Bergen in Zeeland
Hoorcommissie
bestemmingsplannen
Waterkwaliteitsplan
Populair wetenschappelijk werk van
Honoré Rottier en Henri Arnoldus
Een foto uit de oude doos
'DE VLAAMSE KUSTVLAKTE VAN CALAIS TOT SAEFTINGE'
ZEELAND
IN DE PEN
WAAROM IS EEN LAND ZOALS HET IS?
Woensdag 9 januari 1985
IN BEHOEP
DE VLISSINGER
Jeugd onder dak
Iemand die bezwaar heeft gemaakt tegen een bestemmings
plan dat de gemeenteraad heeft vastgesteld, kan die bezwaren
voortaan mondeling toelichten bij gedeputeerde staten.
Commissie
Openbaar
Nieuwe wet
Hoorzittingen
Adviezen
Over de
kleine plee
Lezers schri jven...
ÉS#/"
A B I) I J
In de eerste jaargang van het
Zeeuws 1 Tijdschrift (1950/51)
heeft prof. Bijhouwer geschreven
over bergen en dalen in Zeeland.
8ergen noemde hij duinen, vro
nen, verhogingen waar dorpen op
zijn gebouwd, vliedbergen en
kreekruggen. Overzien we de af
gelopen dertig jaar, dan zijn het
de vliedbergen die de meeste
aandacht hebben getrokken; over
de vliedbergen zijn ook heel wat
nieuwe feiten aan het licht geko
men in die tijd.
In 1984 verscheen in de "Kro
niek van het land van de Zee
meermin" een bijdrage van dr.
ir. S.F. Kuipers over "Bergen en
burgen op Schouwen-Duive-
land".
De auteur is een goede bekende
op Schouwen-Duiveland. In
1 960 verscheen zijn proefschrift
over de bodem van Schouwen-
Duiveland en Tholerr. Het eiland
heeft hem niet losgelaten: twee
jaar geleden schreef hij over de
dammen en dijken uit de elfde en
twaalfde eeuw in de polder
Schouwen en nu over de bergen -
"opvallendeobstakelsinhetvlakke
polderland' Over de zin van deze
speciale studie zegt hij, dat vroe
gere studies vaak een onjuiste
ligging van de bergen aangaven.
Kuipers hanteert nieuw mate
riaal: door de Royal Air Force ge
maakte luchtfoto's, gegevens van
de veldnamencommissie en oude
kadaster- en topografische kaar
ten. Door deze gegevens te com
bineren konden oude gegevens
worden gecorrigeerd en enkele
nieuwe vindplaatsen worden toe
gevoegd
De "geleerden" die zich met de
heuvels, bergen, burgen en
werven bezighielden, noemden
die vliedbergen of vluchtber-
gen, aldus Kuipers. "Deze naam
is geleidelijk aan meer ingebur
gerd, tot in de schoolboekjes en
op topografische kaarten toe.
De AROB-commissie uit gedepu
teerde staten houdt dinsdag 1 5
januari tweemaal zitting. De eer
ste zitting is om 10.00 uur. De
heer mr. C.E.N.M. van de Mortel
uit Tilburg maakt bezwaar tegen
het verlenen van verklaringen van
geen bezwaar van gs (gevraagd
door b en w van Borsele) voor het
plaatsen van een kantoorgebouw
aan de Heinkenszandseweg te 's-
Heerenhoek.
De tweede/ hoorzitting is om
10.30 uur. Het gaat om een be
zwaar van Aannemingsmaat
schappij Zeeuwsch-Vlaanderen
b.v. te Sluiskil. B en w van Hon-
tenisse hebben verklaringen van
geen bezwaar gevraagd voor het
realiseren van een woonwagen
centrum aan de Pres. Roosevelt-
straat te Kloosterzande. Gs heb
ben die verklaringen verleend en
daar is de Aannemingsmaat
schappij het niet mee eens.
Beide zittingen zijn openbaar en
worden gehouden in het provin
ciehuis. Sint Pieterstraat 42 in
Middelburg.
uws
De plattelandsbevolking bleef
echter zeer lang de naam berg
gebruiken. Bij het veldname-
nonderzoek van de laatste jaren
werd bijvoorbeeld geen enkele
keer een perceelsnaam met
vliedberg gevonden, maar wel
veel bergnamen. Het is echter
opmerkelijk, dat in de oudere
geschriften namen met "burg"
voorkomen in de omgeving van
een berg. In de veldboeken van
Schouwen-Duiveland worden
bijvoorbeeld "burg(h)bevan-
gen" en burg(h)weien" ge
noemd. Men mag daaróm ver
onderstellen dat in vroeger tij
den de bergen, of althans een
deel hiervan, burg werden ge
noemd".
