Vlissingsche Courant
Breskensche Courant
m.s. „KONINGIN EMMA"
STADSNIEUWS
Vlissingen
EERSTE BLAD
Dagblad voor Zeeland, waarin opgenomen de
77ste JAARGANG NUMMER 132
WOENSDAG 7 JUNI 1 939
Abonnemeutsprgs: 17 ct. per week ot 2.2U pei
Kwartaal. Franco per post 2.50. Afzonderlijke
nummers 5 ct Voor het buitenland neme men eeD
abonnement op het postkantoor zijner gemeente
Advertentieprijs: Van 15 regels 1.25, tedere
regel meer 25 cent By abonnement speciale
prfls. Kleine advertenties van l—regels
50 cent Iedere regel meer 10 cent (max. 10
regels) Derde plaatsing gratis. Vooruitbetaling
Uitgave: Firma F. VAN Ut VELDE Jr„ Bureaux
Walstr. 58-60, Tel. 10 (2 lijnen). Giro No.66281
Eigen kantoren te: Breskens. Dorpsstraat, IeL21
Oost- en West-Souburg, Kanaalstraat 45. TeL 35
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE. INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
De ramp van de „Thetis"
een overlevende vertelt.
Een van de vier overlevenden van de
Thetis", de stoker Arnold, heeft gister
avond te zijnen huize het relaas gegeven
van zijn ontsnapping.
Wij doken zoo vertelde hij om on
geveer half twee en er gebeurde iets om
ongeveer drie uur. De neus van den onder
zeeër schoot omlaag, er ontstond een lucht
stroom van voren, van de torpedobuis, af.
Uit de contrólekamer schreeuwden men-
schen dat we moesten opstijgen. Mannen,
die in het voorschip bij de torpedobuis wa
ren, kwamen ijlings naar de logiesruimte.
Wij slaagden er in de deur naar de tweede
kamer te sluiten. Er drong geen water
door in de derde kamer, maar wij wisten
toen, dat wij op den bodem zaten. Er was
geen paniek, ze waren allemaal rustig en
er werd niet gedacht aan een ramp. Ieder
een had vertrouwen en wij voelden ons ze
ker, dat wij er in een paar uur in zouden
slagen naar boven te komen.
Wij maakten grappen. Iedere zeeman
kreeg toen de gelegenheid zijn meening uit
te spreken en alles werd overwogen. Er
werd niet geredetwist tussehen deskudigen
en minder personeel en alle voorstellen
werden bestudeerd.
Eerste luitenant Chapman begaf zich
naar de voorste uitlaatkamer in de hoop,
in de ondergeloopen afdeeling te kunnen
komen en de pompinstallatie daar in wer
king te kunnen stellen. Hij slaagde daarin
echter niet. De druk was te groot voor zijn
krachtanderen begaven zich eveneens
derwaarts om hulp te bieden, doch het luk
te niet en er werd besloten deze pogingen
te laten varen. Wij gingen toen naar boven,
naar het achterschip. Toen wij daar waren,
werd besloten, dat kapt. Oram en luit.
Woods him best zouden doen om uit de
duikboot te komen. Zij gingen de uitlaat
kamer in en weg waren zij.
Toen Arnold met zijn verhaal zoo ver
bikomen was, kon hg eenige minuten lang
door ontroering niet verder spreken. Toen
hij zijn verhaal kon vervolgen, zei hij
Shaw en ik besloten toen een kans te
wagen. Wij kwamen boven en, zooals u
ziet, zijn wij ontsnapt. Ik ben niet van plan
iets te vertellen over hetgeen des nachts
gebeurd is. Wij kwamen er uit en wij wa
ren er zeker van, dat alle anderen ons zou
den volgen met veelvuldige tuSschenpoozen.
Ik kan u niet zeggen, wat ik voelde, toen
dat niet gebeurde.
Op de vraag, hoe het met de lucht was
gesteld, toen hij uit de „Thetis" wegging,
op Vrijdagmorgen, antwoordde Arnold
„Onbeschrijfelijk". Op de vraag of deze
toestand van de lucht de anderen verhin
derd zou kunnen hebben hem te volgen, zei
Arnold „Dat zal niemand ooit weten". Ten
slotte deelde hij nog mede, dat er lichten
brandden, toen hg nog in de duikboot was.
