1000
500
300
150
100
25
De Troonsafstand van
Koning Edward VIII.
No.293!
174e Jaargang
VRIJDAG
Uilpvs: Firma F. VAN DE VELDE Jr., Walstraat 58-60,V!issingen. Telef. 10. Postrekening 16287
11 DECEMBER
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
§cl>eufflenlsscn
«ni» Jew ging
1936;
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENT SPRljS: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn f2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk f2.50. Voor België, Uuitschiand
en Frankrijk f3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. f3.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
■Hl
«IR
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels fl.25; iedere regel meer 25 cent, Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel. Kleine advertenties van 1 —5 regels 50 ct. ledereregel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 1 5 regels f 1.—alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor:
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim.
gulden bij verlies
van een
wijsvinger.
gulden bij verlies
van een
anderen vinger.
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Eerste blad
VOOR ZICH EN ZIJN NAKOMELINGEN AFSTAND GEDAAN
VAN ALLE RECHTEN OP DEN ENGELSCHEN TROON.
De Engelsche Minister 'President Baldwin heeft gistermiddag in het Lager
huis zijn met grooté spanning verwachte verklaring afgelegd.
De Minister-President deelde aan het Parlement mede, dat Koning Ed
ward VIII besloten heeft afstand te doen van den troon.
Baldwin deelde verder aan het Parlement mede, dat de Hertog van York
den Koning zal opvolgen.
(Het bovenstaande werd reeds in een deel onzer editie van gisteren opgenomen.)
DE BOODSCHAP VAN DEN KONING.
In de boodschap van den Koning, die door Baldwin gistermiddag in het
Lagerhuis is voorgelezen, zegt Koning Edward VIII, dat hij na bij den dood
van zijn vader den troon bestegen te hebben, thans besloten heeft voor zich
en zijn nakomelingen afstand te doen van alle rechten op den Engelschen
troon, aangezien hij onder de huidige omstandigheden zich niet in staat ge
voelt den last van de zware regeeringstaak verder te dragen. Derhalve heeft
hij gistermorgen zijn handteekening geplaatst onder een acte van abdicatie,
welke als volgt luidt i
„Ik Edward VIII, Koning van Groot Brittannië, Ierland en de Over-
zeesche Dominions, Keizer van Indië, verklaar bij dezen onder de
huidige omstandigheden afstand te doen voor mij en mijn nageslacht
van mijn rechten op den troon en spreek den wensch uit, dat hieraan
terstond gevolg zal worden gegeven.
Aldus gedaan, heden 10 December 1936. In tegenwoordigheid van
de getuigen".
Dit document was onderteekend door Edward, Rex, Imperator, en mede
onderteekend door de Hertogen van York, Gloucester en Kent.
Vervolgens gaat de Koninklijke boodschap letterlijk verder:
„Ik stel grooten prijs op de verschillende beroepen, die op mij gedaan
zijn een andere beslissing te nemen, maar mijn besluit is genomen.
Bovendien zou een verder uitstel slechts schade kunnen veroorzaken
i voor de volkeren, die ik getracht heb te dienen als Prins van Wales en
I als Koning. Ik verlaat mijn volkeren in de vaste hoop, dat de weg, dien
ik gekozen heb, de beste zal zijn voor de stabiliteit van den troon en het
geluk van mijn volkeren".
De boodschap besluit met de woordent
„Ik wensch zeer levendig, dat er geenerlei vertraging zal zijn in het
ten uitvoer leggen van het document, dat ik geteekend heb en dat alle
noodige maatregelen onmiddellijk genomen zullen worden om mijn
wettigen opvolger, mijn broeder, den Hertog van York, de troons
bestijging te verzekeren".
IN HET LAGERHUIS.
Nog: nimmer heeft het Engelsche Lager
huis een zoo ontzaglijke toeloop van be
langstellenden gezien als gistermiddag.
Reeds twintig minuten voor de opening
van de zitting waren alle banken en tribu
nes tot op de laatste plaats volkomen be
zet. Slechts twee zetels waren toen nog
leeg die van Baldwin en van den leider
der oppositie Attlee. E>e tribune der pers
evenals de voor de diplomaten en de ver
tegenwoordigers der Dominions gereser
veerde plaatsen waren overvol. In de wan
delgangen heerschte een groote opwinding
en in de zittingszaal zelf waren de ge
sprekken zoo levendig, dat het onmogelijk
was iets te verstaan.
Toen Baldwin eindelijk binnenkwam, liep
hy op den speaker toe, boog en overhan
digde hem, met de woorden „Een bood
schap van Zijne Majesteit den Koning",
een groot document, dat de speaker ver
volgens voorlas.
