500
300
25
K.LM.-vliegtuig bij Croydon
brandend neergestort
CONFECTIE
S.WIENER&Co.
WOENSDAG
9 DECEMBER
IVo. 291
74e Jaargang
1936-
liitim[imif.M Di VELDE li., lliltM ül-tO, Ilissiap. Itltl. ID. FisMiniii MUI
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
14 dooden; 3 gewonden.
ELECTRISCH KOKEN
STADS- EN PROVINCIENIEUWS
§d?cuf1cnisscw
clew dsagj
ONZE PRIJZEN
AANGEPAST
VERGEVORDERD
SEIZOEN
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn f2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk f2.50. Voor België, Duitschland
en Frankiijk f3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. f3.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels fl.25; iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct.p. regel. Kleine advertenties van 1—5regels 50 ct. ledereregel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 1 5 regels f 1.alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim.
gulden bij verlies
van een
wijsvinger.
gulden bij verlies
van een
anderen vinger.
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Eerste blad
Na betrekkelijk langen tijd voor ernstige
ongelukken gespaard te zijn, heeft heden
morgen een ramp van ontstellenden om
vang onze Nederlandsche Luchtvaartmaat
schappij getroffen.
Wij schreven juist een „Kort Commen
taar" over de gedeeltelijke heropening van
de Zeeuwsche luchtlijn, toen het treurige
nieuws binnen kwam, dat nabij Croydon
een K.L.M.-toestel even na het vertrek,
brandend is neergestort en dat talrijke
slachtoffers te betreuren zijn. Daar het ons
op dit oogenblik daarom minder gepast
voorkomt ons woord van critiek inzake
Zeeuwsche luchtvaartaangelegenheden te
publiceeren in dezelfde courant waarin wij
van de nieuwe ramp moeten verhalen, zul
len wij het bewuste „Kort Commentaar"
morgen plaatsen.
Blijkens de tot op dit oogenblik door ons
ontvangen berichten, heeft de ramp zich
als volgt toegedragen i
Hedenmorgen vertrok op den dienst van
10 uur uit Croydon het Douglas-vliegtuig
de DC 2 PHAKL („Lijster") onder com
mando van den bestuurder Ha.utzmayer,
vergezeld van den marconist Van Bemmel,
den werktuigkundige Verkerk en de
stewardess ,mej. Bongertman.
Het zicht was'gering, waarom het'toestel
met een. tractor werd gebracht op de witte
lijn, waar langs de vliegtuigen onder zulke
omstandigheden, volgens voorschrift, moe
ten vertrekken.
Kort na het vertrek van het vliegtuig
heeft dit blijkbaar, om nog onbekende rede
nen, een scherpe bocht naar links gemaakt,
omstreeks 90 graden op den oorspronke-
lijken koers en is daarbij in aanraking ge
komen met het dak van twee huizen, waar
na brand uitbrak.
Het toestel stiet tegen het dak, wierp
een schoorsteen omver, raakte vervolgens
een telegraafleiding en stiet vervolgens
tegen een huis aan de andere zijde der
straat. Dit huis vloog in brand en ging
geheel in vlammen op.
Men gelooft dat de stewardess uit het
toestel sprong op het oogenblik dat het
omlaag stortte.
Verhaal van een ooggetuige.
Een ooggetuige vertelde ons het vol
gende
Ik hoorde een slag en rende de straat
in. Ik zag dat een vliegtuig neergestort
v/as op het dale van een leeg huis. Het
toestel was in brand gevlogen en dienten
gevolge geraakte ook het huis in brand.
Het huis brandde geheel af.
Een andere ooggetuige vertelde
Ik hoorde een vreeselijken slag en toen
ik in de richting keek, waar de slag ver
oorzaakt was, zag ik een brandend vlieg
tuig op een huis. Ook het huis vloog in
brand en ik holde verschrikt weg.
De hitte was zoo hevig," dat men niet bij
bet vliegtuig kon komen.
Het vliegtuig viel van het dak af, kan
telde en sloeg den top van een grooten
boom af.
De brand nam onmiddellijk een grooten
omvang aan, waarschijnlijk doordat de ben
zinetanks in brand vlogen en het vliegtuig
bij het vertrek een groote lading benzine
aan boord had.
Onzekerheid.
Hedenmiddag te ruim twaalf uur was
men op het hoofdkantoor der K.L.M. nog
niet zeker van welke machine op Croydon
door de ramp was getroffen. Het stond
vrijwel vast, dat het een der Douglas D.C.
