Opruiming
EERSTE BLAD
77e JAARGANG - NUMMER 17
VRIJDAG 20 JANUARI 1939
De StJacobuskerk verdwijnt
STADSNIEUWS
Tweed en Gabardine
Regenjassen
I
UIT DE PROVINCIE
abonnementsprijs
Voor alle gemeenten op
Walcheren en waar agent
schappen gevestigd zijn
2.20 per kwartaal of
17 cent per week. Franco
per post 2.50. Voor
het buitenland neme men
een abonnement op het
postkantoor zijner woon
plaats. Afzonderlijke
nummers 5 cent per stuk.
Ylissingsche Courant
UITGAVE FIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN - TEL. 10 - GIRO 66287
m
ADVERTENTIEPRIJ S
Van 1—5 regels 1.25,
iedere regel meer 25 cent.
Bij abonnement speciale
prijs. Reclames 50 cent
per regel. Kleine adver
tenties van 15 regels
50 cent, iedere regel meer
10 cent (max. 10 regels).
Bij driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Alles bij vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG. ERKENDE CHR. FEESTDAGEN
A A N G ESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLIC1TE1TS WA ARDE, INGESTELD DOOR DE VEREEN l G ING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Herinneringen aan den godsdienststrijd
Bovengenoemde kerk, welke zal worden
afgebroken, was niet het eerste Roomsch-
Katholiek bedehuis in Vlissingen, zooals
wellicht door velen gedacht wordt. Na
tuurlijk laten wij hierbij buiten beschou
wing de Roomsche kerkgebouwen vóór de
Hervorming; want de tegenwoordige Her
vormde St. Jacabskerk was voor 1572 ook
Roomsch.
Ten tijde van de Republiek was de Her
vormde kerk de staatskerk. Allen, die in
de regeering van stad en land een betrek
king bekleedden, moesten tot die kerk
behooren.
Er waren nog andere kerken, zooals de
Lutkersche en de Doopsgezinde, die haar
openbare godsdienstoefeningen mochten
houden, doch aan de Roomsch-Katholieken
was dit verboden.
Toch waren in de meeste steden van
ons land Roomsche kerkjes, zoogenaamde
schuilkerkjes. Deze mochten zich niet on
derscheiden van gewone woonhuizen.
Zoo is er te Middelburg altijd een ge
weest. De laatste heeft gestaan aan den
Blauwen Dijk. Te Vlissingen was er geen.
De Roomschen gingen naar Middelburg
ter kerk.
Toch hebben zij in den loop der 18e
eeuw meer dan eens getracht te Vlissin
gen een eigen kerk te stichten. Zij vroegen
en verkregen in 1757 hiertoe toestemming
van de regeering der stad.
Later trok de magistraat de vergun
ning in.
Toen in 1763 te Vlissingen een batallon
Waalsche bezetting kwam, moest de stad
volgens conventie of verdrag een gebouw
beschikbaar stellen voor het uitoefenen
van den Roomschen godsdienst der Walen.
Als zoogenaamde garnizoenskerk werd
aangewezen het voormalig Taanhuis bij de
Rammekenspoort.
Natuurlijk gingen hier ook de Vlissing-
sche Roomschen ter kerke, die anders
langs den tegenwoordigen ouden weg over
Souburg naar Middelburg moesten loopen.
Toen na een paar jaar de Waalsche be
zetting vertrok, vroegen de Roomschen
verlof de kerk te micigen overnemen. De
vroedschap was hiervoor te vinden, doch
door het protesteeren van de kerkeraden
der Hervormde, Waalsche en Engelsche
kerken, gesteund door vele ingezetenen,
kwam er niets van.
Door de vestiging van eenige kooplieden
uit Duinkerken in 1778 was het aantal
Roomsch-Katholieken te Vlissingen uitge
breid.
c
De magistraat, ook ziende op de finan-
cieele voordeelen welke genoemde kooplie
den in de stad brachten, stond aan de
Roomschen toe een eigen kerk te bouwen.
Voorloopig werd hun het oude Taanhuis
toegezegd, waar op Zondag 23 Augustus
1778 de eerste mis werd gehouden. De
magistraat had ook besloten alle requesten
te weigeren.
In dien tijd was een groot deel der Wal-
chersche boeren in beroering o.a. over de
invoering der nieuwe psalmberijming. Zij
spanden met de Vlissingers, die tegenstan
ders der Roomsche kerk waren, samen om
den verderen voortgang van den Room
schen eeredienst te stuiten. Het stadsbe
stuur besloot echter niet toe te geven.
