I EERSTE BLAD 76e JAARGANG - NUMMER 193 DONDERDAG 18 AUGUSTUS 1938 ORDENING. kart STADSNIEUWS Prinses Juliana en Prins Bernhard in Venetië. UIT DE PROVINCIE Dit nummer bestaat uit 2 bladen Sciicwrlcmsscn «on Jca d«g abonnembntsprij s Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agent schappen gevestigd zijn 2.20 per kwartaal of 17 cent per week. Franco per post 2.50. Voor het buitenland neme men een abonnement op het postkantoor zijner woon plaats. Afzonderlijke nummers 5 cent per stuk. VJissingsche Courant UITGAVEFIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISS1NGEN TEL. 10 - GIRO 66287 ADVERTENTIEPRU S Van 15 regels 1.25, iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement speciale prijs. Reclames 50 cent per regel. Kleine adver tenties van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent (max. 10 regels). Bij driemaal plaatsing wordttweemaal berekend. Alles bij vooruitbetaling. VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG.ERKENDE CHR.FEESTDAGEN AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIOINO „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS" 25.-, •ering u on* ;:ren, witte ■ug te 'bein- di- 1.65, fiets (tbaar 75, De ielge- ;ur- Tel. •and- aciet. Economische gebondenheid. Het vrijheidsbegrip van den boer. Uw iibak- pligst eweg rider-, burg. ilden. De lleerd „DE 155. i. uur Rott. 9 9 9 9 Mid- 1.25 ikele ir 2e van irven 22727 HEK, 153 fcl.282 Over ordening en economische gebon denheid lazen wij twee artikelen van chr.- hist. hand, een in de Nederlander en een in Land en Volk. En ons trof de vrij groo- te tegenstelling van oordeel. De Nederlander sneed het onderwerp aan, in verband met het behandelde ter zomerconferentie in Lunteren. Daar was men het eens over het beginsel, dat steun vervangen dient te worden door arbeid (en loon natuurlijk). Een beginsel, dat eigen lijk door elk redelijk mensch wordt aan vaard. De Nederlander blijkt het ook eens te zijn met de aanduiding te Lunteren van den weg, langs welken het beginsel in de praktijk moet worden verwezenlijkte eco nomische ordening, „Het bleek" aldus het c.h. dag blad „dat de overgroote meerder heid dezen ontwikkelingsgang naar meer gebondenheid als een noodzake lijkheid aanvaardde." „Het is goed brj dit feit, dat van de allergrootste beteekenis voor de ver- dere ontwikkeling èn van de Unie èn van ons geheele politieke leven moet worden geacht, eens even stil te staan." „Het wordt nog wel eens voorge steld alsof zij, die oog hebben voor de huidige noodzakelijkheid van meer ge bondenheid van het economisch leven, daartoe gekomen zijn door een soort f vereering van het Overheidsoptreden en een daaraan tegengestelden lagen dunk van de beteekenis van het indi vidu voor de samenleving. En men verwijt hun dan zelfs een staatssocia lisme in de hand te werken „Wie echter in Lunteren de bespre kingen heeft gevolgd, begrijpt, dat- niet op grond van een of ander dogma, maar alleen met het oog op de wer kelijkheid van dezen tijd meerdere binding van het oeconomische en so ciale leven wordt nagestreefd en het individualistische optreden op ver schillend terrein wordt beperkt"s Er wordt tegen de huidige methoden van economische ordening soms nog scherp ge ageerd door de laatste vertegenwoordigers van het oude liberalisme (individualisme), maar het pleit voor staatsinmenging in het bedrijfsleven s al lang gewonnen, óók in liberalen kring. De meeste jong- liberalen aanvaarden haar ais