Vlissingsehe Courant
Wilt U vandaag of morgen de kopij inzenden van
Uw St. Nicolaas-advertentie voor de speciale num
mers der „Vlissingsehe Courant" 7
TWEEDE BLAD
GEMEENTEBESTUUR
BINNENLAND
SPORT
Hel Beheer van het Zeeuwsche Zeewezen,
1574—1587
Sew «rtenJcltjla
weraseela 2
Aan Dames en Heeren adverteerders 1
De uit te loven
geldprijzen kunnen
alleen bij de deel»
nenicndewinkeliers
besteed worden 11
U is er dan zeker van dat Uw advertentie en daar
door Uw zaak in den wedstrijd om belangrijke geld
prijzen betrokken wordt.
Onze PRIJSVRAAG VOOR VOLWASSENEN is er op
gespitst, dat de étalages der deelnemende winkel
zaken, na 25 November a.s., met bijzondere aan
dacht bekeken moeten worden en elk artikel ais het
ware onder de loupe genomen wordt. Dit zal onge
twijfeld medewerken om Uw omzet in de komende
weken te vergrooten.
Uw advertentie komt onder de oogen van vele duizenden lezers I
van de
van
Maandag 18 November 1935 No. 272
Openbare Vergadering
van den
Gemeenteraad van Vlissingen
op Vrijdag 22 November 1935,
des nam. 2 uur.
X. Mededeelingen.
II. Over te leggen stukken.
III. Te behandelen punten
1. Nader voorstel van Burg. en Weth.
om over te gaan tot het ontwerpen van
een nieuw uitbreidingsplan en daarvoor
een crediet te verleenen van 1600.
2. Voorstel van Burg. en Weth. tot wij
ziging van de verordening op de heffing
van rechten voor het slachten in het Coö
peratief slachthuis.
3. Idem tot het verleenen van een tege
moetkoming aan hen, die werkzaam zijn
bij de werkverschaffing en lid zijn van het
ziekenfonds Walcheren.
4. Idem om voor 1936 eventueel een tij
delijke kasgeldleening aan te gaan tot het
verlengen van de rekening-courant over
eenkomst.
5. Idem tot voorloopige vaststelling van
de rekeningen over 1934 van a. het Grond
bedrijf, b. het woningbedrijf, c. het bad-
bedrijf, d. het waterleidingbedrijf, e. het
Havenbedrijf, f. den Vee- en Vleeschkeu-
ringsdienst, g. den Reinigingsdienst en h.
het Fonds voor den aanleg en het ver
beteren van straten en wegen.
6. Idem tot het goedkeuren van de re
keningen over 1934 van a. de instelling
voor Maatschappelijk Hulpbetoon, b. het
Gasthuis en c. het Burger-Weeshuis.
7. Idem van de rekening der gemeente
over 1934.
8. Idem tot het vervangen van de schut
ting nabij de school aan de Paul Kruger-
straat door een muur.
9. Idem om bij de Koningin in beroep te
gaan tegen het besluit van Gedeputeerde
Staten, betreffende het aangaan van een
gemeenschappelijke regeling met Middel
burg, omtrent de toelating van kinderen
tot de U.L.O.-school aldaar.
10. Idem tot gewijzigde vaststelling van
de verordening op de Avondschool voor
Nijverheidsonderwij s.
11. Idem om aan het schoolbestuur der
Vereeniging voor Chr. U.L.O. de noodige
gelden beschikbaar te stellen voor het aan
schaffen van leerboeken en schoolbanken.
12. Idem tot vaststelling van het kohier
van het schoolgeld aan de Handelsavond
school ad 1165.50.
13. Idem tot het vaststellen van een
staat van oninbare posten wegens pacht
der gemeentelijke aanplakborden over 1934.
14. Idem tot aankoop van een huis en
erf aan den Vrij domweg.
15. Idem tot wijziging van het erfpachts
contract met den Staat tot vermindering
van het terrein der duinwaterleiding.