Daarom gingen eenige afgevaardigden
uit de ontevredenen naar den Stadhouder
om hun zin te krijgen. Deze beloofde de
zaak te onderzoeken en zou na bevinding
antwiciord zenden.
In plaats van nu rustig af te wachten,
wisten de ontevredenen de stad zoodanig
in rep en roer te brengen, dat de magi
straat, vreezende voor oproer, toegaf en
het verlof tot uitoefenen van den Room
schen godsdienst introk.
Ook elders, zooals te Westkapelle, doch
over andere zaken, kregen de opstandige
boeren hun zin.
Nu grepen de Staten van Zeeland in. In
Vlissingen en in Westkapelle kwam een
extra bezetting militairen tot handhaving
der rust. De Stadhouder gaf aan de Room
schen verlof tot het houden hunner gods
dienstoefeningen. Om verdere moeilijkhe
den te voorkomen zagen deze er vanaf en
wachtten hun tijd af. Deze kwam in 1795,
toen kerk en staat gescheiden werden en
overal in de Republiek vrijheid van gods
dienst kwam.
Een woonhuis in de Koestraat werd als
bedehuis ingericht, waarin op Zondag 3
Mei 1795 de eerste mis werd gehouden.
Op 29 Maart 1805 werd het nieuwe
kerkgebomv op de Pottekade ingewijd.
Daar de parochie zich uitbreidde, werd de
kerk in 1818 vergroot. In 1857 werd een
daarnaast gelegen woonhuis aangekocht.
Op 2 Maart 1857 werd de afbraak van het
o.ude gebouw en de opbouw van een nieu
we kerk voor 48.000 aanbesteed. In het
volgende jaar werd het kerkgebouw in
gebruik genomen.
Daar de kerkelijke gemeente zich uit
breidde, werd in 1910 aan den Singel een
tweede kerk gebouwd en in 1911 ingewijd.
Door de pas uitgevoerde vergrooting is
de oude kerk op de voormalige Pottekade
overbodig geworden en zij zal dus ver
dwijnen. Niet alleen zullen de Roomsch-
Katholieken in dit gedeelte der stad het
gebouw missen, maar ook de andere be
woners, want op het kerktorentje staat
een uurwerk.
Toen in 1911 de St. Jacobstoren af
brandde, was de stad van een officieele
aanwijzing van den tijd verstoken. In de
Waïstraat hing de horlogemaker Van Dal-
sum de bekende klok. Het gemeentebe
stuur kreeg van het Roomsch-Katholiek
kerkbestuur toestemming om in het toren
tje der Roomsche kerk een uurwerk met
'aanwijzing te plaatsen.
Toen de St. Jacobstoren met het uur
werk hersteld was, heeft het kerkbestuur
het uurwerk op den toren van de kerk op
de voormalige Pottekade van de gemeente
overgenom- Met de kerk zal -his ook de
tijdsaanwijzing in deze omgeving ver
dwijnen.
De garnalenvisscherij ligt vrywel stil.
Het is de laatste weken met de Zeeuw
sche garnalenvisscherij in mineur gesteld.
Sedert 16 December zijn de vïsschersschepen
te Veere, Arnemuiden en Vlissingen niet
meer uitgevaren, behoudens een hoogst en
kele uitzondering, terwijl de garnalenvis
scherij te Breskens alleen nog wordt uitge
oefend door de groote schepen.
De voornaamste oorzaak van de passivi
teit der visschers is, dat de vangsten op de
Zeeuwsche wateren buitengewoon schraal
zijn, zooals nog nimmer is voorgekomen.
De meeste schippers worden hierdoor weer
houden om zelfs maar een poging te wagen.
Een van de Vlissingsche garnalenvisschers
is eenige weken geleden uitgevaren en
kwam te Breskèns binnen met een vangst
van 7 K.G. garnalen, die 63 cent per K.G.
opbrachten. De meerdere activiteit van de
Breskensche visschers is voornamelijk toe te
schrijven aan de hooge prijzen die aldaar
gemaakt worden. Naar wij vernamen kwa
men te Breskens zelfs prijzen voor van 74
cent per K.G. De vangplaatsen van de gar
nalen liggen thans zeer ver in zee, waar
door lange vaardagen gemaakt moeten wor
den, Deze verre vangplaatsen brengen voor
de kleinere schepen te groote risico's mede
in verband met de weersgesteldheid.
