KUNSTGEBIT f
Steradent
H.M. DE KONINGIN KOMT
NAAR VLISSINGEN
§clicwrle«iissen
unn Jen J«a<n
EERSTE BLAD
76e JAARGANG - NUMMER 96
MAANDAG 25 APRIL 1938
SSrijd tegen het kwaad der lintbebouwing
HEBT U EEN Q
Bijzonderheden over het bezoek op
Maandag 2 Mei a.s
abonnementsprijs
Voor alle gemeenten op
Walcheren en waar agent
schappen gevestigd zijn
2.20 per kwartaal of
17 cent per week. Franco
per post 2.50. Voor
het buitenland neme men
een abonnement op het
postkantoor zijner woon
plaats. Afzonderlijke
nummers 5 cent per stuk.
Vlissingsche Courant
UITGAVEFIRMA F. VAN DE VELDE Jr., WALSTR. 58-60, VLISSINGEN - TEL. 10 - GIRO 66287
advertentieprij s
Van 15 regels 1.25,
iedere regel meer 25 cent
Bij abonnement speciale
prijs. Reclames 50 cent
per regeL Kleine adver
tenties van 15 regels
50 cent, Iedere regel meer
10 cent (mast. 10 regels).
Bij driemaal plaatsing
wordt tweemaal berekend.
Alles bij vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DAGELIJKS, UITGEZONDERD OP ZONDAG EN ALG. ERKENDE CHR. FEESTDAGEN
aangesloten bij het bureau voor publiciteitswaarde, ingesteld door d e v e r e enig1ng „de nederlandsche dagbladpers"
Vrijheid van bebouwing berokkent de
gemeenschap onherstelbare schade
In de laatste Jaren begint gelukkig het
inzicht, dat het bezit van een plan van
uitbreiding voor iedere gemeente noodig is,
gemeengoed te worden. Een groot deel van
het publiek, speciaal op het platteland
heeft er echter in het geheel geen begrip
van, waarom uitbreidingsplannen noodig
zijn en welke belangen zij pogen te be
schermen.
Wat wordt er onder „uitbreidingsplan"
verstaan? Het best luisteren wij hiervooi
naar de Woningwet 1901, die in art. 36
zegt, dat de Raad voor ten hoogste tien
jaar een plan vaststelt, waarbij „de be
stemming vaa den in dat plan begrepen
grond in hoofdzaak of in onderdeelen
wordt aangewezen".
Het noodzakelijk worden van uitbrei
dingsplannen ook voor het platteland is,
historisch gezien, een volkomen natuurlijk
verschijnsel. De steden zijn bijna steed3,
al sinds de oudheid, volgens een vooraf
bepaald plan gebouwd. De stedebouwkun-
dige kan u daarvan op de geheele wereld,
dus ook in ons land, tal van voorbeelden
noemen (Middelburg). Het spreekt trou
wens ook vanzelf het bouwen in een om
muurde vesting (en dat waren vroeger a'le
steden) kon niet zonder uitbreidingsplan
plaats vinden en uitleg, d.w.z. het maken
van nieuwe vestingwerken, evenmin, in de
dorpen werd een natuurlijke groei in de
hand gewerkt door den eerbied voor tra
ditie en de beperkte behoefte (o.a. ook
door den geringen bevolkingsaanwas ten
gevolge van slechte hygiënische toestan
den). En buiten de steden of dorpen be
stond geen verlangen tot vestiging. Daar
was het in den regel te onveilig en de ge
brekkige communicatiemiddelen zorgden er
wel voor, dat men in de buurt van ztjn
medemensch bleef.
Sinds de sterke toeneming van bevolking
en verkeer, die uit de tweede helft van
de vorige eeuw dateert, zijn ook op het
land geheel andere toestanden ontstaan.
Reeds lang ziet men hoe in streken, die
speciaal voor vestiging gezocht zijn, de on
bebouwde ruimte door grcndverspilling en
ordeloos voortbouwen langs de verkeers
wegen in een onheilspellend snel tempo
aan het verdwijnen is. Wie den bijna 80
K.M. langen weg van Alkmaar over
Haarlem naar Den Haag rijdt, komt prak
tisch gesproken niet uit de dorpen in het
open landschap. Dergelijke wegen zjjn er
steeds meer aan te wijzen. Dit is
de beruchte lintbebouwing.
