500
300
150
25
DONDERDAG
ÏO SEPTEMBER
No. 214
74e Jaargang
UitgaveFirma F. VAN DE VELDE Ir., Walstraat 58-60, Vlissingin. Telef. 10. Postrekening G6287
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
Engeland 's zwakke positie in de Middellandsche Zee.
Vreugdebetoon in het land.
ucw deai «jgacf
Zaterdag a.s.
dag van nationaal gedenken
1936;
VUSS1NGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn f2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk f2.50. Voor België, Duitschland
en Frankrijk f3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. f3.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
®«R
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels !1.25; iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel. Kleine advertenties van 1—5 regels 50 ct. Iedere regel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 1—5 regels fl.alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor:
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim.
gulden bij verlies
van een
wijsvinger.
gulden bij verlies
van een
anderen vinger.
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Eerste Blad.
LONDEN ZOEKT NIEUWE GARANTIES VOOR DE VEILIGHEID
VAN HET WERELDRIJK.
Oceaan-strategen contra Middellandsche Zee-enthousiasten.
De verzwakking van Engeland's strate
gische positie in de Middellandsche Zee
door niemand meer ontkend is min
der een. gevolg van. politieke dan wel van
technische factoren, in de eerste plaats
van de ontwikkeling van het luchtwapen.
Een enkel feit bewijfet dit reeds.:
De haven van Malta bevindt zich slechts
een half vlieguur van de Italiaansche kust
verwijderd. Het is dan ook maar al te be
grijpelijk, dat de Britsche admiraliteit,
wanneer zij haar Middellandsche Zee-vloot
niet aan al te groote risico's bloot wil
stellen, naar andere steunpunten in de
plaats van Malta moet uitzien. Het vraag
stuk, hoe Cypres tot een nieuwe vlootbasis
in de Middellandsche Zee te maken, wordt
op het oogenblik ernstig bestudeerd. In-
tusschen zou met het verdwijnen van de
strategische beteekenis van Malta een
nieuw probleem geschapen worden aan de
Britsche vloot zou op den geheelen, meer
dan 1900 mijlen langen afstand van Gibral
tar naar Cypres geen enkel steunpunt
meer ter beschikking staan. Wat nu, indien
een vijandelijke macht de slechts 110 mij
len breede passage tusschen Sicilië en
Noord-Afrika zou afsluiten Zou op deze
wijze niet de geheele Middellandsche Zee
handel van Groot-Brittannië onmogelijk
kunnen worden gemaakt
Spanje in vlammen.
Of de burgeroorlog in Spanje nu moge
eindigen met een overwinning van rechts
dan wel van links, één ding is zeker zijn
afloop moet de machtsverhoudingen in de
Middellandsche Zee beslissend beïnvloeden.
Zal de brand gelocaliseerd kunnen wor
den? vraagt de Engelsche diplomatie zich
bezorgd af. Of zal hij overslaan op de an
dere onrusthaarden van de Middellandsche
Zee, waar de ontevredenheid grooter en
grooter wordt of de vlammen van den op
stand reeds duidelijk vallen waar te ne
men Of de onrust nu van economischen
oorsprong is, zooals in Algiers, dan wel
van politieken, zooals in Tunis, Syrië en
Palestina, het gevaar blijft bestaan, dat de
gebeurtenissen in het eene land alle Mid
dellandsche Zee-staten in den chaos stor
ten, evenals een exploisieve stof door een
enkel vonkje tot ontploffen wordt gebracht.
De toestand is gevaarlijk, dit voelt iedere
Engelschman en dat doet hem zijn goed
keuring hechten aan de versterking van de
Britsche Middellandsche Zee-vloot. Maar
zij, die verder zien, weten, dat het voor
Groot-Brittannië om geheele andere dingen
gaat dan slechts een versterking van zijn
Middellandsche Zee-vloot met eenige een
heden.
De waarde van de Middellandsche Zee
Voor Engeland ligt in haar beteekenis als
handelsweg en de taak van Gibraltar en
Malta is het, dezen weg te beschermen. Hce
nu, indien deze steunpunten van Engeland
niet meer aan het hun gestelde doel kun-
jien voldoen? Indien de oorlogsschepen in
de haven van Malta de schepen vol ka
toen, die van Egypte naar de Engelsche
havens stoomen, niet meer kunnen bescher
men Wanneer de kanonnen van Gibral
tar de veiligheid van de uit Spanje huis
waarts keerende schepen, beladen met
mineralen, niet meer kunnen garandeeren?
Het zijn zeer belangrijke beslissingen,
die de verantwoordelijke leiders van de
Britsche Middellandsche Zee-politiek te
nemen hebben.