Trimpe Burger, archeoloog, heeft
al in de jaren vijftig bij opgravin
gen van vliedbergen vastgesteld
dat bepaalde heuvels in eerste in
stantie als schuilplaats voor
schaapherders hebben dienst ge
daan en later zijn opgehoogd voor
militaire doeleinden (versterkte
heuvels). Er zijn ook bergen, de
zogenaamde kasteelbergen, die
in één keer zijn opgeworpen. De
oudste kasteelbergen op Schou
wen zijn niet ouder dan ongeveer
het midden van de elfde eeuw. In
verband met indijkingen zijn er
ook bergen die uit de twaalfde en-
dertiende eeuw stammen. Na
1300 zijn geen kasteelbergen
meer gemaakt.
Bij het beschouwen van de
luchtfoto's trof de auteur enke
le objecten aan die aan bergen
of burchten doen denken. Het
zijn echter afschietplaatsen van
V-1-raketten uit de tweede
wereldooriog. Niet elke berg is
een vliedberg of burg.
De stichting Jeugd onder dak,
centrale voor pleeggezinnen in
Zuid-Holland en Zeeland, heeft de
provincie om een bijdrage ge
vraagd. Gs schrijven de staten,
dat door de vermindering van het
aantal plaatsen in tehuizen voor
pleegkinderen de druk op de cen
trales voor pleeggezinnen toe
neemt. Als er immers minder kin
deren in een tehuis een plekje
kunnen vinden, moeten er ver
vangende maatregelen genomen
kunnen worden, zoals plaatsing in
een pleeggezin
Ook het rijk is zich dat bewust en
heeft een project opgezet om de
centrales meer (financiële) ruimte
te bieden De staten wordt voor
gesteld voor 1985 een subsidie
van ten hoogste 65.760,— te
geven. De beslissing valt 1 fè-
bruari.
Overigens blijft de regel bestaan
dat de bezwaren eerst schriftelijk
moeten worden ingediend - te
beginnen bij de gemeente tegen
het ontwerp-plan. Als de ge
meenteraad niet aan de bezwaren
tegemoetkomt, is de volgende
stap bezwaar aan te tekenen bij
de provincie - gedeputeerde sta
ten.
Gedeputeerde staten hebben
een hoorcommissie ingesteld
die tot taak heeft de indieners
van bezwaarschriften te woord
te staan. Het is aan de indieners
zelf of zij van het recht gebruik
maken om hun bezwaren mon
deling toe te lichten. Een verte
genwoordiger van de gemeente
krijgt de gelegenheid het ge
meentelijke standpunt toe te
lichten, nadat de bezwaarde zijn
of haar zegje heeft gedaan.
De hoorcommissie bestaat uit drie
leden: de gedeputeerde voor
ruimtelijke ordening, mevrouw E.
Maris-Koster; de directeur van de
provinciale planologische dienst
en het hoofd van het bureau
ruimtelijke ordening van de pro
vinciale griffie.
De hoorzittingen zijn steeds
openbaar. Regel is dat zij in het
provinciehuis worden gehou
den, maar de commissie kan
ook zitting houden in de ge
meente of de regio waar op dat
moment de meeste bezwaren
zijn te behandelen. Een andere
reden kan zijn dat de commissie
de situatie ter plekke wil beoor
delen.
Gedeputeerde staten lopen met
de hoorprocedure vooruit op de
nieuwe wet op de ruimtelijke or
dening. De tweede kamer heeft
de behandeling van het wetsont
werp inmiddels achter de rug - de
Eliwerve, Kapelle.
eerste kamer moet zich nog uit
spreken.
Belangrijk punt in de nieuwe
wet is een aanzienlijke verkor
ting van de termijn waarbinnen
een bestemmingsplan definitief
wordt. Nu kan - als alles tegen
zit - een plan gemiddeld vijf jaar
in de molen zitten; bij de nieuwe
wet is die tijd teruggebracht tot
2,5 jaar.
Het is de bedoeling de nieuwe wet
in fasen in te voeren; op die ma
nier kan de overgang van de oude
naar de nieuwe bepalingen het
best gebeuren. Bestemmings
plannen die onder de huidige wet
yyorden vastgesteld, kunnen dan
nog de volledige procedure vol
gens die wet doorlopen. Als
nieuw element hebben gs daarin,
zoals gezegd nu de hoorzittingen
ingevoerd.