Helaas is de opvatting nog steeds geen
gemeengoed geworden, dat door deze vrij
heid van bebouwing onherstelbare schade
aan de gemeenschap wordt toegebracht
Laten toch vooral de bestuurders ten
plattelande tot het inzicht komen, dat het
voor een gezonde ontwikkeling van onze
volksgemeenschap van het hoogste belang
is. dat het „landelijk" karakter van het
platteland bewaard blijft. Teveel meent
men nog, dat een uitbreidingsplan een
soort luxe is voor het gemiddelde dorp
maar één huis op een ongeschikte plaats
gebouwd kan vaak een geheel dorpsge
zicht bederven en bovendien kan den be
woners later het leven zuur worden ge
maakt door een belendend fabriekje van
b.v. betontegels (Lunteren).
Vaak voelen grondeigenaren zich gedu
peerd, wanneer een uitbreidingsplan het
hun onmogelijk maakt hun betrekkelijk
waardeloozen grond aan nieuw te maken
buitenwegen als bouwterrein te verkoopen.
Zij kunnen echter niet volhouden, dat dit
onbillijk zou zjjn, want vóór die nieuwe
weg er was, had die grond geen andere
waarde dan die van cultuur- of woesten
grond. Eigenaren van grond langs een
nieuwen weg, die niet bebouwd mag wor
den, kunnen dus nooit gedupeerd zyn we
gens waardevermindering.
Voor gemeenten, waarin cultuurgrond
hetzij dóór landaanwinning hetzij door ont
ginning, nieuw gevormd wordt, ia de aan
wezigheid van een uitbreidingsplan een
absolute noodzakelijkheid.
Men moet vooral niet meenen, dat re
geling der bebouwing een belang is, dat
uitsluitend de minnaars van natuurschoon
aangaat. Met lintbebouwing en in het al
gemeen met stelselmatige bebouwing
schaadt men vier belangen
1. Het algemeen verkeer
2. De eigen belangen der bewoners
3. Den economischen aanleg der open
bare voorzieningen
4. Het Iandschapsschoon.
Wanneer wij deze vier zaken onder het
oog zien, dan treft bij no. 1 de intense
belemmering van het doorgaand verkeer
met de daaraan verbonden gevaren. Wij
noemden al den weg AlkmaarHaarlem
Den Haag. Maar ook in het betrekkelijk
dun bevolkte Drente kan men waarnemen,
hoe b.v. van den weg van Vries naar Zuid
laren, 8 km lang, nog slechts 2 km on
bebouwd is gebleven, om niet te spreken
van het 15 km lange „lintdorp" Smilde.
Het verschijnsel van de inbezitneming
door de bebouwing van nieuwe wegge
deelten zag men op veel grcoter schaal
voor luttele jaren langs den rijksweg Am
sterdamAmersfoort, waardoor het nut
van deze kostbare omleggingen in de
waagschaal werd gesteld.
Zelfs tusschen twee vrij kleine en lang
zaam groeiende steden als Vlissingen en
Middelburg op 7 km afstand van elkaar
is in weinige jaren een bijna ononderbro
ken één-huis dik „lint" ontstaan.
Als tweede punt noemden wij het onge
mak voor de bewoners. Het is toch dui
delijk, dat zulk een verspreide bebou
wing langs enkele wegen onnoodig groote
afstanden moet geven van huis naar het
dorps- of stadscentrum, met gemeente
huis, kerk, scholen, postkantoor, winkels,
enz. De dorpsbewoners krijgen op die ma
nier groote stadsafstanden af te leggen
voor elke boodschap, zonder dat daar de
gemakken van de stad als goede schoone
straten, goede verlichting en gemakke
lijke openbare verkeersmiddelen bij te
hulp komen. Hiermee samen gaat wat wij
als derde nadeel noemden de groote uit
gaven voor de gemeenschap aan leidingen
voor electriciteit, gas, water en rioleering.
