EERSTE BLAD 77e JAARGANG - NUMMER 57 WOENSDAG 8 MAART 1939 radio-verklaring van miaja. nederl. s.s. aurora door zes vliegtuigen gebombardeerd. STADSNIEUWS vlissingen's armenzorg in het afgeloopen jaar. ^bonnbmentspri j s Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agent- schappen gevestigd zijn 2.20 per kwartaal of 17 cent per week. Franco per post ƒ2.50. Voor jet buitenland neme men een abonnement op het postkantoor zijner woon plaats. Afzonderlijke nummers 5 cent per stuk. VJissingsclie Courant UITGAVE j FIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN - TEL. 10 - GIRO 66287 AD V ER rENTliüPRU fc Van 15 regels 1.25 iedere regel meer 25 cent. Bg abonnement speciale prijs. Reclames 50 cent per regel. Kleine adver tenties vp- 15 regels 50 cent, iedere regel meei LO cent (max. 10 regels) Bij driemaal plaatsing wordt tweemaal berekend Alles bij vooruitbetaling VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG. ERKENDE CHR. FEESTDAGEN AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBl. IC1TEIT8WAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIOINCi „DE N E 1) E R 1 ANDSLHb DADBl Al) PERS" Alles zal spoedig ten einde zijn. Gevechten te Madrid. Het motief, dat achter de vorming van den Spaanschen nationalen verdedigings- raad zit, is de wensch geweest om een te maken aan den oorlog op een hu- mane en eervolle wijze, aldus heeft gene raal Miaja Dinsdag in een nieuwe radio- verklaard. Wij willen geen nut- I teloos bloedvergieten meer en alles wat ik, Idie met U gestreden heeft, wensch is U Iden vrede te geven. Wanneer het gezonde verstand tot ons allen terugkeert, verzeker jlc u, dat het alles spoedig ten einde zal Communistisch verzet in Madrid. Dinsdagochtend bij het aanbreken van den dag werd de bevolking van Madrid 1 opgeschrikt door het geknetter van gewe- •n, dat afkomstig scheen te zijn uit de 1 voorsteden. Drie uur lang werden de knal- i soms zeer krachtig gehoord. Weldra werd vernomen, dat zekere com munistische elementen geprobeerd hadden te reageeren tegen het aan het bewind ko men van den verdedigingsraad. Bovendien hebben, over de geheele stad verspreid, elementen op huizen gevuurd. Het verkeer, dat werd stilgelegd, werd later hersteld. spoedig bleek, dat de in verzet gekomen elementen te weinig talrijk waren om het hoofd te kunnen bieden aan de troepen van het garnizoen, die zich ter be schikking van. den verdedigingsraad stel- Ih het begin van den middag werd medegedeeld, dat de beweging volkomen onderdrukt was. Tijdens de incidenten hebben tot drie toe de sirenes geloeid om te waar- l shuwen voor dreigende aanvallen van de I 'ichtmacht van Franco. Sedert Maandagavond had de groep J communisten zich verzet met de wapenen hand. Zij hadden zich verschanst in een blok in aanbouw zijnde huizen. Gedu- rende den nacht en een gedeelte van den zijn gevechten geleverd, waarbij de verdedigingsraad ook van tanks gebruik maakte. Union Radio heeft een mededeeling van nationalen verdedigingsraad gepubli ceerd, waarin wordt gezegd, dat vliegtui- t de haarden van verzet waar zich „sol daten die zich communisten noemen" heb ben verschanst, hebben gebombardeerd, Spaansch eskader ter reede van Bizerte-. Gistermiddag oon vijf uur is het Spaansch republikeinsche eskader ter reede van Bi zerte aangekomen, met de vlag der repu blikeinen in top. Naar schatting zijn 5000 Spanjaarden 1 aan boord dezer schepen te Tunis aange komen. Tot de burgerpassagiers behooren vele vrouwen, doch