een nood zaak des tijds, de chr. liberalen (groep „Avondpost") bovendien als een zaak van maatschappelijke rechtvaardigheid. Speciaal de middenstand is vrijwel alge meen tevreden over de ordening, welke den neringdoende weer uitzicht geeft op een reëele bestaansmogelijkheid en hem maat schappelijk reclasseerde door de eischen van algemeene ontwikkeling, vakbekwaam heid en credietwaardigheid. De tegenstanders van maatschappelijke ordening hebben ons allerlei onheil als ge volg van dezelve voorspeld, de regle menteering van het bedrijfsleven zou het persoonlijke initiatief versmoren en aldus de werkloosheid vergrooten. Deze voor spelling is kennelijk onjuist gebleken. De werkloosheid ten onzent is nog groot, véél te groot, maar ze beweegt zich in dalende lijn en zelfs mag worden vastgesteld, echter zonder een causaal-verband tusschen beide te suggereeren dat de daling pa rallel gaat met de ordening. Al hebben de maatregelen, welke de re geering tot saneering van het bedrijfsleven trof, de arbeidsmogelijkheden vernietigd, welke de „wilde vaart" in het maatschap pelijk verkeer bood, d.i. de beunhazerij en de wanhoopsconcurrentie, daartegenover staat, dat de reëele handel en het gezonde bedrijf van meer ondernemingszin werden vervuld door het herstelde vertrouwen en de versteviging van de basis, waarop ze moeten steunen. if Ten aanzien van de meening van de c.h. Nederlander vormt die van het c.h. week blad Land en Volk een merkwaardige te genstelling. Trouwens, waneer we hierboven consta teerden, dat in algemeenen zin het pleit voor maatschappelijke ordening is gewon nen, dan moeten we toch één belang- r ij k e uitzondering noemen den boeren stand. Zeker, ook vele boeren erkennen óf het nut en de noodzaak óf de principieele juistheid van het ingrijpen der overheid in het bedrijfsleven, maar zoo goed als alle boeren staan er nog onwennig tegenover en v e 1 e n v ij a n d i g, althans afwij zend. En wanneer ook Land en Volk zich crl- tisch tegenover ordening stelt, dan is dat niet, omdat het blad c.-h. is, maar dit or gaan de vraagstukken van den dag nogal eens vaak door den bril van het platte- landsbelang pleegt te bezien. Zóó althans verklaren wij de tegenstelling, welke het ten aanzien van de meening van de Neder lander openbaart. Land en Volk ziet de politieke dictatuur als consequentie van de economische dic tatuur, welke laatste de redactie vereen zelvigt met het groeiende beeld der econo mische ordening. Zonder bepaalde regeeringsmaatregelen als een tijdelijke noodzaak te willen mis kennen, waarschuwt Land en Volk: „Wan neer de Staat het economische leven ge heel beheerscht, dan treedt de dictatuur daarbij beslist naar voren. Daarbuiten gaat het nu eenmaal niet. Of men dat in onzen tijd wel voldoende begrijpt, betwijfe len we sterk." Ook in persoonlijke gesprekken met boe ren hebben we meermalen de uitlating ge hoord „Waarin verschilt ons bestuurs systeem nog met de dictatuur? Je mag niet meer verbouwen, wat je wil. Je mag in je bedrijf dit niet en je mag dat niet." Inderdaad, als men de zaken zóó bekijkt en geen andere vrijheid dan bedrijfswille- keur kent, dan beteekent ordening dicta tuur in den volstrekten zin. De boer is met zijn grond vergroeid en hij vindt het de ergst denkbare tirannie, als hij geen wil lekeurig gebruiker van dien grond meer kan zijn. D&arom is de plattelander geneigd om te zeggenoverheidsinmenging in het be drijf is dictatuur. Hij is voor het oogen- blik