Goeree-
Overflakkee
Schoolfoto uit de oude doos
>/oV?£^
Manifestatie hobby en
techniek in Britannia
Jfel
/EELANI)
IN DE PEN
Geldleningen gezondheidszorg
De NIEUWE KOLLEKTIE BEHANG
komt eraan
De
0VJOtmoe\T%\
Doe Uw voordeel bij
'VAIM WESTKAPPEL NAAR WESTKAPELLE' HELDER
BOEK OVER VERANDERINGEN DOOR ABRAHAM BOONE
DE FAAM - DE VLISSINGER
UW WEEKBLAD
Woensdag 26 september 1984
DE VLISSINGER
IN BEROEP
Onlangs is bij de provincie verschenen een samenvatting van de
rapporten over de voorzieningen voor bejaarden in Zeeland.
Titel van rapporten en samenvatting is Oud en zelfstandig.
Aanleiding
Definities
Conclusies
Aantallen
Verkrijgbaar
Schilderijen in
Zeeuws museum
MtlHHMMI
Programma
OUDE
SPORTFOTO'S
A B
IJ
ws
"In de loop der jaren heb ik en
kele honderden artikelen ge
wijd aan Goeree, dat verbonden
met Overflakkee het zuidelijk
ste eiland van Zuid-Holland is.
Met zijn folklore en taal sluit
het echter geheel bij Zeeland
aan, is het feitelijk een Zeeuws
eiland. Terecht heeft het dialect
van Goeree en Overflakkee dan
ook een plaats gekregen in het
Woordenboek der Zeeuwse dia
lecten, onder redactie van dr.
H.C.M. Ghijsen. Ik heb daaraan
jarenlang meegewerkt voor het
Goerees...." Dit schreef F. den
Eerzamen ter inleiding van het
in 1966 verschenen werk over
het eiland Goeree. Daarvan is
nu een herdruk verschenen met
bijvoeging van zijn studie van
Overflakkee.
Den Eerzamen, geboren te Goe
dereede, oudste uit een groot
boerengezin, begon zijn loopbaan
als onderwijzer te Stellendam in
1 901Hij beëindigde zijn carrière
als directeur van de particuliere
H.B.S.-A aan de Westsingel te
Rotterdam in 1 947. Nog jaren la
ter sprak men over 'de school van
Den Eerzamen'. Hij overleed in
1968 Mej. Ghijsen schreef in
een 'ter gedachtenis' dat Den
Eerzamen voor alles een zoon van
zijn eiland is gebleven. Deze zeer
ijverige man sloot zich bij de aan
vang van het Zeeuws dialecten-
onderzoek in 1929 aan als lid
medewerker bij het voorberei
dend werk voor het Zeeuws
woordenboek "Dat hij niet alleen
zijn reeds verzameld materiaal ter
beschikking heeft gesteld, maar
dit bleef aanvullen en belichten bij
zijn beantwoording der dialect-lijs
ten, is voor de documentatie van
dit deel van het Zeeuws taalge
bied in het Woordenboek der
Zeeuwse dialecten vpn onbere
kenbare waarde geweest".
Het gebundelde werk van Den
Eerzamen met als titel 'Het ei
land Goeree-Overflakkee' is
niet alleen een waardevol, maar
ook een gezellig werk. Je leest
erin voor je genoegen, zoals in
het derde deel over het dialect.
Hij geeft voorbeelden van vroe
ger algemeen gebruikte woor
den, die thans vervangen zijn.
Men herkent die woorden ook
in Zeeland. Brievezakje voor
envelop, vleisnat-bouillon, sop
saus, sopkomme-sauspan,
meestersgoewd - medicijnen,
meestere-dokteren hartespel-
le-brosje, ruker-boeket enz.
"Typisch voor 't oude Flakkees
is, dat men zoveel gebruik
maakt van verkleinwoorden. De
verklaring ervan zoeken we in
de vroeger gesloten gemeen
schappen, waarin een intieme
sfeer heerste". Voorbeelden: 't
zunnetje, 't maentje, starretjes,
't lochtje; men gaat een daegje
uut, je komt voor een nachje.
Men drinkt 'n bakje koffie, 'n
kommetje thee en er is een
prakje voor de man. Je hebt het
over een kacheltje voor een
veulen en over een kuusje voor
een vaarskalf. Men kan blijven
citeren.
De geschiedeniskant wordt in het
boek zeker niet vergeten. De
komst van de tram en de betere
veerboten krijgt ruime aandacht.
