Chamberlain voor het Lagerhuis
EERSTE BLAD
76e JAARGANG - NUMMER 233
DINSDAG 4 OCTOBER 1938
WaarU ook bent..
STADSNIEUWS
Selieurlenissew
now Jew Jog
CRÈME
I
30
:S-
:r-
abonnembntsprus
Voor alle gemeenten op
Walcheren en waar agent
schappen gevestigd zijn
2.20 per kwartaal of
17 cent per week. Franco
per post 2.50. Voor
het buitenland neme men
een abonnement op het
postkantoor zijner woon
plaats. Afzonderlijke
nummers 5 cent per stuk.
Yllss inasche Courant
UITGAVEFIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN - TEL. 10 - GIRO 66287
AD VERTEN TTEPRIJ S
Van 15 regels 1.25,
iedere regel meer 25 cent.
Bij abonnement speciale
prijs. Reclames 50 cent
per regeL Kleine adver
tenties van 15 regels
50 cent, iedere regel meer
10 cent (max. 10 regels).
Bij driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Allee bij vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG.ERKENDE CHR.FEESTDAGEN
AANGESLOTEN BIJ
HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Critiek en lof voor zijn vredeswerk
De regeering dient een motie van goedkeuring voor haar politiek in
Het Engelsche Lagerhuis is Maandag
middag om kwart voor drie bijeengekomen.
Toen Chamberlain de zaal binnenkwam,
bracht het Huis hem staande een ovatie.
Duff Cooper werd door de oppositie toe
gejuicht, toen hij het woord nam om te
spreken over, wat hij noemde een zeer pijn
lijke en delicate taak.
De Britsche regeering heeft niet de taal
gebruikt welke dictators verstaan.
De minister-president heeft het Britsche
standpunt te Berchtesgaden of Godesberg
üiet duidelijk gemaakt.
Cooper gaf een uitlegging voor zijn af
treden. Het was onprettig voor hem de re
geering eenig nadeel te berokkenen, te
meer, daar de premier meer populair was
dan ooit.
Cooper verklaarde, dat toen Hitier tee
kenen begon te vertoonen van een gematig
der houding, hij reeds wist van een mobili
satie der Britsche vloot.
Cooper critiseerde dat Chamberlain de
EngelschDuitsche verklaring had onder
teekend zonder overleg te plegen met het
kabinet, de bondgenooten of de dominions.
„Dit is niet de manier, waarop de buiten-
landsche aangelegenheden van het Britsche
rijk moeten worden geleid."
Als resultaat van. München, aldus Coo
per, heeft Groot-Brittannië nu voor den
eersten keer op zich genomen een grens in
midden Europa te verdedigen. Daarom zou
den wij nu een leger op de basis van het
Europeesche vasteland moeten op de been
houden en onze herbewapening versnellen.
Cooper zeide nog, dat de minister-presi
dent geloofde tot een redelijke regeling te
kunnen komen van alle open kwesties. „Hij
kan gelijk hebben. Ik hoop en bid, dat hij
gelijk heeft, doch daar ik dat niet kan ge-
looven, is het beter, dat ik ga."
Redevoering van Chamberlain.
Om 3 uur 31 verhief Chamberlain zich
van zyn zetel.
Refereerende. aan de toespraak van Coo
per zei hij Wanneer iemand een ^roote
positie opgeeft, moet iedereen met eerbied
naar hem luisteren. Hij vroeg verontschul
diging vandaag reeds aan0 Cooper te ant
woorden.
„Hoewel ik niets terug heb te nemen of
te betreuren."
De premier bracht hulde aan den moed,
het geduld en het beleid van Halifax en
verzocht het Huis, bij het bezien van de
overeenkomst van München, zich te wülen
herinneren, dat hij niet naar München was
gegaan o,m te overwegen of de overwegend
Duitsche gebieden naar het Duitsche rijk
zouden overgaan, daar daartoe reeds beslo
ten was, toen de Tsjechische regeering de
EngelschFransche voorstellen had aan
vaard.
Wat overwogen werd, waren de voor
waarden en de tijd van overdracht.
