Gemeenteraad van Vlissingen
h.m. de koningin doet een
beroep op haar volk
eerste blad
Opruiming
77e JAARGANG - NUMMER 23
VRIJDAG 27 JANUARI 1939
De burgemeester spreekt zijn Nieuwjaarsrede uit
Denkt II er om?
ABONNEMENTSPRIJ s
Voor alle gemeenten op
Walcheren en waar agent
schappen gevestigd zyn
2.20 per kwartaal of
17 cent per week. Franco
per post 2.50. Voor
het buitenland neme men
een abonnement op het
postkantoor zijner woon
plaats. Afzonderlijke
nummers 5 cent per stuk.
YJissingsche Courant
UITGAVEFIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN TEL. 10 GIRO 66287
ADVERTENTIEPRIJ S
Van 1—5 regels 1.25,
iedere regel meer 25 cent.
Bij abonnement speciale
prijs. Reclames 50 cent
per regeL Kleine adver
tenties van 1—5 regels
50 cent, iedere regel meer
10 cent (max. 10 regels).
Bij driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Alles bij vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG. ERKENDE CHR. FEESTDAGEN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUB L I C1T E ITS W A A RD E, INGESTELD DOOR DE VEREEN1GING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Vrees voor afbraak moet worden omgezet
in wil tot opbouw
„Ik hoop aan de woorden „Christus voor alles" tot
aan Mijn laatsten ademtocht trouw te blijven"
H. M. de Koningin heeft hedenmiddag te 12.45 u. de volgende radiorede gehouden:
Waar de gedachte der geestelijke en
moreeie herbewapening in het middelpunt
der belangstelling is komen te staan en Mij
gebleken is, dat er nog veel verschil van
meening bestaat omtrent hare toepassing,
wil Ik trachten U nader toe te lichten, hoe
Ik haar zie. Vanzelf zal dit dan tevens een
antwoord zijn op enkele- van de vele vragen,
die Mij naar aanleiding daarvan langs ver
schillende wegen bereikten.
De innerlijke vernieuwing, die de op
roepen van October voorop stellen, nopen
ons tot eene geheel nieuwe instelling ten
opzichte van alle nooden van den tijd, een
zich daarvoor inzetten, in eigen omgeving,
en eigen kring en als volk in zijn geheel.
Met vreugde heb Ik de bereidwilligheid
begroet van zoovelen, zoowel hier, als in
Nederland onder de keerkringen, om aan
deze geestelijke en zedelijke krachtsinspanning deel te nemen.
De stroom van persoonlijke betuigingen van instemming, die Ik mocht ont
vangen, zoowel als de gemeenschappelijke adressen, geven blijk van den
ernstigen wil, als mensch en als kring, er den schouder onder te zetten.
Wil die krachtsinspanning de sterke hefboom worden, die ons opheft boven
zichzelf uit, boven de onderlinge verdeeldheid en den druk van den tijd, dan
moet zij omgezet worden in de levenshouding van „draagt elkanders lasten"
in de geheele samenleving.
Laten wij in dit ernstige tijdsgewricht werkelijk eerlijk zijn tegenover ons zelf
en ook als volk en de oogen niet sluiten voor onze tekortkomingen en feilen als
mensch en als gemeenschap.
De verdeeldheid en voortschrijdende splitsing en versnippering, die ons in
het dagelijksche leven tegemoet treden met de daarmee gepaard gaande ver
vreemding onderling, zijn slechte heelmeesters voor de krankheden van onzen
tijd. Waar juist nu het verlangen naar samenwerking en het sluiten der gelederen
bij talloos velen opkomt en de noodzaak gevoeld wordt elkander de hand te
reiken, moet aller streven er in de eerste plaats op gericht zijn elkander te
begrijpen en begrepen te worden.
Men geve zich rekenschap hoe,het den enkeling te moede moet zijn, indien de
omstandigheden nog drukkender en benauwender zouden worden en hij zich
niet gedragen zoude voelen door de gemeenschapsgedachte.
Ik weet het niet korter uit te drukken dan in de woorden van den'2den oproep
„Vrees voor afbraak moet worden omgezet in wil tot opbouw".
Wat moet er opgebouwd worden Waarop moet onze arbeid gericht zijn
In de eerste plaats op een geheel gewijzigde, nieuwe geestesgesteldheid ten
opzichte van de nooden die allerwege zijn ontstaan, en op een krachtig streven
om, als volk in zijn geheel, daarin te voorzien.
Ten tweede op het bevorderen van een nieuwe geestesgesteldheid ten opzichte
van de moreeie en geestelijke moeilijkheden van dezen tijd en van den drang
om ook daarin, in nationalen zin, de helpende hand te reiken.