De pogingen tot berging.
Naar op het Britsche ministerie van
marine vernomen wordt, heeft men om de
romp van de „Thetis" drie kabels kunnen
aanbrengen en zal men, als het weer goed
blgft, over 48 uur een poging kunnen doen,
de duikboot te lichten.
Hitier verdedigt zijn inmenging in
den Spaanschen burgeroorlog
Hitier heeft gisteren bij de plechtigheid
ter eere van het Condor-legioen een toe
spraak gehouden, waarin hij o.m. zei In
den zomer van 1936 hadden internationale
krachten in Spanje het vuur van een revo
lutie opgepookt, die er toe bestemd was
niet alleen Spanje, doch Europa in puin en
asch te leggen. Ook de christelijke demo
cratieën hadden zich niet ontzien tot dat
doel wapens, brandstof en zgn. vrijwilligers
te leveren. Een vreeselijk dreigend lot ver
hief zicli boven het Europeesche continent.
De oudste cultuurlanden in Europa schenen
ia gevaar. Uit Spanje zelf hadden tiendui
zenden Duitschers moeten vluchten. Hun
have en goed is een prooi der vernietiging
geworden. Velen zijn vermoord. Wat de
Duitschers zich daar in een moeizamen,
langen, redelijken levensstrijd als basis van
hnn bestaan hadden opgebouwd, werd in
enkele weken verstoord en vernietigd.
Duitsche oorlogsschepen, die ik op het
hulpgeroep onzer volksgenooten direct
naar Spanje zond, probeerden te helpen
door althans, zoo goed als het ging, de be
scherming van lijf en leven op zich te ne
men en het transport van onze volksgenoo
ten naar het vaderland mogelijk te maken.
Toen verhief zich in dat land steeds dui
delijker een man Franco die er toe
geroepen scheen, naar het bevel van het
eigen geweten te handelen voor zijn volk.
in Juli 1936 heb ik toen besloten de bede
om hulp, welke die man tot mij richtte, in
te willigen en hem zoo lang en in zooda
nige mate te helpen als de overige wereld
den binnenlandschen vijanden van Spanje
haar steun zou geven.
Wegens de groote belangstelling is het nieuwe
van de STOOMVAART MAATSCHAPPIJ „ZEELAND"
alsnog te bezichtigen op DONDERDAG 15 JUNI a.s.
tussehen 20.00 en 22.30 uur; ligplaats Buitenhaven
Toegangskaarten worden op telefonische of schrif
telijke aanvrage bij de Stoomvaart Maatschappij
„Zeeland" gaarne toegezonden. Tel. 96. Toestel 31
P.8. De niet gebrmkte kaarten voor Maandag 5 Juni j.L,
zijn ook geldig voor dezen nieuwen datum.
Verbetering der leerlingenschalen
voorgesteld
De heer Van Houten dient een
wetsontwerp in.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
voorstel van wet van den heer Van Houten
tot wijziging van de artikelen 28 en 191
der Lageronderwijswet 1920.
Aan de memorie van toelichting is het
volgende ontleend
De wensehelrjkheid, om door verlaging
der in artikel 28 van de Lageronderwijswet
1920 vastgestelde getallen te komen tot
verbetering der leerlingenschalen, behoeft
nauwelijks meer aangetoond te worden.
De voorsteller meent, dat een einde ge
maakt moet worden aan het euvel der te
groote klassen en tegelijkertijd aan den
hoogst ongewenschten en met alle eischen
van sociale rechtvaardigheid strijdenden
toestand, dat meer dan 4400 noodzakelijke
leerkrachten, die, onder den naam „kwee-
keling met acte", de bevoegdheid van een
onderwijzer hebbende, het werk van een
onderwijzer verrichten en de verantwoor
delijkheid van een onderwijzer dragen,
zonder nochtans de rechtspositie van een
onderwijzer te bezitten en een salaris te
ontvangen overeenkomstig dat van een
onderwijzer.