Bovendien was de tijd een der essentieele
factoren.
Alle elementen waren voorhanden voor
het uit1 'eken van een conflict.
„Bij -het doen van een uitspraak, zouden
wij er goed aan doen niet te opreken over
een persoonlijk of nationale triumf voor
iemand. Een waarachtige triumf is, dat
aangetoond is, dat de vertegenwoordigers
der vier groote mogendheden de mogelijk
heid kunnen vin de- tot overeenstemming te
komen over de wijze, waarop zij door mid
del van een beraadslaging uit een moeilijke
en delicate aangelegenheid kunnen komen
in plaats van met verlies van menschenle-
vens en aldus een ramp hebben afgewend,
welke een einde zou hebben gemaakt aan
de beschaving, zooals wij die hebben ge
kend."
„Uit naam van dit Huis en de bevolking
van dit land zeg ik, aldus Chamberlain, dat
Tsjecho-Slowakije onze bewondering en
eerbied heeft verd' ;nd voor de zelfbeheer-
sching, waardigheid en prachtige discipline
tegenover een dergelijke beproeving, waar
voor slechts weii ig naties zich geplaatst
hebben g :en." (Applaus).
Chamberlain werd herhaaldelijk van de
Labourbanken af heftig geïnterrumpeerd.
Een keer heeft hij scherp geantwoord op
het geroep „schande". Hij zeide „Ik heb
niets, waarover ik mij zou moeten scha
men."
Sprekende over de andere deelnemers
aan de conferentie van München, zeide
Chamberlain Er zijn vandaag harde din
gen gezegd over den Rijkskanselier in het
heden en in het verleden. Ik ben van mee-
ning, dat het Huis de moeilijkheden moest
erkennen van iemand van die positie om
krachtige verklaringen, zooals hij reeds had
afgelegd, terug te nemen en te erkennen,
dat door toe te stemmen, hoewel op het
laatste oogenblik, in een bespreking met
andere landen over kwesties, waarover hij
reeds eens voor al had besloten, een werke
lijke en sübstantieele bijdrage vormde.
Wat Mussolini betreft, diens bijdrage was
zeer zeker van groot belang en misschien
beslissend. Ik ben van meening, dat Euro
pa en de geheele wereld reden hebben om
het hoofd der Italiaanche regeering dank
baar te zijn voor hetgeen hij heeft gedaan
om bij te dragen tot een vreedzame oplos
sing. Daladier had in sommige opzichten
de moeilijkste taak van ons alle vier, met
het oog op de speciale betrekkingen die zijn
land met Tsjecho-Slowakije verbonden. Ik
stel er prijs op te verklaren, dat zijn moed,
zijn bereidwilligheid om verantwoordelijk
heid te aanvaarden, gedurende den gehee-
len duur van onze besprekingen van on
schatbare waarde waren.
Chamberlain zeide verder, dat de Ver-
eenigde Staten voortdurend een steeds toe-
nemenden invloed hadden uitgeoefend.
„Deze boodschappen van Roosevelt, zoo
krachtig en zoo overtuigend, toonden, dat
de meening van het machtigste land ter
wereld zich over 3000 mijlen oceaan kon
laten hooren aan de menschen in Europa."
Naar de meening van Chamberlain was de
grootste kracht echter niet die van eenigen
enkeling, doch de „onmiskenbare eenstem
migheid onder de volkeren der wereld, dat
een oorlog diende te worden vermeden, en
de volken van het Britsche rijk waren één
met die van Duitschland, Frankrijk en Ita
lië en hun bezorgdheid en diep verlangen
naar vrede beheerschten de geheele atmos
feer van de conferentie. Ik geloof, dat dit
de concessies mogelijk gemaakt heeft, en
niet de bedreigingen."
