Monumentenwacht
breidt uit
PIO/NCE,«ZEELAND
Boekje 1940-1945:
bestseller voor scholen
Vakantie
visueel gehandicapten
Evangelisch Luthers gemeente Vlissingen
1735-1985; ontstaan en eerste ontwikkeling
vergunning gemeente westkapelle
Onderwijs
Lepratentoonstelling Vlissingen
Baarzandse
kreek
DE VLISSINGER
Woensdag 27 maart 1985
OM MISSI KS
Gedeputeerde staten van Zeeland hebben voorstellen ge
daan die betrekking hebben op de uitbreiding van de activi
teiten van de Stichting Monumentenwacht Zeeland.
Stijgende
belangstelling
IX BEROEP
Bedrijfsruimte
Koffiecontact
Kledingbeurs
10 Jaar Zandkrumels
Miniatuur
Mijnwerkers
provinciale griffie
ABDIJ
u w s
De afdeling basisonderwijs en
speciaal onderwijs van de provin
cial onderwijsraad vergadert
woensdag 3 april, 14.00 uur in
het provinciehuis, Sint Pieter
straat 42 in Middelburg.
Er wordt o.a. gesproken over de
betekenis van de ROPO-ontwik-
keling (regionaal overleg primair
onderwijs) voor de taakstelling en
werkzaamheden van de afdeling.
Verder staan er twee rapportages
op de agenda: 'vorderingen van de
werkgroep planning speciaal on
derwijs en oriënteringsbijeen
komst over dyslexie (lees- en
spellingsproblemen).
Tenslotte spreekt men over de
stand van zaken van het onder
zoek naar de mogelijkheden voor
een informatiepunt voor dpve en
zeer slechthorende kinderen. t.
De verg adering is openbaar.
In het Stedelijk Museum van Vlis
singen wordt van 5 april tot en
met 1 juni a.s. de tentoonstelling
"De Klepper klept niet meer - le
pra door de eeuwen heen" ge
houden. De opening wordt op 4
april verricht door de Commissaris
van de Koningin, Dr. C. Boertien.
Deze tentoonstelling is tot stand
gekomen door samenwerking van
Gedeputeerde staten stellen pro
vinciale staten voor om bij wijze
van uitzondering voor 1985 bij te
dragen in de kosten van het orga
niseren van vakantieweken voor
visueel gehandicapten, tot een
bedrag van 3.500,— Deze we
ken worden georganiseerd door de
Stichting Ons Zeeland.
Tot en met 1984 ontving de
stichting een jaarlijkse bijdrage
van de Zeeuwse vrouwenraad uit
de fondsan van de Zeeuwse col
lecte van ƒ3.000,— Nu de
Zeeuwse collecte is weggevallen
is de stichting genoodzaakt naar
andere structurele financierings
bronnen te zoeken. Omdat het
niet zeker is dat tijdig een oplos
sing gevonden kan worden heeft
de stichting een beroep op de
provincie gedaan. Uit de fondsen
van de Zeeuwse collecte resteert
een reserve van 1.200,— Dit
bedrag zal worden gereserveerd
voor de vakantieweek.
In beginsel is deze activiteit niet
van dien aard dat van een provin
ciaal belang kan worden gespro
ken
PS hebben echter in hun verga
dering van 1 5 maart j.l. besloten
een eenmalige bijdrage aan het
Provinciaal Overleg- en Samen
werkingsverband Ouderenbon
den te Goes (P.O.S.O.) te ver
strekken in het tekort van de or
ganisatiekosten van vakantiewe
ken voor gehandicapten. Behalve
een geringe afwijking qua doel
groep komen de activiteiten van
het POSO en de Stichting Ons
Zeeland volstrekt overeen.
Gs vinden dan ook dat het
subsidieverzoek van de Stichting
Ons Zeeland dezelfde behande
ling verdient als het verzoek van
POSO
het Tropenmuseum Amsterdam,
het Stedelijk Museum Vlissingen,
en de Nederlandse stichting voor
Leprabestrijding. Zij werd mede
mogelijk gemaakt door subsidie
van de provincie.