weinig kinderen. In het geheel bevonden zich 500 tot 600 burgers aan boord. De Spaansche eenheden zijn geneutrali seerd door de wegneming van. de sluitstuk ken en grendels der kanonnen, de wapens en de munitie. De schepen staan onder toe zicht van eenige Fransche oorlogsbodems. De vloot, die voor Bizerte is aangeko men, bestaat uit de drie kruisers „Miguel de Cervantes", „Libertad" en „Mendez Munez" en acht torpedoboot jagers, „Ulloa", Jorge", „Juan", „Almirante", „Miranda", i.Escano", „Lepanto", „Almirante Ante- querra", „Almirante Valdes" en „Gravina". De vlootautoriteiten bewaren over de maatregelen, die ten aanzien van deze schepen genomen worden, het strengste stilzwijgen. Naar aanleiding van de aankomst der republikeinsche vloot voor Bizerte schrijft „Gicmale dTtalia", dat Italië niet zal dulden, dat de vloot in de nabijheid van Sicilië verblijft, „gegeven de bedoelingen, die zij altijd heeft kenbaar gemaakt en die door Frankrjjk gesteund werden". De vloot moet ontwapend en aan Franco terugge geven worden, aldus het blad. Franco heeft geen overgave noodig. bi een radiorede heeft de officieele Woordvoerder van het rechtsche Spanje gisteren verklaard, dat Franco geen ver drag en geen overgave noodig heeft om Madrid binnen te rukken, zooals hij Bar celona is binnen gerukt. Franco zal de Middellandsche Zee bereiken, zooals hij de Fransche grens heeft bereikt. Nu Franco heeft gezegd, dat hij geen enkele voorwaarde zal aanvaarden, kunnen groote democratieën zich alle humani taire manoeuvres sparen. Deze verklaring is de eerste reactie van de Spaansche regeering op de gebeurtenis- sen in het linksche Spanje. 2fScIl°011 ongetwijfeld een onbloedige be- van Madrid verwacht wordt, neemt Franco geen risico. De rechtschen concen- treeren het machtigste leger, dat Spanje ooit gezien heeft, langs het vijandelijke front, klaarblijkelijk in het geloof, dat de bedreiging van zoo'n overweldigende strijd kracht voldoende zal zijn om een einde te maken aan de vijandelijkheden met een minimum van strijd. Franco heeft reeds een nieuwen burgemeester en raadsleden voor Madrid aangesteld. Washington erkent nog steeds de republiek. Roosevelt heeft aan de pers verklaard, dat nog geen enkele stap is ondernomen tot erkenning van de regeering-Franco. Het kabinet te Washington erkent, naar hij zei, nog steeds de Spaansche republiek. De verblijfplaats van Negrin en Del Vayo. De Matin bericht dat in officieele krin gen gisteren werd medegedeeld, dat men Negrin en Del Vayo had aangeraden niet te Parijs te verblijven, waar hun aanwe zigheid niet gewenscht werd geacht en on rust zou kunnen verwekken. Beiden heb ben dit begrepen. Negrin heeft zich naar een der voorsteden begeven en Del Vayo zal afwachten tot hun een verblijfplaats zal worden aangewezen. Ultimatum aan de communisten te Madrid. De nationale verdedigingsraad heeft van ochtend per radio een oproep bekend ge maakt, waarin den onder communistischen invloed staanden troepen werd bevolen de door hen bezet gehouden plaatsen binnen drie uur te ontruimen. Deze termijn liep te twaalf uur af. De opstand te Madrid geëindigd. Te kwart voor elf hedenmorgen werd officieel te Madrid medegedeeld, dat de officieren die gisteren onder communisti sche leiding in opstand zijn gekomen tegen den defensieraad, zich over hebben gege ven. De raad heeft de troepen die b(j den opstand betrokken waren, opdracht gege ven te twaalf uur hedenmiddag hun post weer te betrekken. De