Chamberlain is per vliegtuig
naar Hitier gegaan
Hoop op een vreedzame regeling van
de Tsjecho-Slowaaksche kwesties herleeft
EERSTE BLAD
§cl>curlc«is$c«
non Jew Jag
76e JAARGANG - NUMMER 217
DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1938
Bewonderenswaardig initiatief van den bejaarden
Engelschen minister-president
STADSNIEUWS
abonnementsprijs
Voor alle gemeenten op
Walcheren en waar agent
schappen gevestigd zijn
2.20 per kwartaal of
17 cent per week. Franco
per post 2.50. Voor
het buitenland neme men
een abonnement op het
postkantoor zijner woon
plaats. Afzonderlijke
nummers 5 cent per stuk.
VJissingsche Courant
UITGAVEFIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN - TEL. 10 - GIRO 66287
ADVERTENTIEPRIJS
Van 15 regels 1 1.25,
iedere regel meer 25 cent.
Bij abonnement speciale
prijs. Reclames 50 cent
per regeL Kleine adver
tenties van 1—5 regels
50 cent, iedere regel meer
10 cent (max. 10 regels).
Bij driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Alles bij vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG.ERKENDE CHR.FEESTDAGEN
aangesloten bij
het BUREAU VOO R PUBLICITEITSWAA R D E. ING ESTELD DOORDE VEREENIGING „DE NEDERLANDgCHE DAGBLADPERS"
De Engelsche minister-president Neville Chamberlain is vanmorgen
om 8 uur 55 Nederlandsche t\jd van het vliegveld Heston vertrokken
om vanmiddag te Berchtesgaden een onderhoud met Hitier te hebben.
Deze in de geschiedenis unieke persoonlijke ontmoeting tusschen de
beide leidende staatslieden, heeft tot doel een vreedzame oplossing te
vinden voor den gespannen toestand in Tsjecho-Slowakije.
Uit alle hoofdsteden bereiken ons berichten waaruit de verwachting
blijkt, dat het initiatief van Chamberlain belangrijke resultaten zal
hebben voor het behoud van den vrede in Europa.
Neville Chamberlain.
De Britsche minister-president, Neville
Chamberlain heeft Woensdag den Fuehrer
en rijkskanselier door bemiddeling van den
Britschen ambassadeur te Berlijn de vol
gende mededeeling doen toekomen.
„Met het oog op den steeds kritie-
ker weidenden toestand stel ik u voor,
onmiddellijk tot u te komen om te
trachten een vreedzame oplossing te
vinden. Ik stel voor per vliegtuig te
komen en ben morgen gereed om te
vertrekken. U gelieve mij het vroegste
tijdstip, waarop en de plaats waar gij
mij kunt ontvangen, mede te deelen.
Gij zoudt mij ten zeerste verplichten
door een zeer spoedig antwoord.
w.g. NEVILLE CHAMBERLAIN.
De Fuehrer én rijkskanselier heeft daar
op geantwoord, dat hij gaarne bereid is
den Britschen minister-president op 15
September te ontvangen. Chamberlain
wordt Donderdagmiddag op den Obersalz-
berg verwacht.
Het vertrek uit Londen.
Om tien minuten over achten is Cham
berlain vanochtend uit Downingstreet ver
trokken. Een gewéldige menigte juichte
hem toe. Chamberlainwas vergezeld van
sir Horace Wilson en Strang, den direc
teur der afdeeling Midden-Europa van het
ministerie van buitenlamdsche zaken; De
weersomstandigheden zijn niet bijzonder
gunstig voor vliegen en waarschijnlijk zal
het vliegtuig, een der modernste toestellen
van de British Airways, onderweg veel
regen ontmoeten.
Chamberlain, die bijna zeventig jaar is,
maakt zijn eerste of althans een van zijn
eerste vluchten.
Aangezien Chamberlain geen Duitsch
verstaat en Hitier geen Engelsch kent,
zal Streng aan Britsche zijde als tolk
optreden.
Lord Halifax, sir Alexander Cadogan,
lord Brocket, lord Londonderry en verte
genwoordigers der Duitsche ambassade te
Londen waren aanwezig bij het vertrek
van Chamberlain van het vliegveld te
Heston.