2-toestellen moest zijn en wel de „Toekan"
of de „Lijster". Doordat een der machines
gisteravond tengevolge van den mist niet
van Croydon kon vertikken, waren er twee
toestellen gedurende den nacnt te Londen
gebleven.
Men was er vanmorgen niet zeker van,
Welke machine het eerst naar Amsterdam
was gestart, omdat dit in overleg, met den
Londenschen vertegenwoordiger der K.L.M.
Wordt geregeld.
Groote verslagenheid op Schiphol.
Op Schiphol verkeerde men te ongeveer
één uur hedenmiddag nog in het onzekere,
omtrent de juiste toedracht van de ramp.
De „Toekan" die ongeveer kwart over
twaalf had moeten binnenkomen, was nog
steeds niet geland, zoodat men nog niet
over de gegevens van ooggetuigen beschik
te. De verslagenheid is onder het personeel
van de luchthaven en onder de collega's
van de omgekomen bemanning wel zeer
groot.
De gegevens waarover men op dat uur
op Schiphol beschikte, waren de volgende
Het K.L.M.-toestel „Lijster", een Dou
glas D.C. 2, dat de registratieletters P.H.-
A.K.L. draagt, dat gisteravond naar Lon
den was vertrokken, is hedenmorgen te
10.30 uur Engelsche tijd van het vliegveld
Croydon opgestegen. De bemanning be
stond uit L. Hautzmayer, piloot, den ra
diotelegrafist P. C. V. van Bemmel en den
werktuigkundige Verkerk. Stewardess was
mej. H. Bongertman. Er waren 13 passa
giers geboekt.
Bij het vertrek van het toestel, waren
de weersomstandigheden zeer slecht. Er
hing over het vliegveld een dikke mistlaag,
zoodat het vliegtuig moest starten langs
den mistpeil, een tegelbaan bedoeld om
houvast te geven bij den aanloop. Enkele
minuten na den start, men v/eet niet zeker
cf het drie of zes minuten was, is het
vliegtuig zijwaarts van de startrichting in
den tuin van een huis terecht gekomen.
Na de botsing brak er brand uit.
Een van de ernstigste rampen die
de K.L.M. ooit trof.
Het ontstellende bericht dat de Douglas-
vogel „Lijster" vanmorgen bij het vertrek
van Croydon in brand gevlogen en ver-
woest is, heeft, zooals te begrijpen valt, op
Schiphol groote verslagenheid teweeg ge
bracht. De bijzonderheden over de ramp,
kwamen uiteraard druppelsgewijs binnen,
doch spoedig was ook hier bekend, dat,
uitgezonderd de ramp van de „Gaai", die
op 20 Juli 1935 nabij St. Bernardino in
Zwitserland to pletter is gevlogen, deze
nieuwe ramp, wat het aantal der slacht
offers betreft, wel de grootste is geweest,
welke de K.L.M. ooit heeft getroffen. Zoo
wel piloten als grondpersoneel bespraken,
in groepjes bijeen staande, over dit nieuwe
ernstige offer, dat de luchtvaart geëischt
heeft, waarbij hun deelneming uiteraard
vooral uitging naai' de bemanning van het
verongelukte vliegtuig, van wie de gezag
voerder Hautzmayer eerst op 1 April ji. in
dienst der maatschappij was getreden. Het
bericht dat de stewardess mej. Bongertman
tot de geredden behoort, en niet ernstig
gekwetst is, werd vooral onder de enkele
collega's, die op de luchthaven aanwezig
waren, met blijdschap ontvangen.
Overigens ging de dienst uiteraard zijn
gewonen gang, kort na elkander vertrok
ken twee Douglas-vogels met passagiers
naar hun bestemming. Na den staat over
het besneeuwde, in een modderpoel her
schapen grasveld, waren zij spoedig in den
grijzen nevel, welke over het vliegveld
hing, aan het oog onttrokken.
Te ongeveer kwart voor een werd op
het stationsgebouw de vlag halfstok gehe-
schen en kort daarna was het droeve
nieuws van de jongste ramp bij allen op
Schiphol bekend en werd, ook in 't restau
rant, waar verscheidene passagiers op het
vertrekuur van de vliegtuigen waarin zij
hun plaatsen besproken hadden, wachtten,
over niets anders gesproken.
Nadere mededeelingen van den
heer Plesman.
Hedenmiddag om 1.15 uur heeft de heer
A. Plesman, directeur van de K.L.M., die
zeer onder den indruk van de ramp was,
enkele aanvullende mededeelingen gedaan.