De titel van de tentoonstelling
heeft betrekking op de klepper
waarmee leprapatiënten vroeger
hun gezonde medeburgers moes
ten waarschuwen uit de buurt te
blijven. Aan de hand van talrijke
oude documenten en kostbare
kunstvoorwerpen wordt de ge
schiedenis van de lepra in Neder
land verteld. Tevens wordt aan
dacht besteed aan de bestrijding
van lepra in de landen van de
Derde Wereld. Op dit moment lij
den 12 miljoen mensen aan de
ziekte. Op de tentoonstelling
wordt duidelijk gemaakt wat we
kunnen doen voor deze mensen,
maar ook op welke manier er
wordt gewerkt aan de ontwikke
ling van een vaccin, dat definitief
de lepra de wereld uit moet hel
pen. Oók is er een 25-minuten
durend video-programma te zien,
getiteld 'Lepra, het einde van een
mythe'.
Het adres van het Stedelijk Mu
seum is Bellamypark 1 9, Vlissin
gen. Openingstijden van 5 april tot
en met 1 juni 1 985: dinsdag tot
en met vrijdag van 10.00-12.30
uur en van 13.30-17.00 uur; za
terdag van 13.00-17.00 uur;
zondag gesloten.
De monumentenwacht is een in
stelling waarbij bezitters van mo
numenten een abonnement kun
nen afsluiten. Hun pand wordt dan
eenmaal per jaar geïnspekteerd op
de staat van het onderhoud. Na de
inspectie krijgt men een rapport
waarin wordt beschreven welke
werkzaamheden eventueel ver
richt moeten worden.
Zo n abonnement kost 75,—
per jaar. Voor de inspectie betaalt
men 20,— per uur.
De monumentenwacht ontvangt
subsidies van de overheid. Het is
voor die overheid van belang dat
het rponumentenbestand gaaf
blijft. Veel grote historische ge
bouwen en woonhuizen zijn im
mers geheel of gedeeltelijk met
gemeenschapsgeld geretaureerd.
Op dit moment beschikt de
Zeeuwse monumentenwacht over
twee inspectieploegen. Vanaf het
moment dat de tweede ploeg in
dienst kwam (1 981) is echter het
aantal abonnees nog steeds ge
stegen en wel van 300 tot bijna
500. Eén ploeg kan per jaar tus
sen 1 80 en 220 inspecties doen.
In 1984 is zodoende een achter
stand van zo n 100 objecten ont
staan.
In de begroting voor 1986 heeft
de monumentenwacht uitgaven
gepland voor een derde inspec-
tieploeg. De totale kosten van één
bedragen 122.000
Een probleem is dat het niet zeker
is welke koers het ministerie van
Welzijn, Volksgezondheid en Cul
tuur gaat varen. Op dit moment
betaalt de provincie 50% subsidie
en WVO 40%.
De belangstelling op de scholen
voor het boekje "Zeeland in de
oorlog 1940-1945" blijkt bijzon
der groot te zijn. Op 14 december
1 984 besloten de Zeeuwse staten
een bedrag van ƒ7.750.- be
schikbaar te stellen om het mo
gelijk te maken dat het boekje
tegen een bedrag van ƒ3,per
stuk zou kunnen worden aange
boden aan de schooljeud (lager
onderwijs vijfde en zesde klas,
brugklas voortgezet onderwijs.
De eerste kamer uit Gedeputeerde
Staten behandelt dinsdag 2 april,
1 1.40 uur een bezwaar van me
vrouw Th.A.M. Rompu uit Hoek
Mevrouw Rompu maakt bezwaar
tegen het besluit van het dagelijks
bestuur van het waterschap De
Drie Ambachten over het uitvoe
ren van onderhoud aan een ge
deelte van de gemeenschappe
lijke drainage op een perceel in
Hoek.
De zitting is openbaar en wordt
gehouden in het provinciehuis.
Sint Pieterstraat 42 in Middel
burg.
leeftijdsklasse globaal 10 tot 1 5
jaar).
