VJissingsclie Courant
Breskensche Courant
EERSTE BLAD
Dagblad voor Zeeland, waarin opgenomen de
77ste JAARGANG
NUMMER 192
WOENSDAG 16 AUGUSTUS 1939
Abonnementsprijs: 17 ct. per week of J 2.20 pei
kwartaal. Franco per post 2.50. Afzonderlijke
nummers 5 ct. Voor het buitenland neme men een
abonnement op het postkantoor zijner gemeente.
Advertentieprijs: Van 15 regels 125, Iedere
regel meer 25 cent. Bij abonnement speciale
prijs. Kleine advertenties van 15 regels
50 cent, iedere regel meer 10 cent (max. 10
regels). Derde plaatsing gratis. Vooruitbetaling.
Ditgave: Firma F. VAN DE VELDE Jr., Bureaux
Walstr. 58-60, TeL 10 (2 lijnen), Giro No.66287.
Eigen kantoren te:Breskens, Dorpsstraat,Tel.21;
Oost- en West-Souburg, Kanaalstraat 45, TeL 35
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
SPANJE EISCHT GIBRALTAR TERUG.
Herdenking der overgave aanleiding tot felle persartikelen.
Engeland stelt zijn modernste geschut op.
«V_
„Een onrecht wordt ook daardoor nog
niet tot recht, dat het op een ouderdom
van meer dan 200 jaren kan terugzien".
Deze woorden kon men in de laatste dagen
in allerlei variaties en met meer of minder
grocte scherpte neergeschreven in welhaast
alle Spaansche bladen lezen. Nog nooit
heeft Spanje met een dergelijke verbitte
ring een feit herdacht, dat anders in het
algemeen onbemerkt voorbijgaatdeze
maand is het 235 jaren, geleden, dat de
Engelschen Gibraltar innamen.
Indertijd, in Augustus 1704, op een
oogenblik van Spaansche versplintering en
zwakte, voortvloeiende uit den successie
oorlog, zag Engeland een wensch in ver
vulling gaan, die reeds vyftig jaren vroe
ger door Oliver Cromwell als volgt was
geformuleerd„Gibraltar moet veroverd
worden, want, eenmaal in onze handen, zal
liet onzen handel begunstigen en bovendien
een zeer nuttige verzwakking van Spanje
bet.eekenen". Met bewonderenswaardige
vasthoudendheid wachtte Engeland op het
geschikte oogenblik om de rotsen, die als
onoverwinnelijk golden, aan zich te bren
gen. Een aanval op Gibraltar kan, ten
gevolge van zijn geografische ligging,
slechts van de zeezijde uit plaatsvinden.
Slechts een smalle landtong zonder dek
kingsmogelijkheden verbindt de rotsen met
het vasteland. Een aanval over deze land
tong zou gesmoord worden in het afweer-
vuur van de in de rotsen ingebouwde bat
terijen. Engeland zag dus in, dat, wanneer
het eenmaal Gibraltar bezat, een herove
ring volgens menschelijke berekening uit
gesloten zou zijn, daar de Engelsche oor
logsvloot natuurlijk iederen aanval van de
zeezijde uit zou kunnen verhinderen.
Hoe Gibraltar veroverd werd.
Op 1 Augustus 1704 verzamelde zich de
verbonden Engelsch-Bcdlandsche oorlogs
vloot onder het bevel van admiraal Rocke
voor Gibraltar en zette daar een expeditie
corps van ongeveer 1800 man, geleid door
den landgraaf George van Hessen, aan
land. De Spaansche bezetting bestond
daar er immers niemand aan een aanval
gedacht had uit nauwelijks tachtig man,
die van volkomen verouderde wapens wa
ren voorzien. Onder het voorwendsel, in
opdracht van den troonpretendent Karei
m te handelen, eischten de Britten de
overgave van de vesting. Dit ultimatum
werd door de Spanjaarden van de hand ge
wezen, hoewel de Spaansche bevelhebber
had moeten inzien, dat iedere mogelijkheid
tot tegenstand uitgesloten was. Daarop
begon op 3 Augustus een van de grootste
bombardementen, welke de toenmalige ma
rinegeschiedenis kende. Gedurende vijf uren
vuurden de 900 kanonnen, waarover de
vloot der bondgenooten beschikte, op de
Spaansche stellingen. Volgens de geschied
schrijvers van dien tijd moeten er onge
veer 20.000 schoten afgevuurd zijn. Dat was
voldoende om de zwakke Spaansche artil
lerie geheel buiten gevecht te stellen.