Last not least komt de onherstelbare
schade aan het natuurschoon, die vooral
plaats heeft in de diluviale streken, die
dicht bij de groote centra liggen. En ook
hier is een zuiver sociaal belang in het
spek Het is reeds lang een bewezen feit,
dat groote gebieden ongerept natuurschoon
een noodzakeltjkheid zijn voor ontspan
ning van geest en lichaam der bevolking.
De strijd tegen de ontsierende
lintbebouwing.
Welke middelen staan ons nu ten dien
ste in den strijd tegen stelselmatige be
bouwing
Twee wetten en een Koninklijk Besluit
helpen ons in dezen strijd
1. De Woningwet van 1901.
2. De verkeerswet tegen lintbebouwing.
3. Het Woningbesluit.
Zooals reeds gezegd omschrijft de Wo
ningwet het begrip uitbreidingsplan. Ver
der worden regels gegeven voor de wijzen
van goedkeuring (door Gedep. Staten) cn
van openbaarmaking benevens voor de re
geling van het beroep op hoogere instan
ties. Ook het maken van bebouwingsvoor
schriften (die a.h.w. details geven op het
uitbreidingsplan) is er in voorzien. In
1931 is ook de regeling van „streekplan
nen" in de wet opgenomen (artt. 4550).
Onder streekplan verstaat men een stede-
bouwkundige voorziening in den ruimscen
zin des woords, voor een streek waar vele
gemeenten in elkaar grijpende belangen
hebben.
Onderwerpen die bij het maken van eer
streekplan de aandacht vragen, zijn het
vast leggen van woon- en industriege
bieden, vaststelling van groote hoofdver
keerswegen, kanalen, havencomplexen
spoorbanen, decentralisatie van de groote
steden door aanleg van tuindorpen en net
beschermen en uitsparen van groene
strooken, bosch, duin-, heide- en water
complexen voor de recreatie der stads
bevolking.
Op verzoek van een bepaalde gemeente
kunnen Gedep. Staten een aangrenzende
gemeente ook de verplichting opleggen aan
het streekplan mede te werken.
Het opvallend verschil tusschen uitbrei
dingsplan en streekplan is dus dat bij het
eerste de nadruk wordt gelegd op de
bouwkundig-aesthetische en landschap s-
beschermende factoren, terwijl by het
tweede de economische factoren de hoofd
zaak zyn. Men streeft dus naar een eco-
nomisch-logische en harmonische ontwik
keling van een landstreek, teneinde het
hoogste rendement te kunnen krijgen. Het
spreekt vanzelf, dat deze opvattingen
weer invloed hebben uitgeoefend op bet
karakter van de uitbreidingsplannen van
den laatsten tijd.
Het Woningbesluit bevat in par. 4 zeer
uitvoerige voorschriften over inrichting
van ontwerpen voor uitbreidingsplannen,
terwijl par. 5 voorbereiding en inrichting
van streekplannen regelt.
Tenslotte bezitten wtj sinds 31 Mei 1937
in de Verkeerswet tegen lintbebouwing
een eerste schuchtere poging om het
kwaad der lintbebouwing te beteugelen
Dit wetje regelt echter uitsluitend de be
bouwing langs de Rijkswegen en dan nog
alleen maar in dien zin, dat „uitwegen'
op den Rijksweg verboden is.
In den laatsten tijd gaat men ook be
hoefte voelen aan een „nationaal plan'
waarop vooral met de toenemende be
hoeften der nijverheid (die langzamer
hand geheel ons jaarlij ksche bevolkings
overschot moet opnemen), tegenover de
belangen der recreatie rekening gehouden
zou moeten worden.
Wanneer wtj een conclusie aan dit ar
tikel zouden moeten toevoegen, dan zou
het moeten zijn, dat wij den goeden kant
uitgaan, dat er allerwege belangstelling
voor deze onderwerpen begint te komen,
maar tevens dat het besef nog ver van
algemeen is, dat een goede en tijdige re
geling der bebouwing een belang van de
eerste orde is voor de toekomst van onze
volksgemeenschap.
STALSNIEÜWS
Gemeenteraad van Vlissingen.