Twee mensen uit het onderwijs
die de tweede wereldoorlog be
wust hebben meegemaakt - Tine
Visser en Ar Visser - hebben het
boekje geschreven. Het zal ruim
1 00 pagina's tellen en veel foto's
en kaartjes bevatten. Drs. H A.
Paape, directeur van het Rijksin
stituut voor Oorlogsdocumentatie
in Amsterdam, schrijft het voor
woord. In het boekje wordt een
beeld geschetst van Zeeland tij
dens de tweede wereldoorlog.
Daarin komen ook de "gewone
dingen" uit die tijd aan de orde.
Bij elk van de hoofdstukken staan
interviews met in totaal 19
Zeeuwse mannen en vrouwen die
Gezien het belang van de monu
mentenwacht stellen GS provin
ciale staten voor in beginsel 90%
van de kosten van de derde in-
spectieploeg voor rekening van de
provincie te nemen
110.000,- Mocht WVC ook
meebetalen dan zakt het provin
ciesubsidie tot 61.000,—
De dekking van deze kosten kan
vooralsnog plaatsvinden vanuit de
geldmiddelen die voor monumen
tenrestauratie zijn bestemd.
Behalve met personeelsgebrek
kampt de monumentenwacht ook
met ruimtegebrek. Op dit mo
ment maakt men gebruik van een
depot in Middelburg dat te klein is
geworden.
Het is mogelijk in Nieuw- en Sint
Joosland een nieuwe bedrijfs
ruimte te betrekken, waar ook
plaats is voor stalling van de be
drijfswagens en kantoor- en ver
gaderruimte.
Met de koop van dit pand en de
aanpassingskosten is
160.000,— gemoeid. GS stel
len provinciale staten voor om een
éénmalige bijdrage van
120.000,— te verstrekken. Dit
geld wordt onttrokken aan het
monumentenfonds. Provinciale
staten behandelen de voorstellen
op vrijdag 26 april.
Gedeputeerde staten stellen pro
vinciale staten voor subsidie te
verlenen voor de aankoop van een
terrein in het gebied van de Baar
zandse kreek bij Groede. Het gaat
om een natuurgebied dat een
grote wetenschappelijke waarde
wordt toegekend; het is een
broedgebied voor weide- en moe
rasvogels en het bezit een speci
fieke vochtminnende planten
groei.
Alle adviezen omtrent de aankoop
als natuurgebied zijn positief. De
meest gerede aankooppartij is de
Stichting HetZeeuwse Landschap,
die al eerder een terrein in het be
treffende gebied verwierf.
Het gaat nu om een oppervlakte
van bijna twee ha. De koopsom is
in totaal 45.000,— hiervan
wil de provincie 50% voor haar
rekening nemen.
hun verhaal vertellen over wat zij
als jongen of meisje in de oorlog
hebben meegemaakt.
Zoals gezegd: er is veel belang
stelling op de Zeeuwse scholen.
Duizenden exemplaren zijn in
middels besteld. Dat moest uiter
lijk 15 maart gebeuren. Op ver
zoek van sommige scholen,
schoolbesturen of gemeenten is
de termijn tot 1 april verlengd.
Maar dat is nu wel het uiterste
tijdstip. Daarna kunnen geen be
stellingen voor de gereduceerde
prijs meer worden aangenomen
"Zeeland in de oorlog
1 940-1945" komt vanaf 1 mei in
de boekhandel.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting.
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
In de maand maart is het 250 jaar
geleden dat de eerste stappen ge
zet werden om in Vlissingen te
komen tot de stichting van een
Lutherse gemeente. Gezien de
ruimte zullen we geen uitvoerig
overzicht van de hele ontwikkeling
van deze gemeente kunnen geven,
doch ons beperken tot globaal de
eerste vijftig jaar. Een periode van
opbouw met al zijn ups en downs.
Op 12 maart 1735 richtten enige
lidmaten van de Lutherse ge
meente Middelburg (gedeeltelijk
burgers van Middelburg en ge
deeltelijk van Vlissingen), zich in
een request tot het stadsbestuur
van Vlissingen waarin zij ver
zochten om een plaats en vrijheid
tot het uitoefenen van hun gods
dienst vanwege onenigheid die er
heerste tussen de kerkeraad van
de gemeente in Middelburg en de
predikant ds. Hartogh.
