GRATIS!
125 JAAR KUST-ARTILLERIE
EERSTE BLAD
76e JAARGANG - NUMMER 297
ZATERDAG 17 DECEMBER 1938
De internationale toestand,
de Jodenvervolging en
het anti-semitisme
Nieuwe kwartaal abonné's
GRATIS
«aw Jen <Sog
ABONNEMENTSPRIJS
Voor alle gemeenten op
Walcheren en waar agent
schappen gevestigd zijn
2.20 per kwartaal of
17 cent per week. Franco
per post 2.50. Voor
het buitenland neme men
een abonnement op het
postkantoor zijner woon
plaats. Afzonderlijke
nummers 5 cent per stuk.
Ylissingsche Courant
UITGAVE FIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN - TEL. 10 - GIRO 66287
1Ü
ilPl
AD VERTENTIEPRLJ S
Van 15 regels 1.25,
iedere regel meer 25 cent.
Bij abonnement speciale
prijs. Reclames 50 cent
per regel. Kleine adver
tenties van 15 regels
50 cent, iedere regel meer
10 cent (max. 10 regels).
Bij driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Alles bij vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG. ERKENDE CHR. FEESTDAGEN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGINü „DE NEDERLAND S'C HF. DAGBLADPERS"
Op 9 Januari a.s. zal het Regiment
Kustartillerie zijn 125-jarig jubileum
vieren. In tegenstelling tot vele an
dere onderdeelen van de Nederland-
sche weermacht, i$ de Kustartillerie
bij ons volk vrijwel onbekend. Er is
dus zeker aanleiding om, ter gelegen
heid van het 125-jarig bestaan van
dit belangrijke wapen, hierover het
een en ander te vertellen.
„Een Marine-vaartuig dat men ziet va
ren, een vliegtuig dat men in de lucht ziet,
een bespannen stuk geschut, cavallerie enz.
zijn dingen die op de fantasie van het pu
bliek werken. Maar wij gaan meer in het
verborgene onzen gang en daardoor weet
het publiek niet veel van ons af, vraagt
hoogstens wat doen die kerels toch eigen
lijk met al die ingewikkelde instrumenten
die zij beweren noodig te heben?"
Zoo ongeveer sprak kapitein mr. P. M.
W. J. van der Slikke, commandant van de
le compagnie He bataljon Kustartillerie,
tevens waarnemend bataljonscommandant,
toen wij hem dezer dagen nadere bijzonder
heden vroegen over het jubileerende regi
ment.
Aan hetgeen kapitein van der Slikke ons
mededeelde, ontleenen wij de volgende bij
zonderheden uit
de geschiedenis van de Kustartillerie.
Het regiment is ontstaan uit de samen
voeging en reorganisatie van verschillende
regimenten artillerie. Hoewel het regiment
dat thans „Regiment Kust Artillerie" heet,
eerst sedert 26 Mei 1922 bestaat, dateert
de oprichting dus van 9 Januari 1814. Op
dien datum werd bepaald dat tot de Neder-
landsche weermacht 4 bataljons artillerie te
voet zouden behooren.
Prins Willem Frederik Karei werd op 4
Maart 1814 tot Grootmeester der Artillerie
benoemd en de latere Koning Willem II
Prins Willem Frederik George Lodewijk,
werd belast met de samenstelling van het
leger.
De artillerie te voet waarvan, zooals ge
zegd, het Regiment Kust Artillerie af
stamt, heeft o.m. aan den slag bij Waterloo
deelgenomen. Aan dezen, voor het lot van
Europa beslissenden veldslag die een einde
maakte aan Napoleon's macht, werd van
Nederlandsche zijde deelgenomen door 36
stukken geschut, bestaande uit batterijen
van de bataljons artillerie te voet en van
het Korps Rijdende Artillerie. Ook bij de
gebeurtenissen na Waterloo heeft de artil
lerie een belangrijke rol gespeeld.