troepen onder com mando van den raad moeten op hun post blijven, doch het vuren staken, zoolang zij niet aangevallen worden. Gedurende den nacht hebben zich nieuwe ongeregeldheden voorgedaan, doch te drie uur in den ochtend was alles rustig. Geen persoonlijke ongelukken. Bij de Kon. Nederlandsche Stoomboot Mij. is Dinsdagavond omstreeks kwart voor tien, via Scheveningen-haven een telegram van den kapitein van de „Aurora" ontvan- ge, waarin deze meldt, dat zijn schip werd „aangevallen door zes vliegtuigen rood". De positie, waar deze aanval geschiedde werd niet genoemd. Boven- en onderbrug werden door bom- splanters beschadigd. Niemand werd ge wond. Het schip zet zijn reis naar Genua voort. Havas meldde uit Tanger, dat. de „Auro ra" oorlogsschepen verzocht zou hebben assistentie te verleenen. Reuter vernam van het Britsche mini sterie van marine, dat de „Aurora" S.O.S.- seinen heeft uitgezonden, waarin gemeld werd, dat het schip werd aangevallen. De Britsche torpedojager „Ivanhoe" die op weg was van Palma de Majorca naar Gi braltar, heeft toen opdracht gekregen een onderzoek in te stellen, doch voor deze bo dem ter plaatse aankwam, had de „Jupi ter", een mrjnenlegger van de vloot van Franco, de „Aurora" gepraaid. Later werd vernomen, dat men het Ne derlandsche schip had toegestaan zijn reis naar Genua te vervolgen. De „Aurora" is een schip van 1697 ton. De aanval was op de Spaansche „Jupiter" gemunt. Bg de K.N.S.M. is hedenochtend een tweede telegram ontvangen van den gezag voerder van de „Aurora" luidende als volgt„De „Jupiter" van Franco hield ons aan, vandaar betrokken in aanval". Hieruit blijkt dus, dat de vliegtuigen het gemunt hadden op den reeds in het Reuter- bericht van gisteren genoemden mijnenleg- ger, waarbij het niet kon uitblijven dat ook het Nederlandsche schip getroffen werd. Omtrent de aanhouding van de „Aurora" door de „Jupiter" heeft de kapitein verder niets geseind, zoodat aangenomen mag worden, dat de „Aurora" de reis naar Genua heeft voortgezet. Het gebeurde geschiedde op 26 mijl Z.Z.O. van Palos. Terwijl de meeste jaarcijfers van de ge meentelijke uitgaven pas in Juli of Augus tus bij de voorloopige vaststelling van de gemeente-rekening openbaar worden ge maakt, publiceert het Centraal Bureau voor de Statistiek reeds nu een volledig overzicht van alle uitgaven voor de armen zorg, die in het afgeloopen jaar gedaan zijn door de gemeenten met méér dan twin tigduizend zielen, waarin dus ook de Vlis- singsche gegevens zijn opgenomen. In de genoemde gemeenten, waarin 4,4 millioen menschen wonen, dat is dus de helft van het geheele Nederlandsche volk vergde de gemeentelijke ondersteuning krachtens de armenwet in 1938 ruim één- en-veertig millioen gulden Hierin zrjn de uitkeeringen ingevolge de steunregeling voor valide werkloozen niet begrepen, even min als het hulpbetoon, dat verleend werd door kerkelijke of particuliere instellingen van weldadigheid. Al deze omstandigheden in aanmerking genomen, geeft dit bedrag van 41 millicen een waarlijk ontstellend beeld van den huidigen omvang der arm lastigheid. Ongeacht de werkloozen werden aan het einde van 1938 bijna honderdduizend „ge vallen" van gemeentewege ondersteund. Daaronder waren rond 68.000 gezinnen en 30.000 „alleenwonenden", zoodat het aan tal armlastige personen waarschijnlijk tus- schen het kwartmillioen en driehonderd duizend zal liggen, waarbij dan de gemeen ten met minder dan 20.000 zielen, waarin de andere helft van