Heel bijzonder hebben Mij daarom de mededeelingen en berichten verblijd
over de hier en daar aan den dag getreden pogingen van practische toepassing
der gedachte van geestelijke en moreeie herbewapening in grooter verband, met
wegcijfering van hetgeen dreigt te scheiden en vooropstelling van een breede
gemeenschapsgedachte.
Nog geheel onder den indruk van de prachtige samenwerking en eensgezind
heid, geheel uit U zelf voortgekomen, bij gelegenheid van de viering van mijn
40-jarige regeering, doe Ik een beroep op U aller medewerking om deze eens
gezindheid duurzaam te doen zijn en practisch in toepassing te brengen bij de
bestrijding van den hooggestegen nood op geestelijk en stoffelijk gebied en de
hinderpalen weg te nemen, die den opbouw tegenhouden, die noodzakelijk is
om tot een betere toekomst te geraken.
Als men de gedachte laat gaan over de groote vraagstukken, die voor duizen
den een levensbelang zijn, denken wij in de eerste plaats aan het schrijnend leed
van de werkloosheid. De bestrijding daarvan zou in hooge mate gebaat zijn
door de geboden nieuwe instelling des geestes tegenover de nooden van ons volk.
Mogen de in een vergevorderden staat van voorbereiding verkeerende plannen
der overheid, welke eene aanzienlijke uitbreiding der werkverschaffing beoogen,
aangevuld door hetgeen particulieren bereid blijken te doen, een krachtig begin
van toepassing der herbewapening op groote schaal zijn.
Voor onzen geest rijst op het gebrek aan brandstoffen, kleeding en dekking,
dat in een zoo groot aantal gezinnen is ontstaan en dat, ondanks de mildheid
van vele en onderscheidene groepen, nog steeds om leniging roept. Daaraan zal
eerst ten volle kunnen worden voldaan als de geest van saamhoorigheid en
helpen over ons geheele volk vaardig wordt.
Ter verduidelijking herinner Ik U hier aan het vuur, dat allerwege aan den
dag kwam bij het vervaardigen van wanten en bivakmutsen voor onze gemobili-
seerden voor den eersten winter na het uitbreken van den oorlog. En een derge
lijke algemeene belangstelling en voortvarendheid deed zich verleden jaar voor,
waar het gold het maken van uitzetten voor jong geborenen ter gelegenheid
van de geboorte Mijner Kleindochter.
Al bestreken deze behoeften slechts een zeer bescheiden oppervlak op maat
schappelijk gebied, de eenheidsgedachte, die daarbij op den voorgrond trad, geeft
een helder beeld van wat hier aan de orde is.
Niet minder dan aan de materieele moeilijkheden denk Ik aan het schrijnend
'eed en de gedruktheid in het hart van hen, die van werk verstoken zijn, of op
andere wijze slachtoffer van de crisis zijn.
Hier ontsluit zich een wijd arbeidsveld voor naastenliefde In nationalen zin,
om de gevolgen te bestrijden van crisisleed, zoowel voor hen die midden in het
'even staan, als voor de jongeren, die geen kans krijgen om aan den slag te komen.
De landen, die in den wereldoorlog gewikkeld waren, hebben voorzien in de
nooden van de oorlogsslachtoffers. Is er niet aanleiding naar middelen te zoeken
om hetzelfde te doen voor de velen, die buiten hun schuld slachtoffers zijn
geworden van de huidige economische omstandigheden
Ik weet, dat de wil tot opbouw, uitgaande boven alle verdeeldheid, bij zeer
velen aanwezig is.
Ik zou dezen allen willen vragen voor te gaan, en vooraan te staan, bij het te
verrichten werk in groot verband en nationalen zin, teneinde metterdaad, en met
hun bezieling- en voortvarendheid, het bewijs te leveren, dat dit moet en kan!
Sedert het uitbreken van den wereldoorlog is er veel op maatschappelijk en
staatkundig terrein ontwricht en zijn ons, door de omstandigheden, beperkingen
van onze vrijheid opgelegd, waardoor ons geduld op menigerlei gebied op de
proef is gesteld, want, al verandert onophoudelijk het beeld van den toestand
en daarmede ook de aard van de offers, die van ons gevraagd worden, de
onvrijheid is er niet minder om.
Deze prikkelbaar makende en benauwende toestand is oorzaak, dat goede
eigenschappen wel eens in het gedrang komen, terwijl minder goede soms hun
vrijen loop nemen.
Het is overeenkomstig de beginselen der herbewapening om dergelijke ver
schijnselen van verwording niet met onverschilligheid voorbij te gaan, doch zich
deze als gemeenschap en als volk aan te trekken, de handen uit de mouwen te
steken, ten einde de vergroeiing uit te snijden.