Rede van Baldwin.
Onmiddellijk nadat de speaker de ko
ninklijke boodschap had teneinde gelezen,
stond Baldwin, op en. zeide „Geen ernsti
ger boodschap is ooit door het parlement
ontvangen en geen zwaarder taak is ooit
op de schouders van den eersten Minister
gelegd. Ik zou willen aanvangen met te
zeggen dat de Koning, toen hij nog Prins
van Wales was, mij talrijke jaren vereerd
heeft met een vriendschap, die ik op prijs
stel. Het was niet alleen een vriendschap
tusschen twee mannen maar een vriend
schap van djepe aanhankelijkheid. Ik zou
de Kamer ook willen mededeelen, dat toen
wij Dinsdagavond op Fort Belvedere af
scheid van elkander namen, wij beiden wis
ten en voelden dat wij tegen elkander ge
zegd hebben, dat onze vriendschap, verre
van te zijn aangetast door de besprekingen
van deze afgeloopen weken, ons nauwer
bindt en ons leven lang zal duren (ap
plaus.)
Baldwin herinnerde er vervolgens aan
hoe hem in Augustus en September een
tijdlang rust was voorgeschreven en hoe
hem half October toen hij terugkeerde twee
dingen verontrustten.
Er kwamen brieven op zijn bureau van
Britsche onderdanen, burgers der Vereen.
Staten van Noord-Amerika en eenige uit
de Dominions, welke alle uitdrukking ga
ven aan verontrusting ten aanzien van
hetgeen in de Amerikaansche bladen ge
publiceerd werd. Ook wist hij dat de schei
dingskwestie in de onmiddellijke toekomst
te verwachten was. De resultaten hiervan
deden hem er zich rekenschap van geven,
dat zich daarna een moeilijke toestand wel
licht zou kunnen voordoen.
Hij vatte toen de meening op, dat het
noodzakelijk was, dat iemand zich tot den
Koning wendde en hem waarschuwde voor
den moeilijken toestand, die zich later zou
kunnen voordoen, wanneer men toestond,
dat deze soort van gepraat en critiek
voortging.
Onder deze omstandigheden was er
slechts één man, die deze kwestie met den
Koning kon bespreken, n.l. de eerste Mi
nister. „Ik raadpleegde toen mijn collega's,
en stelde er den Koning van in kennis,
dat ik hem op Fort Belvedere volstrekt
particulier wenschte te spreken en wij ont
moetten elkaar op Fort Belvedere den
20en October.
Een raadsman van de kroon kan van
geen enkel nut zijn voor zijn meester, ten
zij hij hem altijd de waarheid, zooals hij
die ziet, zegt, (applaus) of deze waarheid
welkom is of niet. De houding van den
Koning is voortdurend zoodanig geweest,
dat hij nooit eenig teeken heeft gegeven
van beleedigd of gekwetst zijn door wat
ook, dart ik hem gezegd heb.
Redenen van ongerustheid.
Ik zeide den Koning, dat ik twee groote
redenen voor ongerustheid had
Ten eerste de gevolgen van een voort
gang van dit soort dingen in de Ameri
kaansche dagmaden en de indruk, die ge
wekt zou worden in de Dominions, in het
bijzonder in Canada, waar deze bladen veel
gelezen worden, en in dit land, ten tweede
bracht ik den Koning in herinnering, wat
ik vaak tegen hem en zijn broeders gezegd
heb in de voorbije jaren, n.l. diat de kroon
toch heden veel meer vertegenwoordigt dan
ooit in de geschiedenis (applaus).
Het belang van integriteit van de kroon
is boven iederen twijfel verheven, want
deze vormt niet alleen den laatsten schiakel
van het empirium, welke gebleven is, maar
bovendien een waarborg in dit land, zoo
lang zij bestaan zal in deze integriteit, te
gen talrijke euvels, die andere landen heb
ben getroffen of aangetast.
Hieraan voegde spr. toe, dat dit gevoel
grootendeels een uitvloeisel is van den eer
bied, die gegroeid is onder de drie laatste
generaties ten opzichte van de monarchie.
Het zou mogelijk zijn, dat dit gevoel niet
zoo langen tijd stand zou houden tegenover
den critieken toestand, waaraan de mo
narchie werd blootgesteld, zoodat zij veel
vlugger deze macht zou verliezen dan zij
was opgebouwd. Wanneer de eerbied een
maal verloren is gegaan, betwijfel ik of
v/at het ook zij, hem weer zou kunnen
herstellen.