Vrijdag 25 januari zijn de eerste
hoorzittingen. De commissie
begint om half tien 's morgens
met het bezwaarschrift van de
Rijksdienst voor oudheidkundig
bodemonderzoek tegen het
bestemmingsplan Eliwerve
(derde herziening) van de ge
meente Kapelle. Dedienst is het
niet eens met de plannen van de
gemeente woningbouw aan de
Coxstraat toe te staan. Aan de
straat is namelijk een terrein
met restanten van een
vlucht/kasteelberg met voor
burcht; ook zijn er sporen van
middeleeuwse bewoning ge
vonden.
Enkele mensen hebben bezwaar
gemaakt tegen het bestemmings
plan Nieuwvliet van de gemeente
Oostburg De bezwaren richten
zich onder meer tegen de inrich-
Onlangs hebben gedeputeerde staten het ontwerp-waterkwali-
teitsplan gepresenteerd, alsook een brochure met een samenvat
ting van dat plan. In het waterkwaliteitsplan worden zaken gere
geld als de zuivering van afvalwater, het gebruik van water, bij
voorbeeld om te drinken, in te zwemmen of te bevaren. Afhankelijk
van het gebruik moeten de eisen worden bepaald waaraan de wa
terkwaliteit moet voldoen.
Het plan is gericht op het opper
vlaktewater: "water dat direct in
contact staat met bodem en lucht
én dat voortdurend of voor het
grootste deel van het jaar aanwe
zig is". Water waarin zich geen
spontane plantengroei kan ont
wikkelen, wordt niet tot het op
pervlaktewater gerekend. Tot die iDSDTSSk
categorie horen onder andere
viskweekvijvers, spaarbekkens
voor drinkwater en openlucht
zwembaden.
oppervlakte enkele van die func
ties in zich verenigigd De acht
mogelijkheden zijn: ecologisch,
landbouwkundig, drinkwater, re
creatieve functie, viswater, indus
triële functie, woon- en bebou
wingsfunctie en scheepvaart.
In het Zeeuwse plan worden acht
functies aan het oppervlaktewater
toegekend; soms heeft een water-
ting van parkeerruimte. De hoor
zitting begint om tien uur.
De laatste zitting van de commis
sie begint om half elf en heeft be
trekking op het bestemmingsplan
Poortambacht van de gemeente
Zierikzee. Een wijkbewoner vindt
dat de woningen te dicht op el
kaar worden gebouwd en dat hij
daardoor in zijn woongenot wordt
beknot.
De commissie hoort de indie
ners van de bezwaarschriften en
het weerwoord van de gemeen
ten. De zittingen zijn in het pro
vinciehuis, Sint Pieterstraat 42,
Middelburg.
Voortaan zullen zij in de rubriek
"in beroep" in Abdijnieuws
worden aangekondigd.
Beide partijen hebben de be
schikking over het advies van de
subcommissie voor de gemeente
lijke bestemmingsplannen. De
subcommissie is onderdeel van
de provinciale planologische
commissie en adviseert gedepu
teerde staten bij de goedkeuring
van alle bestemmingsplannen.
Beschikbaarstelling van de advie
zen is ook nieuw in de goedkeu
ringsprocedure van gs. De be
zwaarden en de gemeentelijke
vertegenwoordigers kunnen het
advies tijdens de hoorzitting ter
sprake brengen. Alle stukken die
op de drie bestemmingsplannen,
die 25 januari ter discussie staan,
betrekking hebben liggen ter in
zage in het provinciehuis, bureau
ruimtelijke ordening. Koorkerk
hof, kamer D 209, Middelburg.
Deze week heeft de bevolking op
Walcheren en Tholen zich over
het ontwerp-plan kunnen uitspre
ken (9 en 10 januari). De andere
Zeeuwse regio's kunnen dat doen
in:
Goes, 16 januari. Prins van
Oranje, Nieuwstraat 14;
Oostburg, 17 januari, sociaal-
cultureel centrum Den Hoek
zak, Langestraat 1
Zierikzee, 21 januari. Huis van
Nassau, Nobelstraat 2,
Axel, 22 januari, cultureel cen
trum De Halle, Rooseveltlaan
la;
Hulst, 4 februari, gemeen
schapscentrum Den Dullaert,
Sportlaan 14. Alle voorlich
tingsbijeenkomsten beginnen
om acht uur 's avonds. Gewe
zen wordt op de gewijzigde da
tum. voor de Hulster bijeen
komst; aanvankelijk zou de
hoorzitting op 28 januari wor
den gehouden, dat is nu 4 fe
bruari.