Alleen de overtuiging van een geheel volk van de noodzaak van den door Mij
bedoelden opbouw, gevolgd door de eendrachtige poging daartoe, kan verval en
ineenstorting voorkomen en een beweging in opgaande lijn doen ontstaan.
Ongetwijfeld zal geen van U de hooge innerlijke waarde en de diepe beteekenis
ontgaan van zoodanige vrijwillige en uit eigen overtuiging voortgekomen
nationale daad van een vrij volk, dat in de grondslagen, waarop zijn staatsbestel
rust, het hechte, fundament vindt, waarop het zich kan verjongen en vernieuwen.
Ik zoude in Mijn taak tekort schieten, waar Ik over de moreeie en geestelijke
herbewapening spreek, die zoo nauw samen hangt met de geestesgesteldheid van
den enkelen mensch, indien Ik niet een enkel woord zeide over de persoonlijke
zijde dezer geestelijke krachtsinspanning.
In den eersten oproep lezen wij, dat Gods levende geest elk volk en elk
mensch tot zijn hoogste bestemming roept. Deze geest beantwoordt ook den
angstkreet, dien de mensch in zijne geestelijke ellende en verlatenheid slaakt
naar Gods nabijheid.
Deze begeerte naar persoonlijk contact met'God is wel nooit zoo sterk en zoo
verbreid geweest als tegenwoordig, nu schier alles wegvalt waarop de mensch-
heid eertijds meende te kunnen staat maken, en onzekerheid en onvastheid
ons overal tegemoet treden.
Die persoonlijke verhouding, zonder welke geen innerlijke vrede mogelijk is
en die ver uitgaat boven de hoogste scheidsmuren, onverschillig van welken
aard deze mogen zijn, kenmerkt zich bij uitstek door waarheidszin, oprechtheid
en eerlijkheid.
Ik zou dit met het volgende beeld willen verduidelijken.
Wij weten, dat er veen spleet zoo klein is, of het zonlicht en de lucht, die wij
Inademen, dringt er Uoorheen.
Op gelijke wijze banen Gods liefde en Gods Geest zich een weg door de kieren
van het bestaan van elkeen. Van elkeen, zonder uitzondering, onverschillig in
welk werelddeel hij woont, of wat zijn overtuiging is, of welke taal hij spreekt.
Staat ons allen deze ontzaglijke doch tevens zoo verblijdende en moedgevende
waarheid helder voor oogen Beseffen wij, dat zij het krachtigste cement is
tusschen menschen onderling en volken onderling?
Op deze waarheid berust nu de gedachte der herbewapening en het „draagt
elkanders lasten".
Omdat velen Mij gevraagd hebben naar Mijn persoonlijk geloof en persoonlijke
ervaring en Mij herinnerd werd aan de woorden „Christ avant tout", die Ik eens
neerschreef, voeg Ik ten besluite het navolgende nog hier aan toe. De ervaring,
die aan die woorden ten grondslag ligt, is Mijn leid-ster geweest om tot boven
staand inzicht te komen.
Ik hoop aan die woorden „Christus voor alles" tot aan Mijn laatsten ademtocht
trouw te blijven. Daartoe geve Hij Mij de kracht.
Meer welvaart Ruimere werkgelegenheid. Toe
nemende bevolking. Gunstige gezondheidstoestand.
Nog steedswoningtekort. Gunstige ontwik
keling van het havenbedrijf.
In de hedenmiddag te twee uur onder
leiding van burgemeester C. A, van Woel-
deren gehouden gemeenteraadsvergadering,
waren bij de opening 17 leden aanwezig.
De plaats van den heer Van Oorschot
was niet bezet. (Later, tijdens het uit
spreken van de Nieuwjaarsrede, kwam de
heer Van Oorschot echter ter vergade
ring).
Installatie nieuw lid.
De door het vertrek van den heer J.
Nieuwschepen opengekiomen zetel der A.R.-
fractie werd vanmiddag ingenomen door
den heer J. L. de Wit die, na door den
gemeentesecretaris te zijn binnengeleid, in
handen van den burgemeester de voorge
schreven eeden aflegde.
De burgemeester heette den heer De Wit
welkom, nadat deze zijn plaats had inge
nomen, en hoopte dat hij de welvaart der
gemeente zal helpen bevorderen.
De heer DE WIT zegde hiervoor dank.
De Nieuwjaarsrede
De burgemeester sprak vervolgens zijn
traditioneels Nieuwjaarsrede uit, waarin
hij zei:
In mijne nieuwjaarsrede kan ik dit jaar
dankbaar vaststellen, dat de welvaart in
de gemeente Vlissingen verbetert, omdat
er weer ruime werkgelegenheid bestaat.