Het voorstel bedoelt zoowel het paedago-
gische belang der scholen te dienen, als de
sociale gerechtigheid te bevorderen. Deze
beide motieven zijn voldoende om een
meerdere uitgave van ongeveer 6 millioen
gulden te rechtvaardigen.
Van het voorgestelde wetsontwerp luidt
artikel 1 als volgt
De eerste vier leden van art. 28 der La
geronderwijswet 1920 worden gelezen als
volgt
1. Aan elke school voor gewoon lager
onderwijs wordt het hoofd bijgestaan door
tenminste één onderwijzer, zoodra het aan
tal leerlingen zes en dertig, door tenminste
twee onderwijzers, zoodra het een en ze
ventig, door tenminste drie onderwijzers,
zoodra het honderd zes, door tenminste
vier onderwijzers, zoodra het honderd een
en veertig bedraagt
2. voor elk vijf en veertigtal leerlingen
boven de honderd een en veertig wordt een
onderwijzer meer vereischt
3. aan elke school voor uitgebreid lager
onderwijs wordt het hoofd bijgestaan door
tenminste één onderwijzer, zoodra het aan
tal leerlingen negen en twintig bedraagt
4. voor elk acht en twintigtal leerlingen
boven de negen en twintig wordt een on
derwijzer meer vereischt".
Van art. 2 is de bedoeling de mogelijk
heid om zoogenaamde „kweekelingen met
akte" als zelfstandige leerkracht in de
scholen te gebruiken, te doen vervallen.
In artikel 3 is de inwerkingtreding van
de wet bepaald op 1 Januari 1940.
DE „ZEELAND" IN 1938.
Exploitatie-overschot 543.175.39
(v. j. 875.500,96).
Aan het jaarverslag over 1938 van de
Stoomvaart Maatschappij „Zeeland" Ko
ninklijke Nederlandsche Postvaart N.V. te
Vlissingen ontleenen wij het volgende
Waar het bedrijf in hoofdzaak op het
passagiersverkeer tussehen Engeland en
het Continent v.v. is aangewezen, valt het
te begrijpen, dat de politieke spanningen,
die zich juist tijdens de zomermaanden tot
een hoogtepunt ontwikkelden, van storen-
den invloed zijn geweest op het passa
giersvervoer en de ontvangsten uit dien
hoofde aanzienlijk bij het vorige jaar ten
achter bleven.
Deze omstandigheden in aanmerking ge
nomen, mogen de bedrijfsresultaten echter
toch nog bevredigend worden geacht.
Het totaal der in beide richtingen ver
voerde passagiers bedroeg 87733 (v.j.
98882).
Een warme zomer
verwacht
Met betrekking tot het karakter
van den komenden zomer Juni/Au
gustus) deelt het K.N.M.I. mede, dat
de becijferingen met een waarschijn
lijkheid van 3 op 4 aangeven, dat de
temperatuur boven normaal zal zijn.
Over den neerslag kan geen ver
wachting worden gegeven.
Te De Bilt is thans, naar het
K.N.M.I. mededeelt, te beginnen met
18 Mei, in een tijdvak van 21 dagen
geen neerslag gevallen, behoudens
twee maal een hoeveelheid van 0.1
mM., hetgeen waarschijnlijk aan
dauw is toe te schrijven. Sedert het
begin der waarnemingen in 1897 is
dit een droogterecord voor het war
me seizoen. Het wordt echter over
troffen door twee tijdvakken in Oc
tober tot December, namelijk een
van 26 dagen (9 November tot 4
December 1921) en een van 25 dagen
(16 October tot 9 Noven.oer 1920),
beide ook met twee dagen met 0.1
mM. neerslag.
Verder is er in den zomer van 1916
een tijdvak van 25 degen geweest
(20 Juli tot 13 Aug.) waarin twee
maal 0.2 en vier maal 0.1 mM, is
genoteerd.
Het goederenvervoer, in totaal 17949 ton,
was aanmerkelijk minder dan in het vorige
jaar (28758 ton), deels door een afneming
van het stukgoedvervoer van Duitschland
naar Engeland, grootendeels echter door
een sterk verminderde export van uien
naar Engeland.
