w
Breskensche Courant
r
EERSTE BLAD
PU -R
D WONEN"
oolijken
Ik
Bieren.
ddelburgsche
lij v Stoomvaart
nst is tot
aankondig ng
ing geslaakt.
Dagblad voor Zeeland waarin opgenomen de
Duitsche aanval
op groote schaal
verwacht.
Mislukte luchtaanval
op de Shetland-
eilanden.
Noorsch schip ten Noordwesten
van IJmuiden op een mijn geloopen
De oorlog ter zee
PLANOLOGIE.
cnrlems sen
n «I
en
Joegoslavische torpedojager
tijdens storm op een rif gedreven
en gezonken.
an uitgetreden leden
aandeelbewijs, op
5 uur namiddag in
ine „DÉ-KO"-
LUCAS BOLS,
en CiTROEN-
AAT, LIKEU-
TH, enz. enz.
nken.
IIDDELBURG.
Groenewoud.
É-KO".
geen koude op de
paar centen hebt U
Handöeschermers
'9, 98 et., dito extra
150 ct., Nappa
met kap 325, 349,
rarm gevoerd. Fijne
dkappen met oorbe-
nog 79 ct. DE CON-
roenewoud 55.
erders Nog steeds
Je Vijzel" de prima
oor 3 ct p. st. Te-
ere merken in voor-
v. d. BOOGAART,
Drogist A.N.D.B.
oestvrij, per bos 15
ct., Drooglijnkoord
ct., Gasaanstekers
osse steentjes, alle
ct., Aardappelmes-
9 ct., Broodmessen
Schuurlinnen 3 vel
papier 4 vel 10 ct.
JENT, Groenew. 55.
—O
f RotterdamMid-
en omgekeerd.
Ie klasse 2.25
3.50 Enkele
S 1.35 Retour 2e
het vervoer van
>n zeer billyk.
b\j
te Rotterdam: Erven
ingvtiet 86, Tel. 22727
018.
:brs. BUYTENHEK,
Telet. 3521.
SANDERS, Tel. 153.
STERHUUT.Tel 282.
uur retourbiljetten
beperkt.
/Jissingsche Courant
78ste JAARGANG NUMMER 21
DONDERDAG 25 JANUARI 1940
-iDonnementsprys: li ct. pel weeK or J z.20 pei
Kwartaal. Franco pei post 2.50 Afzonderlijke
nummers 5 ct. Voor het buitenland neme men eeD
abonnement op het postkantoor zijner gemeente
Advertentieprijs: Van 1 5 regels t i 25, iedere
•-egel meer 25 cent By abonnement speciale
prys. Kleine advertenties van 1 -5 regeis
50 cent, iedere regel mter 10 cent (max. 10
-egels). Derde plaatsing gratis. Vooruitbetaling.
Uitgave: Urnwï.VAb OMtübOL jr.,Bureaux
Walstr. 58-60, e» 10 (2 itjnen), 'Giro No. 66287.
Eigen kantoren te: Breskens, Dorpsstraat,Tel.21;
Oost en West Souburg. Kanaalstraat 45, Tel. 35
HEBBEN ALLE GEMEENTEN EEN
UITBREIDINGSPLAN NOODIG
In een vriendelijk Drentsch dorp kwa
men onlangs wijze mannen tot het inzicht
dat de gemeente goed zou doen met zich
een behoorlijk uitbreidingsplan ts laten
aanmeten door een bekwaam architect, die
zich als „stedebouwkundige" dit on
juiste woord in zijn ruimste beteekeni*- ge
nomen had gespecialiseerd. Er werd
overleg gepleegd met een bekwaam des
kundige en de raad voteerde een bedrag
van verscheidene honderden guldens voor
de kosten der voorbereiding. Zoo'n uitbrei
dingsplan was noodig. Een nieuwe moderne
weS voor snelverkeer verbindt het dorp
met de meest nabijgelegen stad enaan
het andere einde van dien weg had men
kans gezien om in enkele jaren zoowe1
het aesthetisch aspect als de verkeerssi
tuatie hopeloos te verprutsen door de toe
lating van een leelyke, eentonige en ge
vaarlijke lintbebouwing. Deze naderde de
grens van het dorp en terecht wilde het
gemeentebestuur het kwaad vóór zijn. De
raad „voelde er veel voor". De eigenaren
van de gronden iangs den nieuwen weg zijn
groote ontginners, die meerendeels elders
wonen en „dus" was het geen bezwaar,
dat dezen heeren de pin op den neus werd
gezet.
