i
Wereldspaardag
Groote luchtbeschermings
oefeningen in Zeeland
EERSTE BLAD
76e JAARGANG - NUMMER 254
VRIJDAG 28 OCTOBER 1938
SPAREN EEN DEUGD.
SPAREN EEN BRON VAN
VOLKSKRACHT!
Belangstelling uit binnen- en buitenland
De verduistering vrij behoorlijk geslaagd
Westminster-model
Hoeden waar wat van uitgaat
iepen»
luenos
pay
a,r de
Mar*
bile
naar
>ar es
latavia
Dakar
list.
•alle
[rleans
naar
llombo
atavia
»raltar
JSaid
traltar
ABONNEMENTSPRIJS
Voor alle gemeenten op
Walcheren en waar agent
schappen gevestigd zijn
2.20 per kwartaal of
17 cent per week. Franco
per post 2.50. Voor
het buitenland neme men
een abonnement op het
postkantoor zijner woon
plaats. Afzonderlijke
nummers 5 cent per stuk.
VJissingsche Courant
UITGAVE FIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN - TEL. 10 - GIRO 66287
advertentieprijs
Van 15 regels 1 1.25,
iedere regel meer 25 cent.
Bij abonnement speciale
prijs. Reclames 50 cent
per regel. Kleine adver
tenties van 15 regels
50 cent, iedere regel meer
It cent (max. 10 regels).
Bi) driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Alles b|) vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG. ERKENDE CHR. FEESTDAGEN
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBL1C1TEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREEN1G1NG „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dierbare lezers en lezeressen, a.s. Maan
dag is het Wereldspaardag. Zóó wil het,
voor eiken. 31en October, het Internatio
nale Instituut voor het Spaarwezen. En wij
gehoorzamen. Zooals wij hebben gehoor
zaamd aan den wil der georganiseerde
sigarenwinkeliers, die den Vaderdag (3
October) uitvonden, nadat de bloemisten
en banketbakkers voor een schoonen dag
in Mei den Moederdag hebben afgekondigd.
Het ia onze journalistieke taak om alle
verheven maatschappelijke strevingen te
ondersteunen, dus schrijven wij ook
thans een woordje ter opwekking.
Wij deen het met eenigen schroom, want
wat de deugd, van het sparen betreft, ge
voelen wij ons persoonlijk weinig vol
maakt méér belijder dan martelaar.
Om tot sparen te komen, daartoe be
hoort heden ten dage moed.
Sparen is, lijkt althans, zoo weinig voor-
deelig. Stellen wij ons eens voortwee
personen A. en B., even oud en wijs, het
zelfde vak beoefenende,^ een gelijk inko
men genietende, levende voorts, onder ge
lijke gezinsomstandigheden.
A. is een „onmaatschappelijk" individu,
een opmaker B. is een keurige kerel,
want hy spaart. Ze betalen natuurlijk even
veel inkomstenbelasting, méar B. betaalt
méér „personeele", want deze zuinige kerel
heeft een mooi boeltje en misschien nog
een motorfiets en een daghitje. Reden om
hem driedubbel te treffen
Na een aantal jaren heeft B. zich bo
vendien een klein kapitaaltje gespaard.
Dan komt de fiscus wederom en eischt:
vermogensbelasting.
B. gaat tenslotte dood en dan eischt de
overheid successiegeld I
Terwijl alle baten van B. toch verkregen
zijn uit het inkomen, dat gelijk was aan
dat van A. I
Wij zeiden bet reedssparen is een
deugd, welke de overheid zwaar straft. En
van de andere zijde aanmoedigt, omdat ze
de bron is van „de openbare middelen",
Hiervoren hebben wij B. laten doodgaan,
maarstellen wij ons nu eens voor, dat
het voorloopig nog niet zóó erg met hem
is gesteld, maar dat hij helaas een
„gewoon" iets voor dezen tijd werkloos
wordt. Dan zegt de overheid hem prijzend
jij bent een flinke kerelje hebt niet voor
niets gespaard, want nou kun je van je
spaarcentjes leven. En je bent de gemeen
schap niet ten laste.