Toén spr. den Koning 16 November ont
moette, toen de echtscheiding uitgesproken
was, geloofde spr., dat het zijn plicht was
met den Koning te spreken over de moge
lijke buwélijkskwestie.' Hij zeide tot den
Koning, dat' hij geloofde, dat dit bijzondere
huwelijk niet de goedkeuring van het land
zou wegdragen. Tevens stelde hij in het
licht, dat de positie van echtgenoote van
den Koning afwijkt van die van elk ander
burger en dat bij de keuze van een Konin
gin de stem des volks gehoord moest wor
den.
Bereid heen te gaan.
De Koning antwoordde toen dat hij met
mrs. Simpson in het huwelijk ging treden,
er dat hij bereid was heen te gaan. Dit
was, aldus Baldwin, een zeer smartelijk
bericht en het was spr. onmogelijk daar
dien dag nog commentaar op te leveren.
De Koning stelde dien avond nog de Ko
ningin in kennis en later ook zijn broers.
Vervolgens ontbood de Koning spr. op 25
November en vroeg hem, of hem een voor
stel tot het sluiten van een morganatisch
huwelijk was gedaan en. wat hij daarvan
dacht. Baldwin was toen niet in staat een
overwogen antwoord te geven, maar zijn
eerste reactie was, dat het parlement nooit
een dergelijken wetgevenden maatregel zou
aanvaarden (applaus).
Toen spr. daarop vroeg, of de Koning
wenschte, dat hij deze kwestie zou bestu-
deeren, antwoordde de Koning bevestigend.
De Koning ging er tevens mee accoord,
dat deze kwestie voorgelegd werd aan het
kabinet en de eerste Ministers der Domi
nions.
De ingewonnen inlichtingen gaven ech
ter aan, dat noch in Engeland, noch in de
Dominions eenig vooruitzicht bestond op
aanvaarding van zoodanige wetgevende
maatregelen. Op 2 December deelde spr.
den Koning mede, dat hij vreesde, dat het
voorstel onuitvoerbaar was, hetgeen den
Koning niet verraste. Daarna heeft de Ko
ning nooit meer eenige toespeling op deze
kwestie gemaakt.
De positie van den Koning verder be
sprekende, zeide Baldwin, „Zijne Majesteit
heeft ons gezegd, niet langer den bijna on-
diagelijken last van het koningsschap jo
kunnen blijven dragen zonder een vrouw
aan zgn zijde, en wij weten, dat deze crisis
vroeger is los gebarsten juist tengevolge
van de openhartigheid van karakter van
den Koning. Het zou hem volkomen moge
lijk zijn geweest, ons niet te hebben inge
licht, maar hij was zich bewust van het
gevaar en wenschte te vermeden, wat hij,
niet alleen voor Groot Brittannië maar
voor het geheele empirium gevaarlijk wist.
Mijn pogingen hadden ten doel den Ko
ning te helpen een beslissing die hg niet
nam, te nemen.
Wij slaagden hierin niet en de Koning
heeft het besluit genomen, dat wij bekend
hebben gemaakt.
Intusschen is er niemand onder ons, die
het besluit van den Koning niet oprecht
zal betreuren. Evenmin is hier iemand, die,
een oordeel zou willen uitspreken. Wij zijn
geen rechters. De Koning heeft zgn be
sluit te kennen gegeven. Wij moeten thans
ons aaneen sluiten en hedenavond zal ik
het noodige wetsontwerp indienen. De Ka
mer zal morgen bijeenkomen, en het is van
groot belang, dat het ontwerp morgen wet
wordt.
Voortgaande deelde Baldwin mede, dat
het kabinet tijdens zijn zitting van Woens
dagmorgen het officieele en definitieve
antwoord van den Koning heeft ontvangen
Unaniem heeft het kabinet toen den Ko
ning verzocht een daad, die diepe droef
heid zou veroorzaken voor zijn onderdanen
en hen vitaal zou treffen, nog eens in
overweging te nemen. De Koning ant
woordde, dat hij de kwestie nogmaals over
wogen had, maar betreurde zijp besluir
niet te kunnen wijzigen.
Deze vergadering, aldus voegde Baldwin
hier nog aan toe, is thans een tooneel
waarop de geheele wereld de oogen ge
richt houdt. Laten wij ons bijgevolg gedra
gen met de waardigheid, die de Koning
zelf toont in het uur van zijn beproeving
en welke ook het gevoel van spijt moge
zijn, dat de inhoud van zijn boodschap brj
ons opwekt, laat ons zijn wenschen ten
uitvoer leggen, doen wat hg vraagt en het
snel doen. Herinnert u de geliefde en ge-
eerbiedigde Koningin Mary (toejuichin
gen), laten wij aan haar denken tijdens
het debat dat wij zullen moeten voeren als
bewaker van de democratie en laten wij
onzen plicht doen, die erin bestaat de in
tegriteit van de monarchie te handhaven
welke de eenige band van ons rijk en de
waarborg van onze vrijheid vormt.