Hoe grillig de grenzen in het ver
leden lagen, kan men opmaken
uit het feit dat de heerlijkheid
Bommenede op Schouwen-Dui-
veland Hollands gebied was, ter
wijl Sommelsdijk op Goeree-
Overflakkee een Zeeuwse heer
lijkheid was. Dit houdt verband
met een vroeg middeleeuwse si
tuatie Dat er alles over de ge
schiedenis in staat is overdreven,
maar overdrijven doen ze graag
op het eiland Den Eerzamen: Wie
z'n vaoder en moeder vermoord
heit, is nog te goed voor zóo'n
huushouwen, hie vliegt over de
weg (hard lopen), hie stikt in de
vuulte (vol onkruid). Hie is zöo
maeger as 'n hore, as 'n brand
hout, as strope
Oud en
zelfstandig
Dinsdag 2 oktober, 11.00 uur
houdt de AROB-commissie een
hoorzitting. De heer J A A Fran
sen van de Putte en mevrouw A
Fransen van de Putte-van Oosten
uit Serooskerke (Sch) hebben be
zwaar aangetekend tegen het
verlenen van verklaringen van
geen bezwaar van gs (gevraagd
door b. en w. van Westerschou-
wen) voor de bouw van 8 wo
ningwetwoningen aan De Dijk
weg te Serooskerke.
Om 1 1 20 uur die dag behandelt
de tweede kamer uit gedeputeer
de staten een beroepzaak op
grond van de algemene bij
standswet. Het gaat om een uit
spraak van de gemeente Vlissin-
gen.
Als laatste is aan de beurt de der
de kamer uit gedeputeerde sta
ten. Zij behandelt om 1 1 .40 uur
een beroep van mevrouw M C.
Plasman uit Tholen tegen de be
slissing van b. en w. van Tholen
over reiskosten voor schoolbe
zoek.
Alle zittingen zijn openbaar. Ze
worden gehouden in het provin
ciehuis, Sint Pieterstraat 42 in
Middelburg
Aanleiding tot het onderzoek naar
bejaardenvoorzieningen dat in
1 982 werd gehouden is de bepa
ling in de wet op de bejaarden
oorden dat iedere provincie een
'plan bejaardenoorden" moet
maken. Zo n plan moet aangeven
waar in de provincie bejaarden
centra moeten zijn en hoe groot
zij moeten zijn.
Er werd een enquête gehouden
onder zeshonderd ouderen op
Walcheren en de Bevelanden, er
werden berekeningen gemaakt
van de beheerskosten van voor
zieningen voor ouderen en ten
slotte werd bekeken hoe de baten
en de lasten van de verscheidene
huisvestingsvormen tegenover
elkaar staan.
Ouderen zijn mensen van 65 jaar
en ouder, maar wanneer sprake is
van hoogbejaarden, dan worden
daarmee mensen van 80 jaar en
ouder bedoeld De bejaardenzorg
is te verdelen in intra- en extra
murale voorzieningen.
Intramurale voorzieningen zijn
de diensten die binnen de muren
van instellingen worden verleend:
bejaardenoorden. verpleeghui
zen, Extramurale voorzieningen
zijn de diensten die niet aan een
gebouw gebonden zijn, zoals
wijkverpleging, tafeltje-dek-je, en
gezinsverzorging.
Intervalhulp is de vakterm voor
hulp die ouderen een of meerdere
malen per week ontvangen, maar
niet dagelijks, bijvoorbeeld bij
huishoudelijke karweitjes. Onder
dagelijkse hulp moet worden ver
staan lichamelijke verzorging, het
toedienen van medicijnen enz
Validiteit tenslotte is de gesteld
heid van de oudere (lichamelijk en
geestelijk); afhankelijk van de va
liditeit is de hulp die geboden
moet worden.
Een belangrijke gevolgtrekking
uit het onderzoek is, dat uit
breiding van de extramurale
voorzieningen niet automatisch
betekent dat op de intramurale
kan worden bezuinigd. Er is wel
een verschuiving mogelijk,
maar als het om de kosten gaat,
krijg je het vestzak-broekzak
idee: de bejaardenzorg in het al
gemeen wordt er niet goedko
per of duurder door.