Het aantal vervoerde zakken post be
droeg 222.228 (v.j. 237.856).
Zooals reeds in het vorig jaarverslag
vermeld, werd de in Februari van het ver
slagjaar uitgeschreven 4 Eerste Hypo
thecaire Obligatieleening, groot 2 millioen
gulden, ruim overteekend.
De wijziging van de statuten, waartoe
In de algemeene vergadering, gehouden op
29 Januari 1938, werd besloten, vond plaats
bij akte van 14 Februari 1938, op het ont
werp waarvan de vereischte verklaring van
den Minister van Justitie was verkregen
bij besluit van 12 Februari 1938.
Op grond van de aldus gewijzigde statu
ten werd tegen het einde van 1938 besloten
tot uitgifte van 1500 preferente aandeelen
elk groot 1000, waarvan een bedrag van
nom. 33.000 werd geplaatst en volgestort
in December 1938, terwijl het restant werd
geplaatst en volgestort op 2 Januari 1939.
Deze 1.500.000 preferente aandeelen dee-
len in de winsten van 1 Januari 1939 af.
Hoewel niet meer tot het boekjaar 1938
behoorend, zij voorts vermeld, dat per 1
Juni 1939 werd overgegaan tot uitgifte van
nom. 500.000 41/, inkomst-obligaties
pari.
Op 7 Mei werd op de werf van de Kon.
Maatschappij „de Schelde" te Vlissingen de
kiel gelegd voor de twee te bouwen motor
mailschepen. De bouw van deze schepen
heeft sindsdien goeden voortgang gehad,
zoodat het eerste schip op 14 Januari 1939
te water kan worden gelaten.
Met groote erkentelijkheid wordt het feit
gememoreerd dat het Hare Majesteit de
Koningin behaagd heeft, de doopplechtig
heid te vervullen en aan het schip den
naam „Koningin Emma" te geven.
Op 20 Mei 1939 werd de „Koningin Em
ma" na geslaagde proeftochten van de werf
overgenomen en werd op 4 Juni in den ge-
regelden dienst gesteld.
Het tweede schip werd op 25 Maart 1939
met goed gevolg door Z.K.H. Prins Bern-
hard te water gelaten en „Prinses Beatrix"
gedoopt. Dit schip zal ongeveer begin Juli
1939 in de vaart worden gebracht.
De exploitatie-ontvangsten beliepen in
1938 2.080.085.95 tegen 2.399.478.77 in
1937. In het cijfer van 1937 was een bate
wegens Benassteun ad 54.727.50 begre
pen,
In het zelfstandig pensioenfonds van het
personeel werden door de maatschappij we
derom de premies der gesloten pensioen-
verzekeringen gestort.
De exploitatiekosten bedroegen in 1938
1.514.223.47 (72.796 der ontvangsten),
tegenover 1.543.750.62 in 1937.
Het overschot van de exploitatie der
schepen bedroeg dus in 1938 565.862.48
tegenover 855.728.15 in 1937.
Het nadeelig saldo der nevenbedrgven
was 22.687.09, zoodat het overschot der
exploitatie-rekening bedraagt 543.175.39
(1937 875.500.96).
Aan het overschot der exploitatiereke
ning is nog de bate koersverschillen op
beleggingen ad 1.211.55 toe te voegen.
De volgend* lasten moeten daarvan in
mindering komen Interest (waaronder be
grepen de interest gedurende het afgeloo-
pen boekjaar verschuldigd op de 4 Eer
ste Hyp. Obligatieleening ad 70.213.33)
met een bedrag van 54.898.55 buiten
gewone lasten ad 41.560.35 afschrijvin
gen waarvoor is aangewend 254.786.67.
Het boekjaar 1938 wjjst mitsdien een
saldo winst aan van 193.141.37, waaraan
nog is toe te voegen het saldo winst A° P°
ad 42.695.14, zoodiat de beschikbare winst
per 31 Dec. 1938 bedraagt ƒ235.836.51.