Toen Noord- en Zuid-Nederland ver-
eenigd werden, werd Nederland verdeeld in
zes directiën voor de artillerie en de genie,
onder commando van een directeur die be
last was met het beheer van het materieel
in zijn directie. In 1818 ontstond de vol
gende organisatie der artillerie
Een corps rijdende artillerie, 4
batterijen veldartillerie en 6 batal
jons vestingartillerie. Ieder batal
jon vestingartillerie bestond uit 6
compagnieën (één der !jataljons
uit 8 compagnieën).
In 1829 werden twee inspecties voor de
artillerie ingesteld elk der beide inspec
teurs kreeg een deel van de bestaande ar
tillerie onder zijn bevelen.
De Belgische opstatid.
Gedurende den Belgischen opstand die 25
Augustus 1830 uitbrak, heeft de vesting
artillerie een zeer belangrijke rol gespeeld,
o.m. bij de verdediging van de Citadel van
Antwerpen tegen het Fransche leger onder
maarschalk Gérard. Men kon van 19 No
vember tot 23 December 1932 volhouden
en onder majoor der artillerie Seelig heb
ben het 3e en 6e bataljon vestingartillerie
op roemrijke wijze aan de verdediging me
degewerkt.
Naar aanleiding van het moedige optre
den van de artillerie bij deze gelegenheid,
verscheen een Koninklijk Besluit van 7
Augustus 1896, waarbij aan het thans
niet meer bestaande le, 2e en 3e Regi
ment Vestingartillerie een „eereblijk" werd
geschonken, bestaande uit een bronzen
leeuw met vaandel en een stuk geschut op
een eiken voetstuk met een bronzen plaat
die het opschrift „Citadel van Antwerpen
1832" vertoont.
Het le, 2e en 3e Regiment Vestingartil
lerie werd in 1841 gevormd uit de bestaan
de bataljons artillerie te voet en in 1870
werden deze drie regimenten vervangen
door 8 afdeelingen. Elf jaar later, in 1881
keerde men weder tot de indeeling in regi-
mentsverband terug
en toen werd uit de Ve en Vie
af deeling artillerie (die zelf in
1870 gevormd waren uit deelen
van het le en 3e regiment Ves
tingartillerie) het 4e .Regiment
Vestingartillerie gevormd, dat
hoofdzakelijk werd
belast met de verde
diging van de kusten
en de binnenwateren.
In den beginne bestond het regiment uit
10 compagnieën. Na een reorganisatie op 1
Mei 1913 bestond het uit 3 bataljons die in
garnizoen lagen te den Helder, Hellevoet-
sluis en Willemstad van het bataljon Wil
lemstad lag een compagnie te Terneuzen.
Pantserfort-artïllerie.
Op 1 April 1893 ontstond het Korps Pant-
serfortartillerie, dat aanvankelijk uit 3,
sinds 1 Mei 1893 uit 4 en sinds 1 Mei 1913
uit 5 compagnieën bestond. De pantserfor
ten (fort Harssens, IJmuiden, Hoek van
Holland, Pampus te Muiden) en Panner-
den (Arnhem) dienden voor de afsluiting
van den voornaamsten toegangsweg te wa
ter en vuurden uit pantserkoepels en ge
pantserde batterijen. In een pantserkoepel
stonden twee kanonnen die de koepelcom
mandant zelf door draaiing van den koepel
moest richten en afvuren. Om verschillende
redenen hebben deze pantserkoepels thans
weinig beteekénis meer. Er werden kanon
nen gebruikt van 15,24 en 30 cm. kaliber.
Het 4e Regiment Vestingartillerie werkte
mede aan de verdediging der kust en wei
door vuur uit z.g. open batterijen (15 en 12
cm.) of met vuurmonden op permanente
verdedigingswerken zooals nabij Hellevoet-
sluis in de stelling Den Helder met kust-
vuurmonden met een kaliber van 24 cm.
Het is begrijpelijk dat evenals de an
dere onderdeelen van de Nederlandsche
weermacht, ook de Pantserfortartillerie en
het 4e Regiment Vestingartillerie geduren
de de mobilisatiejaren een belangrijke taak
hadden.
Reorganisatie.
Na de mobilisatie is in de Nederlandsche
weermacht heel wat veranderd, niet in de
laatste plaats om de kosten zooveel moge
lijk te beperken. Op 26 Mei 1922 werden het
4e Regiment Vestingartillerie en het Korps
Pantserfortartillerie samengevoegd tot het
Regiment Kustartillerie.