De stichting van een kerkgenoot
schap mocht in die tijd immers
niet zo maar. Er heerste in de Re
publiek dan wel gewetensvrijheid,
doch een ander geloof belijden
dan de ware religie, de Neder-
duitsch Gereformeerde, (thans
Hervormde) dét was een andere
zaak. Echter het stadsbestuur van
Vlissingen was de verzoekers
gunstig gezind.
Op 13 april 1735 stond het stads
bestuur aan Th. de Hartogh, M.
Chr. Sultzman, L. de Wilde, J.
Andriessen en H. Deegenaer toe
om te kopen: "een huis ende erve,
genoemt het Schuttershof St. Joris
in de Walstraete om te maken tot
kerke" onder de volgende voor
waarden:
- de kerk moest onder protectie
(bescherming, dus toezicht) van
het stadsbestuur worden opge
richt, de tuin mocht nooit tot be
graafplaats worden ingericht. Er
moest een kerkeraad worden in
gesteld. Als de predikant wegging,
moest er een ander komen, zij het
slechts met toestemming van de
vroedschap. De kerkeraad werd
verplicht kennis van de oprichting
te geven aan Amsterdam, met het
verzoek tot erkenning in de fra-
terniteit. (Dit was van belang bij
het eventueel niet meer kunnen
voldoen aan de financiële ver
plichtingen, dan zou er hulp van
uit andere Lutherse gemeenten
kunnen komen).
De koopsom voor het pand be
droeg 2400,— waarvan de helft
contant moest worden betaald,
terwijl voor de andere helft de
stad een lening zou verstrekken
welke met 300,- per jaar moest
worden afgelost.
Eén van de oprichters, J. Andries
sen zorgde voor het contante geld,
1200,-3% rente per jaar.
Men had nu wel toestemming en
een gebouwtje, maar dit was niet
zo geschikt om tot kerk te dienen.
Daarvoor was er een verbouwing
nodig. De kosten daarvoor zou
den nog eens 1100- bedragen.
Dit alles was echter geen reden
voor de initiatiefnemers om bij de
pakken neer te gaan zitten.
Tijdelijk onderkomen
üm te beginnen moest er een tij
delijke vervangende ruimte voor
de kerkdiensten worden gezocht
totdat de verbouwing klaar was.
Geprobeerd werd op 16-4-1735
om de Engelse kerk daartoe voor
een halve dag in de week te ge
bruiken. Tegen betaling ten gun
ste van de armen van de Engelse
kerk. Doch hier kreeg men nul op
het request want, zo luidde het
argument: "Dit is op onbeleefde
wijze geweigert".
De Doopsgezinden brachten uit
komst, want op 20-4-1735 stonden
zij het (mede)gebruik van hun
kerk (zie foto) toe tegen betaling
van een dukaton 3,15) per keer
t.b.v. de Doopsgezinde armen. Dit
alles voorlopig voor zes weken
met de mogelijkheid van een
eventuele verlenging.
Op zondag 24 april 1735 werd de
eerste predikatie gedaan ter in
wijding van de gemeente. Op 8
mei daaraanvolgend vond de be
vestiging van de kerkeraad plaats.
Het eigen kerkgebouw werd op
zondag 24 mei 1735 in gebruik
genomen. De eerste predikant was
ds. Th. de Hartogh.
Eerste lidmaten
Wie waren nu die enthousiaste,
gedreven mensen, waar kwamen
ze vandaan? Op het eerste gezicht
is men geneigd te zeggen: uit het
voorafgaande blijkt toch uit Mid
delburg en uit Vlissingen. Ech
ter... ze woonden er op dat mo
ment wel, maar van de ruim 140
lidmaten die de gemeente eind
1735 telde, was slechts een enke
ling geboortig van Walcheren.
Het overgrote deel kwam uit de
"echte Lutherse streken" als: Ol
denburg, Pommeren, Branden
burg, Leipzig, Hamburg. Potsdam
Wurtemberg, Pruisen, Lübeck,
Hanover, Salzburg enz.