De export van garnalen naar Engeland,
die elk jaar om dezen tijd van vrij grooten
omvang is, ligt thans geheel stil. Indien er
al garnalen aangebracht worden, betalen de
binnenlandsche handel en de exporteurs
naar België zulke prijzen, dat er aan export
van consignatiezendingen naar Londen niet
gedacht kan worden.
Tengevolge van bovengenoemde redenen
heeft het Verkoopkantoor voor Garnalen te
's-Gravenhage besloten wederom den mini
mumprijs te verhoogen tot 18 cent per K.G.
voor consumptiegarnalen, zulks met ingang
van 19 Januari. Bovendien is ook dë zeef-
wijdte reeds verkleind, zoodat ook kleinere
garnalen mogen worden geleverd.
De aanvoer van versche zeevisch is prac-
tisch eveneens van weinig beteekenis, aan
gezien de huidige weersomstandigheden
voor de vischbotters te onzeker zijn. De
vischhandel werkt dan ook nagenoeg uit
sluitend met aangevoerde visch van bestel
lingen en consignatiezendingen uit IJmui-
den, waardoor de handel te Arnemuiden en
Vlissingen nog óver voldoende visch van
alle soorten beschikt.
Vlissingsch scheepvaartnieuws.
Aangekomen: Mecklenburg" van
Harwich (verwacht) Nederlandsehe m.s.
„Gees", „Henrica" en „Atlantic" alle van
Antwerpen „Maria" van Londen „Hebe"
van Groningen „Wilja" van Londen naar
Beverwijk Poolsch s.s. „Wilja" van Gdy
nia.
Om te bunkeren; Grieksch s.s.
„Anna Bulgaris" van Emden Ned. m.s.
„Tiba" van Antwerpen en de Grieksehe
s.s. „Tamesis" van Constanza „Zinovia"
van Novorossisk „Vassos" van Batoem.
Vertrokken: „Oranj e Nassau"
naar Harwich „Gees" naar Penrhyn
„Atlantic" naar Londen „Henrica" naar
Waterford „Maria" naar Brussel„Jan-
tina" naar Rupelmonde; „Hebe" naar Ant
werpen „Anna Bulgaris" naar Rio de
Janeiro.
In
onze
Seizoen-
nog enkele zeer
voordeelige
Ziet onze Etalage!
.«o cm
5
o
co
c:
BESCHERMING VAN KUNSTWERKEN
TEGEN OORLOGSGEVAREN.
Moeten in Middelburg en Veere militaire
inrichtingen zijn gevestigd?
De rijkscommissie voor de monumenten
zorg.
In zijn rapport bespreekt dr. Kalf uit
voerig de maatregelen van uiteenlocpenden
aard, welke ter besche2"mmg van ons na
tionaal kunstbezit reeds in vredestijd die
nen te worden genonïe«.
Daar zijn eerst de „administratieve en
diplomatieke voorzorgen", waarbij in de
eerste plaats dient gedacht te worden aan
de opvoeding van het volk tot liefde voor
de kunst.
Tevens is noodzakelijk, dat lijsten wor
den opgesteld van gebouwen, die vrij zul
len blijven van inkwartiering of bezetting,
alsook van die oude gebouwen, die om
hun zeer groote waarde tot eiken prijs be
houden moeten blijven en daartoe „bijzon
dere bescherming" genieten. Voorts zou
het overweging verdienen, enkele onzer
mooiste oude steden en stadjes in hun ge
heel aan elk militair gebruik te onttrek
ken. Het is volgens den schrijver, de taak
van de regeering, te beslissen, of er inder
daad „militaire noodzaak" bestaat om on
vervangbare kostbaarbeden als daar zrjn
Veere, Middelburg, Delft, Leiden, prijs te
geven aan verwoesting door er, reeds in
vredestijd, militaire inrichtingen te vesti
gen.
Van het grootste belang acht het rap
port den aanleg in vredestijd van stijg-
buizen en ringleidingen, in verbinding met
waterreservoirs en pompen, geheel onaf
hankelijk van de brandweer, de gemeente
lijke watervoorziening en de electriciteits-
centrales, waarop in oorlogstijd niet on
voorwaardelijk gerekend kan worden.
Liberale candidatenlysfc voor de
Prov. Staten.
Naar de N.R.Ct. meldt, is door de onder
centrale van West Zeeuwsch-Vlaanderen de
volgende candidatenlijst voor de Provin
ciale Staten samengesteld.
1. P. Erasmus te Oostburg.
2. A. I. Leenhouts te Retranchement.
3. A. J. Oambier te Breskens.
4. A. A. Risseeuw te Groede.
5. P. J. M. Beelaerts van Emmichoven
te Oostburg.