ons volk woont, nog geheel buiten beschouwing zijn gebleven Wat Vlissingen betreft heeft de onder steuning der armlastigen in 1938 een halve ten gekost. Het laagst waren de uitgaven in Juli, toen gemiddeld -ƒ 770 per week werd uitgekeerd, het hoogst waren ze in Februari, toen 1150 per week noodig was. In December, maakte een periode van felle koude allerlei extra voorzieningen noodzakelijk, maar toch kon in die maand met gemiddeld 940 per week worden volstaan. Het totaal bedrag der uitkeeringen over het geheele jaar komt neer op een uitgave van 2300 per duizend inwoners, wat in verhouding tot elders heel laag is. In de geheele groep steden tusschen twintig en vijftigduizend zielen werd n.l. gemiddeld 4500 per duizend inwoners uitgegeven, dus bijna het dubbele van hetgeen in Vlis singen noodig was. Hieruit kan niet zon der meer worden afgeleid, dat dus de arm lastigheid elders gemiddels tweemaal zoo groot is als ten onzent. Uit het oog mag niet worden verloren, dat het hulpbetoon van kerkelijke of particuliere zijde van grooten invloed kan zijn op het bedrag der kosten, die door de overheid moeten wor den gemaakt. Ook dus wanneer in ver schillende steden de omvang der armlas tigheid gelijk is en daarbij eenzelfde norm als minimum-behcefte voor de ondersteun den wordt aanvaard, kan toch het bedrag der gemeentelijke uitgaven sterk varieeren. Bovendien worden in de eene stad wel eens personen onder de werkloozen-regeling ge plaatst, die elders krachtens de armenwet ondersteund zouden worden. Intusschen kunnen deze en andere soortgelijke facto ren wel verklaren waaróm elders zooveel meer moest worden uitgegeven dan ten onzent maar daarmede wordt natuurlijk niet het feit te niet gedaan, dat ons ge meentelijk budget voer deze kosten véél minder dan het gemiddelde werd bezwaard, en dat de burgerij tot dit doel dus ook minder belastingpenningen had te offeren. Het aantal ondersteunde gezinnen in onze stad bewoog zich in 1938 tusschen 80 (in Juli) en 168 (in Januari), dat der we kelijks ondersteunde alleenwonenden tus schen 65 (in Juli en December) en 85 (in April). In de cijfers van de gezinnen is de invloed van den zomer dus zeer goed merkbaar, een verschijnsel, dat zich elders in het land niet, of althans veel minder sterk, voordoet. Wat de alleenwonenden bereft zijn de fluctuaties ook ten onzent geringer en blijken ze niet afhankelijk van zomer en winter te zijn. Juist in deze ca tegorie behoeftigen zijn er vrij velen, die gedurende het geheele jaar onafgebroken met geld of levensbehoeften moeten wor den bijgestaan, o.a. oude lieden, gebrekki- gen e.d. Verruiming van werkgelegenheid door seizoen-invloeden of anderszins heeft voor deze categorie in het algemeen dan ook minder beteekenis dan voor valide werkloozen. Zoowel voor een juiste beoordeeling van de beteekenis, die de armenzorg-uitgaven voor de gemeente-huishouding van onze stad hebben, als voor een vergelijking met den toeistand, die in andere steden op dit punt bestaat, is het dienstig om deze uit gaven te vergelijken met de opbrengst van alle gemeentelijke directe belastingen teza men. Deze wordt voor het loopende jaar in Vlissingen geraamd op netto 400.000. In 1938 gaven wij derhalve 12,5 pet. van deze som aan gemeentelijke armenzorg uit. Er zijn steden aan te wijzen, waar dit percentage lager is, bijvoorbeeld Kampen en Hengelo met 10 pet. en Amersfoort met 7,5 pet. In den regel echter is de verhou ding véél ongunstiger dan ten onzent het