De hulpvraag van ouderen tus
sen 65 en 80 jaar is nogal ver
schillend van die van hoogbe
jaarden. Ook is uitgekomen dat
vraag en aanbod van dage
lijkse. beperkte hulp niet goed
op elkaar zijn afgestemd. Een
verschuiving wordt dan ook no
dig gevonden in vooral de ex
tramurale sfeer.
Het onderzoek bracht aan het
licht dat het met de informele
hulp in Zeeland zo slecht nog
niet is gesteld. Hulp van kinde
ren en buren maakt in veel ge
vallen hulp van beroepskrach
ten overbodig.
Een andere, belangrijke conclu
sie is dat in de bejaardenoorden
en verpleeghuizen mensen zijn
opgenomen, die daar naar hun
validiteit thuishoren, met ande
re woorden: de intramurale
voorzieningen bieden afgepaste
hulp aan de mensen die daar
voor het meest in aanmerking
komen. Omgekeerd kan worden
gezegd, dat er niet veel ouderen
zijn die zich eigenlijk beter thuis
zouden voelen in een bejaarden
oord of verpleeghuis, maar op
een andere manier zijn gehuis
vest.
De stichting Psychiatrisch zie
kenhuis voor Zeeland in Goes
heeft de provincie gevraagd ga
rant te staan voor geldleningen
tot een bedrag van 1 miljoen
voor de oprichting van een psy
chiatrisch hostel in Middelburg.
Voor dat bedrag kan worden aan
gekocht het pand "Het Baken
aan de Zijpestraat, waarna het tot
hostel kan worden ingericht
De stichting De Sterre heeft
voor de uitbreiding, aanpassing
en verbouwing van het zwak
zinnigeninternaat De Sterre in
Clinge een bedrag van 3,6
miljoen nodig. Ook hier wordt
de provincie gevraagd garant te
staan. Onderdelen van de ope
ratie zijn verbouwing van het
paviljoen Nobelhof en aanpas
sing van paviljoen Tibaerthof,
maar het ministerie van volks
gezondheid heeft hiertoe nog
geen toestemming gegeven. Dit
houdt in dat beide projecten
buiten de garantieverlening
moeten blijven, aldus gs. in hun
voorstel aan provinciale staten.
Zij adviseren de staten de stich
ting Psychiatrisch ziekenhuis voor
Zeeland het volle bedrag van de
geldlening te garanderen en bij de
stichting De Sterre te volstaan
met 2,2 miljoen Als de minis
teriële goedkeuring nog voor 1
januari volgend jaar afkomt voor
de aanpassing van de twee on-
Op een totaal aantal inwoners van
ruim 350.000 telt Zeeland ruim
50.000 ouderen. Procentueel is
dat 14 3, het landelijke percenta
ge ouderen is 11.7. Verwacht
wordt dat Zeeland in 1992 ruim
56 000 ouderen zal hebben; een
kwart van die ouderen moet tot de
hoogbejaarden worden gerekend
Opmerkelijk is dat in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen de meeste
ouderen wonen 18 4 procent en
in Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen de
minste: 13 2 procent
In de samenvatting wordt verder
aandacht besteed aan de ver
schillende soorten van zorg en
hoe daarvan gebruik wordt ge
maakt, de kosten en de baten en
aan het beleid
De samenvatting van Oud en
zelfstandig is verkrijgbaar bij
het bureau welzijn van het pro
vinciehuis, Sint Pieterstraat 42.
4331 EW Middelburg, telefoon
01180 31422
derdelen kan alsnog een garan-
tieverzoek worden ingediend
Gs schrijven de staten dat al ja
ren wordt gepraat over veran
dering in de garantieverlening
voor instellingen in de gezond
heidszorg. maar dat tot nu toe
geen knopen zijn doorgehakt.
Het is de bedoeling dat het rijk
de geldleningen gaat garande
ren via een achterborgregeling
en dat de provincie meer een
bemiddelende rol speelt. Het
rijk staat echter niet te dringen
om die financiële verantwoor
delijkheid over te nemen.
Het is dan ook niet bekend
wanneer de regeling van kracht
wordt, maar de provincies heb
ben onderling afgesproken dat
zij garantieverlening volgens de
huidige regelingen per 1 januari
volgend jaar stoppen. Sommige
provincies zijn er nu al mee op
gehouden.
De garantieverleningen voor het
psychiatrisch hostel en voor De
Sterre worden nog op de oude
voet afgehandeld Dit moet ge
beuren in de vergadering van
provinciale staten van 12 okto
ber Bi
Het Zeeuws museum exposeert
tot 26 oktober schilderijen van
Ronald Mullié.