Maar A., ook werkloos geworden, lacht
B. hartelijk uit. Die gaat dadelijk naar het
stempelkantoor en begint direct zijn steun
te incasseeren. Daarop heeft hij recht.
Omdat hij niets gespaard heeft
9
En toch, en tóchAl is het dan waar,
dat de overheid de deugd van het sparen
niet beloont, daarom moeten wij haar toch
beoefenen. Elke deugd draagt haar beloo
ning in zich, het prettige gevoel zijn plicht
te hebben gedaan. Sparen levert een mate
van waarschijnlijkheid op, dat men zich en
de zijnen in moeilijker omstandigheden des
levens zal kunnen „redden", zonder
de overheid De persoonlijke zorg voor lf.-
ter aan anderen over laten» is wel makke
lijk, maar niet fier
En daarom zal sparen een deugd b 1 ij-
v e n, want altijd zullen er menschen zijn
gelukkig die him zuinigheid voldoen
de rentegevend achten, wanneer deze hen
voor het verlie9 van hun zelfstandigheid
heeft behoed. Er wordt nog veel gespaard.
Bij de 181 spaarbanken, welke b|j den Ne-
derlandschen Spaarbankbond zyn aange
sloten, is voor ongeveer 480 millioen inge
legd door 1.150.000 spaarders. Bedenkt
men, dat per gezin vaak op slechts één
naam wordt gespaard, dan mag men con-
cludeeren, dat half Nederland op de spaar
banken een vermogentje van gemiddeld
410 „per boekje" heeft belegd.
Men make voor zich zelf nu maar eens
uit, in hoeverre men ten deze bij den ge
middelden Nederlander vóór ofAchter
staat
Het sparen mag overigens nimmer in
oen dwaas °en nutteloos oppotten ontaar
den. Sparen moge een deugd zijn, niet in
alle omstandigheden ontspruit ze aan de
wijsheid. Het geld, dat men verwerft, be
hoort ons en anderen ten dienste te wezen.
Op verstandige manier uitgeven, zóó, dat
bet geld nieuwe voordeelen verschaft, is
beter nog dan sparen. Geld moet rollen,
maar niet in roulette. D.w.z. wij moeten
er niet mee gokken.
Wees dit ten besluite van dit artikel
tje tevreden met een matige rente.
Gisteren hebben in onze prc-vincie de
provinciale luchtbeschermingsofefeningen
plaats gevonden waarover wij reeds enkele
malen schreven en die onder leiding ston
den van den Commissaris der Koningin in
Zeeland. Deze had tot het bijwonen dezer
oefeningen een groot aantal autoriteiten
uit Nederland en België uitgenoodigd wier
namen wij reeds gisteren hebben gepubli
ceerd.
De oefening ging uit van de veronder
stelling dat een groep Westelijke staten,
waartoe ons land behoort, in oorlog is met
een groep Oostelijke staten, zoodat uit
Oostelijke richting vliegtuigaanvallen te
duchten zijn. In vrijwel alle Zeeuwsche ge
meenten zijn in verband hiermede de lucht
beschermingsdiensten in actie geweest en
in het bijzonder was dit het geval in de
gemeenten die in de eerste en tweede ge-
varenklasse zijn ingedeeld en waar dus in
oorlogstijd in bijzondere mate gevaar ge-
loopen wordt. In onze provincie is dit het
geval met Vlissingen en Veere (le klasse)
en Middelburg en Souburg (2e klasse).
