500
300
150
25
DONDERDAG
13 MAART
Radio-rede van Minister Colijn*
No. 61
74e Jaargang!
1936:
Uitgavefirma F. VAN DE VELDE Ir., Matraat 58-60, Vlissingen. Telef. 10. Postrekening 66287
Verscbiint dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
GEEN AANLEIDING TOT ONGERUSTHEID.
STADS- EN PR0V1NCIENIEUWS
ABONNEMENTSPRIJS: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn f2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk f2.50. Voor België. Duitschland
en Frankiijk f3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. f3.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
COURANT
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels fl.25; iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel. Kleine advertenties van 1-5 regels 50 ct. Iedere regel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 1 5 regels f 1.alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor:
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
dood
gulden bij
door
een ongeluk.
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim.
gulden bij verlies
van een
wijsvinger.
gulden bij verlies
van een
anderen vinger.
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit twee bladen, - Eerste Blad.
Uit de uitvoerige berichten en beschouwingen de laatste dagen in onze dag
bladen verschenen heeft ook het Nederlandsche volk kunnen vernemen, dat de
politieke spanningen in Europa weer grooter geworden zijn.
Het ligt niet in mijn voornemen tot U te spreken over het geschil zelf dat
daartoe aanleiding gegeven heeft. Nederland is daarbij niet rechtstreeks be-
troklcen, omdat wij geen partij zijn bij het verdrag van Locarno. Met de
internationale rechtsvragen die met het ontstane geschil verbonden zijn hebben
wij dus geen directe bemoeienis. Dientengevolge gaat dus ook de afwikkeling
van de strijdvraag, zooals ik de zaak thans zie, buiten ons om.
Daarentegen moet door ons wèl rekening worden gehouden met de mogelijke
gevolgen die het voorgevallene zou kannen hebben voor het behoud van den
vrede in Europa.
En dan prijs ik mij gelukkig er reeds dadelijk op te kunnen wijzen, dat blijk
baar allerwege de neiging aanwezig is om het gevaar voor oorlog te keeren,
om langs den weg van onderlinge besprekingen den vrede in Europa te
handhaven.
Frankrijk heeft zich gewend tot den Raad van den Volkenbond, Engelands
Minister van Buitenlandsche Zaken heeft een bezadigde houding aangenomen
en tot overijlde daden is het nergens gekomen. Er is dus, zooals de zaken nu
staan, reden om te vertrouwen dat men er in zal slagen langs vredelievenden
weg tot oplossing van het gerezen geschil te geraken. Dit neemt intusschen
niet weg, dat het geraden moet worden geacht de ontwikkeling van den gang
van zaken met nauwkeurige oplettendheid te blijven volgen.
Men kan niet zeggen, dat alle gevaren reeds verdwenen zijn, omdat in de
eerste phase van het conflict koele beradenheid den toon aangaf. De mogelijk
heid van toenemende spanning mag niet geheel uitgesloten worden geacht en
met die mogelijkheid moet dus rekening worden gehouden. Dit geldt met name
voor een land met zoo blootgestelde ligging als Nederland een land, welks
legerstelsel bovendien zoo is ingericht, dat niet het geheele jaar door beschikt
kan worden over een voldoend aantal geoefende militairen om de noodige
voorzorgsmaatregelen te treffen tot verzekering eener mobilisatie wanneer die
noodig mocht blijken.
In zulk een periode bevinden wij ons thans, nu a.s. Zaterdag voor de dienst
plichtigen van de z.g. winterploeg het tijdstip zou zijn aangebroken om met
groot verlof huiswaarts te keeren. Ging dit door, dan zou een zoodanige ver
mindering van de sterkte aan geoefende militairen intreden, dat daardoor
gemist zou worden wat juist in dagen van internationale spanning niet kan
worden ontbeerd.
