Breskensche Courant
orten
NA".
EEN NEDERLANDSCH VERKEERSVLIEGTUIG MET NEUSWIEL.
elburgsche
v. Stoomvaart
Dagblad voor Zeeland waarin opgenomen de
Machine, bijzonder geschikt voor opleiding van vliegers.
Vier-persoons toer- en taxi-vliegtuig.
EERSTE BLAD
§eLeurle
Plaa'st een „Kleintje'
HUISVROUW.
va-rijst)
PAP
or de kwaliteit.
(TELEFOON 53.
MBLÉ houdt Doti-
ekuur van 13 u.
gelegen in de om-
ijmegen en Den
llega in de Prov.
negen is met hem
te ruilen. Brieven
„Vliss. Courant".
ERIJ. Trekking 18
klassen 3.60,
t. Coll. A. LAER-
:straat 42, Giro
5 a 6000 als le,
2e HYPOTHEEK.
M, T., bureau
artikelen. Gor-
huifbaar, 8, 12, 15
10 ct., Gordijn
per meter, Trap-
Gordijnrail com-
neter. Gordijnrin-
Steuntjes 10, 12,
loord 4 ct. per M.
NT, Groenew. 55.
|v.Midd.' v.Rott.
t vm. uur vm. uur
8
RotterdamMid-
omgekeerd.
klasse 2.25
8.50 Enkele
1.35 Retour 2e
het vervoer van
zeer billyk,
Rotterdam: Erven
-vliet 86, Tel. 22727
s. BUYTENHEK,
lef. 3521.
LNDERS, Tel. 153.
r BOVEN DE
283.
VJissingsche Courant
78ste JAARGANG
NUMMER 63
DONDERDAG 14 MAART 1940
/-
Abonnementsprijs: 17 ct. per week of 2.2U pei
kwartaal. Franco per post 2.50. Afzonderlijke |j
nummers 5 ct. Voor het buitenland neme men een |l
abonnement op het postkantoor zijner gemeente
Advertentieprijs: Van 1 5 regels 1 25, iedere
regel meer 25 cent. Bij abonnement speciale
prijs. Kleine advertenties van 1 5 regeis
50 cent. iedere regel meer 10 cent imax. 10
regels). Derde plaatsing gratis Vooruitbetaling
Uitgave: l' irma F. V AN Dili VELDE dr., Bureaux
Waistr. 58-60. Tel. 10 (2 Ipnen), Giro No. 66287.
Eigen kantoren te: Breskens, Dorpsstraat, Tel. 21
Oost- en West-Souhurg, Kanaalstraat 15, Tel. 35
V
AANGESLOTEN BIJ HET .BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE. INGESTELD DOOR DE VEREENÏGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
KORT COMMENTAAR.
MENSCHENLEVENS
belangrijker dan ambtelijke
INSTRUCTIES.
Onder het opscnrift „Misdadige
roekeloosheid" schreven wij Zaterdag
over het geval te Schiermonnikoog,
waar drie menschen den dood vonden
bij het demonteeren van een vliegtuig
bom. O.m. gaven wij bij deze gelegen
heid als onze meening te kennen, dat
de burgemeester van Schiermonnikoog
tekort schoot, toen hij het projectiel bij
den verongelukten van Dijk liet, in
plaats van dit in beslag te nemen,
waardoor de ramp zou zijn voorko
men.
6
Wij zonden den burgemeester van
Schiermonnikoog een exemplaar van
onze courant van Zaterdag en naar
aanleiding hiervan schrijft genoemde
magistraat, de heer H. W. van den
Berg, ons thans
„In Uw blad van 9 Maart jl. be
treffende de ramp op Schiermonnik
oog, vermeldt U o.a.„dat ik het
mij onbekende voorwerp in beslag
had moeten nemen en de militaire
autoriteiten moeten waarschuwen".
Welnu, het laatste heb ik terstond
gedaan door den commandant van
den militairen kustwachtpost alhier
per telefoon van mijn bevinding op
de hoogte te stellen en beloofde de
ze mij, zelve te zullen gaan kijken.