Aan de op Vrijdag 23 Juni, des voormid
dags 11 uur in Grand Hotel Britannia te
houden aandeelhoudersvergadering wordt
voorgesteld dit bedrag als volgt aan te
wenden
Voor verdere afschrijvingen op de bezit
tingen der Vennootschap 2.360.50.
Met het oog op de onderhanden zjjnde
vernieuwing onzer vloot aan de rekening
reserve voor vlootvernieuwing toe te voe
gen een bedrag van 50.000.
Voorts wordt het wenschelgk geacht
reeds thans de nocdige voorzieningen te
treffen voor de kosten en belastingen in
1939 ontstaan in verband met de emissie
van de preferente aandeelen en inkomst
obligaties, alsmede voor de bijzondere uit
gaven terzake van de inrichting en het in
de vaart brengen van de nieuwe schepen,
zoodat wordt voorgesteld uit het resteeren-
de winstsaldo een bedrag ad 140.780.87
te reserveeren voor bijzondere uitgaven en
diverse doeleinden en het saldo winst A° P°
ad 42.695.14 wederom naar nieuwe reke
ning over te brengen.
De balans per 31 December sluit met een
bedrag in debet en credit van 5.615.118,77.
In de a.s. algemeene vergadering zal te
vens de verkiezing plaats hebben van twee
commissarissen, ter voorziening in de va
catures ontstaan door de periodieke aftre
ding van de heeren E. Alberts en W. Ka-
kebeeke, die herkiesbaar zijn.
Een wat voorbarig bericht.
Het is in de journalistiek een aardige
gewoonte dat verschillende bladen die in
eenzelfde omgeving verschijnen, pogen
elkaar vóór te zijn met het brengen van
leuke nieuwtjes. Het publiek heeft er
slechts voordeel van en wordt vlug op de
hoogte gebracht.
Een enkele maal speelt die snelheid den
bladen echter parten, doordat zij iets me-
dedeelen waarbij de wensch de vader der
gedachten is. Zoo'n ongelukje passeerde de
Nieuwe Rotterdamsche Courant en de Mid-
delburgsche Courant die publiceerden dat
Prins Bemhard deel zal nemen aan den
officieelen proeftocht van het motor-mail-
schip „Prinses Beatrix" op 24 dezer. Zoo
als men zich zal herinneren, heeft de Prins
dit, naar zijn dochtertje genoemde, schip
van stapel doen loop en en gedoopt.
Het bericht zooals genoemde couranten
dat brachten zou alleraardigst zgn... wan
neer het waar was. Jammer genoeg is dit
niet het geval. Prins Bernhard heeft na
melijk op de tot hem gerichte uitnoodiging
om aanwezig te zijn, medegedeeld dat hij
tot zgn spijt verhinderd is
Natuurlijk omstandigheden kunnen zich
wjjzigen en op een genomen besluit kan
misschien vóór 24 Juni worden teruggeko
men. Uit de naaste omgeving van Prins
Bemhard vernemen wij nog, dat de moge
lijkheid hiertoe niet geheel buitengesloten
moet worden geacht. Er is dus nog een
kansje.
Het circus der Strassburger Frères
komt naar Vlissingen.
Het circus Strassburger zal op zijn tour-
née daor ons land, ook zgn tenten te Vlis
singen opslaan, nl. op de Nieuwe Markt, al
waar Maandag, Dinsdag en Woensdag a.s.
enkele voorstellingen zullen worden ge
geven
Het is weer reeds enkele jaren ge
leden dat dit circus ons land bezocht.
Sedert 1928 is het niet meer in Zeeland
geweest. Het is thans de vierde maal
dat het circus ons land voor zijn zomer-
tournée Leeft uitgekozen voor het eerst
in 1928, daarna in 1936 en 1937, waarop
een rondreis van twee jaar door de Scan
dinavische landen volgde,
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
§el>eurlen«s»en
no— «u-
Kamerlid dient voorstel in tot verbe
tering der leerlingenschalen.
(Pag. 1, eerste blad).
Een verklaring van Hitier, waarom hg
in Spanje tusschenbeide gekomen is.