G. F. A. van Rcsevelt te Schoondijke.
7. J. van Bortel te Uzendijke.
8. Iz. Brevet te Sluis.
Zeeuwsche Landbouw Maat schappij.
Maandag jl. vergaderde het dagelijksch
bestuur der Zeeuwsche Landbouw Maat
schappij in liet Landbouwhuis te Goes.
De vergadering werd geleid door den
heer A. I. Leenhouts, die in zijn openings
woord de beste wenschen voor 1939 uit
sprak voor de leden, zoowel voor hunne
gezinnen als voor hun bedrijf. Spreker
wenschte den voorzitter en vice-voorzitter,
die wegens ziekte niet aanwezig konden
zijn, een spoedig herstel toe.
O.m. kwamen de volgende onderwerpen
in bespreking
Een der zusterorganisaties heeft de
vraag onder oogen gezien, of wel steeds
alle mogelijkheden uitgebuit worden om
door middel van zgn. gcederenruiltrans-
acties den export van onze landbouwpro
ducten en wel speciaal naar Duitschland te
DR. SCHACHT ONTHEVEN VAN ZIJN
FUNCTIE VAN PRESIDENT DER
DUITSCHE RIJKSBANK.
De vervulling van de aan het bedrijfs
leven voor den herbouw van Groot-
Duitschland te stellen extra-taken ver-
eisclit een uniforme leiding der economi
sche geld- en kapitaalmarktpolitiek, aldus
het D.N.B.
Om deze reden heeft de Fülirer bepaald,
dat de leiding van het rijksministerie van
economische zaken en der rijksbank weer
wordt vereenigd. De Führer heeft dienten
gevolge den president van het directorium
der rijksbank, dr. Schacht, van zijn functie
ontheven, en den rijksminister van econo
mische zaken, Walther Funk, met behoud
van zijn functie van rijksminister van eco
nomische zaken, voor den duur van vier
jaren benoemd tot president van het direc
torium der rijksbank.
Dr. Schacht zal in zijn hoedanigheid van
rijksminister ook verder lid blijven van de
rijksregeering. Hij is bestemd voor de ver
vulling van bijzondere taken.
verruimen. Bedoelde organisatie heeft het
landbouw-comité verzocht zich met de an
dere landbouworganisaties in verbinding
te stellen, teneinde deze aangelegenheid
zelf permanent in studie te nemen.
Het dagelijksch bestuur besloot dit ver
zoek te steunen.
3
Teneinde zoo spoedig mogelijk een op
trekken van de prijzen voor de schapen in
geheel Nederland te verkrijgen acht het
dagelijksch bestuur het gewenscht, dat de
regeering op een nader vast te stellen
tijdstip een aantal schapen tegen redelijke
prijzen uit de markt zal nemen.
Voorts is er bij het landbouw-comité op
aangedrongen de regeering te verzoeken
een toeslag per ooi te verleenen aan alle
houders van kuddeschapen.
Nu bij de Staten-Generaal het wetsont
werp voor een kind erbijslagverzekering is
ingediend, geeft het dagelijksch bestuur
van de Groninger Mij. voor Landbouw in
overweging het oordeel van den landbouw
aan de Kamerleden bekend te maken.
Het dagelijksch bestuur is van meening,
dat de richtprijzen der landbouwproducten
zoodanig dienen te worden vastgesteld,
dat de bedrijven de grootere lasten welke
uit genoemde sociale maatregel voort
vloeien kunnen betalen.
Een der zusterorganisaties heeft bij het
landbouw-comité de wenschelijkheid be
pleit, dat iedere toekomstige landbouwer
verplicht wordt landbouwonderwijs te vol
gen.
Alhoewel het dagelijksch bestuur van
oordeel is, dat een verplichting tot het
volgen van landbouwonderwijs wat te ver
gaat werd het zeer wenschelijk geacht,
dat een commissie in het leven zou wor
den geroepen welke tot taak heeft na te
gaan op welke wijze liet volgen van land
bouwonderwijs kan worden bevorderd.
Besloten werd het bestuur van het fonds
Landbouw-exportbureau te verzoeken uit
sluitend gelden beschikbaar te steilen voor
onderzoekingen, welke van beteekenis zijn
voor de tegenwoordige omstandigheden.
Het dagelijksch bestuur sprak als zijn
meening uit dat de aardappelregeling in
de eerste plaats, zoo niet uitsluitend, een
prijsregelende werking behoort te hebben.
