VJisshtgsche Courant
Breskensche Courant
EERSTE BLAD
^SOUBURG;
Dagblad voor Zeeland, waarin opgenomen de
77ste JAARGANG NUMMER 142
MAANDAG 19 JUNI 1 939
Abonnementsprys: L'i et- per weeK ol 2.2U pei
KwartaaL Franco per post 2.50. Afzonderlijke
nummers 5 cL Voor het buitenland neme men een
abonnement op het postkantoor zijner gemeente.
Advertentieprijs: Van 15 regels J 1.25, iedere
regel meer 25 cent By abonnement speciale
prys. Kleine advertenties van 15 regels
50 cent. Iedere regel meer 10 cent (max. 10
regels) Derde plaatsing gratis. Vooruitbetaling
Uitgave: Firma F. VAN DE VELDE Jr., Bureaux
Walstr. 58-60. TeL 10 (2 lijnen). Giro No.66287
Eigen kantoren te: Breskens. Dorpsstraat, TeL21;
Oost- en West-Soubnrg, Kanaalstraat 45, TeL 85
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE. INGESTELD DOOR BE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
De ondergang van de „Phenix".
Plaats van de ramp thans
gevonden.
Ter hoogte van Camrent heeft men Za
terdag op het water een olievlek waarge
nomen, zoodat thans bekend is, waar de
„Phenix" gezonken is. De boot moet meer
dan 100 meter onder water liggen. Rondom
deze plaats kruisen voortdurend twee krui
sers en verscheidene andere marinevaartui
gen. Iedere poging tot redding van de be
manning of tot lichting van de duikboot
is echter onmogelijk, doordat zij zoo diep
ligt.
De commissie van onderzoek heeft geen
gemakkelijke taak. Men weet slechts, dat de
„Phenix" bij het duiken naar den bodem
gezonken is. Er zijn verschillende oorzaken,
die tot de ramp geleid kunnen hebben. Een
lanceerbuis kan niet goed gesloten geweest
zijn, doch dan heeft men de tusschen-
schotten kunnen laten zakken. Averij kan
de manoeuvreering verhinderd hebben, doch
er zijn dubbele stuurinrichtingen, waardoor
men in het algemeen weer boven kan ko
men. In de baai zijn geen gevaarlijke rotsen
of klippen waargenomen. In ieder geval
schijnt wel vast te staan, dat de duikboot
slechts tot 100 meter kon dalen. Het water
moet onmiddellijk zijn binnengedrongen,
hetgeen den doodstrijd der bemanning ver
kort heeft.
Het Fransche ministerie van marine deel
de Zaterdag mede „De ongerustheid over
de „Prenix" was helaas gerechtvaardigd. De
commandant der vlootstrij dkrachten in het
Verre Oosten, die ter plaatse is en de op
sporingen, waaraan wordt deelgenomen
door alle vloot- en luchtstrijdkrachten, leidt,
heeft het ministerie medegedeeld, dat de
„Phenix" als verloren moet worden be
schouwd. Niettemin wordt het zoeken voort
gezet".
Hitier heeft telegrafisch den president
van de Fransche republiek Lebrun zijn
deelneming betuigd met de ramp van de
„Phenix".
De Italiaansche ambassadeur te Parijs
heeft gisterochtend een bezoek gebracht
aan het ministerie van Buitenlandsche za
ken om de deelneming der Italiaansche re
geering met het verlies van de „Phenix"
over te brengen.
Admiraal Cavagnari, de Italiaansche on
derstaatssecretaris van marine, deed zulks
tegenover den Franschen marineattaché te
Rome namens zichzelf en namens de Ita
liaansche marine.
Stanhope heeft het Fransche ministerie
van marine een telegram doen toekomen,
waarin hij namens de Britsche marine
uiting geeft aan zijn deelneming by de ramp
van de „Phenix".
Duitschland eischt
Danzig op.
REDE VAN DR. GOEBBELS TE
DANZIG.
Zaterdagavond is dr. Goebbels, die het
slot van de „cultuurweek" zal bijwonen, te
Danzig aangekomen. Op het vliegveld werd
hy door eenige duizenden menschen be
groet. Na zijn aankomst op het vliegveld
van de vrye stad begaf dr. Goebbels zich
naar den stadsschouwburg, waar het ballet
van de Berlijnsche opera een uitvoering
gaf. Na afloop van de voorstelling heeft hij
het woord gericht tot het voor den schouw
burg opgestelde publiek.