nog blind voor zijn overig bezit zijn geestelijke eigendommen en -rechten, die hem mensch doen zijn, zooals zijn grond hem boer maakt. De boer zal zich in de moderne maat schappelijke ordening uiteindelijk gaan schikken, als hij zich geestelijk heeft los gemaakt van Zijn primitieve gevoelens in zake het beschikkingsrecht over den bo dem. Wanneer hij de politieke dictatuur zou aanvaarden uit wrevel over de beperking der eigendoms- of beschikkingsrechten, wel ke uit de huidige economische regeerings maatregelen (zonder dewelke de boer er heel wat erger aan toe zou zijn dan nu het het geval is voortvloeien, dan zou hij te laat inzien, dat hij vrijwillig veel waarde voller bezit versmaadde dan dat, waarop de overheid (om zijnentwille beslag leg de. Md. De nieuwe order van den Kotterdamschen Lloyd. Een elders verschijnend blad weet te be richten dat in verband met de opdracht voor een nieuw passagiersschip voor reke ning van den Rotterdamschen Lloyd, hier ter stede verschillende belangrijke veran deringen zullen plaats vinden. O.m. bericht het blad dat de jachthaven geheel zal verdwijnen evenals een belang rijk deel van de Bankert- en Evertsen- stiaat en verschillende huizen in de buurt van de helling waar het schip op gebouwd zal worden. Bij informatie te bevoegder plaatse is ons gebleken dat het weliswaar mogelijk is dat t.z.t. als het klaar komen van het te bouwen schip in zicht komt, op het Eiland veranderingen noodig zullen zijn met het oog op het vertrek, maar zoover is men nog lang nietmen heeft met betrekking tot het Eiland nog geen enkel plan in bewer king. De verbouwing elders zal zich tot enkele huizen beperken in verband met ge- wenschte uitbreiding van een der loodsen. Beiaard-concert* Vrijdagavond zal de heer J. Kwist van 8.30 tot 9.30 uur het 4e beiaard-concert op het carillon van den St. Jacobstoren geven. Het programma is als volgt la. Mooi Holland b. De Herder 2. Andante Ave Verurn Tyrol mein Vaterland Der Jagersmann Fröhlicher Wandersmann Het liedje van den beiaardier 8a. Het Hutje bij de Zee b. Grootvaders klok 9a. Engelsstimmen b. Des Edelfrauleins Ritt 10. Het Ouderhuis 11. Caro Mio Ben 12a. De Nacht b. Bede voor het Vaderland Beyerle Worp Handel Mozart Cooper Gurlitt Parlow Hullebroek Burgmüller if Loser Giordan! Abt Vreemdelingenbezoek. Heden werden met de provinciale boot van Breskens 3100 passagiers en 190 auto's van de Belgische badplaatsen vervoerd. Het vorig jaar bedroegen deze aantallen resp. 3700 en 195, ïR sR Men meldt ons van officïeele zijde, dat H.H. K.K. H.H. Prinses Juliana en Prins Bernhard op hun reis in Venetië zijn aangekomen en afge stapt zyn in het Grand Hotel aldaar. ■sf w-jr Het nieuws van den dag in beeld. Foto's in onze Tijdinghal. Het viaduct en de brug te Voorburg, die den toegang zullen vormëri tot den auto weg Den HaagGoudaUtrecht, zijn Woensdag voor het verkeer ppengesteld. De vereeniging „Het Texelsch Schapen stamboek" hield Woensdag in de VeehaLieu te Den Bosch den 9den Noord-Brabant- schen Schapcnfokdag. Wie kwamen en gingen. Gedurende de le helft van de maand Augustus 1938 hebben zich te Vlissingen GEVESTIGD? A. B. Jonker, teekenaar P.T.T., Vrouwe straat 4, van Den Haag. G. A. Robijn, hotelbediende, Emmastraat 12. van Zuilen. J. B. Doorns, schipper, Palingstraat 35, van Terneuzen. J. A. Hubregtse, hoofd eeher school, Sin- gelweg 75, van Utrecht. H. Metz, kommies te water, a/b Alba tros, van Ameland. F. Izeboud, loodgieter, Crocuslaan 5, van Middelburg. N. M. J. E. Cikot, inspecteur Dir. Bel., Coosje Euskenstr. 