Terwijl intusschen de' militaire experts,
hermetisch afgesloten van de publieke be
langstelling, werken aan de inrichting van
nieuwe steunpunten, eischen eenige poitici,
in het bijzonder die van den rechtervleugel
der conservatieven, een
Toenadering tot Italië.
„Met het oog op het gevaar van een
anarchistische ontwikkeling in de Middel
landsche Zee en de verzwakking van onze
eigen positie" zoo argumenteeren zij
„is onze vriendschap met Frankrijk alleen
niet meer voldoende. Wij moeten met Italië
samenwerken en niet uit overwegingen
van prestige onze eigen belangen in ge
vaar brengen." De „anglo-Italiaansche
entente" wordt door velen als de meest
dringende noodzakelijkheid van de Euro-
peesche politiek gepropageerd.
Met de zakelijkheid, die de Britsche po
litiek eigen is, overwegen de Britsche des
kundigen echter reeds een andere moge
lijkheid de versterking van den langeren
zeeweg om Zuid-Afrika, voor het geval
de Middellandsche Zee in tijden van oor
log uitgeschakeld zou worden. Er wordt
gezegd, dat de beteekenis van de Middel
landsche Zee voor het Britsche wereldrijk
niet overschat mag worden. „Is dit water
niet een gevaarlijke Balkan onder de
zeeën, een onrusthaard, die wij moeten
isoleeren, om ons voor infectie te behoe
den?" De voorvechters van de Oceaan
strategie wenden zich tegen de Middelland
sche Zee-enthousiasten. Wij moeten onder
alle omstandigheden Gibraltar en Aden, de
beide toegangen tot de Middellandsche
Zee, behouden, verklaren zij. Maar laten wij
er ons op voorbereiden, dat het op een ge
geven oogenblik noodig zal kunnen zijn,
ons handelsverkeer om den Kaap te leiden.
De nadeelen hiervan springen direct in
het oog. Een gedeeltelijke evacuatie van de
Middellandsche Zee zou Malta, Egypte en
Palestina zoo goed als onbeschermd doen
liggen. De militairen geven de moeilijkheid
toe, maar verklaren dat het lot van deze
gebieden in geen geval in het oostelijk ge
deelte van de Middellandsche Zee zal wor
den beslist. Daarentegen is de bewegings
vrijheid, die wij zullen verkrijgen, belang
rijker dan eenige aanvankelijke successen
van den tegenstander.
Nog zijn er geen beslissingen genomen.
Nog wachten de verantwoordelijke leiders
op den afloop van den bloedigen strijd in
Spanje. Maar reeds ziet men de nieuwe
feiten onder het oog en men is bereid, het
voordeel van het oogenblik aan het welzijn
van de toekomst op te offeren.
De aankomst van 's Prinsen
moeder en broeder.
Gisternamiddag heerschte in de omge
ving van het Koninklijk Paleis te Den
Haag een ongekende drukte.
In den loop van den middag ging het
gerucht, dat het in de bedoeling lag van
Prinses Juliana en Prins Bernhard om
's Prinsen moeder en zijn jongeren broer
Aschwin, die omstreeks 5 uur per auto op
het Paleis Noordeinde zouden aankomen,
een eind tegemoet te rijden.
Het gerucht bleek juist te zijn. Om half
vijf verliet het vorstelijk paar in de open
Ford-cabriolet van den Prins, die achter
het stuur zat, de Koninklijke stallen. Aan
vankelijk bestond het plan om van den
hoofdingang van het paleis Noordeinde weg
te rijden, maar de geweldige menschenme-
nigte noodzaakte het jonge paar een an
tieren weg te kiezen en het paleis via de
Koninklijke stallen te verlaten. Voorafge
gaan door een motor met zijspan van de
politie, kwamen Prinses Juliana en Prins
Bernhard om kwart voor vyf bij het land
goed Ter Horst aan den Leidschestraiatweg
fean. Toen het jonge paar het hek binnen
reed begroette een juichende schare de
Prinses en den Prins.
Even vóór half zes zien wij den Prins en
Prinses van het landgoed terugkomen. Het
publiek juicht en als iemand een „Leve de
Prinses" aanheft, verdubbelen de toejui
chingen. Lachend wuift het jonge paar
terug.
De aanwezigen zullen het tafereel niet
spoedig vergeten het jonge paar, gezellig
pratend en stevig gearmd, wandelend door
de fraaie bosschen.
Aan beide kanten van den weg staan nu
vele auto's geparkeerd.