Een verklaring van Chamberlain.
Voor zijn vertrek verklaarde Chamber
lain
„Ik vertrek om den Duitschen rijks
kanselier te ontmoeten, daar de toestand
mij zoodanig voorkomt, dat persoonlijke
besprekingen tusschen hem en mij nuttige
Adolf Hitler
resultaten kunnen hebben. Mijn politiek is
steeds geweest te probeeren den vrede te
verzekeren en de gereede aanvaarding door
den Fuehrer van mijn voorstel moedigt mij
aan te hopen, dat mijn bezoek aan hem
niet zonder resultaat
zal zijn."
De Duitsche zaakgelastigde wenschte
Chamberlain geluk met zijn grootmoedig
initiatief.
Om half een hedenmiddag is het toestel
met Chamberlain aan boord te Muenchen
aangekomen.
Daladier had zich Dinsdag tot
Chamberlain gewend.
De Fransche minister-president Daladier
heeft naar aanleiding van he: vertrek van
Chamberlain naar Duitsehland verklaard,
dat h|j Dinsdag in den namiddag het ini
tiatief had genomen om een persoonlijk
rechtstreeksch contact met Chamberlain
tót stand te brengen, ten einde met hem
de mogelijkheid na te gaan, over te gaan
tot een buitengewone procedure, die het
mogelijk zou maken, met Duitsehland te
overleggên over de meest doeltreffende
middelen ter verzekering van een minnelij
ke regeling van het geschil, dat de Sude-
tenduitschers en de regeering te Praag
scheidt.
Wilhelmstrasse waardeert initiatief
van Chamberlain.
De woordvoerder van het Duitsche minis
terie van buitenlandsche zaken heeft te
genover den correspondent van Reuter ver
klaard „Wij verwachten zeer veel van het
bezoek van Chamberlain in het belang van
den vrede in Europa.
Zijn aanbod is hier aanvaard in denzelf
den geest als waarin het werd gedaan. Het
is een ongebruikelijke stap van een Brit
schen premier en dit is wat hier juist zoo
gewaardeerd wordt. Er blijkt uit dat ook
Engeland een open oog heeft voor den
ernst van den toestand, die in een stadium
gekomen is, dat een snelle oplossing gebie
dend noodzakelijk maakt."
Een verklaring van Von Ribbentrop.
De rijksminister van buitenlandsche za
ken, von Ribbentrop, heeft gisteren tegen
over den correspondent van de „Daily
Mail", Ward Price, de volgende verklaring
afgelegd
„Als rijksminister van buitenlandsche
zaken kaïn ik U verzekeren, dat het besluit
van Neville Chamberlain, den Fuehrer te
bezoeken, mij met oprechte bevrediging
vervuld heeft. Ik ben ervan overtuigd, dat
een persoonlijke gedachtenwisseling tus
schen beide regeeringsleiders, zoowel voor
het vinden van een oplossing der Sudeten-
duitsche kwestie, als voor de ontwikkeling
der betrekkingen tusschen onze beide lan
den van beteekenis kan. zijn. Het is steeds
mijn wensch geweest, dat de Fuehrer en de
leider der Britsche regeering elkander zou
den ontmoeten en het verheugt mij, dat
deze wensch thans door den heer Neville
Chamberlain verwezenlijkt wordt, wiens
open oog voor de vraagstukken ik tijdens
mijn aanwezigheid in Londen als Duitsche
ambassadeur heb leeren kennen, en van
wiens persoonlijken goeden wil ik ten stel
ligste overtuigd ben."
Duitsche persstemmen over Cham
berlain's bezoek.