Medewerking is verleend door P.T.T.,
dat radio-Scheveningen beschikbaar stelde,
welke zender 's middags van 14 u 45 af
waarschuwingsseinen uitzond alsmede be
richten inzake het passeeren van de grens
en diverse luchtwacktposten in den lande
door de vijandelijke luchtstrijdkrachten. De
hoofden van de verschillende gemeentelijke
luchtbeschermingsdiensten lieten deze be
richten ontvangen en deden het signaal
„luchtalarm" geven op het daartoe door
hen noodig geachte tijdstip-. Dit was dan
het teeken voor de bevolking om zich in
veiligheid te stellen. Voorts is medewer
king verleend door de luchtvaartafdeeling
Soesterberg, de spoorwegen, rijks- en pro
vincialen waterstaat, tramwegen, Roode
Kruis, enz. enz. Kortom een grootscheep-
sche organisatie van welker omvang een
buitenstaander zich moeilijk een voorstel
ling kan maken, is gisteren in actie ge
weest en voor het eerst zijn thans oefenin
gen gehouden waarvoor de bepalingen van
de luchtbeschermingswet van kracht wa
ren. Deze wet geeft den autoriteiten groote
bevoegdheden, zoodat men thans met ge
strengheid kon optreden tegen hen die den
goeden gang van zaken wilden saboteeren.
Op het moment dat wij deze inleiding tot
ons verslag schrijven is het ons niet be
kend, of men inderdaad verbaliseerend
heeft moeten optreden zoo noodig zullen
wij daaT elders nog op terugkomen.
MET AUTORITEITEN DOOR
ZEELAND.
De Commissaris der Koningin is zoo
vriendelijk geweest ons in de gelegenheid
te stellen per auto door een deel van Zee
land te reizen teneinde in enkele gemeen
ten de oefeningen van nabij gade te slaan.
Verschillende genoodigden (men had drie
groepen gevormd) kwamen in hotel De
Burg te Middelburg bijeen voor het nutti
gen van een haastigen lunch. Een en an
der moest onder vriendelijke pressie van
mr. L. J. A. van der Harst van de Provin
ciale Griffie in sneltreintempo geschieden,
daar de beschikbare tijd zeer beperkt was.
De Minister van Defensie dr. J. J. van
Dijk, die aan dezen tocht eveneens had
zullen deelnemen en die ook 's middags
naar Vlissingen had zullen komen, was
evenals zijn ambtgenoot van Binnenland-
sche Zaken op dat tijdstip verhinderd en
kon pas eenige uren later verwacht wor
den. 3h gezelschap van den Commandant
der Maritieme Middelen te Vlissingen met
zijn adjudant, den adjunct-inspecteur van
de luchtbescherming, den president der
Middelburgsche arrondissementsrechtbank,
den Officier van Justitie, den voorzitter
van den Zeeuwschen Provincialen Brand-
weerbond (burgemeester M. Fernhout van
Beleg dus uw spaarpenningen veilig op een
goede spaarbank. Laat de duivel van de
hebzucht u niet verleiden om groote win
sten te willen verwerven met een klein
kapitaaltje. Degenen, die u de mogelijkheid
daarvan voorspiegelen, zijn, in 90 der
gevallen zwendelaars, die van
u w sparen willen profiteeren.
Zelfs al zou het verwerven van een bui
tensporig hooge rente een reëele mogelijk
heid zijn, verwerp dezelve dan tóch, want
onder normale omstandigheden kan
geld zich niet vermenigvuldigen. Te hooge
rente beteekent het gestolde bloed van uit
geperste zwoegers. M.
Middelburg), den districtscommandant der
Rijksveldwacht, den commandant brand
weer te Middelburg, den garnizoenscom
mandant van Vlissingen, dl'. J. Dekker en
mr. Van der Harst, ging het in snelle
vaart naar Borssele. Ware modderfonteinen
spoten ondeiweg onder de autowielen van
daan, als een kleine maar veelzeggende
illustratie van het minder fraaie weer
waarmede deze inzet der oefeningen „be
gunstigd" werd,
IN BORSSELE.
Ih Borssele heeft burgemeester Bax ons
alweer in ijltempoden commandopost,
het noodlazaret, een schuilloopgraaf en den
brandweerpost getoond, terwijl tot slot de
alarmsirene werd gedemonstreerd hetgeen
enkele over-ijverige dorpsgenooten reeds de
huizen uitlokte, hoewel het tijdstip der
oefeningen nog lang niet was aangebroken.
