiy onder Grijpskerke woonde en Lourens Ingelse uit de Oranjepolder bij Arnemuiden. Talloze keren werd vergaderd over de toestand. Tenslotte werd besloten dat De Korte eens met de burgemeester van Westkapelle moest gaan praten. Dit had echter geen resultaat, evenals een later gesprek met een grotere deputa tie. Tenslotte gaf het stadsbestuur na veel moeite toe. De verbanning zou per 27 oktober 1778 worden opgeheven. Kerk van Westkapelle, 1743. (De kerk is afgebrand in 1831). Vreugde alom, doch te vroeg. Want de Staten van Zeeland, waarbij de regering van Westka pelle haar nood had geklaagd, besloten extra militaire hulp aan te vragen. Door de soldaten werd korte metten gemaakt met de, in de ogen van de overheid, rad draaiers. De Korte en Willem Wisse wer den in Middelburg gevangen ge zet. Wisse pas nadat door het stadsbestuur een bevel tot aan houding was rondgestuurd (zie afbeelding). Men dacht dat hij gevlucht was, doch hij was ge woon thuis en meldde zichzelf. Beiden werden door 'Middelburg' in april 1779 vrijgelaten. Ds. Bos boom werd eerst te Vlissingen in de Gevangentoren vastgezet. Daarna werd hij, na veroordeling door het gerecht van Vlissingen, verbannen. Hij stierf in ballings chap. L. Ingelse werd gevangen gezet te Veere en verbannen. Hij kon pas terug komen in 1787. De invoering van de nieuwe psalmberijming had voor heel wat opschudding gezorgd. De lezer moet dit, zo lijkt mij, meer zien als een aanleiding, dan als een oor zaak. De uitbarsting zou er waar schijnlijk tóch zijn gekomen. De gehele tweede helft van de 18e eeuw gistte het op diverse plaat sen. Niet alleen in de Republiek, overal elders ook. Het was een zoeken naar evenwicht tussen di verse stromingen in politiek en godsdienstig denken. Koitc te Als gehandicapten aan sport doen zijn er veel voorzieningen nodig, waaronder de aanpassing van sportmateriaal, de aanpassing van sportaccommodaties, begeleiding en vervoer. Daarom collecteert het Nationaal Fonds Sport Ge handicapten van 22 tot 28 april ook in Zeeland. Inlichtingen: 01108-1389. Bedreigt een computer arbeids plaatsen of verlost hij mensen van vuil, vies en eentonig werk? Dreigt een groep 'nieuwe analfabeten' die niet weet hoe een computer in elkaar zit - of hoeft iemand achter een computer niet exact te weten wat er achter het beeldscherm ge beurt; Ondermeer over deze vra gen gaat een studiedag, die de FNV donderdag 25 april vanaf 20 uur houdt in De Prins van Oranje in Goes. Spreker is de hoofdbe stuurder van de Dienstenbond - FNV Wim van Gelder. De overi ge studieavonden worden op 2, 9 en 23 mei gehouden. Inlichtingen: 01180-25655. Tijdens de eerstkomende maan delijkse thema-ochtend in buurt huis De Zwaan in Oost-Souburg praat een Molukse vrouw over de manier waarop Molukse vrouwen vanuit hun cultuur leven in de Nederlandse samenleving. Na de lezing is er ruimte voor het stellen van vragen en voor het voeren van een discussie. De bijeenkomst, op woensdag 24 april, begint om 9.15 uur en duurt tot 11.15 uur.Kinde- ropvang aanwezig. Uit een enquete is gebleken dat ouders, leerkrachten en kinderen enthousiast zijn over kinderboe kenkranten voor het Zeeuwse ba sisonderwijs. Ook werd duidelijk dat vooral de kleine scholen geen geld hebben om aan de totstand koming van de kranten mee te werken. Daarom is het provin ciaal bestuur gevraagd een subsi die te verstrekken, zodat de Zeeuwse werkgroep kinderboe kenweek ook dit jaar dergelijke kranten kan uitbrengen. Deze kwestie wordt besproken door de Zeeuwse Culturele Raad, die donderdag 18 april vanaf 14 uur vergadert in het gebouw van de Stichting Zeeland, Dam 31 in Middelburg. De secretaris-generaal van de Nederlandse Hervormde Kerk, dr. R.J. Mooi, uit Den Haag spreekt zondagmorgen 21 april in de Ontmoctingskerk aan de Oos- terscheldestraat in Middelburg over de toekomst van de kerk. Hierbij komt vooral het samen gaan van de Nederlandse Her vormde Kerk met de Gerefor meerde Kerken in Nederland aan de orde. Na afloop van deze bij zondere kerkdienst, die om tien uur begint is er gelegenheid om met dr. Mooi van gedachten te wisselen. In de hal van de kerk wordt dan koffie geschonken. De sectie wooncultuur van de Zeeuwse Culturele Raad streeft ernaar, de wederopbouwcultuur in Zeeland - en met name in West-Zeeuwsch-.Vlaanderen en Walcheren - aan de orde te stellen. Dat zal kunnen gebeuren in de vorm van een onderzoek door een afgestudeerde kunsthistoricus. Die kosten - globaal 50 mille - moeten worden betaald door de betrokken gemeenten en de pro vincie. Ook dit plan wordt door de Zeeuwse Culturele raad bespro ken, die onder meer hierover donderdag 18 april vanaf 14 uur vergadert in het pand Dam 31. Vanaf 2 april draait iedere dins dag-, woensdag- en donderdag middag van 13.30-16.30 uur de J.O.W. (jongerenontmoetings werkplaats) in het gebouw Poor- tershove 1 in Middelburg-Zuid. De J.O.W. is Bedoeld voor jonge ren van 16 jaar en ouder (jonges en "meiden"), die overdag veel vrije tijd hebben, bijvoorbeeld, doordat ze van school af zijn. Iedere dinsdag, woensdag en donderdag kunnen ze gratis te recht in de ontmoetingsruimte. Hier kan men biljarten, tafelten nissen, naar muziek luisteren en zovoorts. Op de woensdag kunnen ze van 2 tot 4 uur 's middags te vens leren werken met computers onder deskundige begeleiding. Op de dinsdagmiddagen staan met name aktiviteiten centraal die ook voor "meiden" aantrekkelijk zijn. Op dinsdag 23 april is er de mogelijkheid om te leren bloem schikken en 7 mei is er de moge lijkheid om Indische en andere hapjes te leren maken. Inlichtin- gen: 01180-29004. VOOR MEER KORTE INFORMATIE: zie elders in dit blad Provinciale staten beslissen over sociaal-economische consultatie groep. SPORT VAN TOEN Het eerste van Zeelandia (Mid delburg) toonde zich in 1910 aldus voor de camera van de fotograaf. Toeschouwers Toerden' achter de t spelers om 'het vogeltje' te zien. Helaas is de inzender ons onbe kend gebleven, wel de namen worden genoemd. Deze zijn (vlnr): J. van de Horst, C. Adriaanse, B. Flipse, De Jongh. A. Jobse, Poppe, H. Luitwieler, De Lange, H. Blokpoel, A. de Steur en J. van Eenenaam. Ook deze foto kunt u weer bestel len bij de redactie van dit blad. Kosten 7,50. U kunt betalen met een cheque (op naam van Oreel) of met geld. maar dan de brief aantekenen. Het adres: De Faam/De Vlissinger, Postbus 5017, 4330 KA in Middelburg. U dient dit knipsel mee te zenden, het wordt geretourneerd. 1

Krantenbank Zeeland

de Vlissinger | 1985 | | pagina 13