Het is in verband hiermede, dat de Regeering besloten heeft de dienst
plichtigen van de regimenten infanterie en van het regiment wielrijders, die
thans voor eerste oefening onder de wapenen zijn en eerstdaags -huiswaarts
zouden keeren, tot nader order in werkelijken dienst te houden.
Ik spreek het vertrouwen uit, dat men in dezen maatregel niet meer zal zien
en er vooral niet meer in zoeken zal dan er werkelijk in gelegen is. De
Regeering vertrouwt, dat het geschil op vredelievende wijze zal worden op
gelost, maar zij acht het niettemin noodzakelijk aan de nu eenmaal in ons
legerstelsel bestaande lacune tegemoet te komen op een wijze, die de geringste
bezwaren voor de betrokkenen meebrengt en internationaal het minste stof
opjaagt. Indien toch de winterploeg aan het einde der week met groot verlof
ging, en de omstandigheden zouden er onverhoopt eens toe leiden, dat oproeping
van grootverlofgangers noodig werd, dan zou dit èn in het eigen land èn naar
buiten een veel ernstiger indruk maken dan de maatregel die thans genomen
zal worden. Ik hoop en ik vertrouw zelfs, dat de aanhouding van de dienst
plichtigen die anders binnen enkele dagen naar hunne haardsteden zouden
terugkeeren, van zeer korten duur zal zijn. Binnenkort zal de toestand zich wel
duidelijker gaan afteekenen. En verloopt de strijdvraag zooals de Regeering
denkt dat zij vermoedelijk verloopen zal, dan zal de bijzondere maatregel die
nu genomen wordt weer spoedig tot het verleden behooren.
Daarom maan ik nog eens aan om zich niet te laten verontrusten. Het is
beter dat men later getuigen moet dat de Regeering wel heel erg voorzichtig
is geweest, dan dat haar, met hoe geringe kans ook, later verweten zou kunnen
worden dat zij gedut had op een tijd dat waakzaamheid plicht was.
Ik verzoek den luisteraars dan ook om, wanneer zij straks hunne legersteden
opzoeken, even rustig te gaan slapen als zij dat ook andere nachten doen. Er
is voorshands geen enkele reden om ongerust te zijn.
Wie gisteravond naar de radio-rede van
Minister Colijn geluisterd heeft, kan zich
gelukkig prijzen. Want juist in dagen als
wij thans beleven, verliezen de menschen
zoo gauw het hoofd en wie van hetgeen in
regeeringskringen leeft, uitsluitend kennis
kan nemen uit de pers, zal nooit zóó sterk
kunnen aanvoelen dat de regeering weet
waar zij heen wil, als gisteravond het geval
was. Het is een groot voordeel van de radio,
dat zij staatslieden gelegenheid geeft tot
rechtstreeksch contact met het publiek,
waardoor een kaLmeerend woord in dagen
van spanning gesproken, de noodige rust kan
doen weerkeeren. Want niet alleen de tot
zinnen gerijde woorden, maar vooral de
wijze waarop zij worden gezegd, zijn van
groote beteekenis. En wie gisteravond naar
Minister Colijn luisterde, begreep dat hier
«en ernstig man aan het woord was, zich
bewust van de draagwijdte van hetgeen hij
zei (voor den aandachtigen luisteraar te
hespeuren aan een kleine trilling van de
stem hier en daar) maar een man ook, in
staat om het terrein te overzien en wiens
opwekking tot bezinning en kalmte daar
door het gewenschte gevolg zal hebben.
Ongetwijfeld was de mededeeling die Mi
nister Colijn gisteravond moest doen, niet
van aangenamen aard. En vooral den be
trokken dienstplichtigen, die er op gerekend
hadden dezer dagen naar hun haardsteden
te kunnen terugkeeren, zal deze verrassing
niet welkom zijn. Maar aangenaam of niet,
wij onderschrijven op dit punt volledig de
meening van Minister Colijn, dat deze han
delwijze de geringste bezwaren met zich
brengt en internationaal het minste stof
opjaagt.