16. Idem tot afstand van zijkanten van
den Koudekerkscheweg voor verbetering
van dien weg.
17. Idem tot verkoop van bouwterrein
aan
a. J. N. D. Bijl 299 M2. aan de Paul
Krugerstraat 15 4485
b. M. Maas 601 M2. aan den Singel voor
8133.85.
18. Idem tot het verlengen van pacht
van wei- en bouwland aan J. de Witte
Azn. en J. van den Bosse.
19. Idem tot het verlengen van huur van
een stuk grond aan de firma B. Stofko-
per Co. voor opstal aan de Houtkade.
Verrichten van arbeid door vreemdelingen.
Verschenen is de memorie van antwoord
aan de Tweede Kamer op het voorloopig
verslag over het ontwerp tot wijziging van
de wet van 16 Mei 1934 tot regeling van
het verrichten van arbeid door vreemdelin
gen.
Op de vragen, welke de gevolgen van
deze wetswijziging zullen zijn voor perso
nen, die sinds jaar en dag in ons land
werkzaam zijn, luidt het antwoordver
moedelijk geen.
Gedacht wordt aan een vergoeding, door
de werkgevers te betalen van 2 voor een
vergunning en van 1 voor elke verlen
ging daarvan.
Tot nu toe zijn 37.771 vergunningen ver
leend en op 1812 aanvragen is afwijzend
beschikt, terwijl vóór de beslissing in 592
gevallen de aanvrage is ingetrokken. In
509 gevallen is verlenging eener verleende
vergunning 'geweigerd. Voorts is in duizen
den gevallen verlenging niet gevraagd.
Het afzonderlijke wetsontwerp, strekken
de om zelfstandige vestiging van buiten
landers te kunnen tegengaan, is in een ver
gevorderd stadium in voorbereiding.
Versterking van onze weermacht.
In aansluiting aan het in ons vorige num
mer uit „de Standaard" overgenomen be
richt omtrent het eventueel te vormen fonds
ter versterking van de afweerkracht van
ons leger, schrijft de R.-correspondent van
het „Handelsblad", dat er nog geen defini
tieve beslissing is genomen over de vraag,
of die bekostiging van de aan een en ander
verbonden uitgaven zal geschieden door
middel van fondsvorming, dan wel met be
hulp van een jaarlijks terugkeerenden post
op de defensiebegrooting. Wij hebben den
indruk, dat de kansen op fondsvorming ten
slotte het grootste zijn, doch deze vraag
heeft op dit oogenblik nog niet alle instan
ties gepasseerd, welke hiermede te maken
hebben.
Ter oriënteering onzer lezers wijzen wij
in verband met dit laatste er op, dat ons
staatsbestel onder meer ook een lichaam
als de Raad van State kent, dat omtrent
alle wetsontwerpen advies heeft uit te bren
gen.
Overigens kunnen wij nog mededeelen,
dat voorshands het plan schijnt te bestaan,
niet alleen gelden voor de reeds door „de
Standaard" aangegeven doeleinden (uitbrei
ding der artillerie, vermeerdering der lucht-
afweermiddelen, en versterking en uitbrei
ding onzer luchtvloot) ter beschikking te
krijgen, maar onder meer ook een aantal
kleinere uitgaven, in hoofdzaak dienende
voor versterking en ter bescherming van
sommige, van strategisch belang zijnde,
verkeerswegen.
De tarweteelt.
Het ligt in de bedoeling, ook voor het
oogstjaar 1936 de beperking van de tarwe
teelt tot 1/3 van het bouwland te handha
ven. De teelt van de andere akkerbouwge
wassen, welke het vorige jaar onbeperkt
was, zal niet worden beperktalleen zal
nader worden nagegaan, hoe de afzet van
erwten verloopt, waarna eventueel een be
perking hiervoor zal worden vastgesteld.