17,. van Helmond. A. v. d. Welle, mariner le kl.y Eeöèstr. 6, van Koudekerke. F. A. Rusch, zonder, Crocuslaan 7, van Noordwijk. B. Koopman, onder-machinist N.S., Verk. Quakkelaarstraat 19, van Uithoorn. A. Brugge, loodgieter, Steenenbeer 17, van O. en W. Souburg. P. Hagenaar, bankwerker, Bouwen Ewoudstraat 2, van Baarn. J. J. van Hasselt, mecanicien, Singelwcg 66, van Rotterdam. C. van Alebeek, smid, Slijkstraat 2, van Den Dungen. A. C. H. Jansen, metaaldraaier, Beurs plein 5, van Tilburg. G. F. W. Bruurmijn, bankwerker, Gla- cisstraat 6, van Drunen. L. Verstraaten, werkman, Emmastraat 18, van Breskens. L. J. Peters, bankwerker, Coosje Busken- straat 67, van Deventer. S. Herder, electr.-lasscher, Wijnb. kade 29, van Emmen. M, van der Sluijs, officier v. gezondheid, Badhuisstraat 109, van Den Haag. Th. Spanjer, loodskweekeling, Spuistraat 27, van Batavia. J. den Hollander, winkelier, Walstraat 29, van Middelburg. F. H. M. van Straelen, luit. ter zee le kl., Koningsweg 29, van Paramaribo. H. Broeren, bankwerker, Groenewoud 70, van O. en W. Souburg. C. Kervink, sergeant, Mosselmansgang 1, van Rotterdam. De volgende personen VERTROKKEN-? J. Schouwenaar, agent spoorwegboekhan del, v. Speijkstraat 11, naar O. en W.- Souburg. L. J. Smith, chef de bureau rijksveldw., Sottegemstr. 58, naar Middelburg. J. L. Riemens, korp.-schrijver, Eedestraat 6, naar O. en W. Souburg. H. Quadvlieg, filiaalhouder, Walstr. 64, naar Breda. H. L. F. Sam, slager, Walstraat 100, naar Aardenburg. P. de Noojjer, winkelbediende, Steen- huisstraat 33, naar O. en W. Souburg. J. Huisman, sergt.-maj.macht., Verkugl Quakkelaarstraat 19, naar N. O.-Indië. A„ W. Sies, winkelbediende, Walstraat 121, naar Middelburg. Mej. A. C. Verton, pensionhoudster, Bad huisstraat 49, naar Rotterdam. A. J. Hoeboer, bankwerker, Nieuwen- dijk 35, naar Nijmegen. P. A. Belger, hoofd eener school, Sin- gelweg 158, naar Haarlem. L. A. de Smit, zonder, R. Claeszenstr. 3, naar Philippine. Vlissingscb scheepvaartnieuws. Aangekomen: „Prinses Juliana" van Harwich (verwacht) Nederlandsche m.s. „Albula" en „Bornrif" van Antwer pen Fransche sleepboot „Lepuissant" met lichter „Tunisia" van AntwerpenNed. motortankschip „Monica" van Havre om te lossen bij de S.H.V. Vertrokken; „Oranje Nassau" naar Harwich „Wocana", „Teuna", „No- vatie" en „Neerlandia" naar Londen „Le puissant" met „Tunisia" naar Duinkerken; „Albula" naar Courseuilles„Bornrif" naar Keadby „Succes" naar Zeebrugge „Monica" naar Antwerpen. De werkloosheid in onze omgeving. De stand der werkloosheid in het dis trict Middelburg luidde per 31 Juli 1938 Vlissingen 490, Middelburg 754, Souburg (O. en W.) 117, Aagtekerke Arnemui- den 135, Baarland 17, Biggekerke 1. Bors- sele Brouwershaven Bruinisse 41. Burgh Colijnsplaat 12, Domburg 13, Driewegen Dreischor Duivendijke Eikerzee Ellemeet Ellewoutsdijk 6, Goes 140, 's-Gravenpolder 10, Grijpsker- ke Haamstede 's-Heer-Abtskerke 2, 's-Heer-Arendskerke 4, 's-Heerenhoek 40, Hemkenszand 4, Hoedekenskerke 10, Yer- seke 71, Kapelle Kats 2, Kattendijke Kerkwerve Kloetinge 20, Kortgene Koudekerke 12, Krabbendijke 3, Kruinin- gen 45, Meliskerke Nieuwerkerk Nieuwland 10, Nisse Noordgouwe Noordwelle Oosterland Oostkapelle 13, Oudelande 5, Ouwerkerk 10, Ovezand 5, Renesse Rilland-Bath 4, Ritthem 3, Schore 3, Serooskerke (W.) 6, Serooskerke (S.) St. Laurens 1, Veere 1, Vrouwen