Voor ongerustheid is ook o.l. op het
oogenblik geen aanleiding. Hetgeen niet
zeggen wil, dat men zou mogen aannemen
dat verrassingen in de ingewikkelde inter
nationale politieke situatie van het oogen
blik, zijn uitgesloten. Daarom is het een daad
van wijs beleid, geen ongerustheid te wek
ken door oproeping van groot-verlofgan
gers, maar liever de dienstplichtige infan
teristen en wielrijders die dezer dagen huis
waarts zouden keeren, tot nader order on
der de wapenen te houden.
Een besluit, dat ongetwijfeld voor de be
trokkenen niet prettig is. Maar het betreft
slechts 4000 man en wanneer de regeering
de meening is toegedaan, dat dit aantal ge
oefende militairen voldoende is, om voorloo-
pig de ontwikkeling der dingen even te
kunnen aanzien, is deze maatregel verre
te verkiezen boven een voorbarigemobili-
satie, die in Nederland groote ongerust
heid en in het buitenland een slechten in
druk met zich zou brengen.
A.s. Zaterdag vergadert te Londen de
Volkenbondsraad en het is zeer waarschijn
lijk, dat ook Duitschland zich daar zal doen
vertegenwoordigen. Alle landen die voorna
melijk betrokken zijn bij de situatie, gescha
pen door de eenzijdige opzegging van het
verdrag van Locamo door Duitschland, zijn
dan om de raadstafel verzameld.
En ai 'is het beeld, dat de wereld de laat
ste jaren vertoont, niet bijster opwekkend,
het wil er bij ons toch niet in, dat de staats
lieden die Zaterdag te Londen vergaderen,
den krankzinnigen moed zouden hebben om
de wereld opnieuw tot een hel van bloed en
onmenschelijk leed te maken. Want dit
ware pure waanzin, omdat het gelijk zou
staan met zelfmoord onzer beschaving en
van a lie menschelijke en geestelijke waar
dén. Daarom gelooven wij niet künnen
wij niet gelooven dat men het zoover zal
durven laten komen. Waarschijnlijk zal de
Zaterdag dus de ontspanning brengen waar
naar de wereld snakt. En in dat geval zal de
jongste maatregel onzer Regeering onge
twijfeld met bekwamen spoed weder onge
daan worden gemaakt.
Voorongerustheid is dus vooralsnog geen
aanleiding.
Evenredige vertegenwoordiging een goed
of een kwaad
Zooals wij gisteren reeds in het kort be
richtten, heeft de.heer S. S. Smeding voor
den Bond van Jong Liberalen, af deeling
Vlissingen, een inleiding gehouden over
bovenstaand onderwerp. 'Wij bntleene» aan
deze redevoering het volgende
Het vraagstuk der Evenredige Vertegen
woordiging is geen politiek vraagstuk in
den engeren zin des woords Een goede
staatskunst eischt het bestaan van ver
tegenwoordigende lichamen als eenheden
van boven-persoonlijke orde, die de belan
gen der individuen, bezien als volksgeheel,
zoo rechtvaardig en zoo goed mogelijk be
hartigen.
Hoe moeten die vertegenwoordigende
lichamen nu tot stand komen Het alge
meen stemrecht als feit aanvaardende, zijn
er twee mogelijkheden die der dominee-
rende richtingen en die der evenredige ver
tegenwoordiging.
Het eerstgenoemde is een stelsel van
wisselend overheerschen der liberale of con
servatieve gedachte liberaal hier in niet
partij-politieken zin te verstaan.
De evenredige vertegenwoordiging is
eenerzij ds constanter, andererzij ds daardoor
tot verstarring neigend. De E. V. vertoont
alle schakeeringen van het werkelijke poli
tieke leven, doch zij brengt de oppervlakkige
fluctuaties daarvan veel minder tot uit
drukking.
De voordeelen der Evenredige Vertegen
woordiging zijn de nadeelen van haar feite
lijke tegenovergesteldehet districten-
meerderheidsstelsel, zooals Engeland dat
sinds eeuwen tot op den huidigen dag kent.