Eindelijk om 10 minuten over half zes
komt een groote groene wagen in het
zicht. De wagen heeft groote vaart (een
collega, die de auto van den Haagschen
Schouw heeft gevolgd, heeft ruim 100 K.M.
gereden om hem bij te houden) en wordt
door de Wassenaarsche politie aangehou
den. De ingang van de Raaphorst wordt
gewezen en even later rijdt de auto voor
bij. De moeder van den Prins chauffeert
zelf dezen buitengewonen snellen en zwaren
sportwagen. Met een keurige bocht rijdt
de prinses naar binnen, stormachtig toege
juicht door de wachtende schare. Prins
Aschwin had naast zijn moeder plaats ge
nomen. Op de achterbank zaten de kame
nier en de chauffeur van de prinses. Even
voorbij het tuinmanshuisje stopt de auto.
De prinses stapt uit, een slanke, elegante
verschijning, evenals haar beide zoon9. Dan
verdwijnen zij uit onzen gezichtskring om
het jonge paar op te zoeken.
Ruim een kwartier later komt. het ge
zelschap, bestaande uit de prinses zur Lip-
pe-Biesterfeld, Prinses Juliana en de beide
prinsen aangewandeld. Een ovatie stijgt op
uit de menigte. Prins Bernhard gaat nu
achter het stuur van de auto van zijn moe
der zitten en naast hem neemt Prinses
Juliana plaats. De moeder van den toe-
komstigen gemaal van onze Kroonprinses
en prins Aschwin nemen op de achterbank
plaats. Daar volgt de auto van den prins,
bestuurd door den chauffeur van zijn moe
der en waarin ook de kamenier van de
prinses heeft plaats genomen.
Van de Raaphorst tot aan het Paleis
Noordeinde is het een ware zegetocht ge
worden.
Overal jubelt de menigte en wuift met
hoeden en zakdoeken. Eenmaal bij het
café het „Wachtje" gekomen, is er haast
geen doorkomen aan. Rijen dik staan dui
zenden en duizenden langs den weg. De be
langstelling was veel en veel grooter nog
dan Dinsdag. Het enthousiasme was hier
mede in evenredigheid, er kwam geen ein
de aan het gejuich. De politie had de
grootste moeite een stuk van den rijweg
vrij te houden.
Even voor half zeven rijdt de eerste auto
voor het bordes van het paleis voor. H.M.
de Koningin treedt naar buiten en begroet
haar nieuwe gasten.
De politie kan thans de menigte niet
meer in bedwang houden. Het cordon
wordt verbroken en het publiek bestormt
het voorplein. Ook onder de colonnades
veroveren velen zich een plaats. Arm in
arm dankt het jonge paar voor deze ge
weldige ovatie.
De Koningin en de Prinses zur Lippe-
Biesterfeld en haar jongste zoon kijken op
den achtergrond verheugd toe.
Na enkele oogenblikken trekt het hooge
gezelschap zich in het paleis terug. Maar
het publiek weet van geen wijken. Men
wenscht het jonge paar op het balkon nog
eens toe te juichen. En als dit even later,
vergezeld van de Koningin en haar gasten
op het balkon verschijnt, wordt er weer
harder gezongen en gejubeld.
Tenslotte trekt het gezelschap zich nu
werkelijk terug en dan keert de menigte
voetje voor voetje huiswaarts.
Overweldigende drukte voor het
paleis.
Ook gisteravond konden de Hagenaars
niet thuis blijven en zijn zij in grooten ge
tale naar de binnenstad getrokken, in het
bijzonder naar het Koninklijk Paleis aan
het Noordeinde. Geen duizenden, maar tien
duizenden waren hier samengekomen om
Prinses Juliana en haar verloofde toe te
juichen. Men had reeds geruimen tijd ge
juicht en door middel van hoera-geroep ge
poogd, het jong verloofde vorstenpaar op
het balcon te krijgen. Er móést echter
ruimte gemaakt worden door de politie,
want het gedrang was zeer hevig en de
gevolgen daarvan bleven niet uit. Vele
vrouwen en meisjes vielen flauw. Aan het
gedrang moest dus een einde komen, maar
zoover men zien kon, was het één groote,
deinende zee van menschen.
Het wachten in deze weinig aangename
omstandigheden werd evenwel beloond. Om
half tien verscheen op het balcon Prinses
Juliana, in het wit gekleed, met aan haar
zijde haar toekomstige gemaal, Prins Bern
hard, gekleed in smoking. Een oorverdo
vend gejuich steeg op. En uit het gejuich
weerklonk dan, eerst overstemd, door het
gejuich, doch dan machtig, ons volkslied.