Hij begon met de groeten van den Fiihrer
over te brengen. Vervolgens zei hij, dat de
Danzigers dezelfde taal spraken als de
Duitschers en stammen uit hetzelfde ras, zij
zijn door hetzelfde lot gebonden en derhal
ve moeten zij terugkeeren tot het rijk. Hun
verlangen hiernaar is groot en slechts een
wereld, waarin nijd, afgunst en wanbegrip
heerschen, kan willen pogen zich te verzet
ten tegen dezen drang.
Hierdoor is evenwel de stad een interna
tionaal probleem geworden. Zy heeft het
ongeluk aan de monding vgn de Weichsel
te liggen en volgens de mooie theorie van
Warschau hooren steden, welke liggen aan
riviermondingen steeds tot de landen, waar
door de rivieren stroomen. Volgens deze
theorie hoort ook Rotterdam tot Duitsch
land, want het ligt aan de monding van den
Rijn en de Rijn is een Duitsche rivier.
De Poolsche chauvinisten verklaren ver
der, dat zij de Duitschers in een veldslag
bij Berlijn in de pan willen hakken. Goeb
bels verklaarde hierover geen woorden vuil
te hoeven maken. Men neemt deze Poolsche
grootspraak te Berlijn niet ernstig.
Goebbels herinnerde vervolgens aan de
woorden van den Britschen minister van
buitenlandsche zaken, dat Londen verlang
de, dat het vraagstuk Danzig wordt gere
geld in vriendschappelijke onderhandelin
gen en stelde hiertegenover, dat Engeland
Polen een blanco volmacht heeft gegeven
en poogt Duitschland en Italië te omsinge
len. Men vergist zich evenwel, wanneer
men meent een onmachtig, burgerlijk en
zwak Duitschland voor zich te hebben. Het
nationaal-socialistische rijk is niet zwak en
onmachtig, doch beschikt op het oogenblik
over de sterkste weermacht ter wereld.
Vervolgens zei Goebbels „Gij Danzigers
wilt terug in het rijk, dit blijkt uit de
spontane begeestering, waarmede gij mij
als afgezant van den Führer hebt begroet.
Thans moet de verbondenheid van het bloed
spreken van het volk van Danzig met het
groot-Duitsche rijk en ook de vastberaden
heid om er moge van komen wat wil
de onverbreekbare trouw aan het gemeen
schappelijke vaderland te bewaren".
Goebbels zeide verder: „Weest overtuigd
dat ieder in Duitschland uw wenschen kent
en deelt en met dezelfde trouw naast u
staat, waarmede gij aan het rijk hangt.
Wat wij in Duitschland willen, is eveneens
duidelijk. De Führer heeft het in zijn jong
ste rede in den Rijksdag gezegd op een
wijze, welke niet voor misverstand vatbaar
is, toen hij verklaarde „Danzig is een
Duitsche stad en zij wil terug tot Duitsch
land". Dit moet de wereld begrepen hebben
en de wereld moet ook uit het verleden
hebben geleerd, dat de Führer geen holle
woorden gebruikt. Zij vergist zich op ge
vaarlijke wijze, wanneer zy meent dat hij
terugschrikt voor dreigementen of voor
pressie capituleert. Daarcm kunnen de
Danzigers rustig in de toekomst blikken.
Het nationaal-socialistische rijk staat aan
hun zijde.
Ik ben gekomen, om u te sterken in uw
vastberadenheid, en nu hebt gij mij ge
sterkt. Ik verlang van u, dat gij ook in de
toekomst moedig, dapper en oprecht blijft.
Duitschland is overal, waar Duitschers
staan en dus ook bij u".
Deze rede van Goebbels werd telkens
door luid gejuich onderbroken. Steeds weer
riepen de toehoorders „de Führer moet
naar Danzig komen", „wij willen terug in
het rijk", en „één volk, één rijk, één
Führer".
Zondag heeft Goebbels in een rede op
het jaarlijksche cultureele congres gewezen
op de' banden, die Danzig in cultureel op
zicht met het Duitsche rijk verbinden. Het
zou, aldus de Duitsche minister, dwaasheid
zijn, het zuiver Duitsche karakter van
Danzig te ontkennen.
VLISSINGEN
De economie van het Nederlandsche
vervoerapparaat
EEN BELANGWEKKENDE REDE VAN PROF. GOUDRIAAN.
Bom ontploft in café te Praag.
Zaterdagnacht is in het hoofdzakelijk
door Joden bezochte café „Riva" in de oude
stad van Praag een bom ontploft, waarbij
39 personen werden gewond, van wie 7
zware verwondingen bekwamen. De meeste
slachtoffers zijn Joden. Van twee der ern
stig gewonden moeten beide beenen geam
puteerd werden. Zij verkeeren in levensge
vaar. Het geheele interieur van het café
werd vernield. Vele gewonden renden naar
buiten en zakten op straat ineen.