Enkele voorbeelden van deze nadeelen het
51e Amerikaansche congres bestond uit 164
Republikeinen, (rond 5.35 millioen stem
men) en uit 161 Democraten (door rond
5.50 millioen stemmen afgevaardigd.) Het
52e congres der U.S.A. bestond voor ruim
71 uit Democraten (die nog geen 51
der uitgebrachte stemmen hadden behaald)
en voor slechts 27 uit Republikeinen,
hoewel deze partij in den lande 43 dei-
uitgebrachte stemmen had behaald.
Lord Avebury geeft in zr?n werk van
denzelfden naam nog typischer cijfers voor
Engeland bij de algemeene verkiezingen in
1886 kregen de Liberalen met ruim 1.3
millioen stemmen 176 zetels in het Lager
huis en de Unionisten met ruim 1.4 millioen
stemmen kregen daarvoor283 zetels i
In 1895 werd het nog gekker de Liberalen
kregen toen met 1.800.000 stemmen 202
zetels en de Unionisten met 1.775.000
stemmen...... 279 zetels.
De evenredige Vertegenwoordiging.
Het voordeel der evenredige vertegen
woordiging is, dat dit euvel wordt opgehe
ven. Er staan ook, zeer ernstige, nadeelen
tegenover. De zwaarste bezwaren zijn wel,
ten eerste, dat door het lijstenstelsel de
band tusschen kiezer en afgevaardigde vrij
wel geheel wordt verbroken, er ten tweede,
dat b\j den huidigen vorm van E. V. elke
uitgebrachte stem even hooge vaarde heeft.
De huidige vorm van evenredige verte
genwoordiging is rekenkundig voortreffe
lijk en wrjsgeerig het; toppunt der dwaas
heid.
Het ongerijmde der tegenwoordige even
redige vertegenwoordiging ligt hierin, dat
men maatstaven, die slechts op elkander
niet rakende gebieden gelden, in de ver
keerde gebieden aanlegt.
Een goede politiek is die staatskunst,
welke zoo goed mogelijk dat wil zeg
gen zoo redelijk en zoo zedelijk moge
lijk de onderlinge levensverhoudin
gen en de gezamenlijke levenshouding
regelt van de staatsburgers, die ge
zamenlijk en in gemeenschap het volk
vormen. Goede politiek is derhaxve een zaaK
van redelijke zedelijkheid en zedelijke rede
lijkheid - en die beiden hebben met het
getal niets van doen. Wanneer van tien
menschen er negen dronken zijn en een
spiegelruit willen inwerpen, dan heeft de
nuchtere tiende gelijk, als hij tot doorloo
pen aanmaantal is hij in de minderheid.
De voorvechter der Evenredige Verte
genwoordigheid in Engeland was de groote
filosoof John Stuart Mill, met zijn werk
„Representative Government". Maar be
halve een voorstander der E.V. was Stuart
Mill nog iets anders een verklaard tegen
stander van het enkelvoudige algemeene
kiesrecht. Dat het geheele volk aandeel in
de regeering hebbe, is volgens hem eisen
van recht en rechtvaardigheid, maar dit wil
niet beteekenen dat iedere stem ook even
veel waarde zou bebooren te hebben.
Ook de Nederlandsche wijsgeer Bolland
heeft hier op reeds scherp gewezen. In zijn
Spreuken bijv. (I812818) wijst hij er
eerstop, dat het eenige ware algemeen
stemrecht is dat voor mannen, vrouwen en
kinderen zonder uitzondering dit brengt,
volgens Bolland die een zeer wijs man
was „de verkeerde klasseregéering. n.i.
afdoende overstemming van koogeren geest
door lagere zieligheid En„het stem
recht van den gemeenen man in den staat
onzer dagen maakt het staatsbedrijf ge
meen en den gemeenen man niet gelukkig
het parlementarisme is de zelfironizeering
van den geest der vrijheid en des réchts
voor allen" voegt hij hier aan toe.