polder 1, Waarde 4, Wemeldinge 21, West- kapelle 34, Wissenkérke 16, Wolphaarts- dijk il, Zierikzee 132, Zonnemaire Zou-, telande 4. Totaal stonden per 31 Juli 1938 2233 personen als werkzoekenden ingeschreven. HET WERKFONDS. Blijkens hethalfjaarlijksc'n verslag van het Werkfonds zijn de volgende plannen in onze provincie geheel of gedeeltelijk in uitvoering tweede gedeelte kanaalhaven Terneuzen ad 358.000, gemaal Veere pol der Walcheren 40.700, aanleg nieuwe ha ven te Goes 103.320, bouw ziekenhuis voor de Godshuizen te Middelburg 250.000, rioleeringswerken te Westkapelle 40.300, idem te Veere 22.830, bouw brandweer centrale te Vlissingen 54.600. In totaal zijn 135 werken in uitvoering tot een totaal bedrag van 39 millioen. Op 1 April werd over de arbeidsvoorwaarden nog onderhan deld ten aanzien van den weg Middelburg Vlissingen ad 70.000 en van de wegen verbetering te Biervliet ad 22.732.50, van de restauratie van de Abdij te Middelburg ad f 95.000 en van een nieuw belasting gebouw te Terneuzen ad 60.000. Besmettelijke ziekten. In de week van 7 tot en met 13 Augus tus kwamen in onze provincie 7 gevallen van besmettelijke ziekten voor, nl. 3 ge vallen van roodvonk te Krabbendijke (in één gezin) en 2 gevallen te Driewegen, eveneens in één gezin. Voorts 1 geval van dysenteria bacillaris te IJzendijke en 1 geval van poliomyelitis anterior acuta te Middelburg. Bette Krokkedille. Als de werkloozen van Colijnsplaat te gen den muur van het gemeentehuis leu nen en de ouden van dagen het tabakssap op het plaveisel spuwen, dan gebeurt het, dat een oude man wel eens vol ontzag gaat spreken over Bette Krokkedille, die ongè- veer vijftig jaar geleden als zeer oude vrouw te Colijnsplaat is overleden, schrijft „Eigen Volk". Wie men van deze ouderen ook hoort, Bette is een vrouw geweest, die door ge heel Noord-Beveland als een bijzonder type bekend stond. Maar wait veel erger was.., ze stond in een kwaden reuk. Niet om dat ze stal of roofde, maar omdat ze zóó leelijk was, dat ieder haar liever niet, dan wel ontmoette. Ook ging het gerucht, dat Bette tooveren kon. Een moeilijk en zwaar leven heeft Bette gekend. Ze was de dochter van Comehs de Kok en van Jannetje Kouwer. Maar de inwoners van Colijnsplaat, die elkaar al tijd een scheldwoord gegeven hebben, heb ben haar den naam van Bette Krokkedille toebedeeld. Groote armoede en ontbering heeft het arme mensch geleden, ook toen ze getrouwd was met Cornelis Timmer mans. Om den kost te verdienen moest Bette gaan leurenze deed dit met „sol- fers" (lucifers) Overal kwam zeop vrijwel ieder dorp van Noord-Beveland was ze een bekende persoonlijkheid. Bette kwam zelfs op de hoeven rond Kamperland. En passant be delde ze ook. Haar handel bracht nu een maal veèl te weinig op om zelfs een stuk brood te verdienen. En toen haar man ge storven was, werd het nog erger. Ze ver huisde naar een kelder, die zich thans nog bevindt onder een café te Colijnsplaat, In Er hebben weer verschillende ernstige verkeersongevallen plaats gehad. (Gemengd nieuws); In China en Spanje wordt verwoed ge vochten, zonder dat echter belangrijke resultaten te melden zijn. (Buitenland^ Opnieuw daden van terreur in Pales tina. (Buitenland)] De Nederlandsche gezant te Berlijn is by een auto-ongeluk ernstig gewond. (Binnenland)] In October en, November worden de examens voor bet middenstandsdiplo ma algemeene handelskennis weer ge houden. {Binnenland)] ZIE VERDER EVENTUEEL LAATSTE BERICHTEN dezen