Onder het opschrift „Een historisch uur"
schrijft het „Berliner Tageblatt" Een uit
werking van de groote riotrede van den
Fuehrer op den' partijdag te Neurenbèrg
komt thans voor de gehe jle wereld duide
lijk tot uiting. De" .mogendheden van Ver
sailles hebben nu de laatste mogelijkheid,
om het zware onrecht dat door de vredes
verdragen aan Europa is berokkend, weer
goed te maken en een eind te maken aan
de onrust in dit werelddeel, welke.zich tot
een gevaarlijke crisis dreigt te ontwikke
len. Snel handelen is thans noodig. Gaarne
nemen wij er nota van, dat de westelijke
mogendheden weer van zelfbestemming
spreken en zich weer de hooge idealen her
inneren, die ruim 150 jaar geleden in de
Amerikaansche onafhankelijkheidsverkla
ring zijn neergelegd, die zij zelf in Versail
les plechtig hebben verkondigd, maar in
hun politiek met voeten hebben getreden.
De bekentenis alleen is echter niet voldoen
de. Thans moet naar deze beginselen ge
handeld worden, moeten daden komen op
de plaats van vaak vernomen, woorden."
Wie is Horace Wilson?
Horace Wilson die met Strang Chamber
lain naar Duitsehland is vertrokken, is de
eerste raadsman van den minister-presi
dent. H|j is sedert 1930 de voornaamste ad
viseur der regeering en heeft een belang
rijk aandeel gehad in de besprekingen over
Tsjecho-Slowakije te Londen.
Strang is hoofd van het centrale Euro-
peesche departement van het ministerie
van buitenlandsche zaken, hij heeft on
langs een reis naar Berlijn, Praag en Parijs
gemaakt om in persoonlijk contact te ko
men met de Britsche diplomatieke verte
genwoordigers in die hoofdsteden.
Naar vernomen wordt zal Chamberlain
om 4 uur te Berchtesgaden zijn eerste on
derhoud met Hitier hebben. De besprekin
gen zullen Vrijdag den geheelen dag wor
den voortgezet en Zaterdagmorgen zal de
premier naar Engeland terugkeeren.
Bevestigd wordt, dat dit besluit van
Chamberlain is genomen na voorafgaand
overleg met de Fransche regeering en van
ochtend door den ministerraad is goedge
keurd.
De indruk van Chamberlains
besluit te Londen.
De tijding, dat Chamberlain naar Berch
tesgaden zal gaan, heeft zich in politieke
kringen te Londen snel verbreid en groote
sensatie teweeggebracht. Over het alge
meen had ieder lof voor den moed van den
leider der regeering, die bij den Duitschen
rijkskanselier de zaak van den vrede zal
gtaan bepleiten. Dit gebaar, zoo zegt men,
is in de geschiedenis van Engeland zonder
weerga, en het ongewone karakter ervan
is in overeenstemming met de buitengewo
ne omstandigheden. Men is te Londen over
tuigd, dat die initiatief den oorlog van
Europa zal afwenden.
Uit alle deelen van het Britsche rijk wor
den betuigingen van instemming en geest
drift met 't besluit van den minister-presi
dent ontvangen. Zoo wordt uit Canberra
gemeld dat de minister-president, Lyons,
aan Chamberlain telegrafisch zijn diepe be
wondering heeft uitgesproken en hem ver
zekerd heeft van den steun der Australi
sche regeering voor het behoud van den
vrede.
Uit Wellington wordt gemeld, dat Sava
ge, de minister-president van Nieuw-Zee-
land, heeft verklaard„Waar Groot-Brit-
tannië is, moeten wij zijn."
Mackenzie King, de premier van Canada,
heeft aan Chamberlain het volgende ge
seind „Met groote voldoening hebben mijn
ambtgenooten en ik kennis genomen van
uw voornemen om Hitier te bezoeken."
Toen het eerste bericht van Chamber
lains ongewoon besluit te Washington bin
nenkwam, kon men in Amerikaansche re-
geeringskringen de grootste verwondering
constateeren. Het bericht wilde men aan
vankelijk bijna niet gelooven.
Te Parijs herleeft hoop op vreed
zame regeling.
De aankondiging van Chamberlain's
vertrek naar Berchtesgaden heeft in alle
kringen te Parijs levendige hoop gewekt
en het volkomen onverwachte bericht doet
het vertrouwen in een vreedzame regeling
herleven.
Daladier heeft zich Dinsdag, na met
Bonnet de snelle opeenvolging der gebeur
tenissen te hebben bestudeerd, telefonisch
met Chamberlain in verbinding gesteld.