Sprekende over zijn onderhoud met Hit-
Ier van j.l. Vrgdag, zeide Chamberlain
„Ik weet niet waarom deze bespreking
aanleiding zou geven tot achterdocht en
nog minder tot critiek. Ik heb geen pact
gesloten, ik heb geen nieuwe verplichtin
gen aangegaan, er is geen geheime af
spraak en ons onderhoud was geen ander
land vijandig". De premier zette uiteen, dat
het doel, dat hij met deze bespreking had
beoogd, was, te trachten, het persoonlijk
contact met Hitier verder uit te breiden en
te zien, of het hoofd van een democrati
sche mogendheid en de leider van een to-
talitairen staat punten gemeen konden heb
ben. Hij gaf als zijn meening te kennen,
dat deze door den Duitschen rijkskanselier
en hemzelf geteekende verklaring wel iets
meer was dan een vrome meeningsweer-
gave en dat aan beide zijden oprechtheid
en goede wil bestond.
„Indien er, zoo voegde spr. eraan toe,
één les is, die wij, naar ik meen, uit de ge
beurtenissen der laatste weken kunnen put
ten, dan is het wel deze, dat een duurzame
vrede niet bereikt kan worde* door stil te
zitten en erop te wachten. Daadwerkelijke
en positieve pogingen zijn hiertoe noodig."
Geen ontwapening
Chamberlain zeide teveel realist te zijn
om te gelooven, dat thans in één dag het
paradijs kan worden verwezenlijkt. Slechts
de fundeeringen zijn gelegd, doch met den
bovenbouw is nog in het geheel niet begon
nen. Laat niemand, omdat nu te München
dit accoord tusschen de vier mogendheden
is geteekend, denken, dat men zich kan
veroorloven de hand te lichten met de uit-
voeriiK; van het groote bewapeningspro
gramma, die van dag tot dag in snelheid en
omvang toeneemt. „Indien er ontwapening
moet komen, zal dit stap voor stap moeten
geschieden, in overeenstemming en in daad
werkelijke samenwerking met andere lan
den, totdat wij weten, dat wij deze samen
werking tot stand kunnen brengen, en tot
dat wij 't eens zijn over de werkelijke stap
pen, die genomen moeten worden, moeten
wij hier op onze hoede blijven.
Attlee aan het woord.
Nadat Chamberlain zijn verklaring be
ëindigd had, nam Attlee het woord. Deze
zeide, dat, terwijl allen zich erdoor opge
lucht voelden, dat er geen oorlog is geko
men, zij zich hierover niet onbezorgd kon
den verheugen. „Dit is niet een overwin
ning geweest voor de rede en de mensch-
heid, het is een overwinning geweest van
het brute geweld", aldus Attlee. De ge
beurtenissen der laatste paar dagen vormen
een der grootste diplomatieke nederlagen,
die dit land en Frankrijk ooit te boeken
hebben gehad en het lijdt geen twijfel, dat
het een enorme zege is voor Hitier."
Attlee vervolgde, dat terwijl ieder erken
de, dat de minister-president zich groote
inspanning had getroost, en dat hg de man
was, die den vrede had gered, hij ook de
man was, die hen in gevaar had gebracht.
Het waren de Tsjechen, die den vrede in
Europa hadden bewaard.
Attlee wenschte te weten, welke bescher
ming er zal komen voor de minderheden
wat de aard en de waarde van de Britsche
garantie was, en waartoe Chamberlain En
geland had gebonden. Sedert Eden was af
getreden, was Chamberlain zijn eigen mi
nister van buitenlandsche zaken geweest.
Dit was gevaarlijk, want men zou zoo den
indruk kunnen krijgen, dat Engeland even
als Duitschland en Italië slechts bij monde
van één enkeling spreekt.
Attlee verklaarde, dat Chamberlain de
dupe is geworden van de dictators. Alles
wat men thans in de plaats van bondge
nootschappen en collectieve veiligheid had,
was een belofte van Mussolini en een be
lofte van Hitier. Wat zou de premier zeg
gen, als Hitier thans om koloniën vraagt?
Veronderstel, dat hij alleen maar vraagt
om den Belgischen Congo of Nederlandsch
Sumatra, hoe zou men daar dan tegenover
staan? Een vier-mogendhedenpact ia be
slist gevaarlijk.
De liberale leider Sinclair betoogde, dat
een politiek van geleidelijk terugtrekken
voor de agressieve dictatoren, nooit den
grondslag kon vormen voor een duurzamen
vrede.