Schriftelijke reacties op het
plan kunnen tot 1 februari wor
den ingediend bij gedeputeerde
staten van Zeeland. Sint Pie
terstraat 42, 4331 EW Middel
burg. De brochure over het wa
terkwaliteitsplan is aan te vra
gen bij het bureau voorlichting
van de provincie aan hetzelfde
adres, tel. 01180-31395.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting,
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
Wetenschap toegankelijk maken voor een zo groot mogelijke groep
mensen. Dat is de opzet van dr. Honoré Rottier en Henri Arnoldus in het
boek De Vlaamse kustvlakte, van Calais tot Saeftinge, De auteurs van
het meer dan tweehonderd pagina's tellende populair wetenschappelijk
werk leggen uit dat de geschiedenis van de langgerekte strook vanaf het
noorden van Frankrijk tot aan het havengebied van Antwerpen zo boei
end is, dat besloten werd er een uitgebreide publicatie aan te wijden.
Honoré Rottier, geboren in Sint Jansteen, promoveerde in 1970 op een
proefschrift over Zeeuwsch-Vlaanderen. Hij is nu als planoloog en do
cent verbonden aan de Academie voor Bouwkunst in Maastricht. Van
zijn hand verschenen nog vijf boeken en vele artikelen op geografisch en
bouwkundig gebied. Henri Arnoldus, geboren in Middelburg, is auteur
van professie. Hij publiceerde talrijke kinderboeken, waaronder de al-
ombekende Tup en Joep. Rottier werkte aan het boek als de weten
schapsman en Arnoldus populariseerde het product. Talrijke foto's, te
keningen en grafieken verschaffen de lezer toegang tot het geografische
wonder van vijftien kilometer breed en een oppervlakte van 2000 km2.
Het boek geeft antwoord op de vraag: 'Waarom is een land zoals het is?'.
Heel wat boerderijen worden op terpen gebouwd zoals de boerderij De Stelle bij Biervliet
'Kleine w.c.'s (of juist niet) en
de heer A.J. Wagenvoort:
christelijk onderwijs groot op
de voorpagina van De Vlis-
singer/Faam van 3 januari.
Gelukkig zijn er de laatste ja
ren veel publikaties geweest
over de basisschool. Scholen
doen hun best belanghebben
den te informeren en zelfs is er
een cursus op TV. Maar toch
zouden lezers een verkeerde
indruk kunnen krijgen door
het artikel van vorige week.
Om te laten zien dat je ook
anders kunt denken over
(christelijke) basisscholen ga
ik op enkele zinsneden van de
heer Wagenvoort in.
Een van de goede dingen van
de basisscholen is dat spel
vormen meer en meer in de
héle school doordringen. La
gere -schoolmanieren als
"luisteren" en "schrijven"
krijgen concurrentie van
"ontdekken" en "doen" en
"spelen". Het "leren" wordt
daar beslist niet minder door.
Het is een misverstand te
denken dat alleen de "minder
vlotte" wat "langer speelt"
bezig kunnen zijn.
Gelukkig zijn er kleine w.c.'s
voor kleine kinderen. In een
gebouw dat is ingericht voor
kleine mensen.is het niet no
dig dat kinderen de pot moe
ten bestijgen en er in wegzak
ken.
Het verhaal over de meer-
hoofdige leiding van de bassi-
school is eind vorig jaar uit
gebreid in het nieuws geweest.
De "verwikkelingen" konden
het niet winnen van de eman
cipatie. Een ruime meerder
heid van de Tweede Kamer
denkt anders dan het school
bestuur. En, is het niet veel
meer schoolteam dan kapitein
en matrozen?
Hoofdleidsters komen niet
in aanmerking voor het direc
trice-schap, vertelt de heer
Wagenvoort met zoveel
woorden. Dit brevet van on
vermogen reikt hij uit omdat
"ze een andere opleiding
hebben" en "de confrontatie
met grotere kinderen proble
men kan geven". Het is goed
te weten dat (bijna) alle on
derwijsgevenden in augustu-N
'85 bevoegd zijn voor élke
functie en dat het juist de
kleuterleidsters zijn die een
extra cursus hebben gevolgd
met het oog op de héle basis
school! En waarom zou de di
rectrice problemen krijgen
met grotere kinderen? Als dui
al zo was. geldt dat dan niet
net zo goed voor de directeur
en de kleinere kinderen?
PABO's (opleidingsinstitu
ten) bestaan al weer een tijdje
en salarisverschillen tussen
onderwijsgevenden op de ba
sisscholen zijn verleden tijd in
augustus! Daar hoeven we dus
geen problemen van te ver
wachten!