De organisatie aldaar beschikt over enkele
bijzonder belangwekkende instrumenten om
de naderingen der vliegtuigen te contro-
leeren, doch vertoont overigens een aantal
ernstige denkfouten geen gassluis in het
o.m. voor gaspatiënten bestemde noodzie
kenhuis volgens het programma zou eerst
een half uur na het vallen van een gas
bom, een gasverkenner er op uit trekken,
gevolgd door den geneeskundigen dienst
die „oogenblikkelrjk" (het staat er een
gaszieke buiten het besmette terrein
brengtde man zou er Ir^us-schen al een
half uur zonder hulp gelegen hebben, enz.
Maar de goede wil van de autoriteiten en
bevolking in een klein plaatsje als dit
moet toch gewaardeerd worden en men
heeft er met de beschikbare middelen in-,
derdaad iets van weten te maken,
NAAR VLISSINGEN.
In snel tempo ging-het, met een deel der
genoo'dgden (de anderen bezochten Mid
delburg en Veere) toen naar Vlis
singen, Onderweg werden in Middelburg
de Belgische gasten die wij gisteren reeds
noemden in de autocolonne opgenomen en
toen reden wij naar vakcommandopost IV
in de Badhuisstraat, waar burgemeester
Van Woelderen ter begroeting aanwezig
was en <ms ónder voorlichting van com
mandant Spaanderman de inrichting toon
de. De burgemeester wees er o.m. op, dat
men overal soortgelijke oefeningen zou
zien, maar dat Vlissh-gen den autoriteiten
iets bijzonders kon bieden, nl. de luchtbe
scherming van de kwetsbare groote indus
trieën, die onze stad bezit. Het is mis
schien nog vermeldenswaard, dat juist toen
de auto-colonne met autoriteiten over den
Singel reed, de alarm-sirénes hun naar
geestige geluid deden hooren een luguber
welkom op het juiste oogenblik.
Vervolgens werden de Vlismar en De
Schelde bezichtigd. Op eerstgenoemd be
drijf werden wij door den met een gasmas
ker getooiden directeur dr. Van der Hoog
ontvangen, waarna de demonstraties op
het terrein van dit interessante bedrijf ge
volgd werden. Tijdens dit bezoek cirkelden
4 bombardementstoestellen geruimen tijd
over de Vlismar.
Op „De Schelde" werden de autoriteiten
door den heer Matzlnger begroet die ons
naar de directiekamer leidde, waar de di
recteur de heer A. Smit, zijn gasten ver
welkomde en vervolgens den heer Matzin-
ger gelegenheid bood tot het houden van
een belangwekkende causerie over de
luchtbeschermingsorganisatie van dit groo
te bedrijf. Een rondgang over de terreinen
deed ons de fabrieksbrandweer in actie
zien, een thermiet'oom werd onschadelijk
gemaakt en de ontsmettingsploeg deed
haar nuttige werk.
Van hetgeen op verschillende punten in
de stad gebeurde, vindt men hieronder in
op zich zelf staande stukjes nadere bijzon
derheden verteld bij elk dezer gebeurte
nissen was een verslaggever van ons dag
blad geposteerd teneinde 'n behoorlijk over
zicht van het ingewikkelde geheel mogelijk
te maken. Wij geven dus nu onzen ver
schillenden medewerkers het woord, doch
herinneren er eerst nog even aan dat in
verband met het gebrek aan voldoende
materiaal en personeel, de oefening te
Vlissingen bewust niet beantwoordde aan
het voor onze gemeente goedgekeurde
luchtbeschermingsplan. Vak IV in de Bad
huisstraat was echter geheel op oorlogs
sterkte gebracht, evenals de reserve. Ook
hiervan vertellen wij in afzonderlijke stuk
jes meer-
Een Jas
persoonlijk voor U
is het nieuwe
In onze étalage van deze
week vindt U ze geëta
leerd. Gekleed en toch
sportief. W|j hebben deze
Heerenjassen in voorraad
in uiterst chique en be
schaafde dessins. Komt
U deze eens bekijken
De prijzen zullen U aan
staan.
22.50, 29.75 tot ƒ42
Heerenmodehuis
Walstraat 32.