De heer Plesman deelde mede, dat hij
om kwart voor elf vernam dat een K.L.M.-
toestel in de nabijheid van het vliegveld
Croydon zou zijn neergestort. Hij heeft toen
onmiddellijk kapitein Leverton, vertegen
woordiger van de K.L.M. op Croydon op
gebeld. Deze was echter met zijn staf naar
He plaats des onheils vertrokken.
Na eenigen tgd heeft kapitein Leverton
de Haagsche directie opgebold en medege-
deelu, dat het zicht in Croydon hedenmor
gen zeer gering was. Het vliegtuig is dan
ook, hetgeen zeer normaal is, „blind ge
start", d.w.z. dat het toestel op de witte
startlijn wordt gebracht en op zijn instru
menten start. Na den start zou het dan 90
graden zijn afgeweken en dicht bij het vlieg
veld op de daken van twee huizen gestort
zijn. Onmiddellijk na de ramp heeft kapi
tein Leverton, mej. Bongertman, head-ste
wardess van de K.L.M. gesproken. Zij was
slechts licht gekwetst en het was nog niet
zeker of zij naar een ziekenhuis dan wel
naar het hotel op Croydon zal worden over
gebracht. Mej. Bongertman, zoo zèide de
heer Plesman, die naar men weet veel ge
vlogen heeft, zal misschien kunnen vertel
len wat er eigenlijk gebeurd is.
Van de gewonden zijn vijf passagiers
naar het ziekenhuis overgebracht. Drie zul
len er wel herstellen. Voorts deelde de heer
Plesman mede, dat de val van het vliegtuig
een storing van de telefoonverbindingen
ten gevolge heeft gehad.
Blijkens mededeeling van den heer Kauf-
mann, vertegenwoordiger van de K.L.M. in
Londen, is het vliegtuig zes K.M. van Croy
don af neergestort. Wanneer dit juist is,
aldus de heer Plesman, zou het ongeluk 2
minuten na den start gebeurd zijn.
De passagierslijst.
De volgende passagiers bevonden zien
aan boord
Mevr. Hoene (Poolsche), mej. Lipsy
(Zuid-Afrika), de heeren Hoene (Pool),
baron van Hoehenberg (Duitscher), Mer-
ser (Duitscher), Schubach (Duitscher), ir.
A. van Donkelaar (Nederlander), Vigeliui
(Fin), Dickson (Zweed), Lindmann
(Zweed), Pearson (Engelschman), La
Cierva (Spanjaard), Stent (nationaliteit
onbekend).
14 dooden, 3 gewonden.
Officieel wordt medegedeeld, dat bij het
ongeval veertien personen om het leven zijn
gekomen en drie gewond.
In het ziekenhuis zijn drie van de vyf ge
wonden, welke daar waren opgenomen, in
middels overleden.
De drie overlevenden zijn de passagiers
Schubach, de radiotelegrafist Van Bemmel,
wiens toestand echter zeer ernstig is en de
stewardess mej. Bongertman.
Piloot Hautzmayer.
De bij de ramp van de „Lijster" om het
leven gekomen gezagvoerder van de ma
chine, L. Hautzmayer heeft een leeftijd van
43 jaar bereikt. Hij werd te Fuerstenfeld
in Oostenrijk geboren op 15 April 1893.
Op 1 April j.l. had hij, voorloopig voor
een jaar. een aanstelling bij de K.L.M. ge
kregen.
In vroeger jaren was hij een bekende
legervlieger, terwijl hij later vooral groote
ervaring als Alpenvlieger heeft opgedaan.
Het was uit dien hoofde, dat de directie van
de K.L.M. op zijn medewerking prijs stelde
voor het bevliegen van de route naar Mi
laan.
Op het traject AmsterdamLonden had,
hij nog weinig gevlogen.
In het pilotencorps van de K.L.M. stond
hij, ondanks het korte dienstverband, be
kend als een goed kameraad.
Juan de la Cierva.
Juan de la Cierva, die op zoo noodlottige
wijze om het leven kwam, is de bekende
uitvinder van de auto-giro. De la Cierva,
die Spanjaard was, demonstreerde dit toe
stel voor het eerst in 1923. Het ontleent
zijn opwaartsche kracht aan een stel ro-
teerende oppervlakken, welke gelijk
schroefbladen onder een geringen hoek
met de baan bewegen. Zij ontleenen dit
in onderscheid met de helicoptere, welke
mechanisch wordt aangedreven hun be
weging aan de voorwaartsehe beweging
van het vliegtuig. Onder de auto-girobla
den is een klein vast draagvlak aange
bracht, dat 20 pet. van de totale lift geeft
en dat de ailerons voor de dwarsbesturing
draagt.