Eenige dagen Ir ter moesten de Spanjaar
den de rotsen voor immer verlaten. In
plaats van de Spaansche kleuren wappert
sindsdien de Union Jack aan den ingang
van de Middellandsche Zee.
Spanje kon niet vergeten.
Spanje heeft dit verlies nimmer kunnen
verkroppen. Meer nog dan in het mate-
rieele verlies (de contröle op den toegang
tot de Middellandsche Zee) zag het in het
feit, dat een vreemde mogendheid zich op
Spaansch gebied nestelde, een voortdurende
uitdaging. Het heeft dan ook niet aan
pogingen ontbroken, de rotsen terug te
veroveren. Maar wat Iconden de Spaansche
patriotten beginnen tegen de Britsche kust-
batterijen en de Britsche oorlogsschepen?
Want Engeland was niet zoo lichtzinnig
de verdediging van Gibraltar te verwaar-
loozen, zooals de Spanjaarden eens gedaan
hadden. Bij het verdrag van Utrecht moest
Spanje definitief van Gibraltar afstand
doen. Nooit echter ging het bewustzijn
verloren, dat hier een onrecht geschied
was, hetwelk vroeger of later goedgemaakt
zou moeten worden. Gedurende den wereld
oorlog kwam de kwestie Gibraltar opnieuw
ter sprake, maar het gelukte ook toen de
Spaansche regeering niet, verandering in
den bestaanden toestand te brengen.
Overigens kon reeds vóór den wereld
oorlog de bekende Spaansche geschied
schrijver en publicist, Canivet, schrijven
„Gibraltar is een voortdurende beleediging
van Spanje, welke wij verdiend hebben
wegens ons gebrek aan verantwoordings-
bewuste regeeringen. De herovering van
Gibraltar is een Spaansche eereschuld. Gi
braltar is een poort voor Engeland, zoo
lang Spanje zwak is het zal echter tot
een zwak punt van het Britsche imperium
worden en daarmede zijn bestaansrecht
verliezen, zoodra Spanje zijn kracht her
wint".
Een programmapunt der Phalange.
Het is begrijpelijk, dat de felle nationa
listen, die thans in Spanje de leiding heb
ben, met nog meer verbittering naar de
Spaansche zuidpunt kijken dan de voor
vaderen. Daar komt nog bij, dat de Pha
lange reeds voor den burgeroorlog de
terugwinning van Gibraltar" op haar pro
gramma had staan, indertijd, in het ver
boden orgaan van de Phalange „Baz", kon
een jong phalangist, Marquerie, die op het
oogenblik in de Spaansche pers een groote
rod speelt, woorden schrijven als „Spanje
grenst in het Zuiden aan een nationale
schande". En op het oogenblik, nu de Pha
lange de macht in den staat gekregen
heeft, stelt zij haar eischen nog scherper.
Zoo schrijft het orgaan „Levante" o.a.
„Een oorlog en een revolutie worden niet
uitsluitend gevoerd, opdat men hcogere
loonen, betere woningen, beter voedsel of
andere materieels voordeelen verkrijgt. Een
oorlog en een revolutie zooals de onze
vinden plaats om den Spanjaarden de
mythe van het vaderland en het imperium
terug te geven. Wij denken thans aan
Augustus 1704 met absolute rust. Wij we
ten, wie wij zijn en wij weten, wat wij
willen. Wij zien de rotsen van Gibraltar
duidelijk en zonder sentimentaliteit. Onder
leiding van den caudillo gedenkt Spanje op
het oogenblik Gibraltar en de landen, die
ons geestelijk imperium vormen. Met de
rustige zekerheid, welke een gevolg is van
de soldateske gehoorzaamheid, weten wij,
dat onze generatie ons imperiale vaderland
zal bevrijden. Het probleem Gibraltar zal
ophouden voor Spanje een probleem te zijn".
Is Gibraltar verzwakt?
Men herinnert zich in dit verband gaarne
de woorden van Canivet, dat „Gibraltar
voor Engeland een zwak punt wordt, zoo
dra daar een sterk Spanje achter staat".
Men meent, dat reeds op het oogenblik
de waarde van Gibraltar voor Engeland
lager moet worden geschat dan vroeger.