De gemeenteraad komt a.s. Vrijdag des
namiddags 2 uur in vergadering bijeen ter
behandeling van onderstaande agenda
I. Mededeelingen.
II. Over te leggen stukken.
III. Benoemingen
1. Van een voordracht voor de benoeming
van een commissaris voor de N.V. Haven
van Vlissingen.
De aanbeveling voor deze voordracht
luidt1. de heer ir. H. C. Wesseling (af
tredend), 2. de heer A. Smit
2. Van een lid in het bestuur der gemeen
telijke instelling voor Maatschappelijk Hulp
betoon (vacature jhr. J. Graswinckel)
De aanbeveling luidt1. de heer J. A. C.
Stikkers, vert. N.V. „Vlismar" 2. de heer
W. M. van Aller, directeur fa. Wibaut Zn.
3. Van een lid in de commissie van toe
zicht op den dienst der arbeidsbemiddeling
en werkloosheidsverzekering.
De aanbeveling luidt1. de heer J. C. A.
Stikkers, voornoemd 2. de heer W. M. van
Aller, voornoemd.
IV. Te behandelen punten
1. Voorstel van Burgemeester en Wethou
ders naar aanleiding van een brief van den
Minister van Binnenlandsche Zaken betref
fende wijziging van de gemeentelijke uit-
keering bij overlijden en van de wachtgeld
regeling.
2. Idem tot wijziging van de concessie
met de P.Z.E.M. voor de berekening van het
aantal gratis lampen -.1 straatverlichting.
S. Idem tot het vaststellen vaa een nieu
we verordening regelende de inrichting en
samenstelling van de commissie van toe
zicht op het middelbaar onderwijs.
4. Idem tot het vaststellen van een ver
slag van de verstrekking van voeding en
klompen aan behoeftige schoolgaande kin
deren over 1937.
5. Idem tot het aanwijzen van stemdistric-
ten voor de verkiezing van leden van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, de
Prov. Staten en den Raad.
6. Idem betreffende den bouw van 154
woningen door de woningbouwvereniging
„Goed Wonen".
7. Idem tot- het verhuren van het bad
paviljoen „Juliana" en winkelgalerij* aan het
strand voor 1938/1940, voor 650 per seizoen
aan den heer C, F. Dekker.
8. Idem om deel te nemen aan de Fraude
risico Onderlinge van Gemeenten te 's-Gra-
venhage voor de gemeente c.a.
9. Idem tot het vaststellen van een wijzi
ging der begrooting voor 1937 en idem voor
1938.
10. Idem tot het vaststellen van een ge
wijzigde begrooting voor 1937
a. voor het Burger Weeshuis
b. voor het Gasthuis
c. voor Maatschappelijk Hulpbetoon.
11. Idem tot het verleenen van een cre-
diet van 5000 voor het uitwerken van het
rioleeringsplan.
12. Idem tot het opspuiten van gronden tnn
Noorden van den Singel' en daarvoor een
crediet van ƒ35000 te verleenen.
13. Idem tot het aanleggen van de Wie
lingenstraat en tot het afbreken van een
gebouwtje.
14. Idem tot den verkoop van bouw
terrein
a. aan den heer J. Lampers q.q. 121 M2.
aan den Singel k 18 2178
b. aan den heer J. Lampers q.q. 124 M2.
aan den Singel k 18 2232
c. aan den heer A. C. Haeck q.q. 129 M2.
aan den Singel ƒ18 ƒ2322.
15. Idem tot het in eigendom overnemen
van een strookje grond aan den Nolleweg
groot pl.m, 6 M2., van den heer P. de Rjjcke.
16. Idem tot het verleenen van ontheffing
ingevolge de bouwverordening voor den
bouw van een watertoren door de n.v. Wa
terleidingmaatschappij „Midden Zeeland".
Twee verstekelingen aan land gezet.
Gistermiddag zijn van het Noorsche s.s.
„August" van Antwerpen op weg naar
Quebec, alhier twee Spaansche verstekelin
gen aan land gezet.
De mannen zijn heden op politiebevel
over de grens des rijks geleid, naar de zijde
van België.
Badhuis aan de Bonedykestraat.
Gedurende de week van 19 tot 23 April
werden in het badhuis 403 baden genomen
en wel 272 door heeren, 110 door dames en
21 door kinderen.