Voor consumptieaardappelen zal het ma
ximum uit te poten oppervlak bepaald blij
ven op 100.000 ha., terwijl ook in de opper
vlakten, welke voor de teelt van vlas, ci
chorei en suikerbieten zijn toegestaan, geen
wijziging zal worden gebracht.
Een steunregeling voor de teelt van spi
nazie- en radijszaad is in voorbereiding.
Het oppervlak te steunen fabrieksaard
appelen zal, wegens de groote voorraden
aardappelmeel, moeten worden verminderd
tot 20.000 ha., tenzij zeer bijzondere om
standigheden mochten optreden, tengevolge
waarvan deze inkrimping in mindere mate
noodzakelijk wordt. De landbouwers zullen
evenwel goed doen, zich op het genoemde
oppervlak in te stellen.
Het hotelbedryf.
De Ned. R.-K. Bond van hotel-, café- en
restaurantpersoneel St. Antonius heeft aan
de hoofdbesturen van den Ned. bond van
werkgevers in hotel-, restaurant- en café-
en aanveiwante bedrijven Horecaf, den
Ned. R.-K. bond van hotel-, café-, restau
ranthouders en slijters St. Joseph, den Ned.
bond van koffiehuis-, restauranthouders en
slijters Ons Belang en den Nieuwen Ned.
bond van koffiehuishouders en slijters Nie-
nebokos een brief gericht, waarin, vooral
met het oog op den tegenwoordigen econo-
mischen toestand, dringend wordt ver
zocht le. geen vreemde arbeidskrachten
meer te werk te stellen of aan het werk te
houden 2e. gehuwde vrouwen, voorzoover
niet als kostwinster te beschouwen, te ont
slaan 3e. vrouwelijke arbeidskrachten al
leen werk te doen verrichten, dat speciaal
voor haar geschikt is 4e. personen, die
reeds over een werkkring beschikken en
dus daardoor in hun onderhoud kunnen
voorzien, uit de bedrijven te weren 5e. de
aldus vrijkomende plaatsen te bezetten met
Nederlandsche mannelijke kellners en koks.
Belangrijke opdracht voor de werf Conrad.
De werf Conrad te Haarlem heeft een
groote bestelling bemachtigd op een goud
baggermolen.
De opdrachtgeefster is de N.V. Explora
tie Maatschappij Bengkalis, Den Haag, die
nadat haar directeur een studieris naar de
voornaamste mijnbouwcentra had gemaakt,
de bestelling bij de werf Conrad heeft ge
plaatst.
De goudmolen zal ca. 2 millioen kubieke
.meter grond per jaar kunnen verwerken,
en zal in bedrijf wórden gesteld op de
goudconcessies van de Exploratie My.
Bengkalis in Sumatra.
Een belangrijk punt is, dat de werf Con
rad de bestelling heeft gekregen na hevige
concurrentie met Engeland en Amerika.
De molen zal worden gebouwd in de
gecombineerde bedrijven van werf Conrad
en Stork Hijsch te Haarlem.
De oesterteelt.
Bij het afdeelingsonderzoek der Tweede
Kamer van de begrooting van Landbouw
en Visscherij verklaarden verscheidene le
den met waardeeling te hebben kennis ge
nomen van den steun, welke aan de oester
teelt zal worden verstrekt. Zij vreesden
echter, dat de voorgenomen maatregelen
onvoldoende zullen blijken en dat het op
deze wijze te lang zal duren voordat de
noodtoestand in de oestercultuur zal zijn
overwonnen.
VOETBAL;
Afdeeling II.
le klasse.
H.F.C.D.W.S. 1—3
Afdeeling III.
le klasse.
P.E.C.—Go Ahead 1—1
TubantiaWageningen 11
Afdeeling IV.
le klasse.
Juliana—B.V.V. 1—1
2e klasse A.
5—2
5 5 0 0 10 16—4
6 4 2 0 10 17—3
5 3 117 13—7
4 2 2 0 6 11—4
5 13 15 8—9
5 1 2 2 4 12—14
4 112 3 11—16
6 1 1 4 3 3—7
5 0 2 3 2 6—19
5 0 0 5 0 4—18
3 e klasse B.