Doch in het Noordeinde bevonden zich
ook velen, die geen kans zagen op het
voorplein te komen en die toch ook graag
de Prinses wilden zien. Ook zij werden niet
teleurgesteld, en groot was hun vreugde,
toen de Prinses en Prins Benno voor een
geopend raam van den zijvleugel versche
nen.
Tegen half elf, toen het gejuich onver
minderd voortduurde, kwamen de Prinses
en Prins Bernhard opniéuw voor het ge
opende venster van den linkerzijvleugel om
een ovatie van de menigte in ontvangst te
nemen. Door een handbeweging maakte de
Prinses duidelijk, dat zij iets wilde zeggen.
De Prinses en de Prins spreken.
Het wachtwoord „stilte" werd daarop uit
de eerste rijen doorgegeven en toen kort
daarop volkomen stilte heerschte, sprak de
Prinses: „Ik ben zeer blij, dat U allen
hier gekomen zijt. Ik dank U allen zeer",
waarop het gejuich opnieuw minutenlang
duurde. Even later gaf ook do Prins te
kennen, dat hij iets wilde zeggen en onder
een eerbiedige stilte zeide hij „Ik ben heel
gelukkig. Ik dank U allen zeer". Deze
woorden werden wederom met een storm
achtige ovatie beantwoord. Steeds wuiven
de trokken de vorstelijke personen zich
terug, waarna een groot gedeelte van de
menigte zich verspreidde.
Gelukwensch van president Miklas.
De Oostenrijksche bondspresident Miklas,
heeft een hartelijk felicitatie-telegram doen
toekomen aan H.M. Koningin Wilhelmina,
ter gelegenheid van de verloving van Prin
ses Juliana.
Feestvreugde in de hoofdstad.
Tegen half negen heerschte gisteravond
een levendige drukte op en om het Mu
seumplein, waar uit west, noord en oost
de deelnemende vereenigingen samen kwa
men.
Een muziekkorps hield tijdens het wach
ten de stemming levendig op den Dam.
Het werd half tien,eer de kop van den
stoet verscheen. Muziek voorop, vaandels
en menschen, steeds meer menschen draai
den in snel marschtempo den hoek om, het
plein op. Vlaggen overal, en alles getooid
met oranje. Het duurde een uur, eer de
staart van den stoet was gepasseerd. Naar
schatting hebben 25.000 personen van aller
lei leeftijd meegeloopen. Het aantal toe
schouwers is vanzelfsprekend niet meer te
benaderen.
Toen het muziekkorps het Wilhelmus
inzette, ontblootten de aanwezigen het
hoofd en uit duizenden kelen klonk het
volkslied over het historische plein. Het
„Leve de Koningin" en het „Leve de Prin
ses" werd thans voor het eerst gevolgd
door „Leve Prins Bernhard" en men kan
niet zeggen, dat het hoera na dezen laat-
sten naam minder luid en krachtig was
dan na de beide andere „ons volk reeds
lang dierbare namen".
De heer J. ter Haar Jr. sprak als voor
zitter van het centraal comité enkele
woorden. Onder luid gejuich werd hierna
voorlezing gedaan van een telegram, dat
aan Prinses Juliana werd verzonden
„Het centraal comité van Oranje- en
nationale organisaties als tolk van de dui
zenden en duizenden Amsterdammers, he
denavond op den Dam bijeen, zendt aan
Prinses Juliana en Prins Bernhard zijn
eerbiedige gelukwenschen, God's zegen af-
smeekend voor een alleszins hoopvolle toe
komst".
De burgemeester van Amsterdam, dr. W.
de Vlugt, dankte in een slotwoord de bur
gerij voor haar eerbetoon aan het vorsten
huis.
Tot laat in den avond bleef het in de
straten en in de café's ongewoon druk
Het verloofde paar naar de Cineac.
Hedenochtend, geheel onverwachts, heb
ben Prinses Juliana en Prins Bernhard, in
gezelschap van Prinses Armgard en Prins
Aschwin, het paleis door een zij-uitgang
verlaten en het achterhek uitgegaan, om
een wandeling door de stad te maken.
Tegen half twaalf kwam het gezelschap
bij de Cineac op het Buitenhof. Geheel on
opgemerkt traden zij daar binnen, om de
voorstelling bij te wonen.
De directie van de Cineac was op de
hoogte gesteld van het bezoek der Vorste
lijke familie en had maatregelen genomen,
dat het bezoek zoo onopgemerkt mogelijk
kon geschieden en ontving daarom de hooge
gasten oók niet op een officieele wijze.
Juist werd een teekenfilm gedraaid en
toen deze afgeloopen was, kwamen de op
namen van de „blijde incomste" van het
jong-verloofde paar in de residentie.