Uit dit Fransche initiatief is, zooals hier
boven reeds vermeld, het denkbeeld van
een rechtstreeksch onderhoud tusschen
Chamberlain en Hitier geboren. Het doel
van Chamberlain's reis is, de mogelijkhe
den te bestudeeren eener nieuwe procedure
tot vreedzame regeling van het Sudeten-
duitsche probleem. In welingelichte kringen
verzekert men, dat het denkbeeld van een
volksstemming is buitengesloten. De
Fransche en de Britsche regeering zijn het
in het bijzonder over dit punt eens.
Ook instemming in de Fransche pers.
De groote meerderheid der Parijsche
bladen verwelkomt de reis van Chamber
lain als. een hoopgevenden factor.. Zij wij
zen op den moed van den Britschen staats
man en stellen vertrouwen in-zijn vastbe
radenheid. Zoo schrijft Frossard in de
Homme Libre„Deze in de geschiedenis
ongekende stap, welke getuigt van den
ernst van den toestand, verzekert den
grootcn grijsaardde eerbiedige bewonde
ring van de beschaafde wereld. Ik ben er
van. overtuigd, dat hiermee een oorlog on
mogelijk gemaakt wordt".
In de Populaire schrijft Leon Blum
„Het besluit van Chamberlain beteekent
een edel en stoutmoedig gebaar ter wille
van den vrede. Zulk een stoutmoedigheid
is noodig, ook al schijnt zij avontuurlijk en
zelfs vermetel. Van welken kant ik het
moedige besluit van Neville Chamberlain
bekijk, ik zie daarir een kans voor den
vrede".
De Oeuvre schrijft„Welk 'een hoop voor
de wereld, als Chamberlain en Hitier mor
gen of overmorgen het eens worden om
drie andere uitnoodigingen te verzenden,
n.l. aan Daladier, Mussolini en Stalin. Zal
men de gelegenheid voorbij laten gaan?"
Mussolini bepleit volksstemming
in Tsjecho-Slowakije.
De Popoio d' Italia van 15 September
publiceert onder het opschrift „Brief
aan Runciman" een artikel van Mussolini,
waarin deze o.a. zegt
Ik ben ervan overtuigd, dat gij in uw
hart reeds tot een conclusie zijt gekomen
daar er geen Tsjcchoslowaaksche natie is,
kan er ook geen Tsjechoslowaaksche staat
zijn.
Te Versailles moest een nieuw Bohe-
men een historische naam met een
homogene bevolking van Tsjechen worden
gegrondvestdoch in plaats hiervan heeft
men Tsjechoslowakije uitgevonden en
daarmede een kunstmatigen staat gescha
pen, die bij de geboorte alle elementen
van zijn zwakte en zijn gemis aan levens
vatbaarheid heeft meegekregen.
Gij, mijnheer Runciman, moet nu een
voudig aan den heer Benesj de volksstem
ming voorstellen, niet slechts voor de Su-
detenduitschers, doch voor alle nationali
teiten, die zulks zullen verlangen.
En als Benesj nu eens de volksstemming
van de hand wijst? Dan zult gij hem aan
het verstand brengen, dat Engeland zich
nog wel eens zal bedenken voordat het zich
in een oorlog stort om een fictiestaat te
redden, die ook in zijn geografische sa
menstelling een monsterachtig maaksel is,
zoodat men hem steeds weer als een
blindedarm- of worststaat betitelt. Wan
neer Londen zegt, dat het op zijn stand
punt blijft staan, zal niemand het wagen,
zich te roeren. Het spel is toch niet den
inzet waard.
Wanneer Hitier zich vermeten had, 3%
millioen Tsjechen te annexeeren, dan zou
Europa reden hebben, zich op te winden
en alarm te slaan. Doch Hitier heeft nooit
daaraan gedacht.
De Führer houdt zich bezig met 3 y2
millioen Duitschers en bekommert zich
uitsluitend om hen. Niemand kan hem dit
recht betwisten. En allerminst wij Itali-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Chamberlain heeft vanmiddag een. on
derhoud met Hitier.