Eiland BoysVlissingen II 34.
Om 2 uur wordt onder leiding van scheids
rechter A. Le Due afgetrapt. Vlissingen
kiest den zeer sterken wind in den rug. Het
eerste schot op het doel der Eiland Boys
gaat over. Enkele corners op het Eiland
Boys-doel hebben geen resultaat. Na 6 mi
nuten spelens verwerkt de doelman der
Eiland Boys den bal niet goed, welke kans
Vlissingen weet te benutten (01). Na 10
minuten weet de Vlissingen-midvoor, wan
neer de Eiland Boys-achterhoede niet in
grijpt, met een hard schot het tweede doel
punt te scoren (02). Bij een doorbraak
der Eiland Boys schiet de midvoor in de
scheidsrechter fluit voor buitenspel en kent
de goal niet toe. Een schot op het doel der
Eiland Boys wordt op de lijn door den doel
man gestopt. De Eiland Boys-midvoor Meij-
boom speelt een uitstekende partij. Van
hem dreigt nog al eens gevaar. Een pracht-
schot op het doel der Eiland Boys wordt
schitterend door den doelman weggestompt,
doch niet ver genoeg, zoodat Vlissingen uit
deze situatie het derde doelpunt weet te
scoren (03). Uit een corner weet Vlissin
gen vervolgens den stand tot 04 op te
voeren. Met denzelfden stand gaat de rust
in. De Vlissingen-rcserves speelden met den
invaller-doelman Bruinsma. De doelpunten
van Vlissingen werden gescoord respectie
velijk door Diesveld, Braam, Oreel en Wie-
lemaker.
Was in de eerste helft Vlissingen, dank
zij deng'eweldigen wind sterk in het offen
sief, in de tweede helft waren de rollen om
gekeerd. Nu zijn het de Eiland Boys, die
geregeld het Vlissingen-doel bestoken. Na
10 minuten weet de rechtsbuiten Hejjdens
van de Eiland Boys met een goed schot het
eerste tegenpunt te scoren (14). Kort
hierop weet de linksbinnen der Eiland Boys
v. d. Velde, met 'n schuin schot een tweede
doelpunt hieraan toe te voegen (24).
Vlissingen verdedigt met man en macht en
komt sporadisch op de andere helft. Na
25 minuten weet Meijboom (midvoor) met
een mooien omhaal den achterstand tot
34 te verkleinen. De Eiland Boys span
nen zich het laatste kwartier nog geweldig
in om den gelijkmaker te forceeren, maar
het mag niet lukken. Het einde komt met
T.S.C.—Goes
T.S.C.
Middelburg
De Baronie
Hero
Dosko
Terneuzen
R.B.C.
Vlissingen
Zeelandia
Goes
door H. G. VAN GROL.
HOOFDSTUK II.
EEN NEDERLANDSCH PR1JZENHOF
TE DUINKERKEN.
Hei behoud van Walcheren te danken aan de
Walchersche vlootReorganisatie van het
Zeeuwsch bestuur. Gecommitteerde Raden het
beheer van het zeewezenDe Zeeuwsche
admiraals en vice-admiraals. Duinkerken vraagt
hulp aan de Zeeuwendie op 's Prinsen aandrang
verleend wordt. Gecommitteerden zullen
schepen uitrusten
Behoorde in 1574, na de overgave van Middelburg, Walcheren,
Schouwen en Duiveland slechts tot het gebied van den Prins,
daar Tholen en Zuid-Beveland nog 's Konings zijde hielden, toen
de Spanjaarden in 1575 erin slaagden om door het Zijpe naar
Duiveland te trekken en het beleg voor Zierikzee sloegen, dat in
1576 genomen werd, gold nog slechts op Walcheren 's Prinsen
gezag. We zagen reeds, dat de Spanjaarden slecht betaald als
ze werden aan het muiten sloegen, het moeizaam veroverde
eiland verlieten, zoodat in het najaar van 1576 ook Zierikzee
weder het gezag van den Prins erkende. Toen nu in het voorjaar
van 1577 Tholen en Goes dit ook deden, kon over een algemeene
bestuursregeling gedacht worden. Want, merkwaardig genoeg.