Sedert 1928 heeft dit vliegtuig een prac-
tische bruikbaarheid gekregen. Zoowel in
Europa als Amerika heeft de auto-giro zich
tot een bruikbaar en veilig vliegtuig ont
wikkeld.
Óver zijn uitvinding schreef De la Cier
va een werk getiteld „The theory of the
autogiro".
Het onderzoek naar de oorzaak.
Met het lijntoestel van de K.L.M. „Fla
mingo" zijn vanmiddag van Schiphol naar
Croydon vertrokken de heeren dr. ir. H. J.
van der Maas, van den Rijksstudiedienst
voor de Luchtvaart en J. van der Heiden,
inspecteur van den Luchtvaartdienst van
het Departement van Waterstaat, teneinde
het onderzoek der Engelsche autoriteiten
naar de vliegramp te Croydon bij te wo
nen.
De verongelukte werktuigkundige
Verkerk.
De heer J. Verkerk, die als werktuig
kundige deel uitmaakte van de bemanning
van de „Lijster", was 22 Februari 1912 ge
boren. Hij doorliep de Zeevaartschool te
Vlissingen en werd aangesteld tot machi
nist bij de Java-China-Japan-Lijn. In Mei
1934 trad hrj brj de K.L.M. als werktuig
kundige in dienst. Verkerk was ongehuwd.
Zie verder Laatste Berichten
BEZOEKT DE
DEMONSTRATIE
op Vrijdag 11 December half drie.
Toonzaal Koningsweg 45
N.V. P.Z.E.M.
De werkloosheid in onze stad.
Bjj den Gemeentelijken Dienst der Ar
beidsbemiddeling alhier stonden per 7 De
cember als werkzoekenden ingeschreven
Mannen 1 drukker, 24 grondwerkers, 2
loodgieters, 2 mastiekers, 16 metselaars,
23 opperlieden, 43 schilders, 6 stucadoors,
74 timmerlieden, 3 ververs, 4 vlechters, 1
voeger, 1 opzichter, 7 meubelmakers, 2
politoerders, 4 stoffeerders, 6 kleermakers,
3 schoenmakers, 172 metaalbewerkers, 12
brood/banketbakkers, 1 aide, 9 slagers, 4
tuinlieden, 4 magazijnbedienden, 6 reizi
gers/agenten, 8 winkelbedienden, 8 chauf
feurs, 16 kellners, 28 loopers, 2 portiers, 3
sleepers, 39 transport-arbeiders, 30 kan
toorbedienden, 2 musici, 5 onderwijzers, 57
varensgezellen (w.o. stuurlieden, machinis
ten, stokers, matrozen, enz.) en 133 losse
arbeiders.
Vrouwen 2 winkeljuffrouwen,1 kan
toorbediende, 2 huishoudsters, 7 dienstbo
den en 2 werksters.
Totaal 775 ingeschrevenen, waarvan 46
in de werkverschaffing.
Vorige week 759 personen.
Alzoo een vermeerdering van 16 werk
zoekenden.
Opening Ford-bedrijf.
De Vlissingsche Automobielhandel en
Garage-onderneming Singel 120122 hier
ter stede, fungeert met ingang van morgen
als „official Ford-dealer" en de opening
van het nieuw bedrijf zal morgenmiddag
geschieden.
Het aantal Ford-automobielen dat over
heel de wereld, maar ook hier te lande en
in Zeeland gebruikt wordt, neemt steeds
toe en dit maakt het voor de bezitters van
Ford-auto's van beteekenis, steeds over ori-
gineele onderdeelen en deskundige service
te kunnen beschikken.
Een lang niet onbelangrijke afdeeling
van het nieuwe bedrijf is dus wel het ma
gazijn, dat steeds een grooten voorraad
oorspronkelijke Ford-onderdeelen en acces
soires zal bevatten, zoodat men er zeker
van is, voor ztjn wagen bij eventueele re
paratie e.d. het beste te krijgen dat be
schikbaar is.
Zooals reeds gezegd, wordt het nieuwe
bedrijf Donderdagmiddag geopend, terwijl
's avonds in het Luxor-theater de Ford
geluidsfilm zal worden vertoond.