Baldwin besloot zijn rede aldus Laten
wij ons aaneensluiten achter den nieuwen
Koning en hem helpen. (Langdurig en
krachtig applaus). Laten wij er naar stre
ven de schade te herstellen, die voor het
land zou kunnen zijn ontstaan en den taak
voortzetten ons land tot het beste land
voor allen te maken.
Temidden van hartelijke toejuichingen
ging Baldwin zitten.
Na een korte onderbreking van de zit
ting bracht de leider der oppositie, Attlee,
een betuiging van sympathie der Labour-
oppositie aan den Koning, aan Koningin-
Mary en Baldwin. Hij zegde den steun der
oppositie toe. De leider der liberale oppo
sitie, Sinclair, zeide vervolgens, dat de re
geering niet anders had kunnen doen dan
een huwelijksvoorstel verwerpen.
Overigens sloot hij zich geheel bij de
woorden van Attlee aan.
Churchill sprak een lofrede uit op den
Koning en veegde hieraan toe „Ik aan
vaard ten volle wat Baldwin bewezen heeft
te weten dat de deze week genomen be
slissing door den Koning vrijelijk, uit
eigen wil en spontaan genomen is".
Baldwin dient abdicatie-wetsont
werp in.
Nadat nog eenige andere leden van het
parlement het woord hadden gevoerd, dien
de Baldwin het abdicatie-wetsontwerp in,
waarin bepaald wordt, dat onmiddellijk na
dat de Koninklijke goedkeuring aan het
ontwerp gehecht zal zijn, de abdicatie van
kracht zal worden en Edward VIII zal
ophouden Koning te zijn. Het ontwerp be
paalt tevens, dat de wet op de Koninklijke
huwelijken van 1772, niet van toepassing
zal zijn op Edward VUT na zijn troonsaf
stand, noch op zijn afstammelingen. Deze
wet bepaalt, dat geen enkel lid van de Ko
ninklijke familie in het huwelijk kan tre
den zonder de toestemming van den regee
renden Koning.
Vóór de verdaging der zitting heeft het
Lagerhuis betreffende den troonsafstand
in eerste lezing aangenomen.
KONING EDWARD ZAL VANAVOND
TOT ZIJN VOLKEN SPREKEN.
De Britsche omroep heeft gisteravond
medegedeeld, dat Koning Edward VIII den
wensch heeft uitgesproken tot het volk te
spreken, zoodra hij geen Koning meer zal
zgn. Deze redevoering zal waarschijnlijk
hedenavond tegen tien uur per radio wor
den uitgezonden.
Deze afscheidsrede zal hij vermoedelijk
uitspreken op Fcirt Belvedere, juist voor
zijn vertrek. Het is evenwel ook mogelijk,
dat hrj reeds eerder zal vertrekken en in
dat geval zal hij vtanuit het buitenland
spreken.
De Engelsche omroep heeft Nederland
in de gelegenheid gesteld, deze uitzending
over te nemen. De V.A.R.A. zal heden
avond om 10.20 uur de rede uitzenden en
doen volgen door een exposé dezer rede in
de Nederlandsche taal.
DE BOODSCHAP DES KONINGS IN
HET HOOGERHUIS.
Het Hoogerhuis heeft dé boodschap des
Konings met groote ontroering aange
hoord. Een ongewoon groot aantal leden
was aanwezig. Toen Lord Halifax zich van
zijn zetel verhief om de boodschap voor te
lezen, bogen vele leden het hoofd als om
hunne ontroering te verbergen.
De leider der oppositioneele Labour-
party, Snell, gaf uiting aan zijn spijt en
aan die zijner vrienden over het besluit des
Konings, waarbij hij in herinnering bracht
de sympathie, die de Koning steeds voor
de arbeiders heeft getoond. Hij gaf uit
drukking aan het medegevoel van zijn
partij met de Koningin-Moeder, de leden
der Koninklijke familie en den eersten Mi
nister in deze moeilijke omstandigheden.
Vervolgens gaven de leider der liberalen
Crew en de aartsbisschop van Canterbury
uitdrukking aan de droefheid, waarmede
deze troonsafstand in het rijk zou worden
ontvangen.
DE INDRUK IN ENGELAND.