Het regiment bestond toen uit 5 compag
nieën die in garnizoen lagen te Den Helder
(le en 2e), IJmuiden (3e), Ho<ek van Hol
land (4e) en Vlissingen (5e). Van de Pant
serfortartillerie werd als onderscheidings-
teeken de „twee gekruiste projectielen"
overgenomen. Verder heeft de Kust Artil
lerie de voor de artillerie vastgestelde uit
monstering (scharlakenroode biezen) met
een leeuw op den kepi of kwartiermuts.
In 1927 volgde een nieuwe reorganisatie.
Het aantal compagnieën werd terugge
bracht tot 2. De le Schoolcompagnie was
in Den Helder, de 2e Schoolcompagnie te
Vlissingen in garnizoen. De staf van het
regiment was in Den Helder gevestigd ter
wijl een luitenant-kolonel aan het hoofd
stond.
Van zeer recenten datum is de reorgani
satie van 1 November 1938. Sedertdien be
staat het Regiment Kustartillerie uit de
Staf die in 's-Gravenhage zetelt en twee ba
taljons die elk uit twee compagnieën be
staan.
Het Ie Bataljon heeft zijn staf te Den
Helder w?ar ook de le compagnie van dat
bataljon in garnizoen is de 2e compagnie
ligt in IJmuiden.
De staf en de le compagnie van het lie
bataljon bevinden zich te Vlissingen, terwijl
te Hoek van Holland de 2e compagnie van
het lie Bataljon in garnizoen ligt.
De bewapening sterk gewijzigd.
Sinds 1922 is in de bewapening van het
Regiment Kustartillerie heel wat veran
derd. Weliswaar zijn de kanonnen in de
pantserkoepels en de gepantserde batterijen
te Hoek van Holland en IJmuiden niet ge
heel buiten gebruik gesteld, maar zij ver
vullen een slechts ondergeschikte rol bij de
verdediging der betrokken zeegaten.
De oude vuurmonden van 24 \jzer, 24 1.35
en 24 1.25 worden niet meer gebruikt. Het
Regiment Kustartillerie bezit thans, modern
snelvuurgeschut van 15,12 en 7 cM., ge
deeltelijk zóó opgesteld dat rechtstreeks op
het doel kan worden gevuurd. Voor een an
der deel staat het geschut voornamelijk
de zwaardere batterijen achter de bui
tenste duinenrij opgesteld (opstelling met
indirecte richting), zoodat door meting en
berekening gebaseerd op de gegevens van
in de voorste duinenrij opgestelde posten,
richting op het doel moet worden verkre
gen. Kapitein W. H. Doorman is de ontwer
per en constructeur van verschillende toe
stellen die noodig zijn bij deze schietmetho-
de (aan welker volmaking nog steeds ge
arbeid wordt) en tevens van verschillende
methoden van vuren.
De taak der Kustartillerie.
De voornaamste taak van de Kust Artil
lerie bestaat in de bescherming van de
mijnversperringen die onze zeegaten afslui
ten. Het ligt dus voor de hand dat de kust
artillerie nauw samenwerkt met de Konink
lijke Marine zoodat ook in vredestijd beide
weermachts-onderdeelen aan eikaars oefe
ningen deelnemen.
In den wereldoorlog is gebleken dat de
kustartillerie bij de bescherming van wa
terwegen een rol van groote beteekenis kan
spelen. Men denke aan de verdediging van
de Belgische kust door de Duitschers en
aan de mislukte aanvallen op de toegangen
van de Dardanellen, hoewel de Turken
toen slechts over verouderd geschut de be
schikking hadden.
Wij behoeven niet uiteen te zetten, dat
Nederland met zijn vele belangrijke en
kwetsbare waterwegen groot belang
heeft bij een afdoende verdediging hiervan.
En daarom is er alleszins aanleiding op de
beteekenis der Kustartillerie te wijzen nu
dit Regiment de volgende maand bet 125-
jarig bestaan gaat vieren,
Voor de afdeeling Vlissingen van de
S.D.A.P. sprak gisteravond in het Con
certgebouw de heer J. van der Kieft uit
Bussum, lid van het partijbestuur der
S.D.A.P. over het onderwerp „De inter
nationale toestand, de Jodenvervolging en
het anti-semietisme".