IN DE KEUKEN VAN HET
LUCHTBESCHERMINGSBEDRIJF.
De hoofdcommandopost was gevestigd
in het bureau van politie. Behalve het
hoofd van den dienst, de heer A. O. F. W.
C. Gasinjet, waren hier verschillende
functionnarissen van den luchtbescher
mingsdienst aanwezig.
Vijf van de opgestelde sirenes werden
vanuit den hoofdcommandopost bediend
alleen die op den landtong bij de binnen
haven werd in werking gesteld door tus-
schenkomst van de Maatschappij „Zee
land".
De sirenes zijn zóó geplaatst dat naar
men berekend heeft de alarmsignalen de
geheele stad bestrijken.
Het hoofd van den luchtbeschermings
dienst heeft in verband hiermede aan een
120 ingezetenen, verspreid over de geheele
gemeente, een vragenlijst gezonden met
verzoek hun bevindingen mede te deelen.
Te tien minuten voor drie werd op het
hoofdcommando de eerste waarschuwing
ontvangen dat luchtgevaar voor ons land
aanwezig was Een eskader vijandelijke
vliegtuigen werd gesignaleerd boven Nij
megen, enkele minuten later gevolgd door
de waarneming van vijandelijke vliegtuigen
boven Noord-Limburg.
Vanuit het hoofdcommando werd direct
(te 2.49) het bericht doorgezonden„ge-
reedstelling hulpdiensten".
Nadht de vliegtuigen boven Den Bosch
waren gesignaleerd, werd te 3.03 uur de
alarmtoestand ingeluid en de 5 sirenes in
werking gesteld, door middel van een
handle op het hoofdcommando, terwijl even
eens direct de maatsch. „Zeeland" werd
gewaarschuwd, die de sirene bij de binnen
haven in werking stelde.
Te 3.13 uur werd bericht ontvangen, dat
2 vliegtuigen blijkbaar van een ander
eskader Krabbendijke waren gepas
seerd in Oostelijke richting.
Het was de bedoeling dat de sirenes ge
durende 7 minuten hun waarschuwend ge
luid zouden, doen hooren, doch toen de
commissaris weder den handle overhaalde,
bleef de sirene bij de firma Polak door-
loeien.
Uit de ontvangen berichten bleek duide
lijk, dat de vliegtuigen zigzagsgewijze
naderden, want achtereenvolgens rappor
teerde men de toestellen boven Kruiningen,
St. Maarte.'isdijk, Tholen, Haamstede enz.
Te 3.35 werden vliegtuigen boven Veere
gesignaleerd -n te 3.42 boven Middelburg,
te 3.45 boven Westkapelle.
Enkele minuten later werd van den St.
Jacobstoren bericht, dat er vliegtuigen wa
ren boven het vliegveld, terwijl een mo
ment later de vliegtuigen reeds boven de
stad cirkelden.
Onophoudelijk rinkelden op het hoofd
commando de telefoons met meldingen van
branden bij de Vlitfnar, de school in de
Bonedijkestraat. De verschillende hoofden
van dienst namen direct hun maatregelen.
Vanuit den hoofdpost werden Middel
burg, Zierikzee enz. gewaarschuwd dat de
vliegtuigen van Vlissingen uit in Noorde
lijke richting waren vertrokken. Uit het
feit, dat dezelfde berichtgeving via Sche-
veningen verschillende minuten later werd
doorgegeven, bleek dat deze onderlinge
berichtgeving goed functionneerde.
Precies te 4.15 kwam het bericht
„Luchtgevaar geweken" en behoorde de
middagoefening tot het verleden.
IN DEN VAK-COMMANDOPOST.
De vakcommandopost IV in het Burger
Weeshuis aan de Badhuisstraat, welke on
der commando stond van den heer J.