.,als Holland en Zeeland de Pacificatie van Gent met de Zuidelijke
Nederlanden sluiten, heeft men op dat oogenblik onder Zeeland
alleen Walcheren te verstaan, hoewel de acte van ratificatie ook
gezegeld is door Zierikzee, dat in den tijd tusschen Pacificatie en
ratificatie weder tot Oranje teruggekeerd is."1En dat juist
Walcheren stand had gehouden, had het te danken aan de
Vgl. K. Heeringa in Archief Z. G. d. W., 1918, blz. 3.
Zeeuwsche, lees Walchersche vloot, die over haar vijand steeds
had gezegevierd, die de Prinsenvlag ook kon laten wapperen als
Zierikzee het moet opgeven. Maar het spreekt dan ook vanzelf, dat
de regeeringsinstructie van 1574 door den Prins wordt vastgesteld,
na Zierikzee, Veere en Vlissingen gehoord te hebben1), waarbij
Middelburg dus het toekijken had als veroverde veste, het college
van Gouverneurs en Raden kon men moeilijk een Zeeuwsch
college in den ruimen zin des woords noemen en nu dus Tholen
en Zuid-Beveland naar 's Prinsen zijde waren overgegaan, werd
het hoog tijd het bestuur van Zeeland te rèorganiseeren. Inderdaad
kwamen de afgevaardigden dan ook in September 1577 bijeen,
nu waren zoowel Tholen als Zuid-Beveland vertegenwoordigd, niet
het verdronken Noord-Beveland en evenmin het pas later
verworven Zeeuwsch-Vlaanderen, waarvan alleen het op een
eilandje gelegen Biervliet onder Zeeuwsch bestuur stond en
Staatsche bezetting had. Een oogenblik scheen Middelburg het te
willen aansturen op een samensmelting met Holland in dien zin.
dat er niet meer sprake zou zijn van een afzonderlijk bestuur van
Zeeland, zooals de vroegere Rijksarchivaris van Zeeland, Heeringa.
heeft aangetoond2), maar de Vlissingsehe baljuw Mr. Pieter de
Rijcke beriep zich op 's Prinsen instructie voor Gouverneur en
Raden en zoo bleef Middelburg in haar opvatting alleen. „Zyluyden
sochten Zeeland subject te maken aen die van Hollant", met deze
woorden typeerden de anderen hun verontwaardiging. Men zond
een afgevaardigde naar den Prins, die den 23en September zijn
„triumfantelyke intocht" in Brussel hield, wat een voorbode scheen
te zijn, dat alle Nederlanders zich zouden scharen onder 's Prinsen
vanen. Deze was op de hand der Zeeuwen, die wenschten, dat
Zeeland een afzonderlijk gewest zou blijven vormen, wat in het
voorjaar van 1578 zijn beslag kreeg.
In de ordonnantie en instructie van 22 Mei 1578 3), waarbij een
„collegie van den gecommitteerden raeden van Staten slants van
Zeelandt" werd opgericht, stond in artikel 9, dat Gecommitteerde
Raden onder meer „kennis, judicature ende dispositie zouden
hebben in saecken van der admiraliteyt" en ook in kwesties die
zouden kunnen ontstaan „tusschen den thollenaren ter eender,
ende die schippers ende coopluyden ter ander zyde". Ook zouden
Gecomm. Raden volgens art. 11 „kennisse, judicature" enz. hebben
„van de questiën, spruytende ter causen van den licenten.
convoyen, lastgelden ende dierghelycke saecken". Dit was
trouwens reeds door de Staten van Zeeland den 27en Februari
daaraan voorafgaande ook aldus geredigeerd „Ende heeft den
Staten goedgedocht hen (d.i. Gecommitteerde Raden) te laten
a) Vgl. K. Heeringa in Archief Z. G. d. W„ 1918, blz. 14.