Het nieuws van den dag in beeld.
Foto's in onze Tijdinghal.
De nieuwe spoorhef brug over het in aan
leg zijnde kanaal KoehoornAlkmaar is
deze week in gebruik genomen. Deze brug
ligt in de speciaal aangelegde spoorlijn
van de groentenveiling te Noord-Scharwou-
do, een der grootste in cms land, naar het
station van genoemd plaatsje.
Een der belangrijkste vraagstukken bij
het a.s. huwelijk van Prinses Juliana was
de verwarming van de Groote Kerk tijdens
de huwelijksplechtigheid. Daar de oude niet
aan de eischen voldeed, is men er toe
overgegaan een geheel nieuwe verwarming
aan te leggen.
Muziek- en Tooneelavond C.J.M.V,
uitgesteld.
Men verzoekt ons de aandacht te ves
tigen op de in dit nummer voorkomende
advertentie waarin wordt bericht, dat de
muziek- en tooneelavond van de C.J.M.V.
is uitgesteld tot 16 December a.s.
Vlissingsche Speeltuinvereeniging.
Zaterdagmiddag a.s. zal de Vlissingsche
Speeltuinvereeniging voor de kinderen van
de leden van deze vereeniging een Sint-
Nicolaasfeestje in „De Oude Vriendschap"
houden, waar de goochelaar Prof. Hassan-
Ben-Ali zijn medewerking zal verleenen.
Het streven naar economische onaf
hankelijkheid.
(Hoofdartikel Tweede blad)
Een ernstige vliegramp eischt 14
slachtoffers. K.L.M.-vliegtuig bij Croy
don neergestort. (Luchtvaart),
Beslissing in Engeland wordt thans
spoedig verwacht. (Buitenland)
De opstand in Spanje het gisteren
verwachte nieuwe offensief heeft niet
plaats gehad. (Buitenland)
Fransche Kamer heeft de nieuwe pers
wetten aangenomen. (Buitènland)
De begroofcing van Waterstaat door de
Tweede Kamer aangenomen.
(Tweede Kamer)
Vermoedelijke dader van den moord
te Amsterdam gearresteerd.
(Gemengd Nieuws)
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN
AAN HET
ZIE ETALAGES;
LANGE DELFT - MIDDELBURG
Des avonds zal in dezelfde zaal de ca
baretclub van het Marine Sanatorium
fonds onder leiding van Jack de Coninek
een uitvoering geven ten bate van meer
genoemde vereeniging.
Voor verdere bijzonderheden verwijzen
wij naar de advertentie elders in dit num
mer.
Vrydenkersvereeniging „De Dageraad".
Bovengenoemde vereeniging zal op
Woensdag 16 December a.s. in „De Oude
Vriendschap" een openbare protestvergade
ring houden tegen de voorgenomen intrek
king van de zendvergunning van den Vrrj-
denkers-Radio-Omroep. Als sprekers zul
len optreden de heeren J. Hoving van
Amsterdam en J. H. Scheps van Zeist.
Men zie verder de in dit nummer voor
komende advertentie.
A. G. O
Verandering in het Programma.
In verband met verplichtingen elders
welke weer voortvloeien uit de huwelijks
feestelijkheden, zal de violist Sam Swaap
zijn concert voor A.G.O. niet op den aan
vankelijk vastgestelden datum in Januari
kunnen geven, zoodat het tot 3 Februari
a.s. is uitgesteld.
Dinsdag 15 December treedt voor A.G.O.
de Tooneelgroep „Het Masker" op, met het
blijspel „Vorstelijke Emigranten" wij ver
wijzen hiervoor naar de elders in dit blad
voorkomende advertentie.
Vlïssingsch Scheepvaartnieuws,
Aangekomen: Nederlandsche motorsche
pen „Broedertrouw" en „Jura", beide van
Londen.
Om te bunkeren Engelsch stoomschip
„Harperley" van Buenos Ayres Deensch
stoomschip „Wm. Th. Malling" van Dene
marken Zweedsch stoomschip Sever-in"
van Burea Italiaansch stoomschip „Afri-
cana" van GdyniaDuitsch stoomschip
„Ida Blumenthal" van Kopenhagen.
Vertrokken „Harperley" naar Kopen
hagen „Severin" naar St. Louis du Rho
ne „Wm. Th. Malling" naar zee „Afri-
cana" naar Civita Vecchia „Ida Blumen
thal" naar Londen„Catharina" en „Re-
ini" naar Londen.