Heek Veerman
Oost-Souburg
Weinig landstreken waren zo
sterk aan de geologische proces
sen onderhevig, als deze kust
strook. In het verre verleden was
het een onherbergzaam gebied,
dat uit stranden, duinen, veen,
moerassen, slikken en schorren
bestond. Die gegevens vormden
de basis voor het eerste hoofd
stuk: 'Het ontstaan van de kust
vlakte'. We lezen er dat die kust
vlakte een geschiedenis heeft van
miljoenen jaren. Ook dat het wa
ter en zo'n 200.000 jaar geleden
120 meter lager stond dan het
tegenwoordige niveau. Het duur
de tot ongeveer 8.600 jaar geleden
tot de zee het niveau bereikte
zoals we dat nu kennen. Dat er in
die tijd heel wat grondlagen wer
den gevormd, is duidelijk. In het
boek wordt het haarfijn uit de
doeken gedaan. Ook de- plaatsen
waar men bepaalde soorten grond
aantreft en op welke diepte men
ze vindt wordt verteld en in dui
delijke grafiekjes of kaartjes uit
gewerkt.
De beschreven kustvlakte was een
onherbergzame streek. Mensen
die er zich vestigden, hebben hard
moeten knokken om er te kunnen
overleven. In moeilijke omstan
digheden hebben ze getracht zich
aan de omgeving aan te passen.
En die strijd met de zee - de grens
tussen zee en land veranderde
voortdurend - heeft een stempel in
de bodem achtergelaten. Ook zijn
er sporen aanwezig waarin moei
zaam gewonnen land verloren
ging, of tijdens krijgsverrichtingen
onder water werd gezet.
In het boek wordt ingegaan op de
ontwikkeling tot dit moment. De
ontwikkeling van de havensteden
en de vissersdorpen die zich re
centelijk ontwikkelde tot kust
plaatsen, zeg maar badplaatsen.
Het - laatste hoofdstuk van het
boek behandelt die geschiedenis
In het landschap liggen soms nog duidelijk herkenbare terpen zoals hier
zuidelijk van Groede
en legt de link daarvan onder
meer met de enorme bedrijvig
heid langs de Noordzeekust.
Dankzij deze bedrijvigheid ont
stonden er woonplaatsen (haven
steden) langs de kust. En gemeld
wordt dat men in 1496 al te Blan-
kenberge op zondag mocht baden
tussen de op het strand aange
brachte palen.
Het boek eindigt met - wat wordt
genoemd 'suggesties voor verken
ning'. De auteurs gaan er van uit
dat de geschiedenisles die zij
middels het boek gaven van de
Vlaamse kustvlakte, bij de geinte-
resseerde lezer een verlangen op
wekt om de historische en land
schappelijke bezienswaardighe
den te bezoeken. In totaal worden
er negentien plaatsen genoemd
om te bezoeken.
De in het boek opgenomen foto's
zijn onder meer overgenomen uit
rijks- en stadsarchieven, musea
van Wim Riemens en van de au
teur Rottier, zelf, die daarin een
professionele behendigheid toont.
De Vlaamse kustvlakte, van Calais
tot Saeftinge van Honoré Rottier
en Henri Arnoldus is een uitgave
van Lannoo in Tilt en Den Boer in
Middelburg. Prijs 49,50.
SPORT VAN TOEN
Een foto van de MVV Zeelandia
uit 1922 werd ons gezonden door
mevrouw A. Janse Le Granse, die
woont aan de Vredehoflaan
40/424 in Vlissingen. Ze meldt ons
dat ze nog drie andere oude sport-
foto's heeft van deze Middelburgse
club, maar dat deze toch het leuk
ste is. De inzendster noemt ons de
volgende namen.
De twee mannen die het spandoek
dragen zijn L. Moorman (links) en
de heer Elsacker (rechts). Op de
bovenste rij staan van links naar
rechts: Jan Geers, Ko Pluijmers,
Cees Gilde, Izaak de Lange, Cato
Flipse (verloofde). Piet Geers. en
Simon Taal.
Middelste rij van links naar
rechts: Kees Geers, Groenewe-
gen. Adrie van Varik. Piet Buis. Jo
de Lange en Henk Annot.
Onderste rij van links naar rechts:
Ko Pluimers, onbekend. Kees
Janse. W. Becks en Cor den Exter.
De heren in Burger - aldus me
vrouw Janse - waren bestuursle
den. Cees Gilde luisterde de fees
tavonden op met prachtige zang.
Ook deze foto is weer te bestellen
bij de redactie van dit blad. De foto Ruben Oreel, geld aantekenen) Postbus 5017,4330 KA in Middel-
kost 7,50 en is te bekomen door samen met dit knipsel te zenden burg.
het geld (een cheque op naam van aan De Faam/De Vlissinger,