Het in beslag nemen en bewaken
van projectielen e.d. ligt niet bij mij,
doch blijkens hun instructie, bij den
militairen commandant ter plaatse.
Beleefd verzoek ik U van deze,
mijn verklaring, een rectificatie in
Uw blad op te nemen".
Wij gelooven burgemeester van den
Berg het volle pond te geven, door zijn
brief hier woordelijk te publiceeren.
Voor zoover dit noodig mocht zijn,
voegen wij hier uitdrukkelijk aan toe,
met hetgeen volgt geen minder pretti
ge woorden aan het persoonlijke adres
van den heer van den Berg (dien wij
trouwens niet kennen) te willen rich
ten. Maar de overheids-instantie waar
het hier om gaat, is in gebreke geble
ven. Wij vermoeden, dat soortgelijke
gevallen zich in den lande méér voor
doen en daarom lijkt de zaak ons van
voldoende beteekenis om er op terug
te komen.
S"
Is deze burgemeester van de verant
woordelijkheid af, na het publiceeren
van bovenstaanden brief? O.i. is dit
allerminst het geval. Zelfs niet, wan
neer dit op papier misschien wél zoo
zou zijn.
Ook als het militaire gezag bevoegd
(en zelfs: uitsluitend bevoegd) is, tot
het nemen van de hier bedoelde maat
regelen, ontheft dit den burgemeester
op moreele gronden niet van de op
hem rustende plichten, waartoe vol
gens artikel 209 u van de Gemeente
wet immers ook behoort„het houden
van een gedurig toezicht op al wat de
gemeente aangaat". En aangezien hij
hoofd van de politie is, bezit hij dus
zeker de middelen, noodig, om dit toe
zicht daadwerkelijk uit te oefenen.
De burgemeester van Schiermonnik
oog heeft den verongelukten van Dijk
gewaarschuwd, met het gevondene
voorzichtig te zijn. Dat is prachtig
maar niet voldoende. Er blijkt uit, dat
de burgemeester de mogelijkheid van
een ongeluk niet uitgesloten oordeelde.
Daarom handhaven wij onze meening,
dat hij het projectiel niet bij van Dijk
had mogen laten, maar in beslag had
dienen te nemen of minstens ter plaat
se onder bewaking had moeten stellen.
Dat hij de militaire autoriteiten heeft
Qowaarschuwd, doet hier niets aan af.
Geen enkele militaire instantie zal
het, in een geval als het onderhavige.
als een aantasten van bevoegdheden
beschouwen, wanneer het hoofd der
9emeente in afwachting van de komst
der militaire deskundigen, dusdanige
maatregelen neemt, dat een verdacht
voorwerp niet door onbevoegde han
den kan worden aangeraakt. Integen-
Groote belangstelling van K.L.M.-zijde.
De vliegtuigconstructeur de heer T. E.
Slot, tegenwoordig verbonden aan de N.V.
Kon. Mij. „De Schelde" te Vlissingen, heeft
al eerder getoond voor verrassingen te
kunnen zorgen. Wij denken aan den Pan
derjager, aan de Scheldemusch, de Schelde-
meeuw. De heer Slot heeft in Vlissingen
een groote vliegtuigindustrie in het leven
geroepen, waar thans, in samenwerking
met Aviolanda in opdracht der regeering
groote aantallen Domier-vliegbooten voor
onze defensie worden gebouwd. En nu
komt deze constructeur met een geheel
nieuw type toestel, afgeleid uit de Schelde
musch,
de S. 20 die behalve een vrij goedkoop
verkeers- en toer-vliegtuig ook een
machine is die zich b(j uitstek leent
voor de opleiding van sportvliegers en
van de bemanningen der moderne mili
taire- en verkeerstoestellen. Het laat
ste is dan ook de reden, dat de K.L.M.
voor de nieuwe machine groote be
langstelling heeft.