Het uitbreidingsplan werd in voorberei
ding genomen en het kwam gereed. Maar
toen rezen de bezwaren. Natuurlijk kon het
zich niet bepalen tot de bebouwing langs
dien eenen nieuwen weg. Het stelde een lo
gische bouworde voor ds heele gemeente,
althans voor groote deelen, waarbij met
groote zorg was gewaakt, dat de prachtige
landschappen, welke ter plaatse zijn te be
wonderen, tegen willekeur werden be
schermd. Maar ja, die had een
stukje grond hier en zou daar niet mogen
bouwen Een ander bezat een perceeltje
déér en mocht er slechts één woning doen
neerzetten Een derde voorzag, dat vader
eens het boerenbedrijf aan hem zou over
doen en zich dan een aardig burgerhuisje
naast de hofstede wilde doen inrichten,
zou hij dat niet mogen Zou men geen
baas meer zijn op eigen grond? Om kort
te gaan hst uitbreidingsplan verwierf
niet één stem!
In een aangrenzende gemeente is men
eveneens aan een uitbreidingsplan bszig
het ontwerp, dat radicale maar logische
reconstructies inhield, vindt by het publiek
over het algemeen een gunstig onthaal.
Het dorp heeft zich in den loop van jaren
ontwikkeld door vestiging langs twee kana
len met het gevolg, dat een langgerekte
bouw werd verkregen, ds afstand naar
kerk, school, dokter, gemeentehuis enz.
voor velen groot is, de straatverlichting op
vele plaatsen onvolkomen is en toch duur
en allerlei economische en hygiënische
voorzieningen gas, water electriciteit,
rioieering, reiniging, politietoezicht, aanleg
van behoorlijke straten en wegen voor
groote deelen der bebouwde gemeente
vrome wenschen moeten blijven.
Daarom zijn thans dsmpingsplannen ge
maakt en een plan voor omlegging van een
kanaalgedeelte en is een stratenplan ge
projecteerd voor meerdere komvorming.
Het is de bedoeling, dat de constructi-s-
wijziging ach slechts zeer geleidelijk, over
tientallen jaren verdeeld, zal voltrekken.
Maar er is in die gemeente óók een op
positie-beweging. De dingen moeten b!y-
ven, zoo is een d-sr uitingen, zooals ze
historisch zijn gegroeid. Respect voor het
Verleden Eigenaardig als een uitbrei
dingsplan een schoon landschap poogt te
sparen door er burger-bebouwing tegen te
gaan, dan voelt men op al die dorpen niets
voor behoud van wat er inderdaad histo
risch is gegroeid en aan schoonheid ge
wonnen dan meent men, dat de grond
eigenaar zijn rechten heeft en dient te be
houden om ze willekeurig te gebruiken
(dus te misbruiken) tot schade van de
rechten van het volk in bet algemeen op
datgene, wat de natuur der menschheid
schonk. Maar wil de overheid een door
menschen geschapen wanorde (ondoelma
tige en de schoonheid schadende bebou
wing) gaan corrigeeren, dan ontwaakt in
eens de liefde voor het historisch (wan-
staitig) gegroeide.
Het algemeen belang eisebt, dat wij be
schermen, wat door de ontwikkeling der
dingen werd gewonnen, maar dat wij in
grijpen om een bepaalde ontwikkeling (óók
m de natuur te corrigeeren, wanneer dat
voor het algemeen welzyn noodig is. Als
w(j het historisch gegroeide altijd hadden
ontzien, dan zouden de Nederlanden niet
hebben bestaan, want ons gebied is ver
overd. op wat de elementen hadden gescha
pen.