Men gelooft, dat deze nieuwe aanslag
deel uitmaakt van de reeks, die in de af-
geloopen weken is gepleegd, en schryft
hem wederom toe aan de Tsjechische fas
cisten. De Tsjechische politie heeft van
nog geen enkelen dader een spoor gevon
den.
Engelsch blad somt vermoedelijke
eischen van Hitier op.
De diplomatieke redacteur van de „Sun
day Dispatch" maakt melding van te Lon
den ontvangen berichten uit goede bron,
volgens welke Hitier voornemens zou zijn,
voor het einde van dit jaar zes eischen te
stellen, welke op de volgende punten be
trekking hebben
1. Inlijving van Danzig bij Duitschland.
2. Engeland moet afzien van elk politiek
of economisch belang in midden-Europa en
op den Balkan, welk gebied „Lebensraum"
van Duitschland wordt.
3. Terugkeer van Gibraltar naar Spanje.
4. Wijziging van het statuut van Djiboeti
ten gunste van Italië.
5. Wijziging in het beheer over het Suez-
kanaaL
6. Bestudeering van de Duitsche kolo
niale eischen.
Om aan deze eischen kracht bij te zetten,
aldus het blad, zou Duitschland de volgen
de plannen hebben
1. Tenuitvoerlegging aan het einde der
maand Juli van een „permanente" semi-
mobüisatie.
2. Versterking van de Siegfriedlinie in
het Westen.
3. Concentratie van Duitsche troepen in
Oost-Moravië en Slowakije en verbetering
van de Duitsche versterkingswerken in
Slowakije.
4. Voltooiing van de verdedigingslinies
langs de Duitsch-Poolsche grens.
(Natuurlijk moeten wij de juistheid van
een en ander voor rekening van genoemd
Engelsch blad laten. Red. V.C.)
Zaterdagmiddag op de Wandelpier. Geen
gezellige drukte van badgasten die genie
ten van zon, lucht en een versnapering. De
pier was enkele uren voor het publiek ge
sloten en in plaats van ontspanning zoe
kende badgasten, betraden vele leden en
gasten van het Departement Middelburg
van de Nederlandsche Maatschappij voor
Nijverheid en Handel het gezellige pavil
joen.
Wij zagen er den Commissaris der Ko
ningin in Zeeland, de burgemeesters van
Vlissingen, Middelburg en Nieuw- en St.
Joosland, de wethouders Edelman en
Anker, den griffier der Staten van Zeeland,
den gemeentesecretaris van Middelburg,
mr. J. Bierens de Haan (den secretaris van
het hoofdbestuur der Maatschappy), den
directeur-hoofdingenieur van den Rijkswa
terstaat en den hoofdingenieur van den
Provincialen Waterstaat, den rechter-com-
missaris te Middelburg, de garnizoenscom
mandanten van Vlissingen en Middelburg
voorts tal van andere civiele en militaire
autoriteiten, leiders van groote bedrijven,
scheepvaart enz. (o.m. de directies van
„Schelde", haven, „Zeeland", Prov. Stoom-
bootdienst, bunkerstation, P.Z.E.M., etc
Kortom de kopstukken van het bedrijfs
leven in onze provincie waren Zaterdag
middag aanwezig, toen de heer W. Berde
nis van Berlekom een welkomstwoord
sprak en zich hierbij in het bijzonder richt
te tot den Commissaris der Koningin, de
burgemeesters van Vlissingen en Middel
burg, den secretaris van bet hoofdbestuur
en prof. Goudriaan.
Afscheid van den secretaris.
By deze gelegenheid heeft de voorzitter
er op gewezen, dat dit de laatste der tra-
ditioneele koffiemaaltijden is, die de secre
taris van het departement, jhr. F. Beelaerts
van Blokland heeft georganiseerd. Dat de
heer en mevrouw Beelaerts naar Utrecht
vertrekken wordt zeer betreurd zij heb
ben op cultureel gebied veel en goed werk
gedaan. Het Departement heeft daarom
besloten den scheidenden secretaris de
groote zilveren legpenning der Ned. Mij. v.
Nijverheid en Handel te schenken, welke
spr. vervolgens onder luid applaus over
handigde.