Wij schreven reeds eerder in 1939
dat bij De Schelde aan deze machine werd
gewerkt. Thans is dit proto-type klaar om
de lucht in te gaan. Wij vertelden indertijd
reeds, dat het toestel een snelheid van ca.
230 Km. krijgt en een actie-radius van
ongeveer 700 Km. Iets zeer bijzonders is
het feit, dat dit nieuwe toestel een „me
talen ruggegraat" krijgt, een centralen
rompligger, waar de passagiersruimte
omheen is gebouwd. Zooals uit de afbeel
ding blijkt, is de machine een middendek
ker. Zij heeft een duwschroef, gedreven
door een 160 P.K. luchtgekoelden Hirth-
motor, een bestuurbaar en intrekbaar drie-
wielig onderstel, een open staart met me
talen staartdragers en beschikt dus over
dubbele roeren. Het toestel heeft een
elastischen houaen vleugel met „slots" te
gen afglijden bij overtrekken, en remklep-
pen overigens is het geheel van metaal.
deel, dit zal meestal bijzonder worden
gewaardeerd. En in het zeldzame ge
val, dat men zoo onheusch is, dit een
beetje kwalijk te nemen, moet de bur
gemeester dit maar op den koop toe
nemen en toch doen, wat de veiligheid
zijner ingezetenen hem als raadzaam
doet voorkomen.
Wat is in het geval van Schiermon
nikoog belangrijker? Dat alle papieren
voorschriften naar de letter worden
nagekomen, met drie dooden als ge
volg Of dat een burgemeester des
noods lak heeft aan alle formaliteiten
en er voor waakt, dat geen ongeluk
ken kunnen geschieden?
Het laatste zal ieder verkiezen. En
het was zonder ambtelijke strubbelin
gen mogelijk geweest. Zelfs wanneer
de hoogste plaatselijke autoriteit in
een geval van nood zijn formeele be
voegdheden overschrijdt, zal geen en
kele instantie hem hier hard om vallen,
wanneer de gevolgen dit optreden
wettigen. Nü staat deze burgemeester
op het standpunt, dat hij heeft gedaan
wat zijn en anderer voorschriften
eischen. Wij betwisten dat. Maar zelfs
als het waar zou zijn, zien wij de drie
verminkte dooden van Schiermonnik
oog nog als een waarschuwende aan
klacht tegen een star doorgevoerd for
malisme, dat tot zulke rampzalige ge
volgen kan leiden.
De levende mensch is belangrijker
dan de doode letter. Edelachtbare 1
De jonge
VLISSINGSCHE
VLIEGTUIGINDUSTRIE
die thans aan meer dan 500 personen
werk geeft, is in slechts enkele jaren ont
staan. Pas in 1935 besloot de directie zichs
ook op vliegtuigbouw te gaan toeleggen
en dat binnen 5. jaar 1 ijd hier zulk een be
langrijke nieuwe industrie ontstond, is
vooral het geestelijke werk van construc
teur T. S. Slot, die met het klimmen der
jaren aan energie nog niets heeft ver
loren; integendeel.
In den beginne haalde men over „het
nieuwe probeersel van De Schelde" zijn
schouders op.
De Schelde leverde toen een vier per
soon s-sporttoestel de S 3" af, er werdén
machines gerepareerd en onderdeelen ver
vaardigd. Maar voor de rest leek het of de
buitenwacht gelijk kreeg, die zei dat het
toch niets zou worden.