De woningwet bepaalt, dat alle gemeenten
van meer dan 10.000 inwoners een uitbrer-
mgsplan moeten hebben, maar het zou
•-• vooral gelet op de ontwikkeling van het
uidige verkeer en van wat de toekomst
ai versischen van nalatigheid getuigen
i esturen is vooruitzien als ook kleinere
5 meenten zich deze zaak niet eigener be-
®|mg gingen aantrekken,
wanneer men een wooncentrum zich laat
vormen en uitbreiden naar het toeval, dus
zooals dat het beste uitkomt voor de
grondbezitters, dan groeit de wanorde, wel
ke vele maatschappelijke voorzienigen,
eerder genoemd, onmogelijk óf duur maakt,
landsohapsschoon vernietigt en het verkeer
onveilig maakt Latere reconstructies zijn
altijd kostbaar, vergen zeer veel tijd en
tasten de beschikkingsrechten sterker aan
dan noodig zou zijn geweest bij tijdige o-
d-ening.
Het bouwen van wooncentra naar een
vooraf .astgesteld plan is geenszins iets
nieuws. In de steden van ons land werd
het al toegepast in de tweede helft van de
18e eeuw men begon toen stratenplannen
ontwerpen. Geleidelijk zijn uit die stra
tenplannen de uitbreidingsplannen gegroeid.
De woningwet heeft deze plannen gesanc-
tionneerd en ze voor bepaalde categorieën
van gemeenten voorgeschreven. De wet
gever is op dat punt steeds verder gegaan
en de noodzaak van onderlingen samen
hang der plannen werd erkend door een
artikel (44) in de wijziging van de woning
wet, in 1921 tot stand gekomen. In 1938
heeft de regeering een nieuwe wijziging in
het vooruitzicht gesteld, welke een te-
lijken grondslag belooft te schepper. ->or
een „nationaal olan".
Om op de noodzaak van een uitbreidings
plan voor klein© gemeenten terug te ko
men men bedenke, dat een doelmatige
komvorming in onzen tijd vgel meer nocdig
is dan vroeger, omdat de voortschrijding
der techniek (gas, electriciteit, waterlei
ding, radiocentrale, telefoon) de mensch
heid veel meer gemakken biedt dan vroe
ger, gemakken, welke ons echter slechts
dan op economische wyze kunnen worden
beschikbaar gesteld, als de bebouwing der
gemeente doelmatig is. Wij stellen tegen
woordig ook hoogere culturele eischen
(scholen, cursussen, vergaderingen) dan
vroeger de afstanden moeten dus worden
beperkt Onze hygiënische 'nzichten hebben
zich verscherpt (geneeskundige dienst, rio
ieering, reiniging). En er reeft zich een
snelverkeer ontwikkeld, dat >mwille van de
veiligheid der bewoners moet kunnen be
schikken over goede breede wegen met on
belemmerd uitzicht. Tenslotte: onze aesthe-
tische gevoelens hebben zich verdiept en er
is een beschermende hand noodig om de
kleine brokken natuurschoon te bescher
men, welke door de woonbehoeften, de
eischen der industrie, van het verkeer en
van de voedselvoorziening, maar vooral
door de willekeur, waarmee vele grond
eigenaren het beschikkingsrecht toepassen,
worden bedreigd.
Men neme daarom overal, waar zulks
nog niet gebeurde, de voorbereiding van
een uitbreidingsplan ter hand en houda
daarby zooveel mogelijk rekening met de
particuliere belangen, echter zonder het
algemeen befeng aan dioze op ts
offeren. M.
Militaire Fransche kringen heb
ben gisteren, volgens Reuter, de
waarschuwing doen hooren, dat
een Duitsche aanval op groote
schaa! verwacht kan worden over
een tot anderhalve maand. De
huidige onbeweeglijke toestand
der troepen aan het westelijke
front, zoo zei men, moet niet be
schouwd worden als een teeken
dat een dergelijke situatie waar
schijnlijk onbeperkt zou voort
duren.
Woensdagsochtend hebben drie Duitsche
bombardementstoestellen boven de Shet-
landeilanden gevlogen. Gedurende 31 mi
nuten was er luchtalarm. Britsche vlieg
tuigen stegen op.