Jhr. Beelaerts van Blokland zei, eenvou
dig te hebben gedaan wat een secretaris
behoort te doen. Niettemin stelt hij dit
aandenken zeer op prijs en hij wees er nog
op, zijn werk niet zoo te kunnen hebben
gedaan, als de heer Berdenis geen voorzit
ter ware geweest.
De directeur der Nederlandsche
Spoorwegen aan het woord.
Na het nuttig''n van een eenvoudigen
koffie-maaltrjd, heeft prof. dr. ir. J.
Goudriaan vervolgens een bijzonder be
langwekkende causerie gehouden. Hij
heeft zich daarbij doen kennen als een ge
lukkige combinatie van zakenman en
theoreticus. Met wiskundige nauwkeurig
heid ontleedde hy enkele der problemen
die zijn bedrijf eigen zijn, om daar dan als
zakenman nuchtere conclusies uit te trek
ken. Het was een genot naar dezen uit
stekenden docent te luisteren.
Prof. Goudriaan begon met er op te
wijzen, dat het geheele Nederlandsche pu
bliek belang heeft bij zoo goedkoop mo
gelijke reistarieven en het geheele Neder
landsche bedrijfsleven heeft belang bij zoo
goedkoop mogelijke goederen tarieven. Een
en ander gecombineerd met de best moge
lijke servioe ten aanzien van snelheid,
veiligheid en bedrijfszekerheid. Hoe kan dit
doel het beste worden bereikt?
Elk tarief, aldus spr., is een groepeering
van bepaalde kostenelementen, verhoogd
met een zekere winstmarge of verlaagd
met een verliesmarge. Er zijn dus twre
principieel verschülende methoden om te
trachten het laagste tarief te bereiken. De
eene, die spr. wel eens heeft genoemd de
„domme" methode, bestaat in het zooveel
mogelijk opzweepen van de concurrentie.
En hierbij is z.i. het uiteindelijk resultaat
dat de kostprys relatief hoog blijft, op de
service wordt beknibbeld en het bedrijf
mc<ch aan den grooten kring van zijn afne
mers, noch aan den meer beperkten kring
van zijn geëmployeerden de voldoening kan
verschaffen, die beide groepen by een met
meer inzicht geleide ontwikkeling zouden
kunnen genieten.
De met intellect geleide ontwikkeling zal
in de eerste plaats gericht moeten zijn op 't
scheppen van de voorwaarden tot het ver
krijgen van een zoo laag mogelijken kost
prijs. Een lage kostprys plus een zekere
winstmarge is voor alle betrokkenen beter
dan hetzelfde tarief, verkregen door een
hoogen kostprijs, verminderd met een
flinke verliesmarge.
De beteekenis van monopolie-vorming.
In het vervoerbedrijf is de eerste en
voornaamste voorwaarde voor het verkrij
gen van den laagst mogelijken kostprijs
per eenheid de grootst mogelyke concen
tratie van de vervoersdichtheid. Een zekere
mate van monopolievorming per traject is
daardoor onmisbaar. Hetzelfde geldt trou
wens voor elk bedrijf, waarin de trans
portkosten een belangrijk percentage van
den kostprijs van het geleverde product
vormen. Voor post, telefoon, telegraaf,
gas-, water- en electriciteitsbedrrjven heeft
men bovenstaande stelling sedert lang als
juist erkend. Spr. herinnert zich nog uit
zijn jeugd den feilen strijd, welke te Am
sterdam gevoerd is tusschen het gemeen
telijk electriciteitsbedrijf en de particuliere
maatschappij Electra. Welk een verspilling
van kapitaal en energie Het eenige voor
deel is geweest, dat men in de oorlogsjaren
het geheel overtollig geworden Electra-net
als kopervoorraden uit den grond kon op
graven.
De zoo juist genoemde voorbeelden be
wijzen naar sprekeris meening tevens, dat
de gevaren, welke men in theorie wel eens
van monopolie-vorming vreeststilstand
in de techniek of buitensporige winstmar
ges, zich in de practijk niet doen gelden.
Al deze bedrijven zijn voorbeelden van
voortreffelijke technische ontwikkeling.
De winsten, welke zij aan de gemeenschap
opleveren, worden bepaald door den wü der
gemeenschapsorganen. Zij zijn ongetwijfeld
hier en daar wel eens hoog, maar de aan
de verbruikers gevraagde prijs is toch al
tijd nog laag vergeleken bij dien, welke
door de verspüling der concurrentie zou
ontstaan.