Mullié werd in 1958 in Middel
burg geboren: hij genoot zijn op
leiding aan de Akademie Sint
Joost in Breda van 1978 tot
1982. Sinds kort woorrt hij weer
in Zeeland
De schilderijen die tentoongesteld
worden hebben vaak landschap
pen en koeien tot onderwerp: zij
zijn alle op Zeeland geïnspireerd
Het Zeeuws museum, gevestigd
aan het Abdijplein m Middelburg
is op werkdagen tussen 10 00 en
17.00 uur geopend, aanstaande
zaterdag (26 september) is het
museum 's middags geopend van
half twee tot vijf uur.
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting.
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
Burgemeester Drs. Th. J. Wester
hout van Vlissingen opent zater
dag 29 september Electron '84 in
het maritieme hotel Britannia te
Vlissingen. Op dit tweedaagse
evenement zullen talrijke vereni
gingen zich presenteren. Centraal
staat de computer. Voor de orga
nisatie tekenen de Hobbv Compu
ter Club afdeling Vlissingen regio
Zeeland en Veron, dat is de vere
niging voor experimenteel Radio
Onderzoek in Nederland, de afde
ling Vlissingen.
Dit jaar werken zo'n veertien
hobbyclubs mee aan het festijn,
terwijl er zestien standhouders uit
de zakenwereld aanwezig zijn. De
verenigingen tonen voornamelijk
de ontwikkelingen op het gebied
van de electronica en de techniek,
terwijl de zakenlui laten zien wat
er allemaal op de markt wordt
gebracht.
I ijdens ue opening wordt gebruik
gemaakt van weersatelieten om
een zo actueel beeld uit de ruimte
te krijgen. Daarom is er op Bri
tannia een parabool-antenne ge
plaatst.
Voor wie het naadje van de kous
wil weten is er een informaties
tand. waar Veron-leden uitleg ge
ven of verwijzen naar boeken of
tijdschriften, die ruimschoots
aanwezig zijn. Voorts geeft de
modelbouwvereniainn acte de
AAP, NOOT, MIES
presence, met radiografisch bes
tuurde schepen en vliegtuigen. De
Volksterrenwacht uit Middelburg
is op Electron '84 met diverse te
lescopen. en de foto- en filmvere-
Gcr«ird Rodts
Verl Glas Behang Teken /Kunstschildersmalerialen-Gralisch Centrum
Walstraat 8-10 Vlissingen Tel. 12830
Rabobank 349370788 ABN 510811639 Postgiro 359030
Veronleden in actie in het
clubstation P14VLI
niging Shot '68 laat zien hoe be
langrijke gebeurtenissen of inte
ressante voorwerpen zijn vat te
leggen. De eerste bordspeler van
de Vlissingse schaakvereniging zal
het opnemen tegen acht verschil
lende computersystemen.
Het volledige programma ziet er
als volgt uit: zaterdag 10.30 uur
officiële opening, 15 uur morse-
wedstrijden, 17 uur wedstrijden op
de computer voor de jeugd. 19 uur
schaaksimultaan en 21 uur slui
ting. Zondag 11 uur wedstrijden op
computers voor de jeugd, 15 uur
morsewedstrijden en 18 uur slui-
ting
Mevrouw Caljouw uit Middel
burg maakte het ons maar moei
lijk. Ze stuurde ons deze foto.
maar gaf er geen namen bij. Laten
we er dus maar een middagje voor
gaan zitten en de namen - voor
wie het zich nog herinnert - in ge
dacht opschrijven.
De foto van mevrouw Caljouw is
van de Julianaschool in Oost-
Souburg. Wie wil kan deze foto op
de gebruikelijke wijze bestellen.
Wie nog oude sportfoto's heeft
kan deze zenden naar de red
actie van dit blad. Dit najaar
zullen we de rubriek Aap.
Noot, .Vlies afwisselen met
sportfoto's. De procedure is
hetzelfde als hij de schoolfo
to's. De foto moet vóór 1955
zijn genomen en u dient de
namen te noemen van de men
sen die op de foto staan. Het is
logisch dat er wel eens eentje
alle namen hoeft niet. Het
aan het geheugen ontglipt, dus
verzendadres is hetzelfde als
voor de oude schoolfoto's.
C
De heer M. Huvgens, arts te
Domburg, is blijkbaar een man van
weinig woorden. In precies vijf
zinnen prijst hij het boekje van A.