Het door spreker destijds gepubliceerde
stelsel der volledige versmelting tusschen
het districtenstelsel en de Evenredige Ver
tegenwoordiging heeft het bezwaar van
het ontbrekend verband tusschen kiezer en
gekozenen volledig op als een moeilijkheid
zal echter gevoeld worden dat de volks
vertegenwoordiging dan een meer geogra-
fisch-vertegenwoordigend karakter krijgt,
waarbij de partij-leidingen echter van te
voren heelemaal niet kunnen beramen, wie
er wèl en wie niet in de Kamer zal komen
Meervoudig stemrecht als corrigens op
den tegenwoordigen vorm de»- E. V. lijkt
der overweging waard. En tenslotte, in
breederen zin beschouwd, is de E. V. in het
geheel niet gebonden aan een partij-lij sten-
stelsel, noch aan het enkelvoudige alge
meene kiesrecht.
Zoo, in algemeenen zin beschouwd, mag
de Evenredige Vertegenwoordiging nimme'
verdwijnenonderdrukking van een be
paalde laag des volks, die bestendigd kan
worden omdat die volkslaag de kans tot
sprekend verweer niet krijgt, mag nooit in
ons staatsbestel terugkeeren.
Abessinië, Land en Volk.
Concertgebouw.
De lezingen, voorlichtingen o± hoe men ds
bijeenkomsten met bovengenoemd onder
werp ook wil noemen, werden gisterenavond
met een vermeerderd door het optreden voor
A.G.O. en Vereeniging „Volkenbond en Vre
de" van den heer Kurt Lubinski, die ingeleid
werd door den heer mr. F. G. van Deinst
uit Middelburg, hoofdbestuurslid van de
laatste vereeniging. Deze sprak zijn waar
deering uit voor het organiseeren van dezen
avond door de afd. Vlissingen en bracht
hulde aan A.G.O. voor het nemen van het
initiatief om een objectief verhaal te hoo-
ren van iemand, die 7 maanden daar in het
land heeft vertoefd. Sprekende over de
moeilijkheden in het bestaan van den Vol
kenbond, welks slagen afhangt van de re
geeringen der leden ervan, die hun stimu
lans moeten krijgen van de publieke opinie
der volkeren zelf, spoorde spr. de vrij tal
rijke aanwezigen aan, voor zf over zij nog
geen lid waren, dit te worden van de Ver
eeniging Volkenbond en Vrede.
Hierna gaf hij het woord aan den spre
ker, die ons na een voorwoord, waarin hij
de gelegenheden aanstipte, dat de Abessini-
sche en Europeesche cultuur met elkaar in
aanraking waren gekomen (midden 16e
eeuw, toen de Portugeezen daar kwamen,
2e helft 19e eeuw, toen Theodoor een ern
stig gemeend huwelijksaanzoek deed bij Ko
ningin Victoria)een beknopt overzicht gaf
Van'de pogingen tot verdeeling van het lana
dat 30 maal zoo groot is als Nederland. Spr.
bracht ons met lichtbeelden -naar Aden.
toonde ons vervolgens een. landkaart vaA
Abessinië, waarna hij een beknopt over
^dicwrlewisscn
BOM deus daag
Radio-rede van Minister Colijn.
Duitschland zal worden uitgenoodigd
den Volkenbondsraad te Londen bij te
wonen.
Rede van den Belgischen premier Van
Zeeland.
Zal het Britsche Kabinet Frankrijk
steunen in den eiseh, dat alvorens on
derhandeld kan worden, de Duitsche
troepen uit het Rijnland moeten worden
teruggetrokken
Italië zal Frankrijk bijstaan.
Herinneringen aan de overstroomings-
ramp van 12 Maart 1906.
Evenredige vertegenwoordiging, een
goed of een kwaad? (Stadsnieuws.)
Overzicht Eerste en Tweede Kamer.