Verklaring van Eden.
Na Sinclair nam Eden onder toejuichin
gen het woord. De oud-minister verklaar
de, dat iedere burger den premier oneindig
veel dank verschuldigd is voor de oprecht
heid en vasthoudendheid, die hij in de slot-
phase van de crisis gewijd heeft aan het
voorkomen van de grootste ramp, den
oorlog.
Eden bracht hulde aan de zelfbeheer-
sching van de Tsjecho-Slowaaksche regee
ring en aan de kalme waardigheid en den
onversaagden moed van Benesj. Eden meen
de, dat nagegaan diende te worden, welke
de omstandigheden waren, die de Britsche
regeering genoopt hadden, voorstellen aan
een bevriende natie op te dringen en stap
pen moesten worden overwogen om te ver
zekeren, dat Engeland niet nogmaals zulk
een onaangename rol zal spelen. De
Britsch-Fransche voorstellen boden meer
dan algeheele voldoening aan de Sudeten-
duitschers en toch bevatten de voorstellen
van München nog meer concessies. „Nie
mand zou, naar ik veronderstel, willen be
weren, dat deze voorstellen rechtvaardig
zijn". De oorlog was vermeden ten koste
van ernstige onrechtvaardigheid tegenover
een klein bevriend land.
De voorstellen van München waren geen
zelfbeschikking. „Er zullen niet velen on
zer zijn, hoe wij ons ook opgelucht voelen,
die niet een zeker gevoel van vernedering
hebben ondervonden, toen wij deze voor
stellen lazen".
Spr. betoogde vervolgens, dat het ver-
leenen van een garantie aan Tsjecho-Slo
wakije een afwijking vormde van de tra
dition eele Britsche politiek.
Na een eensgezind streven door een eens
gezinde natie te hebben bepleit, besloot
Eden „Ik geloof, dat wij den vrede niet
slechts voor deze maand en voor de vol
gende zouden kunnen redden, doch voor
onze generatie".
Sir Samuel Hoare antwoordt de
sprekers.
Aan het einde van de debatten heeft sir
Samuel Hoare de uitgeoefende critiek be
antwoord.
Regeering dient motie in.
Chamberlain, sir John Simon, en Mac-
Donald hebben een motie ingediend, waar
in het Lagerhuis de politiek der regeering,
waardoor een oorlog werd afgewend tijdens
de recente crisis, goedkeurt en haar streven
naar de verwerving van een duurzamen
vrede steunt.
Deze motie zal Woensdag in stemming
worden gebracht. De algemeene debatten
worden Dinsdag voortgezet. Men verwacht,
dat Woensdagavond over de motie ge
stemd zal worden.
een leenl^G van so millioen
FOND AAN TSJECHO-SLOWAKIJE?
In zijn gisteren in het Lagerhuis uitge
sproken redevoering, heeft minister-presi
dent Chamberlain medegedeeld, dat de
Britsche regeering overweegt, de garantie
te verleenen voor een leening van 30 mit-
lioen pond sterling ten behoeve van
Tsjecho-Slowakije.
Het voorstel komt van de Tsjechen.
Simon heeft de bank van Engeland ge
vraagd een crediet van 10 millioen pond te
willen verleenen.
De minister-president zei, dat in Novem
ber de noodzakelijke wetsvoorstellen zullen
worden ingediend.
Hij gaf te kennen dat de kwestie van een
garantie van 30 millioen pond intusschen
met andere regeeringen zou worden bespro
ken. De betrekking tusschen het bedrag
van 10 millioen met dat van 30 millioen
moet nog worden vastgelegd.
zorgt altijd Dr. J. B. MEENK'S
HOOFDPIJNPOEDERS bij U te hebben.
Ook verkrijg baa r in étui
Verkrijgbaar bij apothekers en drogisten
DE MILLIOENEN VOOR ARMENZORG.
Voor Vlissingen was het tweede
kwartaal van 1938 relatief
gunstig.