tijd ging Bette als zeer actieve vrouw, de zaken uitbreiden. Ze ging n.l< een lommerd oprichten. Nu was er te Cc- lijnsplaat in dien tijd groote armoede, even als dit overal in de tweede helft der vo rige eeuw in vrijwel geheel Nederland het geval was. Door de armoede gedreven, brachten de arme bewoners van Colijns plaat hun bave en goed naar den lom merd van Bette. Ze kregen dan enkele stuivers van Bette voor het paaid en kon den daarvoor weer een brood koopen. Van dat gekochte brood eischte Bette altijd het bovenste korstje. Toen Bette weer eens aan het leuren was, werd ze opgepakt wegens bedelarij. Volgens den volksmond werd ze toen naar „Dommeschans" gebracht, waar het arme mensch dwangarbeid moest verrichten. Met „Dommeschans" wordt waarschijnlijk be doeld de bekende bedelaars- en strafkolo nie van de Mij. van Weldadigheid, de Om- nier schans in Overijssel, welke kolonie thans is opgeheven. In de „Schans", zoo als de volksmond zegt, werd Bette voor den ploeg gespannen en moest dan, even als een paard of een os, den ploeg trek ken. Als de verteller tot hiertoe gekomen is, zwijgt hij even, om te zien, welk effect, zijn woorden op de aanwezigen maken. Maar de werkloozen steken hun handen nog wat dieper in de zakken en een ge voelig persoon zegt„Da's gemeen". De verteller vervolgt: „Maar erger dan alle grove beleedigingen was het, dat Bette, overal waar ze kwam, geschuwd werd. De kinderen waren overal bang voor haar* Zelfs nu, nu deze kinderen zestigjarigen geworden zijn, gruwt men nog van haai* als men over haar spreekt of denkt. Bette liet dan ook een machtigen indruk na. Ze ging n.l. altijd op stap met een grooten staf in haar hand. Altijd droeg ze een kort wit Noord-Bevelandsch mutsje, dat tot op halverwege haar rug hing. Op die muts droeg Bette een ouderwetschen kaphoed, die op haar tochten haar groo ten krommen neus bedekte. Zooals gezegd, kon Bette ook tooveren. Zoo had ze eens een boerderij betooverd. 't Bleek later, dat het op die boerderij erg gesteld was met de spokerij. De paarden waren soms als bezeten en konden niet tot bedaren ko men. Ze rammelden aan kettingen, vraten niet en keken verschrikt om zich heen. Wagens kwamen uit zichzelf in beweging en reden uit zichzelf over de hofstede. Het was zelfs zóó erg, dat men erwten uit de vate (drinkput voor dieren) mende Een klein kind kon men niet in „de pak" krijgen, kabinetsdeuren vlogen op onver klaarbare wijze open, kleeren vlogen uit die kast op den vloer en het zilvergeld rolde in al zijn hoeveelheid over de mat ten van den „uzen" (kamer). Lichtjes dwaalden 2'ond er werd geloop en en ge klopt zonder dat men iets zag en het werd zelfs zoo erg, dat de goot in den regenbak ging loopen, terwijl het buiten in het ge heel niet regende of geregend had. Het was voor de betrokken personen een mi serabel geval. De één beschuldigde den zoon van den heer vain de hoeve van de spokerijeneen ander Bette Krokkedille van Colijnsplaat. Dit is zoo gegaan, totdat er eens iemand op de hofstede kwam. Hij wist, wat er om ging en zou de familie eens helpen. En hij heeft het gedaan ook. Er waren twee zwarte hanen op de hoeve en als de boer die maar dood wilde maken, dan zou de spokerij opeens finaal uit zijn. De boer heeft de hanen gauw den kop afgekapt en werkelykdat hielp. Men heeft nooit meer last van de spoken gehad. Maai' Bette Krokkedille was dien eigensten dag gestorven,"

Krantenbank Zeeland

Vlissingse Courant | 1938 | | pagina 1