Ups en downs
Van meet af aan groeide de ge
meente voorspoedig. Reeds het
eerste jaar werd getracht om met
een portaaltje in de Walstraat de
kerk uit te breiden. Een verzoek
hiertoe, gedaan door de kerkeraad
bij de magistraat, werd door deze
afgewezen omdat: "de buren sterk
daar tegen waren".
Een van deze buren deed haar
naam geen eer aan (ze heette juf
frouw Zorgeloos) en bezorgde de
kerkeraad nog vaker last met haar
klachten over het kerkgebouw.
Waarin de kerkeraad ook nul op
het request kreeg, wat bij het ver
zoek om eigen lidmaten zelf in
ondertrouw te mogen nemen en
zelf te trouwen. Een dergelijke
toestemming hadden de Doop
sgezinden ook, evenals de Lut-
hersen in Zierikzee en Cadzand,
aldus hun motivering.
Er kwam echter geen toestem
ming van het stadsbestuur en dus
moest men, evenals ieder ander,
om te trouwen terecht in de Ne-
derduitsch Gereformeerde kerk.
(Een burgerlijk huwelijk kende
men immers in die tijd nog niet.
Dat is pas in de Franse tijd - 1795
-1814 - ingevoerd).
N ieuwbouwplannen
Niet alleen omdat de kerk te klein
werd, maar ook vanwege bouw
valligheid, werden er vanaf 1777
verwoede pogingen gedaan om
geld bijeen te krijgen tot vernieu
wing van het kerkgebouw. Zelfs
van de Prins Erfstadhouder (Wil
lem V) kreeg men een zgn. liefde
gave van 200 gouden dukaten
1050,— Diverse plannen wor
den er gemaakt, doch de finan
ciering was een heet hangijzer. Te
meer daar het stadsbestuur ook
toestemming moest geven en aar
zelde indien de financiën niet
rond waren. Uiteindelijk kwam
men aan een bedrag van 4800,—
Op de begroting voor de verbou
wing stond echter aan kosten
ƒ5520,-!
Toen zorgde het stadsbestuur voor
een oplossing: de stad wilde 600
gulden geven onder voorwaarde
dat de subsidie van 200,— per
jaar, die men van de stad (sinds
1735) t.b.v. de predikant kreeg,
gehalveerd kon worden en de
kerkeraad d.m.v. verhoging der
zitplaatsgelden kon zorgen voor
een gezonder financieel beheer.
Het akkoord werd aangegaan.
Op 7 september 1778 werd de
eerste steen gelegd en op 14 maar
1779 werd de hernieuwde kerk
ingewijd De gemeente telde in
middels ruim 300 personen,
waarvan 200 lidmaten en was toen
de groeistuipen te boven.
Op woensdag 3 april houdt de
vrouwencontactgrocp 'Kom uitje
huis' haar maandelijkse 'koffie-
kontaktmorgen'. Deze keer zal
mevrouw Swenne van de Zeeuwse
Bibliotheek komen praten over
"het boek rondom de vrouw". De
bijeenkomst begint om 9.30 uur
en zal duren tot 11.30 uur. De
koffiekontaktmorgen vindt plaats
in het wijkgebouw Zuiderbaken,
M. de la Palmastraat, Middel
burg-Zuid. Na afloop kan men
ook informatie krijgen over alle
overige aktiviteiten van "Kom uit
je Huis".
In Het Woltershuis, Hogeweg
103-105 in Vlissingen, wordt za
terdag 30 maart een kinderkle-
dingbeurs gehouden, die is geor
ganiseerd door club- en buurthuis
Scheldebuurt. De beurs duurt van
10 tot 12 uur.
Op maandag I april viert de peu
terspeelzaal 'de Zandkrumels' aan
de Baarsjesstraat haar tienjarig
bestaan. De Zandkrumels is één
van de zeven door de Stichting
Kindercentra Middelburg be
heerde speelzalen. De peuter
speelzaal is in 1975 in rauwe sa
menwerking met de wijkvereni-
ging 't Zand opgericht. Sinds die
tijd wordt zij gedurende vijf och
tenden door in totaal vijftig kin
deren per week bezocht. Op 1
april 's morgens worden alle kin
deren onthaald op een feestelijke
rit met de paardentram (in twee
groepen) Om kwart over elf wor
den vervolgens de ouders op de
koffie uitgenodigd.