geval is. Zaandam, Zwolle en Leeuwarden moesten ieder 32 pet., Den Bosch 41, Haarlem 44, Dordrecht 47 en Leiden zelfs 60 procent van hun totale directe belastin gen aan armenzorg besteden. Als een loo- den last drukken deze uitgaven dan ook op de gemeentelijke budgets van vele Ne derlandsche steden, en Vlissingen, dat „slechts" vijftigduizend gulden hieraan moest spendeeren is eigenlijk een geluk kige uitzondering. Vlissingsch scheepvaartnieuws. Aangekomen: „Mecklenburg"van Harwich (verwacht) Nederlandsche m.s. „Batavier" van Antwerpen naar Scheve- ningen „Union" van Antwerpen naar Ca- pelle a/d IJsel„Mercurius" van Antwer pen „Tuko" van Treport naar Ooster hout „Jola" van Londen. Om te bunkeren: Italiaansch s.s. „Auretta" van Rotterdam. Vertrokken: „Prinses Juliana" naar Harwich„Bantam" naar de reede houden proeftocht„Elziena" en „Jola" naar Antwerpen „Auretta" naar Izmir. V.A.R.A.-PROPAGANDA-AVOND. A.B.C.-cabaret. Bestond er voor de beide feestavonden, ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan der afdeeling Vlissingen van de V.A.R.A. een goede maand geleden, een geweldige belangstelling, ook gisteravond was het Concertgebouw, waar het op tournée zijnde A.B.C.-cabaret onder leiding van Wim Kan optrad, niet alleen uitverkocht, doch velen waren, zooals de afdeelingsvoorzitter, de heer J. van Leeuwen, in zijn welkomst- woerd mededeelde, wegens plaatsgebrek teleurgesteld moeten worden. Trots deze animo, zeide spr., is het ledental de 600 nog niet gepasseerd, doch er is nog maar een klein rukje voor noodig. De heer Van Leeuwen hoopte, dat dit op dezen avond gegeven zou worden, waardoor de afdee ling Vlissingen aan haar concurrente Bus- sum het hoofd zal kunnen bieden en een goede kans zal maken om op den reeds eenige malen veroverden eerepenning van het hoofdbestuur voorgoed beslag te leggen. Daarna was het woord aan den confe rencier Wim Kan, die met een gezellig babbeltje annex grappigen proloog weldra het ijs gebroken had, waarna Corry Kan Vonk als Amsterdamsch „Schoffie" de vroolijke sfeer op afdoende wijze wist vast te leggen. Tot het gezelschap bleken voorts te behooren Tilly PerinBouwmeester, Lizzy Valesco en Wouter Denijs, een vleu gel-steun van extra-klasse, die tevens door het spelen van een eigen compositie, „Me lodie", en variaties met imitaties op het bekende kinderliedje „Drie kleine kleuter tjes" (op z'n Hongaarsch, marseh la Amsterdamsche Post-harmonie, een op-het- gehoor-weergave door een leerlinge en in piano-orgel-uitvoering) bewees een voor treffelijk pianist te zijn. De artisten hebben op een attractief, goed cabaret-programma vergast. Tilly PerinBouwmeester zeng verschillende liedjes („Onvoldoende", „De man is precies wat zijn moeder in hem ziet", „De men schen zijn soms net als vogels"), die boei den door knappe voordracht van den raken tekst en beschaafd geluid. Verder werd er tooneel gespeeldkorte schetsjes. „Een weddenschap" tusschen Tilly PerinBouw meester en Wim Kan deed het uitmuntend evenals het „Telefoon-experiment", waarin Lizzy Valesco als reddende engel optrad. Speciale vermelding verdient de werkelijk kostelijke één-acter „Fransche thema's", welke Corry KanVonk gelegenheid biedt haar merkwaardig-scherp typeeringsvermo- gen te toonen als de zoon, die de zaak dóór heeft en Wim Kan, den vader in-afspraak- ontrouw-nood het vuur na aan de schenen legt. Het ensemble bracht wijders met „Conserven" bf „De familie in blik" een inslaande persiflage op de