Een ooggetuige heeft verklaard, dat een
der vliegtuigen een duikvlucht in de rich
ting van een in de have^ liggend schip
maakte. Het kwam echter niet tot een
aanyal. De Britsche vliegtuigen hebben
geen. contact met den vijand gehad.
Deze aanvat was de dertiende sedert het
uitbreken van den corlog. Deze aanval
richtte even weinig schade aan ais de
voorgaande.
Naar Havas verneemt hebben de vlieg
tuigen vier bommen laten vallen op een
weinig bevolkt gebied, waar geen militaire
objecten liggen, twee andere bommen moe
ten zijn neergekomen op plaatsen, welke
men nog niet gevonden heeft. Men ver
onderstelt, dat de vijand zijn toestellen
wilde verlichten en daarom de bommen
omlaag heeft geworpen.
BRANDSTOFBIJSLAG
VERHOOGD TOT 1.70.
"vegens het lange aanhouden van
ie strenge vorst, heeft de Minister
van Sociale Zaken besloten goed te
seuren, dat voor hen, die in de
steunregeling zyn opgenomen, vooi
leze week de brandstofbijslag wordt
verhoofd van 1.30 tot 1.70.
OPVARENDEN DOOR ANDER
NOORSCH SCHIP GERED.
Vannacht is op ongeveer 36 mijl noord
west van IJmuiden Noorsche stoom
schip „Biarritz" op ee mijn geloopen.
He schip was met het Noorsche stoom
schip „Borgholm" van Antwerpen naav
Oslo vertrokken. Gisteravond om 5 uur
was de „Biarritz" Vlissingen gepasseerd.
F-» .Borgholm" heeft de geiedden, onder
wie zich gewonden bevinden, overgenomen
en op weg naar IJmuiden. Het schip
heeft echter eerst het daglich'- afgewacht,
alvorens te vertrekken om be zien of er
nog drenkelingen gered konden worden.
Met de geredden en gewonden werd het
schip vanmiddag in Umuiden verwacht
Het Noorsche stoomschip „Biarritz" meet
bruto 1752 ton en behoorde aari' de reedery
Fred. Olsen en Co. te Oslo. Het werd in
1922 gebouwd.
De „Borgholm" te IJmuiden aange
komen met twintig opvarenden van
de „Biarritz" daarvan drie zyn over
leden.
Nader wordt gemeld dat de „Borgholm"
vanmiddag om een uur Xe IJmuiden is bin-
nengeloopen.
Het bleek, dat he' schip 20 opvarenden
van het stoomschip „Biarritz" aan boord
had genomen. Hiervan waren inmiddels 3
personen overleden.
Nog 40 vermisten.
Naar ons wordt medegedeeld, moeten
zich vermoedelijk ongeveer 60 personen
aan boord hebben bevonden, van wie 25
passagiers.
Strijd ten Noorden van
Ladogameer duurt voort.
Britsche schepen vermist.
De Britsche stoomtreiler „Newhaven",
die een week over tijd is, is waarschijnlijk
op een mijn geloopen, zonder eenig spoor
achter te laten.
De familie van de 9 leden der bemanning
van het Britsche stoomschip „Parkhill"
(600 ton) is ervan in kennis gesteld, dat
het schip, naar aangenomen wordt, met
man en muis verloren is gegaan.
DE „DEUTSCHLAND" IN HET
VADERLAND TERUGGEKEERD.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend
In het westen geen gebeurtenissen van
be teekenis.
Het luchtwapen heeft controle vluchten
ondernomen aan het Westelijk front en
verkenningsvluchten tegen Groot-Brittan-
nië.
Het pantserschip „Deutschland" dat
sinds het uitbreken van den oorlog in de
wateren van den Atlantischen Oceaan han
delsoorlog beeft gevoerd, is onlangs in het
vaderland teruggekeerd.'
De „Deutschland" wordt de
„Luetzow".
Hitier heeft bevel gegeven het pantser-
schip „Deutschland" voortaan den naam
te geven van „Luetzow", daar de naam
„Deutschland" voor een grooter schip be
stemd is. De oorspronkelijke „Luetzow"
gedoopte zware kruiser zal eveneens een
anderen naam krygen.
