EERSTE BLAD
77e JAARGANG - NUMMER 32
DINSDAG 7 FEBRUARI 1939
de schrijfwijze der
nederlandsche taal
de bomaanslagen
in engeland.
STADSNIEUWS
Nederlandsche ijshockey-spelers krijgen les in Zwitserland
UIT DE PROVINCIE
abonnementsprijs
voor alle gemeenten op
Walcheren en waar agent
schappen gevestigd zijn
2.20 per kwartaal of
17 cent per week. Franco
per post 2.50. Voor
het buitenland neme men
een abonnement op het
postkantoor zijner woon
plaats. Afzonderlijke
nummers 5 cent per stuk.
Vlissingsche Courant
UITGAVEFIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN - TEL. 10 GIRO 66287
3fc
ADVERTENTIEPRIJ S
Van 15 regels 1.25,
iedere regel meer 25 cent.
Bij abonnement speciale
prijs. Reclames 50 cent
per regeL Kleine adver
tenties van 1—5 regels
50 cent, iedere regel meer
10 cent (max. 10 regels).
Bij driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend
Alles bij vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG.ERKENDE CHR.FEESTDAGEN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR P U B L 1 C IT E ITS W A A.R D E, INGESTELD DOOR DE VEREENIGINÜ „DE N E.I1ER1. A W DSC H E_D A_Gj_L_A_D_PE_RS^
Een wetsontwerp is gereed.
De regeering is tegen de spelling-1934.
Alvorens in te gaan op de bijzondere
vragen, die zich inzake de spellingkwestie
voordoen, legt de minister van onderwijs
ft de memorie van antwoord aan de Eer-
6te Kamer over de onderwijsbegrooting
den vinger bij de verzekering van verschil
lende leden, dat onrust en agitatie op het
punt van de schrijfwijze der Nederlandsche
ftal zullen blijven voortduren, totdat de
spelling 1934 algemeen is ingevoerd. De
Minister merkt hiertegenover op, dat even-
tueele onru9t en agitatie voor de regeering
uiteraard geen gegevens zijn, waarnaar
zij haar beleid regelt.
Het betoog, dat de spelling 1934 dient te
worden gehandhaafd en algemeen inge
voerd, wordt in het voorloopig verslag
met name gesteund door een viertal argu
menten.
Ten eerste zou deze spelling een voor
uitgang beteekenen en mag de klok niet
worden teruggezet. De Minister is over
tuigd, dat met betrekking tot geslacht en
voornaamwoord de spelling-1934 voor de
taal een achteruitgang beteekent. Hij
neemt haar dus niet voor zijn rekening,
gezwegen nog van de noodzakelijkheid, dat
te dezer zake een nauwe samenwerking
met België wordt verkregen en in stand
gehouden.
Ten tweede zouden de kinderen volgens
de regels 1934 onderwezenzijn en is een
wijziging daarin uit onderwijs-oogpunt on
verdedigbaar. Dit argument mist kracht.
Ook vroeger hebben wijzigingen plaats ge
had, die teen dus wel mogelijk waren.
Vooral is de stelling onjuist, dat de kin
deren sinds 1934 den naamvalsuitgang niet
meer hebben leeren gebruiken. Immers
wordt in regel 5 van het in dat jaar tot
stand gekomen Koninklijk besluit voorge
schreven, dat de buigingsuitgang n ge
bruikt wordt „bij het lidwoord, het voor
naamwoord en het bijvoeglijk naamwoord,
in het enkelvoud, bij de hamen van man
nelijke personen en van dieren, die uitslui
tend een mannelijk individu aanduiden".
Alle kinderen hebben dus geleerd, den
invloed van het geslacht op lidwoord,
voornaamwoord, en bijvoeglijk naamwoord
te kennen en toe te passen.
Ten derde zouden de onderwijskrachten
voorstander zijn van de spelling 1934.
Deze bewering is in haar algemeenheid
onjuistzoowel onder de onderwijzers als
ander de leeraren wordt ook een andere
overtuiging aangetroffen en bij hun eigen
«hriftelijken arbeid toegepast.