De plaatselijke afdeelingsvoorzitter, de
heer L. P. van Oorschot opende de bijeen
komst. In zijn openingswoord zeide de heer
Van Oorschot gemeend te hebben, dat
meerderen deze vergadering zouden be
zoeken, hoewel de opkomst bevredigend
genoemd mag worden. Wij leven in een
vreemd tijdperk en hadden nooit kunnen
denken, dat er volkeren zouden zijn, die
3 h 400 jaar in de beschavingsgeschiedenis
terug zouden vallen. Wat de laatste weken
in een naburig land is gebeurd heeft velen
met droefheid vervuld. Maar als wij het
protest zien dat in ons eigen land wordt
aangeteekend, kunnen wij met trotsch con-
stateeren, dat de vrijheidsgeest nog vaar
dig is over het Nederlandsche volk. Deze
vrijheid zal ons behoeden voor toestanden
als in Duitschland en Oostenrijk voorko
men.
De heer Van der Kieft aan het
woord.
Hierna verkreeg de heer Van der Kieft
het woord voor het uitspreken van zijn
rede over het reeds eerder genoemde on
derwerp.
De heer Van der Kieft wil vooropstel
len dat de binnenlandsche politieke ver
houdingen meer en meer beheerscnt wor
den door onzen kijk op de buitenlandsche
politiek. De buitenlandsche gebeurtenissen
slaan scherp terug op ons land, dat zijn
buitenlandsche politiek hierop steeds meer
moet instellen. Als voorbeeld noemde spr.
een gedeelte uit het tooneelstuk „Allerzie
len" van He-man Heijermans, waarin de
pastoor tracht een goed christen te zijn
en daardoor alle mogelijke tegenwerking
krijgt. Wanneer hij dan heel erg in de put
zit, gaat hij naar een globe en ziet dat het
plaatsje waar hij woont, niet meer dan
een speldeknop is. Dan begrijpt hij hoe
ontzaggelijk 'veel er op de wereld samen
hangt en hoeveel er in de wereld omgaat.
Hij begrijpt ook dat men een ruimer
standpunt krijgt wanneer men zich «in de
wereld en haar gebeurtenissen verdiept.
De waarheid hiervan zien wij als wij ons
in herinnering brengen de behandeling
van het Joodsche volk in het buitenland,
maar ook de behandeling, welke de ver
drevenen aan onze grenzen mochten on
dervinden.
Het heeft niet veel zin te protesteeren
tegen de houding van autoriteiten in een
vreemd land, want men heeft betrekkelijk
weinig invloed en daarom wilde spreker
wijzen op den terugslag in ons land.
De terugslag van de buitenlandsche
gebeurtenissen in ons land.
In het naburige land, dat groot gaat op
zijn helden, is een aantal gewapende jonge
menscben de steden doorgetrokken om
have en. goed van weerlooze menschen te
vernielen en los te beuken op volkomen
weerlooze vrouwen, kinderen en grijsaards.
Spr. heeft zich afgevraagd hoe menschen
tot een dergelijke laffe daad kunnen ver
zinken. Van het heldhaftige hierin blijft
maar een droevig beetje over.
Nederland heeft ruim 4 ton ter leniging
van den nood der vluchtelingen bijeenge
bracht. Nu keert zich echter een bepaalde
groep tegen het volk, omdat het zijn
barmhartigheid verstaat, omdat het uitge
plunderde en afgebeukte mannen uit den
vreemde bijstaat. Een bepaalde groep wil
hier munt uitslaan en betoogt dat wij voor
eigen volk niets over hebben. De leugen
campagne, die hierop wordt gebouwd, is
nergens anders voor dan om bij de werk-
loozen een driftige woede te ontketenen.