Het programma voor het bezoek van
H. m. de Koningin.
(Pag. I, eerste blad)
Het kwaad der lintbebouwing.
(Hoofdartikel)
De „Nieuw-Amsterdam" in dienst ge
steld. (Scheepvaart)
De mijnramp in Grundy heeft 45
slachtoffers geëischt.
(Gemengd nieuws)
Relletjes te Oss. (Gemengd nieuws)
Er hebben weer tal van ernstige ver
keersongevallen plaats gehad.
(Gemengd nieuws)
Noodlottige twist nabij Kootwijk.
(Gemengd nieuws)
Te Alkmaar heeft een groote uitslaan
de brand gewoed. (Gemengd nieuws)
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Gebruikt dan dagelijks
„STERADENT"!
10.000tandartsen
bevelen het aan als
het ideale, volkomen
onschadelijke middel
voor het reuk- en
smakeloos reinigen
van Uw vuile en aan
geslagen kunstgebit.
Hoe gevlekt het ook
is, Uw kunstgebit
wordt weer als nieuw
door dagelijksche
behandeling met
50 en 90 ct. bij apothekers en drogisten.
Naar wij uit goede bron vernemen heeft H. M. de Koningin
haar goedkeuring gehecht aan het programma, dat ontworpen
is ter gelegenheid van haar bezoek aan Vlissingen. Zooals bekend,
zal H. M. de Koningin a.s. Maandag 2 Mei een bezoek brengen
aan de Zeevaartschool „De Ruyterschool" en dan tevens het
gedenkteeken onthullen, dat inmiddels ter nagedachtenis van
Prins Hendrik in den gevel der Zeevaartschool is aangebracht.
Het door den beeldhouwer H. J. Etienne ontworpen gedenkteeken van Prins Hendrik
Het programma dat thans is goedgekeurd
en waarover wjf nog nadere bijzonderheden
zullen laten volgen, luidt in groote lijnen
aldus
H. M. de Koningin zal te 3.50 uur per
trein te Vlissingen arriveeren. Op het sta
tion zal zij ontvangen worden door den
Commissaris der Koningin, den heer jhr. mr.
J. W. Quarles van Ufford, den burgemeester
den heer C. A. van Woelderen en den com
missaris van politie, den heer A. O. F. W. C.
Gasinjet. Het dochtertje van den burge
meester zal H. M. vervolgens bloemen over
handigen. Hierna wordt per auto langs den
Prins Hendrikweg, Singel, Badhuisstraat en
Coosje Buskenstraat naar de school gere
den, waar men te ongeveer 16.10 zal aan
komen. Langs deze route zullen de ver
schillende buurtvereenigingen staan opge
steld.
Door een haag van leerlingen der Zee
vaartschool, voorzien van de maatschappij-
vlaggen, zal H. M. zich naar de eeretribune
begeven, die voor het schoolgebouw wordt
opgericht. Een dochtertje van den heer A.
Smit, directeur der Kon. Mij, „De Schelde"s
zal de Koningin daar bloemen aanbieden.-
De Commissaris der Koningin spreekt hier
een welkomstwoord, waarna de voorzitter
van het werkcomité, de heer J. Spaander
man en burgemeester van Woelderen het
woord zullen voeren. Omstreeks kwart over
vier zal H. M. het gedenkteeken onthullen#
waarna mr. Jan Smit Azn., voorzitter der
schoolvereeniging, den steen namens de
vereeniging zal aanvaarden. De overdracht
zal gepaard gaan met het aanbieden vah
een oorkonde, vervaardigd door den kunst
schilder A. van de Zee van Zoutelande.-
Hierna bestaat gelegenheid om kransen te
leggen.
H. M. de Koningin zal vervolgens het
schoolgebouw bezichtigen, waar tevens de
thee zal worden gebruikt.
Om kwart over vijf zal H. M. langs de
zelfde route naar het station terugkeeren.
Nabij het station zullen de Vlissingsche
schoolkinderen H. M. een zanghulde bren
gen. Te 5.38 vertrekt de Koningin weer per
trein uit onze gemeente.