Dit geldt zoowel voor de klei- als voor de
zandaardappelen, onafhankelijk of deze
voor binnenlandsche consumptie, dan wel
voor export worden verbouwd.
Bij de bestaande aardappelregeling is
men hiervan echter in hooge mate afge
weken.
Voorts acht het dagelijksch bestuur een
beperking van het met aardappelen beteel-
de areaal noodzakelijk, wanneer de regee
ring niet bereid zou blijken te zijn alsnog
prijsverhoogende maatregelen voor aard
appelen te nemen.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Scl»e«rlewi8»e8i
cnn Jen Jnq
Dr. Schacht ontheven van zijn functie
van president der Dnifcsche Rijksbank.
(Pag. 1, eerste blad.)]
Scherpe rede van Lloyd George tegen
Chamberlain's politiek. (Buitenland^
Groote luchtbeschermingsoefeningen
in Zuid-Holland, (Binnenland.)]
Japan stuurt versterkingen naar China.
(Buitenland.)]
Het motorverkeer neemt toe.
(Binnenland.)]
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN.
De drie centrale landbouworganisaties
hebben den Minister van Economische Za
ken een schrijven gezonden, waarin wordt
medegedeeld, dat omtrent de praktijk der
verplichte arbitrage in Icongeschillen bif
den boerenstand in verschillende deelen
des lands groote ontevredenheid bestaat,
De arbiters houden bij het bepalen der
arbeidsvoorwaarden te weinig rekening
met de uitkomsten der bedrijven. Loons-
verhooging behoort te worden gecompen
seerd door richtprijsverhooging.
De drie centrale landbouw organisaties
hebben den Minister verzocht de arbiters
op te dragen de uitspraken uitvoerig te
motiveeren.
e
Besloten werd de directie van den land
bouw, afdeeling buitenlandsche landbouw
voorlichting te verzoeken pogingen in het
werk te stellen opdat de Belgische regee
ring toestemming zal verleenen tot den
invoer van land- en tuinbouwproducten via;
bet douanekantoor te Selzaete. Voor Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen kan de invoer van
deze producten per vrachtauto in België
thans uitsluitend via Kapellebrug plaats
vinden, wat groote kosten en ongerief
medebrengt.
O 9
Medegedeeld werd dat een commissie uit
het bestuur van den lering Tholen en St,
Philipsland der Z. L. M. een onderhoud!
met het college van Gedeputeerde Staten
van Zeeland heeft gehad betreffende af
schaffing der heffing van bruggelden voor
de Thoolsche brug.
Voorts is besloten te dezer zake tevens
een audiëntie bij den Minister van Water
staat aan te vragen.
Werkkamp voor jeugdige werkloozen.
Het Prov. Comité in Zeeland van de
Centrale voor werkloozenzorg deed aan de
plaatselijke coriiité's een circulaire toeko
men, waarin medegedeeld werd, dat het
nieuwe werkkamp te Chaam 6 Februari
zal aanvangen. Aan dit kamp mogen die
jeugdige werkloozen deelnemen welke 16.
Jaren zijn en den leeftijd van 25 jaar nog
niet hebben bereikt. In verband met de
nieuwe regeling van het departement van
Sociale Zaken mag iedere deelnemer maar
één kamp mede maken in één kalender
jaar. Het kamp zal 9 weken duren. Da
deelnemers ontvangen een vergoeding van
1.75 per week.
Aanmelding voor deelname moet vóór
28 Januari geschieden bij den secretaris
van het Prov. Comité, den heer J. Lorier
te Middelburg.
Cursussen vlasbewerking opgericht.
Dezer dagen werd in hotel Lievens te
IJzendijke op initiatief van het algemeen
comité voor jeugd-werkloozenzorg in
W.Z. Vlaanderen onder leiding van den
burgemeester van IJzendijke een verga
dering gehouden van dat comité met het
bestuur van den bona van vlasbewerkers
in W.Z. Vlaanderen, met het doel om te
komen tot oprichting van cursussen in
vlasbewerking.
Men is volkomen geslaagd, daar geble
ken is, dat voor de gemeenten Schoon
dijke, IJzendijke en Biervliet bereids on
geveer 50 leerlingen zgn aangeworven, die
onder deskundige leiding in twee gemeen
ten gedurende twee dagen per week on
derwijs zullen genieten in vlasbewerking.
De cursussen, die ongeveer drie maan
den zullen duren, worden gegeven in
werkplaatsen, die door de vlassers be
schikbaar gesteld worden. Deze verschaf
fen ook het benoodigde vlas 'voor het
onderwijs.