Spaanderman, was op volle oorlogssterkte
gebrachthetwelk beteekent dat alle dien
sten, zooals geneeskundige dienst, brand
weer, herstellingsploegen voor electriciteit,
gas- en waterleiding, waarschuwings-,
alarmeerings- en verbindingsdienst, ont-
Dit nummer bestaat uit 3 bladen
§clicariciii»»«ii
«mi dero eilng
Groote luchtbeschermingsoefeningen in
Zeeland. Belangstelling uit binnen- en
buitenland. De verduistering vry be
hoorlijk geslaagd.
Pag. 1, eerste blad.);
Gemeenteraad van Vlissingen.
Pag. 1, tweede blad.)]
Nog steeds nieuwe branden in Kant-om
(Buitenland.);
Weinig kans op berging van de
„Chryssi". (Scheepvaart.);
Naar verluidt wordt de Engelsch—
Italiaansche overeenkomst 15 Novem
ber van kracht. (Buitenland.)]
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN.
die U het gevoel geven, van goed gekleed
te zijn, vindt U vanaf 12.25 tot f8.50 bij
smèttingsploegen, politie enz. aanwezig
waren om op het eerste bericht dadelijk in
actie te komen.
Er waren vier zalen in gebruik geno
men, één voor den staf en één voor het
personeel, terwijl er twee als ziekenzaal
waren ingericht en wel één voor de mos
terdgas-zieken en één voor de overige ge*
wonden resp. onder leiding van de doki
toren Grippeling en Vermaas. De laatste
zaal l'^.ek wel wat te klein te z|jn om een
zestal gewonden met brancard te herber
gen. Er bleef nagenoeg geen r.mimte voor
het personeel van den geneeskundigen
dienst over om zijn werkzaamheden naar
behooren te verrichten.
De telefonische berichten die regelmatig
binnenkwamen, waren in den beginne van
den aard dat nog niet direct daadwerkelijk
moest worden opgetreden. Eerst om 3.38
kwam de geneeskundige dienst in actie,
daar ziekenauto no. 1 direct naar de Vlis
mar werd ontboden, waar 4 A 5 personen
door mosterdgas waren aangetast.
Hierna volgden de berichten elkaar spoe
dig op 3.37 uur Hoofdbureau bericht dat
2 vliegtuigen boven Middelburg cirkelden f
3.47 uurPost Watertoren bericht dat be
doelde vliegtuigen over genoemden post
z|jn gevlogen. Om 3.56 uur komt van den
post Watertoren het volgende bericht bin
nen „Ik neem waar dat in de buurt van
de school aan dë Sottegemstraat hoek Boi
nedijkestraat een groote brand is uitgebro
ken. Zeer waarschijnlijk school zelf".
Hierop werd een enveloppe geopend, wel
ke de instructies bevatte voor de verschil
lende diensten welke onmiddellijk werden
doorgegeven. Achtereenvolgens kwamen de
brandweer, electriciteit, gas en waterlei
ding in actie, terwijl na een waarschuwing
dat er 6 gewonden bij dezen brand waren,
de geneeskundige dienst eveneens uitrukte
om zich over hen te ontfermen en over te
brengen naar den commandopost.
Het bleek dat de brand in de school
woedde en dat de linkervleugel der school
was ingestort.
Vooral kwam de activiteit van verschil
lende diensten tot uiting, o.a. electriciteit,
gas en waterleiding, welke binnen de 10
minuten weer op hun post terug waren,
nadat zij ter plaatse de verschillende leii
dingen hadden afgesloten.
Om 4.20 kon de post Watertoren inruk
ken, terwijl om 4.23 de ziekenauto met de
gewonden van den brand arriveerde.
Ruim half vijf kwam als laatste de
brandweer terug, waarvan commandant
L. van der Steen kwam berichten dat de
brand gebluscht waj, waarmede tevens de
middagoefening was beëindigd.
OP DE WERF VAN „DE SCHELDE".
Omstreeks half vijf arriveerden de auto
riteiten ten kantore der Kon. M|j. „de
Schelde" ter bijwoning van de oefeningen
der bedr|jfsluchtbescherming.
Alvorens met de oefening werd begonnen,
werden allen in de directiekamer ontvangen
waar de chef van den bedrijfsluchtbescher-
mingsdienst, de heer ir. F. C. Matzinger een