Jaarvergadering van de Vereeniging
„Handelsbelang" te Middelburg.
(Provincie.),
Legerorder van den commandant van
het veldleger. (Laatste Berichten.)
ZIE VERDER EVENTUEEL
LAATSTE BERICHTEN
zicht gaf van de verdeeling in grondsoor
ten. Hij toonde ons aan de hand van licht
beelden, hoe de moderne autowegen aange
legd werden en hoe het kostbare water (be
waard in leeren zakken) verhandeld werd*
Vervolgens deed hij ons de reis per spoor
maken, die voor een afstand van Amster
dam naar Zürich, 3 dagen in beslag nam.
Maar hij liet ons tevens ook nel gemoede
lijke daarvan ondervinden (spoortrein, die
moest stoppen voor alles, wat zich op de
baan bevindtlocomotief, die „gemolken"
wordt door de dames-reizigsters, die gebrek
aan drinkwater hebben). Spr. gaf ons een
indruk van de luxe in Addis Abeba met
daarnaast de primitieve huisvesting niet
zoo heel ver buiten de stad. Hij besprak de
3 soorten geld, waarnaast als voornaam
ruilmiddel het zout in verschillende vormen
werd genoemd en toonde ons voorbeeldea
van Abessijnsche kunstnijverheid. Na over
kleeding en haartooi van dames en kinderen
met lichtbeelden het een en ander te hebben
getoond en verteld en den godsdienstigen
toestand der bevolking, grootendeels van
den Koptischen godsdienst besproken te
hebben, gaf spr. de drie manieren van hu
welijk aan en liet de dansen der priesters
en de godsdienstige offers op het doek pro
jecteeren. Hij behandelde de rechtspraak,
die nog even primitief is als vroeger en
waarbij vaak nog geldt de oud-Testamenti-
sche uitspraak oog om oog, tand om tand.
Gelukkig geldt dit niet voor de blanken, die
hun eigen rechtspraak hebben.
Na de pauze besprak de heer Lubinski in
de eerste plaats het gezelschapsleven, dat
in de gemoderniseerde kringen evenveel
eischen stelt als het onze. Hij besprak de
hulpmiddelen, van het land, voortkomende
uit de economische bronnen ervan, waarbij
hij op. het eigenaardige wees van het feit,
dat Italië door het betrekken der Abessijn
sche koffie de valuta van zijn vijand steunt.
Verder behandelde spr. nog de eigenaardige
tafel-etiquette, die ons Europeanen minder
aanstaat en het, aan inboorlingen eigane,
dat ze belangstellen in alles wat van Euro
pa komt. Ze trachten zooveel mogelijk de
Europeanen na te doen. Het oude gebruik,
dat de bruidegom zijn bruid koopt, waarbij
de waarde der vrouwen omgezet wordt 'in
idem zooveel koeien, werd vermeld, naast
het werken van slaven voor hun meest irs,
welker onderlinge verhouding nog is zooals
hier te lande in de Middeleeuwen. Schitte
rende opnamen van watervallen, van apen
en de angst der Inlandsche bevolking voor
de camera, werden gedemonstreerd op den
tocht naar Harrar, waar een diner werd ge
nuttigd, dat heel veel op een Europeesch di
ner geleek. Het slotbeeld gaf een schilderij
van een Abessijnschen schilder te zien, die
spr. en zijn vrouw geïdealiseerd te zien gaf
bij eenige inheemsche dieren, waarvan de
muilezel een der meest onmisbare is bij het
reizen in dat land.
De reisbelasting.
De Vereeniging van handelaren in gra
nen, zaden en peulvruchten in Zeeland,
heeft aan de Tweede Kamer een adres ge
zonden met het verzoek bij de behandeling
van het ontwerp reisbelasting het volgende
in overweging te nemen
Aangezien vele leden der vereeniging,
vooral zij, die gevestigd zijn in Zeeuwsch-
Vlaanderen, voor het verkoopen van pro-