Toen kwam
DE KODDIGE SCHELDEMUSCH
op het tapijt. Dat was in de periode dat
de Fransche „vliegende vloo" opgang
maakte maar tevensonbetrouwbaar
bleek te zijn. In Vlissingen zaten vliegtuig
bouwers maar ookkooplieden. En toen
dus bleek, hoe groot de belangstelling voor
en vraag naar een klein goedkoop vlieg
tuig was, besloot de heer Slot zulk een
machine te bouwen en in 1936 ging de
„Scheldemusch" de lucht in. Een vlieg-
Douglas-toestellen ging aanschaffen. Er
werden verschillende exemplaren, met
nieuwe verbeteringen, bijgebouwd en de
machines wérden verkocht naar Engeland,
Frankrijk en België. Naar Frankrijk en
Engeland werd de licentie verkocht en men
was te Vlissingen van plan, de Musschen
op groote schaal te gaan bouwen, toen de
internationale omstandigheden dreigender
werden. De vliegtuig-industrie moest zich
op den bouw van militaire machines gaan
toeleggen en de „Scheldemusch" is hier
door tijdelijk naar den achtergrond ge
drongen.
DE SCHELDEMEEUW
is korten tijd na de Scheldemusch ont
staan. Het was en is nog - de kleinste
vliegboot ter wereld, eveneens voor één
persoon bestemd en. wij zijn indertijd ge
tuige geweest van vele vluchten die met
deze machine werden gemaakt, o.m. van
de proefvluchten te Veere, waar wij de
klucht beleefden, den heer Slot in vlieg-
tenue te zien vertrekken, om in een
zwempak terug te keeren Hij had toen
door een klein gebrek, (oploopen der olie-
temperatuur) bij de kust moeten landen.
Bij het naar den wal waden was hij na
tuurlijk nat geworden. Hij trok zijn plunje
uit en een badpak aan en even later ging
de pittige vliegboot weer de lucht in om
een aantal menschen te Veere in stomme
verbazing te brengen, toen er na de daling
een zoo geheel dnders uitziende Slot uit te
voorschijn kwam Ook de bouw van deze
machine is door de tijdsomstandigheden
op den achtergrond geraakt.
tuigje voor één persoon, met een gewicht
van slechts 200 Kg., een tweedekker met
een spanwijdte van niet meer dan 6 meter,
een driewielig onderstel met neuswiel, 32
P.K. Praga motor met duwschroef. Hand-
ley Page slots voorkwamen de gevaarlijke
gevolgen van overtrekken en de roeren
en hoogtestuur werkten ongestoord door
den geheel open staart. Een koddig toe
stelletjemaar het vliegt als de beste
en maakte dan ook direct grooten opgang.
Vooral het neuswiel bleek een prachtige
veiligheidsmaatregel.
Wij hebben constructeur Slot, die toch
heusch niet bepaald licht gebouwd is, her
haaldelijk in zijn nietige machientje zien
stappen. De kleine cabine was dan rijkelijk
gevuld en de leek dacht, dat het geheel
nooit omhoog zou gaan. Maar even later
vloog Slot op een manier, dat de kijkers er
bij vergaten hun van verwondering open
gevallen monden weer tochtvrij te maken
Het was verbluffend, wat die kleine ma
chine bleek te presteeren.
De K.L.M. heeft er gebruik van ge
maakt, om haar piloten op de Musch ver
trouwd te maken met het driewielige on
derstel, toen zij de daarmee uitgeruste
EEN GROOT BEDRIJF
ONTSTAAT.
Het machtige tegenwoordige vliegtuig-
bedrijf is te Vlissingen eerst eind 1937 ont
staan, toen men veilig kon aannemen, dat
De Schelde een regeeringsopdracht voor
den bouw van vliegboot-vleugels kon ver
wachten. Een opdracht die begin 1938 in
derdaad werd geplaatst en een half jaar
later nog aanmerkelijk werd uitgebreid. In
December 1937 werkte men nog met 50
man. Maar toen was de voorbereiding voor
de groote vliegtuigindustrie van thans
reeds in vollen gang.
Vooral het verkregen van geschoold
personeel was een moeilijk probleem.
Want dit personeel... was er eenvoudig
niet in voldoende getale. De heer Slot
heeft een ingewikkeld systeem moeten
ontwerpen, zoodat men er in geslaagd
is het benoodigde personeel zelf op te
leiden.