BELGISCH SCHEP „MEUSE"
VERMOEDELIJK VERGAAN.
Vier opvarenden op een vlot doodgevonden.
Officieel wordt uit Oostende vernomen,
dat aan den oever van de Theems bij
Gravesend een vlot is gevonden, dat heeft
behoord aan het Belgische schip „Meuse",
dat sedert enkele dagen werd vermist. Op
het vlot lag het stoffelijk overschot van
vier opvarenden van de „Meuse", waar
onder dat van den kapitein Van Dijck.
De zeelieden zijn niet omgekomen van
honger of dorst, want op het vlot waren
nog levensmiddelen. Men veronderstelt, dat
de schipbreukelingen tengevolge van koude
om het leven zyn gekomen.
Vermoedelijk is het schip met de geheele
bemanning verloren. Er bevonden zich 12
personen aan boord.
Veertien leden der bemanning van bet
Noorsche stoomschip „Miranda" (1328 ton)
worden volgens een mededeeling der ree-
derij vermist. Drie anderen zijn gered en
naar Kirkwall op de Orkaden-eilanden ge
bracht.
DE FINNEN HOUDEN DAPPER STAND
Terwyl de felle strijd voortduurt ten
noorden van het Ladogameer, waar de
Russen pogingen in het werk stellen om
den Finschen flank heen te trekken, wordt
het, volgens Reuter" steeds duidelijker, dat
het Sovjet-Russische opperbevel veel op
het spel zet bij dit offensief. De stryd
wordt geconcentreerd langs den eenigen
spoorweg in het district, waarvan een deel
in Finsche handen en een deel in Russisch
bezit is. Het terrein waarover de Russen
trachten op te rukken, is verschrikkelijk
moeilijk, het bestaat grootendeels uit wou
den en moerassen. Er is slechts één hoofd
weg in het geheele district Wanneer de
Russen dien in hun bezit hadden, zouden zij
kunnen oprukken naar het hart van Fin
land. Tot dusverre echter hebben de Finnen
hun stellingen weten te handhaven.
In bet Finsche legerbericht, dat een
overzicht van den toestand tot 24 Januari
des middags geeft, word o.m. medegedeeld
dat de vijand op ds Karelische landengte
gesteund door artillerie, tusschen Summa
en Muolajaervi een aanval heeft onderno-
ro*" die werd afgeslagen.
~<len vijandelijke poging, over het ijs by
Muolajaervi aan te vallen, werd eveneens
verydeld. Ten noordoosten van het Lado
gameer heeft de hevige stryd den geheelen
dag voortgeduurd.
Alle aanvallen werden afgeslagen. De
vijand leed zware verliezen.
In de lucht heeft de vyand gisteren in
Noord-Finland het district Nurmes en
eenige andere plaat&_n gebombardeerd. Ook
ditmaal hadden de Russische vliegers het
op de ziekenhuizen gemunt.
Men heeft tot dusver onder de burger
bevolking en het verplegend personeel 21
dooden en een twintigtal gewonden geteld.
In de andere deelen van Finland beperk
te actie der Russische luchtmacht. De Fin
sche luchtmacht heeft geslaagde verken
ning©- en bombardementsvluchten onder
nomen.
Russen bestoken schepen.
Een speciale correspondent van Havas
meldt dat Russische vliegtuigen in de wa
teren van de Aalandeilanden een Finsch
schip hebben gebombardeerd. De 17 leden
der bemanning verlieten het schip in de
reddingbooten. De Russische vliegtuigen
bleven echter ook de x>oten bombardeeren.
Ook in de omgeving van Sottunga is een
Finsch schip gebombardeerd, terwijl een
schip van onbekende nationaliteit even
eens het voorwerp is geworden van Rus
sische bombardementen in het gebied dei
Aalnadeinlanden. Dit laatste schip werd
niet getroffen en heeft zijn reis voortgezet.
In Houskari is een schip beschadigd door
mitrailleurvuur van verscheidene Russische
vliegtuigen. In Kuhmo werden 18 personen
ernstig en 12 licht gewond.