Boone over Westkapelle de lezer
aan. Ouderen, jongeren, de men
taliteit van de Westkappelaars
volgens lluygens (in het voor
woord) heeft de heer Boone het
exact weergegeven in 'Van VVest-
k appel naar Westkapelle'. De
Heemkundige kring Walcheren
heeft het boek (56 pagina's) uitge
geven.
De 72-jarige Abraham Boone
werd in Oostkapelle geboren.
Vanaf 1938 woonde hij in West
kapelle. waar hij dienst deed als
opzichter van de Polder Walche
ren. In 1955 werd hij hoofd tech
nische dienst bij het Wegschap
Walcheren. Boone publiceerde
vrij vaak in de vakpers over we-
genfmanciering. Hij beschrijft in
het boek - zoals hij dat zelfstelt in
de inleiding - de zaken van zeer
eigen Westkappelse aard. die gro
tendeels zijn verdwenen. Over de
periode tussen het bombardement
op 3 oktober 1944 en de gevechten
die leidden tot de bevrijding op 8
november (gevechten begonnen
op 1 november) 1944 is weinig
beschreven en wil Boone aanvul
len.
In een persoonlijk getint verhaal
beschrijft de auteur de ervaringen
na de verhuizingen. En zoals ve
len met hem. heeft hij de West-
kappelaar en zijn tradities leren
liefhebben en bewoneren. zo
proeft de lezer onder meer in het
hoofdstuk 'Westkappel een dorp
apart'. Hij beschrijft er talrijke
gebruiken in. die hel dorp - mis
schien ook nu nog - onderscheid
den van alle andere Walcherse
plattelandsplaatsen. Onder het
hoofdstuk 'Van de kermis' con
stateert Boone dat de kermis anno
jaren tachtig in vele dingen over-
enstemmen met de kermis uit de
jaren dertig. Het grote verschil is
echter dat de gaaischieters vroeger
niet en heden ten dage wel zijn
georganiseerd in een vereniging.
Boone schrijft: "Wilde men vroe
ger meedoen, dan moest men op
zondag, de eerste dag van de ker-
misweek. in het café Kasteel van
Batavia verschijnen. Onder lei
ding van de kapitein van vorig
jaar. werd de rolle opgemaakt.
Van deze rol. zeer oud en van
perkament, werden de voorwaar
den en instructies voorgelezen".
Over de kermis heeft Abraham
Boone veel te vertellen: maar
liefst bijna drie pagina's vol ge
bruiken bij het ringrijden of gaai
schieten. En dan natuurlijk de
drank, die rijkelijk vloeide en -
uiteraard de gezangen: immers
ook daar is Westkapelle beroemd
om en heeft Boone logisch daar
een hoofdstuk aan gewijd.
Onder het hoofdstuk 'Van de fa
briek' beschrijft Boone de be
langrijke invloed die ds. Reus.
predikant in de hervormde kerk
heeft gehad. "Naast zijn Jcerke-
lijke werk", zo schrijft Boone.
"zag hij ook een economische
laak". En zo diept de auteur een
verhaal op over hoe de dominee-
ondanks de enorme werkloosheid
die ene baan die hij op de Schelde
los had .kunnen peuteren, niet
door een Westkappelaar kon laten
bezetten. Toen er echter vijfman
nen uit Westkapelle naar het
Vlissingse scheepsbouwbedrijf
konden komen om een beter bes
taan op te bouwen, was dat bin
nen een half uur geregeld. Reus
bereikte trouwens veel voor de
mannen. Onder meer dat er een
stoomtram speciaal voor hen reed.
zodat ze niet met de fiets o\er de
stranden hoefden te rijden.
En zo kuiert de 72-jarige Abra
ham Boone x ia de Westkappelse
zeedijk en de Dijkwerkersvereni
ging naar de mobilisatie en bezet
ting naar de wederopbouw. Hij
besluit het boek: "Voor ieder die
terugblikt is het echter duidelijk
dat er naast de slachtoffers Boone
doelt op watersnoodramp en de
A Boone
oorlog) ook nog vele andere din
gen met 'Westkappel' voorgoed
verloren zijn. Jammer! Maar ook
het nieuwe Westkapelle is nog
best de moeite waard"
Hel boek 'Van Westkappel naar
Westkapelle'. een overzicht naar
de nieuwe tijd. geeft behalve de
heldere teksten een keur aan in
formatie via bijzonder aardige to
to's.