L(Pag. 1, eerste blad);
Het Leger des Heils bestaat 50 jaar.
{Stadsnieuws),
In Tsjecho-Slowakije hebben verschil
lende incidenten plaats gehad.
{Buitenland);
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN.
anen, die op zulk gebied precedenten heb
ben meegemaakt.
Hebt slechts den moed, mijnheer Runci
man, stel de volksstemming voor, of beter
gezegd de volksstemmingen.
Voor Italië is het vrijwel onmogelijk,
met Tsjechoslowakije vriendschap te on
derhouden. Doch met een toekomstig Bo-
hemen zou dit zeer wel mogelijk zijn.
Een nieuwe politiek-territoriale situatie
zou aldus een nieuw evenwicht en nieuwe
mogelijkheden in het leven roepen. En, wat
vooral gewicht in de schaal legt, Europa
zou voor een oorlog gespaard blijven*
Grenzen, die met één pennestreek getrok-
ken zijn, kunnen door een nieuwe penne
streek veranderd worden. Een geheel an-
dëre zaak is het echter, wanneer de gren
zen door Góds hand of het bloed der men-
schen getrokken zijn.
Volledige instemming in de Italiaan-
schc pers.
De ontmoeting van vandaag tusschen
Chamberlain en Hitler op den Obersalz-
berg is te Rome met groote voldoening
ontvangen. Stefani noemt den stap van
Chamberlain een gelukkige stuurgreep,
welke juist op het oogenblik gedaan wordt,
dat de vrede dreigt ten onder te gaan. De
„Popoio di Roraa" schrijftMen moet ho
pen, dat de ontmoeting van heden tot op
lossing leidt van de Tsjecho-Slowaaksche
kwestie. Het initiatief van den Britschen
minister-president, aldus het blad, ver
plicht de geheele wereld.
De toestand in Sudetenduitschland.
De Tsjecho-Slowaaksche radio heeft er
in een uitzending gisteravond op gewezen,
dat de regeering er tot dusver in geslaagd
was, de orde te handhaven met behulp van
de organen van den veiligheidsdienst, en
dat nergens van troepen gebruik gemaakt
is. Dinsdag telde men nog drie haarden van
verzet. Thans is er nog slechts één over s
die te Schwaberbach. Indien men het in
cident te Cheb uitzondert kan gezegd wor
den dat overal elders kalmte heerscht.
(Men zie voor nieuws over de incidenten
onze rubriek buitenland. Red. V.C.)
Gezellig samenzijn van den Bond van
Buurtvereenigingen „Oranje en Vlissingen"
De Bond van Buurtvereenigingen „Oran
je en Vlissingen" hield gisteravond in Bri
tannia een zgn. sluitingsavond, als slot van
de feestelijkheden, welke vorige week bij
het regeeringsjubileum van H. M. de Ko
ningin in onze stad zijn gehouden.
De groote kurzaal was goed bezet met
de dagelijksche besturen der buurtvereeni
gingen met hun dames en verdere genoo-
digden, w.o. de personen die zich tijdens de
feesten in het bijzonder verdienstelijk heb
ben gemaakt en veel hebben bijgedragen
tot het slag-en van den prachtigen optocht,
door het helpen gereed maken van de
praalwagens, groepen enz.
Tegenwoordig waren o.a. de eere-voor-
zitter van den Bond, de heer C. A. van
Woelderen de wethouder van onderwijs, de
heer W. P. Edelman en de heer Wim Abe
leven, de ontwerper van den optocht.
De^ voorzitter van het bestuur, dat bijna
in zijn geheel aanwezig was, de heer F. G.
Lemmers, opende het samenzijn met een
wooi'd van welkom. Hij sprak zijn blijd
schap er over uit dat de jubileumfeesten
met dezen feestavond kunnen besloten
worden. Spr. heette in het bijzonder wel
kom den eere-voorzitter, den heer Van
Woelderen, den heer en mevr. Edelman en
den heer en mevr. Abeleven.
Spr. gaf daarop het woord aan den bur
gemeester, die nadat staande het eerste
couplet van het Wilhelmus gezongen'was,