Wel beheerscht Gibraltar den ingang van
de Middellandsche Zee, maar aan de over
zijde ligt het Spaansche Geuta, welks bat
terijen eveneens de zeestraat bestrijken.
Italië en Spanje zgn vastbesloten, aldus
kan men hier in de bladen lezen, een
Britsche hegemonie in de Middellandsche
Zee niet te dulden. Vroeger of later moet
ook deze zijde van het Middellandsche
Zee-vraagstuk ter sprake komen.
Engeland denkt er intusschen niet over,
dit steunpunt op te geven. Op het oogen
blik, dat Franco's overwinning vaststond,
ging men over tot den aanleg van nieuwe
verdedigingswerken, die alle vroegere ver
sterkingen in de schaduw stellen. Het
modernste geschut staat hier opgesteld.
In onderaardsche opslagplaatsen liggen
voorraden opgestapeld, die de stad en de
Britsche vloot een jaar lang van proviand
en munitie kunnen voorzien. De Britsche
gouverneur en de Fransche resident-gene
raal van Marokko houden voortdurend
contact met elkaar. Steeds opnieuw houdt
men manoeuvres.
Nog wijst niets er op, dat men aan
Spaansche zijde werkelijk aan een mili
taire herovering der rotsen denkt. Maar
instinctmatig voelt Engeland, dat met een
sterk Spanje in den rug Gibraltar bedreigd
is. En derhalve wenscht het zich tegen
alle mogelijkheden te verzekeren.
EEN GELUKKIG DRIETAL.
Wie zelf fotografeert, komt in den
regel niet dikwijls op een plaatje. De
huiselijke opnamen van het Prinselijk
gezin missen dan ook meestal de beelte
nis van Prins Bernhard. En daarom
heeft H. M. de Koningin met boven
staande opname bewezen dat ook Zij
een foto-toestel weet te hanteeren. H. M.
vereeuwigde een gelukkigen vader met
een nieuwsgierig dochtertje aan de wieg
van Prinses Irene. Een aardig familie
tafereeltje.
Tóch een vreedzame regeling van de
kwestie-Danzig
Chodacki en Greiser zouden vandaag besprekingen voeren.
m
Greiser.
Dinsdagmiddag heeft Burckliardt, de
hooge commissaris van den Volkenbond
in Danzig, die pas teruggekeerd is uit
Berchtesgaden, den vertegenwoordigers
van de buitenlandsche pers de volgende
op schrift gestelde verklaring overhan
digd
„Ik ben niet te Genève geweest en
heb geen enkel onderhoud gehad met
den secretaris-generaal van den Vol
kenbond. Ik ben ook niet voornemens
mij naar Londen te begeven. Ik ben
slechts voor een kort verblijf in
Duitschland geweest en heb in den loop
daarvan gelegenheid gehad m\j in het
kort te onderhouden over binnenland-
sche aangelegenheden, Danzig betref
fende."
Burckhardt bepaalde zich er toe in
zyn antwoord op zekere hem door de
journalisten gestelde vragen met be
trekking tot de resultaten van zyn reis
naar Duitschland te verklaren, dat hij
de hoop op een vreedzame oplossing
van het vraagstuk Danzig niet had op
gegeven en dat het niet was uitgeslo
ten, dat Marjan Chodacki, de commis
saris-generaal van Polen in Danzig,
en Arthur Greiser, de president van den
senaat van Danzig, misschien vandaag
him eerste onderhoud zouden hebben
over zekere kwesties betreffende de
vrije stad.
Het Poolsche telegraaf-agentschap is ge
machtigd het door een der groote Ameri-
kaansche persagentschappen verspreide be
richt, volgens hetwelk de hooge commis
saris van den Volkenbond in Danzig,
te Berchtesgaden een plan zou hebben voor
gelegd tot oplossing van het vraagstuk
Danzig, welk plan afkomstig zou zijn van
den Poolschen Minister van Buitenlandsche
Zaken, ten stelligste tegen te spreken. Dit
bericht komt in geen enkel opzicht overeen
met de werkelijkheid.
In Fransche diplomatieke kringen wordt
bevestigd, dat Burckhardt, op eigen initia
tief na uitnoodiging door de Duitsche auto
riteiten, naar Berchtesgaden is gegaan.