De directie van de Cineac had intusschen
voor een welkomstwoord gezorgd, dat op
het doek geprojecteerd werd en waarvan de
tekst als volgt luidde
„De directie van Cineac roept een harte
lijk welkom toe aan de Kroonprinses, Prins
Benno, Prinses Armgard en Prins Aschwin,
die haar de eer aandoen, thans in haar mid
den te vertoeven."
De aanwezigen verhieven zich daarop van
hun zitplaatsen en zongen spontaan het
Wilhelmus.
Hierna werd het programma verder af
gedraaid. De hooge bezoekers volgden dit
met groote belangstelling en bleven gedu
rende een uur in de Cineac.
Intusschen hadden duizenden zich in een
minimum van tijd voor het gebouw verza
meld. Bij het verlaten der zaal werd door
den president-commissaris van de Cineac,
baron Van Till, aan de Prinses een bouquet
anjers aangeboden.
Toen zij op het bordes verschenen, barst
te een donderend gejuich van het dicht op
eengehoopte publiek los en slechts met de
grootste moeite kon de politie het naar
voren stormende publiek op eenigen af
stand houden.
De drukte was echter zoo groot, dat, on
danks alle maatregelen van de politie, het
niet gelukte, een weg voor de vorstelijke
personen vrij te houden. Prinses Armgard
en Prins Aschwin kwamen tus.=ohen het
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN
A.s. Zaterdag een nationale feestdag.
Engelands zwakke positie in de Midi
dellandsche Zee. (Hoofdartikel)*
Wethouder de Meij in den Middelburg-
schen Gemeenteraad herdacht.
(Provincie.),
Hitler over de economische onafhan
kelijkheid van Duitschland en het ko
loniale vraagstuk. (Buitenland.)]
Voortdurend ongeregeldheden in Pa
lestina. (Buitenland.),
Schip vergaan by Terschelling?
(Scheepvaart)]
De Eerste Kamer neemt het wetsont
werp inzake de weercorpsen na uitvoe
rige debatten aan. (Binnenland.)]
Moordaanslag te 's-Hertogenbosch.
(Gemengd nieuws.)]
In verband met de verloving
van Prinses Juliana met Prins
Bernhard van Lippe-Biesterfeld
heeft het Kabinet besloten dat
a.s. Zaterdag de Departementen
van Algemeen Bestuur en de an
dere Rijksbureaux in het land
gesloten zullen zijn.
Alsmede zullen dien dag alle
werklooze arbeiders worden vrij
gesteld van het stempelen, ter
wijl eveneens de werkverschaf
fingen gesloten zullen zijn.
Teneinde dien dag op zoo al
gemeen mogelijke wijze te doen
worden tot een dag van natio
naal gedenken, drukt de Minis
ter-President namens den Raad
van Ministers de hoop uit, dat
andere autoriteiten en. particu
liere instellingen op gelijke wijze
als het Rijk de gelegenheid zullen
willen openen tot algemeene
deelneming aan de uitingen van
blijdschap en dankbaarheid, die
in het gansche volk tot uiting zijn
gekomen.
juichende volk en konden eerst veel later
het paleis Noordeinde bereiken.
Intusschen hadden Prinses Juliana en
Prins Benno zich, steeds omstuwd door een
juichende menschenmenigte, over de Groen
markt naar de Smalle Halstraat weten te
begeven, welke door de politie werd afge
zet, zoodat zij op een rustiger wijze dan
Prinses Armgard en Prins Aschwin het
Noordeinde konden bereiken.
Toen zij bij het paleis aankwamen barstte
ook daar weer een oorverdoovend hoera
geroep en gejuich los, waarvoor de Prinses
en de Prins vriendelijk dankten.
Na enkele oogenblikken zag men een
hoofdinspecteur van politie op een autobus
klimmen en hoorde men hem door een me
gafoon tot het volk zeggen „Dames en
heeren, de Prinses dankt u allen zeer en
hoopt, dat u thans rustig naar huis zult
gaan, opdat de ingang van het paleis voor
de genoodigden vrij zal komen."
Het publiek ontving dit verzoek met ge
juich en gaf er spoedig gevolg aan.
Een volkswensch.
Een onzer medewerkers schrijft ons
Vele radio-luisteraars hebben misschien
met verbazing geluisterd naar de massale
en spontane, luidruchtige feestvreugde der
Hagenaars op Dinsdagmiddag en -avond
reeds, enkele uren na het bekend worden
der verloving der Kroonprinses.
En nóg kunnen ze er geen idee van heb-