Het bericht van den troonsafstand is,
Koning Edward VIH heeft afstand
gedaan van den troon de Hertog van
York volgt hem op. Vanavond spreekt
de afgetreden Engelsche Koning voor
de radio. (Eerste blad pag. l.);
De begrootingen 1937 voor het Ver-
keersfonds en het Zuiderzeefonds door
de Tweede Kamer aangenomen uit
voerige debatten over Defensie.
(Tweede Kamer.)
De a.s. huwelijksplechtigheden worden
per radio uitgezonden.
(Radio.);
De nieuwe verkeersbrug bij Moerdijk
wordt morgen geopend.
(Tweede Blad.)
De sportvliegers Heymans en Sluyter
uit Indië terug. Luchtvaart.
Ook de radio-telegrafist van Bemmel
die bij de ramp met de „Lijster" zwaar
werd gewond, is thans overleden. Het
ongeluk heeft dus 15 slachtoffers ge-
eischt. (Luchtvaart.),
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN
hoewel ze niet meer onverwachts kwaanna
de beschouwingen in de ochtendbladen, in
geheel Engeland en het geheele Britsche
rijk met gevoelens van diep leedwezen
ontvangen. Eenige kerkelijke hoogwaardig
heidsbekleders verklaarden overigens, dat
afstand in de gegeven omstandigheden de
beste oplossing was. Het publiek was over
het algemeen Verslagen en gevoelde diepe
sympathie voor den Koning in diens in»
nerlrjken strijd. Gedurende eenige minuten
heerschte een diepe stilte onder de twin
tigduizend personen, die zich voor het par
lementsgebouw verzameld hadden, toen de
troonsafstand bekend was geworden.
Men meent te weten, dat er nog geen
beslissing is genomen ten aanzien van de
financieele bijkomstigheden van den troons
afstand. Het is niet waarschijnlgk, dat de
opbrengsten van de hertogdommen Lan
caster en Cornwall ter beschikking van
Edward zullen worden gesteld. Het wordt
mogelijk geacht, diat de regeering het par
lement zal verzoeken, een jaarlijksche som
te voteerendit zal waarschijnlgk weer
met geschieden, indien Edward te kennen
geeft, dat zijn particuliere bronnen van in
komsten toereikend zijn.
De Britsche pers over het aftreden
van den Koning.
De kranten zgn vrijwel geheel gewijd
aan de bespreking van het aftreden van
den Koning. Tallooze veronderstellingen
werden gedaan, over de plaats waarheen
hrj zich zal begeven Denemarken, Athene,
Joego-Slavië, Argentinië, Rome, Amalfi en
Zwitserland worden genoemd.
De Times schrijft, dat zoowel de monar
chie als het rijk een hevige schok hebben
ontvangen, doch zij kunnen en zullen hier
van herstellen. Edward had vele kwalitei
ten, welke hem een groot constitutioneel
vorst hadden kunnen maken, doch hg was
ongelukkig in het kiezen van zijn vrien
den. Deze begrepen niet de teekenen van
een tegenstelling in het land tusschen
,,'s Konings volk" en de aristocratie en
hooge geestelijkheid. Juister nog is te zeg
gen, dat de kring rond den koning te zeer
bestond uit menschen, sommigen van hoo
ge geboorte, die te ver van het volk af
stonden en die meer bedacht waren op
eigen plezier dan op het welzijn van den
vorst. De werkelijke botsing kwam tus
schen de gedachteloosheid van het exoti
sche gezelschap en de harde Britsche op
vatting van traditie, welke alle klassen
eigen is.
Het blad schrijft verder, dat de beslis
sing van gisteren toont, dat er iets ont
brak in de groote gaven van den Koning,
Iedereen zou hem den troon waardig ach
ten, als hij dezen nooit had bestegen.
De Daily Telegraph is van meening, dat
de reactie voor de onderdanen van den
Koning pijnlijk moet zijn. Velen zullen hun
trouw slecht beloond achten. Deze teleur
stelling is bitter en is aanleiding tot droe
vige overwegingen. Het is een op zich zelf
staand geval. Het is tragisch voor het
rijk, dat de kolom, welke thans gebroken
is, een van de statigste pilaren van den
tempel had kunnen zijn.
De Morning Post zegt, dat de Koning
zich gedwongen achtte te kiezen tusschen
zijn liefde en het koningschap, omdat hij
zich niet langer in staat achtte de zware
plichten te vervullen zonder een vrouw aan
zgn zijde. Hij hoopt, dat het volle hem za!
begrijpen, doch vermoedelijk zal het volle