De Britsche regeering heeft het rapport
van Burckhardt ter kennis van de Fransche
regeering gebracht.
In diplomatieke kringen te Parijs wordt
Chodacki.
de grootste geheimhouding in acht genomen
ten aanzien van dit rapport, dat door de
ministeries van buitenlandsche zaken ern
stig wordt bestudeerd. Het schijnt evenwel,
dat het rapport geen enkel voorstel van
Duitschland tot regeling van het vraagstuk
van Danzig behelst.
Een kalmte ingetreden.
De toestand in Danzig schijnt, van Ber
lijn uit bezien, plotseling gekalmeerd te
zijn. Gisteren is de stroom commentaar in
de pers abrupt afgebroken. Het bezoek van
Burckhardt aan Berchtesgaden was volgens
Reuter nog niet in de bladen vermeld.
Officieele kringen blijven nog steeds een
volkomen geheimhouding in acht nemen en
zij ontmoedigen alle geruchten over vre
desplannen.
Het is moeilijk te beoordeelen of Duitsch
land de overige wereld optimistisch of pes
simistisch gestemd wenscht.
Het verluidt, dat de groote manoeuvres
der Duitsche gemechaniseerde eenheden
Vrijdagochtend definitief zullen beginnen,
na de voorbereidingen in de laatste tien
dagen.
Het bezoek van Burckhardt nan
Hitier.
Bij de onverwacht geheim gehouden ont
moeting tusschen Hitier en den hoogen
commissaris van den Volkenbond te Dan
zig, prof. Burckhardt, schijnt, althans vol
gens een artikel van den diplomatieken
redacteur van de „Times", Hitier het
meest gepraat te hebben, en niet minder
krachtig dan tevoren zijn meeningen over
Danzig, Poien en zelfs over andere kwes
ties, te hebben weergegeven.
Burckhardt kreeg weinig kans zijn
eigen meening te geven, hoewel hij als di
plomaat, die het nauwste contact met beide
partijen onderhoudt wellicht zelf een schi-an-
dere opvatting heeft, hoe een vreedzame
oplossing gevonden kan worden.
Ook volgens de „News Chronicle" zal
vandaag in Danzig tusschen de woordvoer
ders van Polen en Danzig en prof. Burck
hardt een rondetafel-conferentie gehouden
worden, als gevolg van Burckhardt's be
zoek aan Hitier. De algemeene indruk is,
zoo vervolgt het blad, dat de toestand in
wezen niet veel vei-anderd is, behalve, dat
thans de Polen en de nazis van Danzig aan
de conferentietafel komen, en dat betee-
kent een winstpunt.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
^ebeurfeiiasscn
ura
n «I
en dog
Vandaag zouden onderhandelingen
over Danzig worden gevoerd.
(Pag. 1, eerste blad).
Spanje eischt Gibraltar terug.
(Hoofdartikel);
Vliegtuig van de British Airways in
Denemarken verongelukt er zijn 5
slachtoffers. (Luchtvaart)
Het aantal aanslagen in Palestina
neemt weer toe. (Buitenland),
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN
De doopplechtigheid van
Prinses Irene.
Zoo mogelijk in September in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam.
Het ligt in het voornemen van
H.H. K.K. H.H. Prinses Juliana en
Prins Bernhard, dat de doopplech
tigheid van Prinses Irene zoo mo
gelijk in de maand September in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam zal
plaats hebben.
Groote openbare werken in het
protectoraat
Koortsachtig wordt gewerkt aan wegen
naarPolen en de voormalige
Karpathischc Oekraine.
In Bohemen, Moravië en Slowakije wordt
op het oogenblik hard gewerkt aan het aan
leggen en verbeteren van wegen. De auto
riteiten hebben maatregelen genomen om
den omvang van deze werken geheim te
houden, doch van geloofwaardige particu
liere zijde wordt vernomen dat de Duitsche
autoriteiten vele arbeiders, machines en
credieten hebben opgeëischt. Eerst moest
het werk einde September gereed zijn, doch
dit is thans vervroegd tot einde Augustus.
De Slowaaksche regeering is verzocht 25
millioen kronen ter beschikking te stellen.
De wegen richten zich naar de grenzen van
Polen en de voormalige Karpathische
Oekraine. Het werk wordt ononderbroken
voortgezet en naar verluidt werken op som
mige plaatsen Duitsche soldaten des nachts.