Aangezien de regels 1 tot 3 ruimte lie
ten voor twijfel, heeft de minister aan
de commissie-Fockema-Andreae verzocht
hem op dit terrein van voorlichting te
dienen. Het rapport, dat reeds ontvangen
is en in het algemeen duidelijke lijnen
trekt, liet intusschen nog enkele vragen
open, waaromtrent de minister spoedig
een nader rapport verwacht. Alsdan zal
een wijziging van het Koninklijk besluit
bevorderd worden in den geest, als reeds
Wj de Memorie van antwoord aan de
Eerste Kamer op 9 April 1938 is kenbaar
gemaakt.
Een wetsontwerp met betrekking tot
de schrijfwijze der Nederlandsche taal is
gereed en wordt thans, aangezien het
ook voor het rijk over zee zal gelden,
toegezonden aan de daartoe aangewezen
instanties in Nederlandsch-Oost-Indië, Su
riname en Curagao.
Het plan van het lersche republikeinsche
leger.
De ambtenaar van het O.M. bij de po
litierechtbank in Bowstreet te Londen
heeft Woensdag in de zaak tegen twaalf
mannen, die beschuldigd worden van sa
menzwering, naar aanleiding van de jong
ste bomaanslagen, gerefereerd aan een
geheimzinnig „plan".
-ij noemde het plan veelomvattend en
zei, dat het bijna het geheele terrein der
publieke activiteit betreft. Hij deelde mede,
<lat nog twee personen waren gearresteerd,
van wie een van aanzienlijk belang voor
do organisatie was.
Politiebeambten in uniform stonden voor
(le deuren op post, terwijl agenten in bur
ger in de straten bij het gebouw surveil
leerden.
De openbare aanklager verklaarde dat
het „s-plan" op een der beschuldigden is
bevonden. Het is gebleken, dat er een
vereeniging bestaat, welke bekend is on
der den naam lersche republikeinsche le
ger, die verantwoordelijk is voor -iet plan
en uit het document blijkt duidelijk, dat
deze organisatie in Engeland zeer actief is.
Het document begint als volgt„Ten
einde een maximum effect op de wereld
te maken, moet de beweging niet werden
ten uitvoer gelegd, wanneer er een groote
oorlog of een wereldcrisis gaande is.doch
indier zij wordt ten uitvoer gelegd, wan
neer er ontrust is, is te verwachten dat
zenuwachtigheid en de zenuwachtige ge
voelens der regeering, evenals de zenuw
achtige stemming bij het volk ten volle
kunnen worden geëxploiteerd.
Het document spreekt van een ultima
tum, dat tot Engeland zal worden gericht
en waarin de volledige ontruiming van
Iersch gebied zal worden geëischt.
Het document spreekt ook over sabotage
in vliegtuigfabrieken, warenhuizen, open
bare diensten, zooals sleutelindustrieën,
handel, bankwezen, scheepvaart, gewone
industrieën, katoenspinnerijen, graan, ta
bak. en drankwinkels, opslagplaatsen van
autobanden en houtzagerijen.
De groote verspreiding der Engelsche
pers wordt „het laatste mikpunt" ge
noemd. Voorts wordt in het document ge
sproken over het telefoon- en telegraafnet,
de radio en radiobakens en de watervoor
ziening.
Wat de regeeringsambtenaren betreft,
verklaart het document, dat waar een
sympathiseerend regeeringsambtenaar ter
beschikking staat niets eenvoudiger is dan
een ontvlambaar vocrwerp te plaatsen in
kasten of ergens anders.
Alle beschuldigden zijn in bewaring ge
houden.
Brandstichting door terroristen?
Maandagavond is in Skegness, Lincoln
shire, in het daar gevestigde groote va-
cantiekamp met amusenientsgelegenheden,
een uitgebreide brand uitgebroken, naar
men vermoedt tengevolge van brandstich
ting. Het vuur werd na twee uur werken
door de brandweer gestuit. Er werd schade
aangericht aan de concertzaal en in den
„biergarten", voorts aan 't orgel en aan
den grooten voorraad bedden enz., die in
de hall lagen opgeslagen. De brandweer
slaagde er in uitbreiding van het vuur
naar de 2000 zomerhuisjes en andere in
de nabijheid gelegen gebouwen te voor
komen.
Dagblad ontvangt bedreiging.