In den breede zette spreker uiteen dat het
alles leugen is. Wij getroosten ons vele
geldelijke offers, omdat wij weten dat er
millioenen noodig zijn om onze werklooze
makkers in het leven te houden. Spreker
weet wel dat er nog leemten zijn en dat
werk belangrijker is dan steun. De regee
ring is hier hopeloos in verzuim, maar toch
volgen wij de genomen maatregelen om
de werkloozen te helpen. Als wij dus de
stakkerds uit een ander land bijspringen,
zien wij dadelijk den weerslag in eigen
land.
Spreker ging na hoe wij de vrije per
soonlijkheid zullen behouden. Dan dienen
wij ons af te vragen hoe de ziekte van het
nationaal-socialisme zich verspreidt. Spr.
herinnerde aan het sprookje van Multatuli
„Hassan verkocht dadels". Hiervan is de
moraal dat een leugen door herhaling
waarheid wordt. Dit is ook de kern van
de nationaal-socialistische propaganda.
„De dadels van Hassan (Mussert) zijn
driemaal grooter dan ze rijn, men ver
gaapt zich er aan en kan ze bijna niet
meer slikken". Men kan zich het beste
inenten tegen de ziekte door zich even in
den arm te knijpen en dan te denken aan
de dadels van Hassan.
Een tweede terugslag is ook de veront
waardiging in ons eigen land over de
maatregelen van de regeering bij het hel
pen der Joodsche vluchtelingen en tevens
over de behandeling, welke de verdrevenen
aan de grenzen ondervinden. De regeering
heeft zoo weinig begrip van barmhartig
heid, dat zij de stakkerds weert. Er groeit
een steeds sterker wordende weerzin te
gen den minister van justitie, waarvan
men, aldus spr., het gevoel heeft dat „hij
ons in. de luren legt", als hem gevraagd
wordt, hoevelen er in ons land binnen mo
gen komen en waarom geen gebruik wordt
gemaakt van de verschillende sympathieke
aanbiedingen om huizen ter beschikking
te stellen. Het is volgens spreker geble
ken, dat degenen die hem de juiste toe
dracht over de behandeling der vluchte
lingen aan de grens mededeelden, niet
meer in het grensgebied mogen vertoeven.
Men zou in verzet komen tegen een re-
geering, die zoo in tegenspraak is met de
gevoelens van het Nederlandsche volk.
De collectieve veiligheid.
Vervolgens besprak de heer Van der
Kieft het wegzinken der collectieve veilig
heidsgedachte als reëele factor in de bui
tenlandsche politiek.
Het systeem van den heer Chamberlain
om met de totalitaire staten verdragen af
te sluiten heeft volkomen gefaald. Iemand,
die zoo volkomen op de hoogte is van het
bedrog van Italië met Abessinië moet
toch wel heel érg naïef zijn, nog te den
ken met dergelijke gehaaide knapen ver
dragen af te kunnen sluiten. In dit ver
band bezag spreker ook het Italiaanseh-
Engelsche verdrag over de Spaansche
kwestie.
Het stelsel van de collectieve veiligheid
is, èn in den oorlog in Abessinië èn bij de
bedreiging van Tsjecho-Slowakije, oprij
gezet. Verdragen van bijstand werden als
een vodje papier verscheurd. Niet alleen
door de fascistische staten, maar ook En
geland en Frankrijk deden het met plezier.
De Tsjecho-Slowaaksche republiek heeft
men in rijn hemd laten staan en over
geleverd aan een totalitairen staat. En
dan zegt men te München den vrede te
hebben gered. Spreker is overtuigd, dat
wanneer de democratische landen voet bij
stuk hadden gehouden Duitschland en Ita
lië het nooit hadden gewaagd een oorlog
te ontketenen. Zoodra de uitvoering plaats
vond van de bepalingen uit het verdrag
van München, gingen ook Polen en Hon
garije hun deel opeischen.
Bij het beschouwen van de situatie na
het te München gesloten verdrag, zien wjj
dat ook de parlementaire democratiën
kapot zijn gemaakt. De parlementen had
den maar te slikken wat Chamberlain en
Daladier te München hadden klaar ge
maakt.