(Pag. 1, eerste blad)
De Bilt voorspelthet wordt een war
me zomer. (Psg. 1, eerste blad)j
De warmte eischt slachtoffers enkele
verdrtnkingsgevallen bij het zwemmen.
(Binnenland)
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN.
In den afgeloopen winter moet hard
gewerkt zijn aan de uitbreiding van het
wagenpark terwijl ook het dierenmateriaal
in aantal is toegenomen. Het spreekt van
zelf dat men vooral in deze tijden, groote
moeilijkheden het hoofd moet bieden, daar
een circus toch wel een typisch interna
tionaal bedrijf is, al heeft men indien
eenigszins mogelijk Nederlandsche mede
werkers geëngageerd.
Voor verdere bijzonderheden verwijzen
wij naar de in dit nummer voorkomende
advertentie.
Een ontmoetingsavond.
Onder degenen, die momenteel onder de
wapenen geroepen zgn, bevinden zich vele
militairen van Gereformeerden huize. Ten-
eiide deze dienstplichtigen in nauwer con
tact te brengen met het kerkelijke leven te
dezer plaatse, had het comité tot bevorde
ring der geestelijke belangen van „onze"
militairen gisteravond in het Jeugdgebouw
der Geref. kerk een ontmoetingsavond be
legd, om de militairen kennis te doen ma
ken met de leden van de gemeente.
Ondanks het fraaie warme weer, waar
door ook binnenshuis een hooge tempera
tuur heerschte, was de opkomst bevredi
gend.
In zgn openingswoord heeft de voorzit
ter, de heer F. Pijlman Jr., gewezen op den
band van broederlijke liefde, welke allen
samenbindt. Zij die ver van huis zijn moes
ten zich vaak groote opofferingen getroos
ten. Velen hebben hun bedrijf, vrouw en
kinderen moeten achterlaten. Wat is voor
hen aangenamer dan, dat zij ook hier een
gastvrij tehuis vinden, een gezin waarin zij
geregeld kunnen vertoeven. Om dit te be
vorderen werd deze ontmoetingsavond ge
houden. Het verheugde spreker dat zoove-
len reeds hun instemming met de plannen
van het comité hebben betuigd.
In den loop van den avond was er ruim
schoots gelegenheid elkaar te ontmoeten en
kennis te maken. Vele militairen hadden
dan ook spoedig een geanimeerd gesprek
aangeknoopt met hun toekomstige gast
vrouwen en gastheeren.
Op zeer verdienstelijke wijze heeft de
Christelijke mandoline-vereeniging haar
medewerking verleend. Eenige .humoris
ten" zorgden voor de vroolijke noot in het
programma, zoodat op een gezelligen, ge?
slaagden avond mag worden teruggezien,
De werkloosheid in onze gemeente.
Bij den gemeentelijken dienst der ar
beidsbemiddeling alhier stonden op 5 dezer
als werkzoekenden ingeschreven
Mannen10 grondwerkers, 1 mastieker,
2 metselaars, 5 opperlieden, 2 schilders, 5
timmerlieden. 1 verver, 1 vlechter, 1 ma.,
chinaal houtbewerker, 1 mandenmaker, 1
meubelmaker, 1 politoerder, 2 kleermakers,
3 schoenmakers, 36 metaalbewerkers, 5
brood-banketbakkers, 1 sigarenmaker, 7
slagers, 1 tuinman, 2 magazijnbedienden, S
reizigers-agenten, 5 winkelbedienden, 3
chauffeurs, 6 kellners, 14 loopers, 2 por
tiers, 48 transportarbeiders, 16 kantoorbe
dienden, 33 varensgezellen (w.o. stuurlui,
machinisten, stokers, matrozen enz.) 123
losse arbeiders.
Vrouwen1 kantoorbediende, 1 huis
houdster, 1 dienstbode, 2 werksters.
Totaal 351 ingeschrevenen, vorige week
352, waarvan 178 in zorgte weten: 110
in de werkverschaffing, 23 in de plantsoe
nen,, 10 crisissteuntrekkei-s en 35 gesteun-
den vanwege Maatschappelijk Hulpbetoon.
Alzoo een vermindering vap 1 werkzoe
kende.