De directie van het blad South Wales
Echo heeft van iemand, die zei lid te zijn
van het lersche republikeinsche leger, te
lefonisch meaedeelingen ontvangen, waarin
gedreigd werd met verwoesting van de bu
reaux van het blad. De coöperatieve Who
lesale Society, een der belangrijkste En
gelsche handelsinstelirgen, heeft eveneens
een bericht ontvangen, dat de bedreiging
met een aanslag inhield.
Hertog van Kent stelt bezoek aan
lerand uit.
Officieel werd gisteren te Londen mede
gedeeld, dat de hertog en hertogin van
Kent hun bezoek aan Noord-Ierland heb
ben uitgesteld. Oorspronkelijk was het de
bedoeling, dat het bezoek de volgende
maand zou werden gebracht.
Het uitstel van het bezoek is, naar ver
nomen wordt, een voorzorgsmaatregel. Het
hertogelijk paar hoopt zijn bezoek later te
brengen, wanneer de toestand rustiger is.
De zwembadplannen van de baan?
Wij hebben enkele malen geschreven
over de voornemens, hier ter stede een
overdekte zwem-inrichting te doen ver
rijzen.
Bij informatie deelden de organisatoren
ons dezer dagen mede, sinds eènige maan
den niets meer van „De Overdekte Haar
lem" te hebben vernomen. Het ziet er dus
naar uit, dathet niet tot verwezenlijking
der plannen zal komen.
Van andere zijde vernemen wij, dat „De
Overdekte Haarlem" in zeer nauwe relatie
staat tot den architect A. Koster te
Haarlem, die kort geleden surséance van
betaling hëeft aangevraagd. Het schijnt
dat verschillende der zgn. „Koster-baden"
die in den lande werden gesticht, in finan-
cieele moeilijkheden verkeeren. Volgens het
„Goudsch Volksblad" werd het kapitaal
van al deze baden gedeeltelijk bijeenge
bracht docr het aan te stellen personeel,
dat, naar de mate zijner financieele krach
ten, aandeelen moest nemen. Volgens be
doeld blad, zou bij de aanstelling minder
gelet zijn op de vraag, of de betrokkenen
wel de capaciteiten hadden om in een
zweminrichting werkzaam te zijn, maar
het aantal guldens dat zij in de zaak kon-
dc steken, zou den doorslag hebben ge
geven. De moeilijkheden met de zgn. Kcs-
terbaden staan echter slechts in betrekke
lijk verwijderd verband met de surséance
van dezen architect, die met de eigenlijke
exploitatie niets te maken had. Hij genoot
echter honorarium voor den bouw en had
er uic dien hoofde natuurlijk belang bij,
dat in zooveel mogelijk plaatsen zulke
baden verrezen.
Geen inzameling voor een gave in natura.
Het bestuur van de Niéuwe Algemeene
Volkspartij deelt ons 'mede, in de radio
rede van H. M. de Koningin aanleiding te
hebben gevonden, zich tot den Burgemees
ter te wenden met het verzoek een oproep
tot de burgerij te richten teneinde een
comité voor het inzamelen, van gelden te
vormen. Deze gelden zouden moeten dienen
voor het verstrekken van een gave in na-
tura aan armlastigen, werkloozen en an
dere daarvoor in aanmerking komende ge
zinnen.
De Burgemeester heeft hierop geant
woord, dat voor hem geen aanleiding be
staat om aan dit verzoek te voldoen.
VUssingsch scheepvaartnieuws.
Aangekomen: „Prinses Juliana"
van Harwich (verwacht) Nederlandsche
motorschepen „Sirius" van Antwerpen
„Oascade" van Bert BrüléeNed. m.s.
„Huendich" van Antwerpen „Palles" van
Londen „Antilope" van Londen naar Be
verwijk.
Om te bunkeren: Noorsch
motorschip „G. C. Bröng" van Hamburg
„Gichrek Estaria Marie" van Odessa
Noorsch tankschip „Mirla" van Port Ar
thur.
Vertrokken „Oranje Nassau"
naar Harwich „Sirieus" en „Jantje" naar
Londen „Cascade" naar Drammon „G.
C. Bröng" naar Corperschust„Stickel-
stad" naar Havre; „Hoendiep" naar Lon
den „Pallas" naar Antwerpen.