Een bankroetierspolitiek, zooals die in
de totalitaire staten wordt gevoerd, kan
niet staande blijven als men niet telkens
beschikt over nieuwe bronnen van inkom
sten. Duitschland nam eerst Oostenrijk, de
gelden van de Oostenrijksche bank werden
buitgemaakt, vervolgens het Sudeten
Duitsch gebied met zijn rijken bodem,
daarna werden de Joden gestraft, terwille
van 1000 millioen Mark, en wanneer de
Katholieken niet mee kunnen in den natio-
naal-socialistischen pas, neem je ze de
kerk- en kloostergoederen af, dan worden
ze wat „lichter", aldus spreker.
Een ander resultaat van den „geredden"
vrede is ook geweest dat men in de de
mocratische landen de bewapening in snel
ler tempo ging opvoeren. Wanneer wij de
uitlatingen van Daladier en Chamberlain
combineeren, krijgen wij het sombere beeld
van een ongelimiteerden bewapeningswed
loop, wat de beste manier is om de hooge
dividenden van het bewapeningskapitaal te
beveiligen.
De vraag komt bij spreker op, na het
geen Tsjccho-Slowakge te zien heeft ge-
ontvangen de in
deze maand nog ver
schijnende nummers
Alle abonné's der Vlissingsche
Courant in het bezit van een
polis, zijn overeenkomstig de
betreffende bepalingen geheel
verzekerd tegen ongevallen.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen
en een kindercourant
125 jaar Kustartillerie.
(Hoofdartikel)]
Souburg behandelt de begrooting in
snel tempo. (Pag. 1, tweede blad),
Ernstige stagnatie in het treinverkeer
AmsterdamRotterdam.
(Gemengd nieuws)]
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN.
geven, of de kleine naties wel mee moeten
doen aan dien bewapeningswedstrijd, om
dat rij moeten betwijfelen of er iemand is,
die het militaire apparaat in werking
durft te stellen.
Vervolgens wees spreker op het groote
belang om de buitenlandsche politiek te
bespreken. Wij dienen echter op den voor
grond te stellen, dat ónze strijd in Ne
derland ligt en de strijd om de democratie
hier gevoerd moet worden, zeide de heer
Van der Kieft (applaus). Het is ook een
ziekte dat wij aan veel wennen. Stuk voor
stuk worden de democratische vrijheden
ons ontnomen, waarvan spreker eenige
voorbeelden opnoemde. De strijd vóór de
democratie en tegen nationaal-socialisme
en fascisme maakt, dat wij dagelijks op
onze hoede moeten zijn. De wereldgeschie
denis heeft geleerd, dat het juist in de
moeilijkste tijden noodig is, pal te blijven
staan en niet te wankelen of te versagen.
Het komt er op aan te blijven vechten
voor de sociaal-democratie, welke alleen de
wereld kan redden.
Met deze woorden besloot de heer Van
der Kieft rijn met groote aandacht ge
bigde rede.
De voorzitter onderstreepte in zijn slot
woord nog eens het gesprokene en wekte
allen op trouw te zijn aan het beginsel.
Laksheid beteekent misdadigheid, opdat
niet gebeure wat in de Oostersche landen
is geschied.
C. Sorgedrager f
Gisteravond is na een langdurig lijden in
het ziekenhuis „Eethesda" overleden de
heer C. Sorgedrager, chef van de practi-
sche opleiding van scheepswerktuigkundi-
gen van de Koninklijke Paketvaart Maat
schappij en Java-China-Japan lijn alhier.
De heer Sorgedrager die den leeftijd van
58 jaar bereikt heeft, was sinds 1 Septem
ber 1928 hier ter stede in genoemde functie
werkzaam. Voor dien tijd was hij chef van
de werkplaats van de K.P.M. in Indië*
zoodat hij goed op de hoogte was met het
geen van de werktuigkundigen wordt ge
vraagd. Daarom was hij voor de opleiding
„the right man on the right place". Door
zijn prettigen omgang was hij ook een
zeer geziene persoonlijkheid.
De crematie zal Dinsdag om 2 uur op
„Westerveld" plaats vinden.
Dansclub „La Jeunesse".
Men verzoekt ons even de aandacht te
willen vestigen op de elders ia ons blad
voorkomende advertentie, waarin wordt
medegedeeld, dat de bijeenkomst van he
denavond niet doorgaat.