rijk geworden kleine lui, Lizzy Valesco en Wim Kan lan ceerden een fijna modeparodie onder den titel „Wij zijn zoo correct". De boeiende, amusante nummers bezorg den den artisten een uitbundig applaus van het publiek, dat zich uitstekend vermaak te. Een hoogtepunt bereikte vanzelf Corry KanVonk in „haar" eigen creatie „Dok ter Fokkema", prachtig van typeering en dialect. En écht was „haar" toegift op ver zoek „Het konijn is dood", waarirr een Amsterdamsche straatjongen zijn verdriet uit-leeft. Een geweldige voordracht van Dit nummer bestaat uit 2 bladen §e^CMgSaw8ssew *3 88BB «Ie« gjWgg Het Nederlandsche stoomschip „Auro ra" is gisteren door zes vliegtuigen gebombardeerd. (Pag. 1, eerste blad) In onze provincie is een afdeeling van de Nederlandsche Heide Maatschappij opgericht, (Provrncienieuws), 17-jarig scholier pleegt 5 inbraken. (Gemengd nieuws) ZIE VERDER EVENTUEEL ïiAATSTE BERICHTEN. een brok kinderleven en kinderleed, dat echter niet door iedereen begrepen werd, getuige het gelach. Een mensch moet nu eenmaal „veul mit maeken!" Corry Vonk als dokter Fockema Als naar gewoonte voerde een spreker het woord. De propagandist, de heer F. A. Hef, wees op den bloei van de V.A.R.A., welke in 19371938 een aantal van 15.000 leden boekte en sinds 1 Januari 1939 haar ledental met 2000 zag groeien, alsmede op de eervolle plaats, welke de V.A.R.A. in net omroepleven inneemt, hetgeen ook door tegenstanders wordt erkend. Spr. belichtte het principieele onderscheid ten opzichte van andere omroeporganisaties, hierin be staande, dat de V.A.R.A. den microfoon gebruikt om te wijzen op de misstanden in de kapitalistische maatschappij, doch daar bij tevens den weg tot verbetering aan geeft. Scherp becritiseerde spr. het laten verzorgen van een wijdingsuur door een N.S.B.-dominee, uitzendingen uit Japan, reportage uit Duitschland en het uitleenen van gramophoonplaten aan den Deutsch- landzender, die deze dan draait met uit zondering van een prachtige compositie van Mendelssohn, omdat deze een Jood was. Voorts bracht spr. naar voren, dat volgens verklaring van den directeur van de Twentsche bank in het steenrijke Ne derland naar schatting een milliard gulden niet rendabel aangewend kan worden, ter wijl in September j.l. direct 120 millioen aanwezig was, en nog is, voor oorlogsdoel einden. Waarom wordt dit bedrag niet aangewend voor publieke werken en be strijding van de werkloosheid, vroeg spr. Wijders besprak de heer Hof de interna tionale politiek. Duitschland, Italië en Ja pan drijven naar oorlog. Fascisme betee- kent oorlogsgevaar, ook in ons land. Daar om meet het nationaal-socialisme in Ne derland worden uitgeroeid. In verband met de onmenschelijke, barbaansche behandeling der Joden in Duitschland zou de regeering het concrete voorstel moeten doen om de Duitsche Joden te ruilen voor Nederland sche N.S.B.-ers, die dan niet door ons wor den uitgekleed, maar dan eens kunnen zien, hoe het over de grens is. De komen de maanden zullen gelegenheid geven om met Mussert c.s. af te rekenen, zeide spr., die de groote massa kleine luiden aanried te zorgen, dat haar stempel op de regee ring zal worden gedrukt. De heer Hof be sloot zijn met applaus onderbroken en on derstreepte rede met de opwekking heden avond lid te worden van de afdeeling Vlis singen, opdat de eerepenning hier blijve, aldus ook den mooien arbeidersomroep, de V.A.R.A., versterkend.

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1939 | | pagina 1