Een medewerker schrijft ons
Nieuwe, door het Centraal Bureau voor
de Statistiek verzamelde gegevens over de
kosten voor de publieke armenzorg, loopen-
de tot 1 Juli jl. bieden een ontstellend beeld
var. de verarming, waaraan ons volk de
laatste jaren ten prooi is gevallen.
In de gemeenten boven twintigduizend
inwoners vergde de ondersteuning van be-
hoeftigen in een half jaar tijds, nl. van 1
Januari tot 1 Juli jl. rond 21 millioen gul
den In deze gemeenten woont iets minder
dan de helft van het geheele Nederlandsche
volk. In de kleinere gemeenten, en vooral
tenplattelande, wordt wellicht minder voor
armenzorg uitgegeven, maar daaruit volgt
nog geenszins, dat de armoede ten platte-
lande minder groot of minder nijpend zou
zijn.
In deze 21 millioen, die in zes maanden
op de halve bevolking aan publieken steun
voor behoeftigen moest worden uitgegeven,
zijn dan de millioenen voor de werkloozen-
zorg nog niet begrepen. En evenmin de be
dragen, die de particuliere en kerkelijke
weldadigheid tot leniging van den maat-
schappelrjken nood aanwenden.
Een vergelijking van de armlastigheid in
het tweede kwartaal van 1938 ten opzichte
van het eerste, laat uiteraard wel eenige
vermindering zien, maar de gunstige sei
zoen-invloed is toch geringer gebleven dan
door velen werd gehoopt en verwacht. Li
de gemeenten boven 20.000 inwoners werd
nl. in de maanden Januari tot en met
Maart aan armenzorg 10.988.000 uitge
geven en in de maanden April tot en met
Juni 9.675.000, hetgeen slechts een ver
mindering beteekent van 12 pet.
In de groep gemeenten van twintig tot
vijftig duizend inwoners, waartoe dus ook
Vlissingen behoort, bedroegen de gezamen
lijke ondersteuningen krachtens de armen
wet in het eerste kwartaal 1.193.385 en
in het tweede kwartaal 1.082.079, zoodat
in deze groep gemeenten de kosten slechts
met 9 pet. terug liepen.
In Vlissingen waren de uitgaven over
Januari, Februari en Maart 14.774, die
over April, Mei en Juni 12.677. In onze
stad konden de kosten voor de armenzorg
van het eerste op het tweede kwartaal
derhalve met 14 pet. beperkt worden, wat
dus aanmerkelijk gunstiger is dan de beide
hierboven aangegeven gemiddelden.
Dit gunstige verloop is in hoofdzaak te
danken aan de vermindering van het aan
tal ondersteuning behoevende gezinnen
het aantal ondersteunde alleenwonenden
onderging zelfs eenige venneerdering. In
het eerste kwartaal waren er gemiddeld
158 behoeftige, van gemeentewege onder
steunde gezinnen in Vlissingen in het
tweede kwartaal was hun aantal gemid
deld 122. Per duizend ingezetenen waren
er dientengevolge in het eersto. kwartaal
gemiddeld 7 8, in het tweede kwartaal
gemiddeld 5 6 gezinnen.
Het getal ondersteunde alleenwonen
den of daarmede gelijk te stellen perso
nen, dat in het eerste kwartaal gemiddeld
74 bedroeg, was in het tweede kwartaal
gemiddeld 79.
Incidenteele steunverleeningen door de
eenmalige verstrekking van een grooter
geldsbedrag of van lc se giften, kw^jn in
het tweede kwartaal 7 maal voor tegen
over 3 maal in het eerste kwartaal.
Hoewel de vermindering van het aantal
gesteunden juist de gezinnen betrof, kon
het gemiddelde bedrag van de wekelijk-
sche uitkeeringen in onze woonplaats geen
noemenswaardige verlaging ondergaan.
Bedroeg het in het eerste kwartaal 4.90
in het tweede kwartaal was het 4.84.
Al deze factoren tezamen leidden er toe,
dat het bedrag, dat per duizend inwoners
moest worden uitgegeven, en dat over het
eerste kwartaal 674 beliep, in het tweede
kwartaal een vermindering onderging tot
578.