Staatssecretaris P.H. van Zeil
opent op vrijdag 29 maart officieel
het zomerseizoen voor Miniatuur
Walcheren. Hij doet dat om 16.15
uur in het restaurant van 'Wal
cheren in het klein'. Ook voorzit
ter G.H. Jonkers van Juniorkamer
Walcheren doet mee aan de ope
ningsceremonie.
Ook de Vlissingse bevolking heeft
een grote bijdrage geleverd aan de
voedselpaketten die naar de En
gelse mijnwerkers werden ver
zonden. Volgens de Socialistische
Partij in die stad heeft 35 procent
van de bewoners in de Scheldes-
tad een bijdrage geleverd.
Kciti
DOOR CHRIST PETERS
'Archiefsprokkels' is een ru
briek die in principe weke
lijks op deze pagina ver
schijnt. Voor de inhoud te
kenen per keer de gemeen
tearchivarissen Christ Peters
(Vlissingen) of Peter Sijnke
(Middelburg). Eindredactie
Ad Hanneman.
Interieur Doopsgezinde kerk aan de Peperdijk te Vlissingen ca. 1880. foto gem. Archiefdienst Vlissingen)
Gedeputeerde Staten van Zeeland maken op grond van artikel 31 van de Wet alge
mene bepalingen milieuhygiëne het volgende bekend.
Aanvraag
De gemeente Westkapelle heeft bij hen op 21 december 1984 een aanvraag om ver
gunning ingevolge de Hinderwet ingediend voor het oprichten en in werking hebben
van een zwembad met chloor-opslagplaats op een perceel aan de Domineeshofweg 2
te Westkapelle, kadastraal bekend gemeente Westkapelle, sectie F, no. 1034.
Ter inzage
Na het volgen van de vereiste procedure hebben Gedeputeerde Staten besloten de
gevraagde vergunning te verlenen onder voorschriften ter voorkoming of beperking
van gevaar, schade of hinder buiten de inrichting.
De aanvraag, de vergunning en overige stukken liggen voor een ieder ter inzage van
28 maart 1985 tot en met 29 april 1985 op de volgende plaatsen en tijden:
- in het gemeentehuis van Westkapelle op werkdagen van 9-12 en van 14-16 uur en
op maandagavond van 18-21 uur (voor inzage maandagavond telefonisch afspre
ken: 01187-2055, tst. 20);
- op het bureau Milieuzaken van de provinciale griffie, St. Pieterstraat 42 te Middel
burg, op werkdagen van 9-12 en van 14-16 uur.
Beroep
Vanaf 28 maart 1985 tot en met 29 april 1985 kan tegen voornoemde vergunning be
roep worden ingesteld bij de Kroon door de aanvrager, de betrokken adviseurs, dege
nen die overeenkomstig artikel 20, 21, 22, 2e lid of 28, 1e lid onder c van bovenge
noemde wet bezwaren hebben ingebracht of door enige andere belanghebbende die
aantoont dat hij redelijkerwijs niet in staat is geweest overeenkomstig de hierboven
genoemde artikelen bezwaren in te brengen.
De vergunning wordt op 30 april 1985 van kracht, tenzij overeenkomstig artikel 60a
van de Wet op de Raad van State, een verzoek tot schorsing dan wel tot het treffen
van een voorlopige voorziening is gedaan. Eventuele beroepschriften moeten worden
gericht aan Hare Majesteit de Koningin en moeten worden gezonden aan de Raad
van State, Afdeling voor de geschillen van bestuur. Kneuterdijk 22, 2514 EN 's-Gra-
venhage.
Een eventueel verzoek tot schorsing of een voorlopige voorziening moet worden ge
richt aan de Voorzitter van de Afdeling voor de geschillen van bestuur van de Raad
van State.
Middelburg, 27 maart 1985
sint pieterstraat 42, postbus 6001, 4330 la middelburg, tel. 01180-31011