2) Zie idem, blz. 30 en vlg.
3) Vgl. K. Heeringa, Archief Z. G. d. W. 1912, blz, 87.
hebben die kennisse van de zaeckèn van de admiraliteyt".1)
Eveneens was toen reeds besloten op aandrang van den luitenant
admiraal Jhr. Willem Bloys van Treslong, die dit deed uit naam
van den Prins, „eenighe schepen te equipeeren over Zeelandt"0
waarvoor men de convooigelden zou gebruiken.
Deze Bloys van Treslong was nu niet bepaald persona grata
bij de Zeeuwenzij waren van oudsher gewoon geweest een
Zeeuwsch edelman aan het hoofd van het zeewezen geplaatst te
zien, die dan als vice-admiraals eveneens geboren Zeeuwen had,
welke van „schipper" of zeekapitein, zouden wij zeggen, tot dien rang
bevorderd werden. Uit de eerste dagen van den opstand behoef
ik slechts de namen te noemen van den Vlissinger „schipper'*
Ewout Pietersz. Worst die voor 't beroemde handelshuis van
Gillis Hooftman te Antwerpen gevaren had in 1572 als zoodanig
benoemd, van zijn kapitein en opvolger in het volgend jaar Bouwen
Ewoutszen, om den ingewijde tal van heldendaden voor den geest
te roepen, om nog te zwijgen over den Vlissinger Jan de Moor
(gesneuveld in 1573 door een kogel van d'Avila's schip) en na hem
Cornelis Claeszen, in 1574 een der aanvoerders bij 't ontzet van
Leiden, dien we trouwens telkens nog zullen ontmoeten, of de
Veerenaars, Sebastiaen de Lange, Jacob Simonsz. de Ryck, den
Zierikzeeënaar Adriaen Willemszn. 2)
In 1573 had de Prins krachtens zijn admiraal-generaalschap
Jhr. Louys de Boisot tot luitenant-admiraal der Zeeuwen
aangesteld, in zooverre de aloude traditie volgend, dat een edelman
aan het hoofd van het zeewezen benoemd werd, maar *t was geen
Zeeuw en ondanks zijn schitterende overwinningen bij Reimers-
waal en voor Antwerpen, waaraan hij zijn bevordering tot luitenant
admiraal over Holland en Zeeland te danken had en het
opperbevel over de operatiën tot ontzet van Leiden, waren de
Zeeuwen matig ingenomen met hun admiraal. Volgens Bor3)
wilden zij hem zelfs in 1576 „per force gedestitueert hebben" en
hem door den populairen kapitein Evert Hendrickszn vervangen
zien. Zijn sneuvelen bij een poging tot ontzet van Zierikzee in
hetzelfde jaar was daarom wel dubbel tragisch. Nu volgde weder
een vreemd edelman, de held van den Briel, hem bij 's Prinsen
beschikking op, die het ook nogal eens, zooals wij zullen zien, met
de Zeeuwen te kwaad had.
In het najaar van 1578 en wel begin October4) treffen we zijn
schip aan „op de wachte op de Honte ofte elders daervan noode
Register Resolutiën Staten van Zeelandt, in m.s. R. A. Middelburg,
no. 3, f° 96.
-) Zie J. E. Elias, Schetsen uit de geschiedenis van ons zeewezen, 's-Graven-
hage 1916, blz. 13 en 66 en Van Meteren, f° 64d, f° 81d, 82c.
3) Zie Bor, I, p. 667 vlg.
4) Vgl. Notulen Gecomm. Raden, 1 Sept. 1578—31 Mei 1579, No. 2 R.A.M*
f° 39 dor so.