Mede door deze verbeterde economische
toestanden is in Vlissingen met groote be
langstelling' en opgewektheid deelgenomen
aan de nationale feesten, o.a, bij de ge
boorte van Prinses Beatrix en bij het 40-
jarig Regeeringsjubileum van H. M. de
Koningin, evenals tijdens de bezoeken van
H. M. de Koningin aan Vlissingen bij de
onthulling der gedenkplaat voor wijlen
Z.K.H. Prins Hendrik in den gevel der
zeevaartschool en de tewaterlating van de
„Koningin Emma", één der beide in aan
bouw zijnde nieuwe schepen der Stoom
vaart Maatschappij „Zeeland" aan den
jongen Bond van Buurtvereenigingen
„Oranje en Vlissingen" komt hulde toe
voor de organisatie der feestelijkheden.
De bevolking van Vlissingen bedroeg op
1 Januari jL 22.554 personen tegenover
21.932 op 1 Jauari 1938, eene toename van
622 personener hadden 382 geboorten
plaats tegen 349 in 1937 en 228 sterfge
vallen, waQT 36 tot de be-
Dit nummer bestaat uit 3 bladen
QeliCMrtcwasscCT
wam
Radio-rede van H. M. de Koningin.
(Pag. 1, eerste blad).
Nieuwjaarsrede van den burgemeester
van Vlissingen. (Pag. 1, eerste blad),
Ernstig verkeersongeluk te Steenrijk,
(Gemengd nieuws)*
Nadere bijzonderheden over de bezet»
ting van Barcelona. (Buitenland)^
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN"
Morgen laatste dag onzer
Seizoen-
h
a cvj
*5 <3
O
6
S3
volking eener andere gemeente, tegen 207
in 1937 er vestigden zich 2600 en er ver
trokken 2178 personen, waaronder uit en
naar een Nederlandsehe gemeente buiten
de provincie Zeeland resp. 1638 en 1455,
uit en naar O. en W. Indië resp. 169 en
210 en uit en naar het buitenland resp. 104
en 111.
Het aantal verhuizingen binnen de ge
meente bedroeg niet minder dan 1086, om
vattende ongeveer 3400 personen. Het aan
tal kiezers nam toe tot 12.746 (12.635 in
1937).
De gezondheidstoestand was in 1938
gunstig, van besmettelijke ziekten kwamen
slechts 3 gevallen roodvonk voor. In de
ziekenhuizen werden door tusschenkomst
van den gemeentelijken geneeskundigen
dienst voor rekening van de gemeente 523
personen opgenomen (472 in 1937) het
aantal verpleegdagen bedroeg 11.141 in
1938 (To.622 in 1937) de totale kosten
van den Gemeentelijken Geneeskundigen
Dienst bedroegen 33.567.93 34.785.90
in 1937).
De werkloosheid was minder dan in 1937a
het gemiddeld aantal bij de arbeidsbeurs
ingeschreven werkzoekenden bedroeg 514
(566 in 1937).
Ingevolgde de rijkssteunregeling voor
werkloozen werden 409 verschillende per
sonen ondersteund (608 in 1937), gemid
deld 89 per week (178 in 1937), waarvan
de kosten bedroegen 40.064.5485.700.71
in 1937).
Aa,n valide arbeiders, die niet in deze
steunregeling konden worden opgenomen
werd ongeveer 4800 uitgekeerd 3000
in 1937) kleeding, dekking, schoeisel en
schoenreparatie aan armlastigen en zooge
naamde B-steun werd voor een waarde
van 6048.15 verstrekt 8769.80 in 1937)*
Door Maatschappelijk Hulpbetoon werd
in allerlei vorm van. ondersteuning 75.000
85.000 in 1937) uitgegeven. In het ge
heel werd aldus uitbetaald 159.920.39
215.156.56 in 1937).
In het geheele jaar 1938 hebben 265
personen (285 in 1937) in de werkver
schaffing gewerkt, gemiddeld per week
114 man (8S in 1937) aan wie 83.500
loon is uitgekeerd of gemiddeld 14.09
per week (resp. 89.578.88 en 13.92 in
1937).
Duidelijkheidshalve zij hier vermeld, dat
zich onder de wekelijks door de arbeids
beurs gepubliceerde cijfers van werkzoe
kenden (gemiddeld per week 514), ge
middeld bevinden 203 van overheidswege
verzorgde werkloozen, nl. 89 door steun-
verleening en 114 door werkverschaffing
en verder 58 kastrekkenden, 25 werkzaam
in de plantsoenen, 29 armlastigen, 17 vrou
wen, 29 gezinsleden van gesteunde werk
loozen, 151 op generlei wijze gesteunden
en 2 niet-werkloozen.