De beschikbare gegevens beperken zich
tot de gemeenten met tenminste twintig
duizend zielen en laten daardoor geen ver
gelijking met andere Zeeuwsche plaatsen
toe. Vergelijken wij evenwel den gang van
zaken op dit punt in onze woonplaats met
dien i~ de drie meest nabij gelegen steden
met meer dan twintigduizend inwoners,
Bergen op Zoom, R<* isendaal en Breda,
dan wordt de gunstige indruk nog aanzien-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Chamberlain in het Lagerhuis.
.(Pag. 1, eerste blad)]
Sudetenland wordt verder ontruimd en
door de Duitschers bezet.
(Buitenland)]
Hevige kelderontploffing te Rotterdam;
drie gewonden. (Gemengd nieuws)]
Fabriek te Swalmen ingestort1 doode.
.(Gemengd nieuws),
Wat het Duitsche rijk met Sudetenland
gewonnen heeft. ^Buitenland)]
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN^
ZEELAND'S HULDE AAN
MINISTER CHAMBERLAIN.
Na het gisteren verantwoorde bedrag
werd nog aan ons bureau van ons blad
bezorgd
Van Mevr. Wed. M. K. H. ra.v^..i f 1.—
Van G. J. J. K. jfl.—
Totaal 114.02, welk bedrag heden werd
afgedragen aan het Zeeuwsche Comité te,
Middelburg.
DE DIRECTIE DER
VUS SINGSCHE COURANT*
een Weldaad
voorUwJw^L
Doos 20ci
lijk versterkt. Terwijl het n.1. in Vlissingen
moge' k bleek de steunkosten van het
eerste op het tweede kwartaal met 14 pet*
te beperken, was in Roosendaal slechts
een verlaging mogelijk met 7 pet., en in
Breda en Bergen op Zoom slechts met
2 pet.
Storm over Vlissingen.
Terwijl wij vorige week nog van een
heerlijk zonnetje konden genieten, is het
weer bij den inzet van de Octobermaand
als bij tooverslag veranderd en wordt ons
reeds een voorproefje van de gure Novem
berstormen gegeven. Gisteren, en ook in
den af geloop en nacht en heden woedde een
flinke storm, af en toe gepaard gaande met
regenbuien. Natuurlijk richtte de hevige
wind hier en daar schade aan, doch geluk
kig niet van heel ernstigen aard, terwijl
zich ook geen persoonlijke ongelukken
voordeden. Het meest hebben de boomen
het moeten ontgelden. O.m. bleken in de
Lampsinsstraat, Glacisstraat, Spuistraat,
Badhuisstraat en op den Nieuwendijk ver
schillende boomen niet tegen den wind be
stand en ontwortelden of braken af,
waarbij enkele dwars over den weg kwa
men te liggen. Troorts zijn in de Kasteel
straat, Paul Krugerstraat en op de Zeil-
markt draden het electrisch net ge
broken, terwijl in de Emmastraat en op den
Boulevard Evertsen vonken uit de draden
van het net sprongen. Ook een schoorsteen
op het Concertgebouw en een jalouzie van
een huis aan den Nieuwendijk vielen als
slachtoffer van den storm.
Sedert gisteravond omstreeks 9 uur is
de loodsdienst gestaakt.
Vlissingsch scheepvaartnieuws.
Aangekomen: „Oranje Nassau"
van Harwich (verwacht) Nederlandsche
m.s, „Vledderveen II", „Deni" en „Trio'*
van Antwerpen.
Om te bunkeren: Grieksch s.s.;
„Delphin" van GentItaliaansch s.s. „Et-
tore" van Civitta Vecchia Noorsch s.s.
„Ravnefjell" en Amerikaansch s.s. „Anti-
nous" van AntwerpenZweedsch m.s.
„Soya IV" van-Antwerpen met draad in de
schroef, wordt alhier op de haven door een
duiker van Van der Tak verwijderd Ne
derlandsche sleepboot „Thames" van
Maassluis.
V ertrokken: „Mecklenburg" naar
Harwich„Thames" naar Dournenez
„Angeja" naar Antwerpen.