De griep heerscht in de „Bomvrije"
De griep heeft een groot deel van de
manschappen van de kustartillerie flink te
pakken. Meer dan 30 van de 90 alhier ge
legerde soldaten zijn door deze ziekte aan
getast en zijn naar de ziekenhuizen alhier
overgebracht, alwaar zij ter verpleging zijn
opgenomen. Voor het meerendeel heeft
men met gevallen van lichten aard te doen.
Voor de soldaten die nog dienst doen, zijn
verschillende voorzorgsmaatregelen getrof
fen. De dienst is tijdelijk lichter, terwijl
avondoefeningen zijn afgelast. Voorts moe
ten allen regelmatig gorgelen en hun tem
peratuur laten opnemen. Vooral dit laatste
is een goede maatregel daar verschillende
jongens die een te hooge temperatuur had
den, stiek im bleven rondloopen om
Zaterdag verlof, althans meer bewegings
vrijheid, te kunnen krijgen.
De werkloosheid in onze gemeente.
Bij den Gemeentelijken Dienst der Ar
beidsbemiddeling alhier stonden gisteren
als werkzoekenden ingeschreven
Mannen 11 grondwerkers, 1 loodgieter,
1 mastieker, 20 metselaars, 15 opperlieden,
3o schilders, 10 stucadcors, 11 timmer
lieden, 2 vlechters, 1 voeger, 1 opzichter,
1 machinaal-houtbewerker, 1mandenma
ker, 1 meubelmaker, 2 stoffeerders, 6
kleermakers, 3 schoenmakers, 28 metaal
bewerkers, 12 brod-banketbakkers, 2
koks, 5 slagers, 3 tuinlieden, 3 magazijn
bedienden, 9 reizigers-agent.n, .5 winkelbe
dienden, 7 chauffeurs, 11 kellners, 16 loo-
pers, 3 portiers, 2 sleepers, 50 transport
arbeiders, 22 kantoorbedienden, 1 musicus,
3 onderwijzers, 34 varensgezellen (w.o.
stuurlieden, machinisten, stokers, matro
zen enz.), 144 losse arbeiders.
Vrouwen1 kleermaakster, 3 kantoor
bedienden, 3 huishoudsters, 2 dienstboden,
8 werksters.
Totaal 494 ingeschrevenen, vorige week
443, waarvan 216 in steun te weten
101 in de werkverschaffing, 29 in de plant
soenen, 35 crisissteuntrekkers en 51 ge-
steunden vanwege Maatschppelijk Hulpbe
toon.
Alzoo een vermeerdering van 51 werk
zoekenden.
Het nieuws van den dag in beeld.
Foto's in onze Tijdinghal.
Zaterdag werd te Middelburg de school
voor dienstplichtige onderofficieren-admi
nistrateur geopend. Luitenant-kolonel G.
Berghuys hield een openingsrede, waarna
mevrouw G. Berghuys de officieele opening
verrichtte.
Zaterdagavond heeft de installatie plaats
gehad van burgemeester mr. P. J. Oud tot
beschermheer van de Kon. Ned. Bond van
oud-onderofficieren, afd. Rotterdam, ter ge
legenheid van het 50-jarig bestaan van de
zen bond.
In het theater Carré te Amsterdam was
Zaterdagavond de première van het optre
den van 's wereld grootsten clown, Crock.
Nieuwe vuilnisauto gearriveerd.
Eenigen tijd geleden hechtte de gemeen
teraad zijn goedkeuring aan een voorstel
tot den aankoop van twee nieuwe vuilnis
auto's. Hedenochtend is nu een der wa
gens, die werd vervaardigd door de N.V.
De Alkmaarsche IJzer- en Metaalgieterij,
gearriveerd.
De Nederlandsche ijshockey-ploegdie deelgenomen heeft aan de wereldkampioenschappen in Zwitserlandhad geen schijn van
kans in de enkele wedstrijdenwaaraan zij kon deelnemen. De score van de tegenstanders eerst Canada, daarna Polen was
resp80 en 90. Hierboven een Poolsche aanval op het Nederlandsche doel.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
^cllCMfftcWlSSCW
«gaai nies* «Scan
Een wetsontwerp inzake de schrijf
wijze der Nederlandsche taal is ge
reed de regeering is tegen de
spelling-1934.