Welk een organisatie bij de voorberei
ding van de nieuwe industrie noodig was.
begrijpt men misschien eenigszins, wanneei
wij in dit verband vertellen dat voor het
bouwen van de uit 33.000 onderdeelen be
staande Dornier-vleugels, alleen al 6300
teekeningen moesten worden gemaakt, te
gen slechts ongeveer 1200 voor een flink
schip 1 Er werden vele ingewikkelde en
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
enrtensssen
van
lag
Tpt de laatste minuut vóór den vrede
werd in Finland hevig gevochten.
(Pag. 2, eerste blad)
„De Schelde" heeft een nieuw type
vliegtuig vervaardigd.
(Pag. 1, eerste blad)
Verschillende spionnen staan terecht.
(Rechtszaken)
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN.
kostbare machines aangeschaft en de over
gang naar lieht-metaal-bouw werd een feit.
De eerste machines werden nog in de
houtbewerkingsfabriek gebouwd logisch,
omdat zij voor een belangrijk deel uit hout
bestonden. In 1938 werd echter de moderne
fabriek in gebruik genomen met de nieuw
ste machines waaronder een installatie
voor het veredelen van duraluminium met
een electrisch verhit zelfregelend zoutbad
en een afzonderlijke afdeeling voor het
anodisch oxydeeren van lichtmetaal vol
gens het alumielpatent. Het vliegtuigbe-
drijf heeft er natuurlijk groot voordeel
van, dat het voor velerlei werkzaamheden
kan beschikken over de talrijke metaalbe
werkingsmachines en het geschoolde per
soneel van het overige groote Schelde-be-
drijf.
EEN LOGISCHE ONTWIKKELING.
Er zit dus een logische ontwikkelings
gang in de jongste Nederlandsche vliegtuig
industrie. De kostbare installaties moeten
hun geld verdienen en dus bleef men niet
stil staan bij de verheugende regeerings
opdracht voor Domier-vleugels, maar wer
den nieuwe projecten ontworpen. Zoo ont
stond de machine die dezer dagen de lucht
ingaat met den fabrieksvlieger den heer J.
Th. Rijntjes aan den stuurknuppel een
machine die eigenlijk gegroeid is uit de
Scheldemusch.
De stuurhut waarin vier personen kun
nen plaats nemen, is uitgerust met alle
instrumenten die vergevorderde piloten
enz. noodig kunnen hebben bij hun taak
in jacht- en verkeersvliegtuigen. De S 20
kan dan ook worden beschouwd als het
antwoord op de overal zoo klemmende
vraag om een toestel dat geschikt is voor
de opleiding der bemanning voor de mo
derne militaire- en burgerlijke toestellen.
De vlieg- en besturingskwaliteiten zooals
die werden ontworpen, rangschikken de
nieuwe machine in een klasse tusschen het
overgevoelige „ras-toestel" en het gemak
kelijke lestoestel in. In de huidige omstan
digheden zal vooral de militaire opleiding
er groot profijt van trekken. Maar ook de
K.L.M. heeft, reeds langen tijd geleden, be
langstelling getoond.
De S 20 is echter niet uitsluitend, of in
de eerste plaats opleidingsvliegtuig. Het
is een volwaardige vier-persoons verkeers-
machine, die dus als lucht-taxi, sport-toe-
stel en privé-vliegtuig voor zakelijke doel
einden groote toekomst heeft. Bestuurder
en passagiers zullen van een prachtig uit
zicht kunnen genieten, daar de cabine,
waarin rijkelijk van glas werd gebruik
gemaakt, geheel vóór den vleugel werd ge
bouwd. Een nieuw maar veilig principe,
daar zoowel het gewicht van cabine als de
belasting daarvan, worden gedragen door
den centralen rompligger, den robusten
„metalen ruggegraat".
Dezer dagen gaat het proto-type van dit
opzienbarende nieuwe toestel de lucht in.
werkster.
in dit blad
en U krijgt er een. die
'm van katoen kan geven.
Tot 5 regels 50 cent,
iedere regel meer 10 cent.
Derde plaatsing gratis.