In het binnenlandsche verkeer te water
heeft men van oudsher, teruggaande tot in
de middeleeuwen, de regeling van de beurt
vaart gekend, waarbij aan een of meer,
maar in het laatste geval zich met elkaar
verstaande, schippers met uitzondering
van anderen het vervoer op een bepaald
traject werd toegewezen. In de groote zee
vaart heeft men de pools en conferences.
In de luchtvaart denkt niemand er aan om
naast de K.L.M. een concurreerend lichaam
in het leven te roepen.
Maar in het binnenlandsch verkeer te
land wü men telkens opnieuw naar de
concurrentie terug. Uit eigen kracht is
deze door de beroepsvervoerders moeüyk te
bestrijden, omdat men hier, in tegenstelling
tot de groote zeevaart bijv., reeds met zeer
geringe kapitalen en beperkte vakbe
kwaamheid terecht kan.
De ontwikkeling van het spoorwegwezen
in Nederland is in hooge mate benadeeld,
omdat men zich van den beginne af de ver-
spülende concurrentie tusschen diverse
maatschappijen tot doelwit had gesteld.
Eerst in 1890 een halve eeuw na de
opening van de eerste lijn kwam het
tot concentratie tot twee maatschappijen,
eerst in 1917 tot de fusie van H.S.M. en
S.S.
Na de fusie bedroeg het personeel
rond 51.000 man, thans 30.000 man.
Deze 30.000 vervoeren echter practisch
hetzelfde aantal reizigers en dezelfde
hoeveelheid goederen .als de 50.000 in
192L
Als men deze fusie 20 jaar eerder had
tot stand gebracht, zou het bedrijf stellig
in 1920 veel beter geoutilleerd zijn geweest
om zich by de nieuwe ontwikkeling van
het wegverkeer aan te passen. Van een
concurrentie met den autobus behoeft in
het geheel geen sprake te zijn. De autobus
is van nature in het voordeel voor het ver
keer op trajecten van geringe dichtheid.
De spoor is goedkooper op trajecten van
groote dichtheid. Het scheidingspunt in
werkelijkheid natuurlijk een scheidingsge-
bied laat zich zeer wel met practisch
voldoende nauwkeurigheid vaststellen.
Vele van de moeüijkheden op verkeers
gebied zyn ongetwijfeld te wijten aan het
feit, dat men bij het nemen van nieuwe
maatregelen niet voldoende rekent op de
te verwachten gevolgen. In een particulier
bedrijf, dat eenigermate behoorlijk geleid
wordt, zal men niet tot kapitaalsinvestee-
ringen overgaan zonder nauwkeurige ren-
tabüiteitsberekeningen en zonder markt
analyse van de in de komende jaren te ver
wachten omzetten. Het heeft spr. getrof
fen, dat marktanalyse en rentabiliteitsbe-
rekeningen bij de enorme investeeringen
van overheidswege in het wegen- en kana-
lenstelsel als regel achterwege blyven.
Men mag zich hier niet met algemeene
frases van af maken. De werkelijkheid
geeft tenslotte toch met onverbiddelykheid
de resultaten te zien en het is beter te
Op elke origineele
verpakking vindl U
deze garantie.
VIRKMT
Deze met deskundige
zorg samengestelde
American Ggerette
heeft de bijzondere
eigenschap iedere
keelprikkeling te ver
mijden; zij verkwikt
door haar zachten
aangenamen smaak.
ÓÓRDEEL ZÉLF.'
20 stuks 25 et
TOASTED AMERICAN -CIGARETTES
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
^ebeurlenëssen
van
d
a9
De plaats waar de „Thenix" veronge
lukt is, is gevonden.
(Pag. 1, eerste blad)
Een gedenkteeken onthuld op het graf
van wylen den heer J. van Bel.
(Stadsnieuws)
Tal van ernstige verkeersongelukken.
(Gemengd nieuws)
Groote Roode Kruis-oefening op Wal
cheren. (Provincienieuws)
Duitschland eischt Danzig op.
(Pag. 1, eerste blad)
trachten deze vooraf zoo nauwkeurig mo
gelyk te schatten.
Aan de coördinatie van het verkeer dient
de coördinatie van verkeers wegen
vooraf te gaan. Een gelukkig voorbeeld
van samenwerking op dit gebied noemde
spr. de thans vastgestelde plannen voor
den tunnel bij Velzen, die zoowel dienst
baar zal worden gemaakt voor het weg-
als voor het railverkeer.
By de N.S. bestaat het voornemen
nog een afzonderlijke instantie in het
leven te roepen voor betere samen
werking met de rijks-, provinciale en
gemeentelijke organen, die zich bezig
houden met wegenaanleg, streekplan
nen en stadsuitbreidingsplannen.