(Pag 1, eerste blad.
Nog steeds daden van terreur in En
geland. (Pag. 1, eerste blad).
Engeland verklaart Frankrijk te allen
tijde te zullen bijstaan.
(Buitenland.)
Spoorwegougeval bij Maarn veroor
zaakt vry groote materieele schade
één gewonde. (Gemengd Nieuws.)
Scheepsbotsing op de Nieuwe Maas
kost een menschenleven.
(Scheepvaart.);
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN.
Zoowel wat het uiterlijk als wat de
wijze van laden enz. betreft, wijkt deze
nieuwe wagen geheel af van het thans
in gebruik zijnde type.
De laadruimte voor het vuilnis bestaat
uit een draaiende trommel met schoepen.
Wanneer aan de achterzijde het vuilnis
in den trechter wordt gestort, wordt het
door middel van de schoepen direct tot
achter in de trommel gevoerd. Het groote
voordeel van dit systeem is, dat continu
geladen kan werden, zonder dat het vuil
nis van tijd tot tijd gestuwd behoeft te
worden. Is de trommel, die 10M3 vuil
kan bevatten, geheel vol, dan wordt op
de stortplaats de trommel in tegengestelde
richting gedraaid, zoodat het vuil er langs
denzelfden weg weer uitgaat. Voor het
grof vuil, zooals doozen enz., is achter de
bestuurderscabine een bergplaats die 2*A
M3 kan bevatten.
Het geheel is op een Studebaker-chassis
gebouwd. In tegenstelling met de tegen
woordige wagens, is de nieuwe autc van
een benzinemotor voorzien, die in de be
stuurderscabine is geplaatst. De wagen
heeft hierdoor van voren het aanzien van
een moderne autobus gekregen.
Voorts is de wagen, die zeker een aan
winst voor den reinigingsdienst genoemd
mag worden, van vele gemakken voor
zien. De wagen kan geheel van buiten
bediend worden, waartoe aan de rechter
zijde een stuur, rem enz. zijn aangebracht
verder zijn er onder de trommel bergkas-
ten voor de kleeding en de gereedschappen,
terwijl aan de achterzijde twee opstappen
zijn gemaakt voor het personeel, wanneer
de auto een eind moet doorrijden. Om daar
toe het sein aan den chauffeur te geven,
bevindt zich aan de achterzijde een druk-
krucpje voor een schel, die in de cabine
is aangebracht.
Teneinde het nemen van korte bochten
te vergemakkelijken, is de vooras een
meter teruggeplaatst.
Wat de trommel betreft, kan nog wor
den verteld, dat deze door een enkelen
trap op een hefboom kan worden stil
gezet, zoodat het niet kan voorkomen dat
wanneer er per ongeluk bijv. een vuilnis
bak in den trechter valt, deze geheel in
dc trommel verdwijnt. Ter voorkoming van
het wegwaaien van vuil is de opening van
een leeren afsluiting voorzien.
De wagen die er keurig uitziet, heeft
een lengte van ca. 6.50 M. en een hoogte
van ongeveer 3 M. Het gewicht bedraagt
5.500 kg. en geladen 9.800 k.g.
Bij ons bezoek aan de garage van den
reinigingsdienst troffen wjj nog twee
nieuwe wagens aan. Er zijn n.I. twee
brkfietsen aangekomen, die gebruikt zul
len worden bij het verzamelen van straat-
vuil. Tot op heden geschiedde dit met
handwagens. Daar echter dikwijls groote
afstanden afgelegd moeten worden, narn
dit werk te veel tijd in beslag.
Vereenigmg voor Ziekenhuisverpleging op
Zuid- en Noord-Beveland.
Deze vereenigiiig is ook in 1938 weer
belangrijk in ledental gegroeid. Bedroeg
het aantal leden op 31 December 1937
36052 (waarvan 32521 betalend), op 31
December 1938 was dit gestegen tot 37284
(waarvan 33938 betalend). Het aantal in
geschrevenen is dus gestegen met 1232 en
dat der betalende met 1417.
In 1938 werden 1003 leden in een zieken
huis opgenomen (in 1937 1045)