Uit Zweedsche bron verneemt men, dat
bet 1832 ton metende Finsche schip „No-
tung" in de Botnische Golf is gezonken.
De Finsche informatiedienst meldt, dat
een Duitsch schip, dat bij de Alands-èilan-
den was gestrand, door twee zeer laag-
vliegende Russische vliegtuigen gebom
bardeerd is. Het schip werd niet getroffen.
Stalin naar het Finsche front
Uit Moskou wordt gemeld, dat volgens
inlichtingen uit diplomatieke kringen,
Stalin het voornemen heeft zich eerlang
naar het Finsche front te begeven om een
bezoek te brengen aan de troepen.
In Helsingfors wordtg emeld, dat van de
24 Sovjet-vliegtuigen, welke de laatste
drie dagen van verschillende bases in Est
land zyn opgestegen om verscheidene
plaattsen in Finland te bombardeeren,
slechts drie zijn teruggekeerd. Alle overige
toestellen zouden zyn neergehaald.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
AANGESLOTEN BIJ HET.BUREAU VOOR P U BL I C I TE ITSWAARDE. INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE SglIKLflNDSCHH DAGBLAD PER S','
Bestemmingsplan van den
Nederlandschen bodem.
va
lag
Spoorwegongeval bij Weert eischt een
doode. (Gemengd nieuws)
Fransche militaire kringen verwachten
een grooten Dnitschen aanval over één
tot anderhalve maand.
(Pag. 1, eerste blad),
Joego-Slavisch oorlogsschip op rif ge
loopen en vergaan.
(Pag. 1, eerste blad);
De Eerste Kamer spreekt afkeuring uit
over de rede van minister Churchill.
(Binnenland),
Japan uit scherpe taal tegen Engeland.
(Pag. 2, eerste, blad)
ZIE VERDEK KVENTUEEIj
LAATvSTE BERICHTEN
VREES OVER HET LOT VAN DE
130 OPVARENDEN.
De Joego-Slavische torpedojager
„Loebliana" is Woensdagmiddag na op
een zich onder water bevindend rif te
zyn gestooten, in de Adriatische Zee
haven Sibenik gezonken. Er zouden
talrijke slachtoffers te betreuren zijn.
De ramp geschiedde toen het schip met
twee .andere torpedojagers, de „Belgrado"
en de „Zagreb", manoeuvreerde o,m de ha
ven binnen te komen. De autoriteiten heb
ben terstond een onderzoek ingesteld en d©
haven door de politie laten afzetten.
Nader wordt gemeld, dat de storm, die
Woensdag aan de Joego-Slavische Adria
tische Zeekust woedde, sterke stroomingen
aan den haveningang tengevolge had en
het manoeuvreeren zeer bemoeilijkte. De
„Loebliana" slaagde erin, de haven bin
nen te komen, doch door den stroom werd
de oorlogsbodem op een rif gedreven.
Terstond stroomde het water de machi
nekamer binnen. Het schip zonk vrijwel on
middellijk. Toen de ramp zich afspeelde had
de „Loebiana" 130 man aan boord. De
torpedojagers „Belgrado" en „Zagreb"
snelden direct te hulp, doch toen zij ter
plaatse waren, was de „Loebliana" reeds
onder water verdwenen. Daardoor heeft
men ook het aantal slachtoffers nog niet
kunnen vaststellen.
De „Loebliana" was in Joego-Slavië ge
bouwd en in 1938 te Split te water gela
ten. Het was een der vier torpedojagers
der Joego-Slavische marine.
Kapitein Achlin, de commandant van de
„Loebliana", die gered kon worden, is in
verband met het onderzoek ip verzekerde
bewaring gesteld.
Een wel zeldzame huwelyksstoet trok door Noordwyk. Deze stoet werd dit-
.maal niet gevormd door auto's of rjjtuigen, maar door arresleden. Onder
enorme belangstelling arriveert het bruidspaar, zittend in hun feestelijk ver
sierde slede, aan de kerk waar het huwelijk werd Ingezegend»
