500
300
25
DONDERDAG
11 OCTOBER
EERSTE BLAD
■N^.240
72e Jaargang
19341
Uitgave: Firma F. VAN DF VELDE Ir., Walstraat 58-60, Vlissingen.Telel. 10. Postrekening66287
Herschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
MIDDENSTAND EN ORDENING.
STADS- EN PROVINCIENIEUWS
DE „RETINA"
HEADING'S F0T0HANDEL
AB0NNEMENTSPRI|S: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn /2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk 2.50. Voor België. Duitschland
en Frankrijk 3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. 13.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
COURANT
ADVERTENTIEPRIJS: Van 1—5 regels. 1.25iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel. Kleine advertenties van 15 regels 50 ct Iedere regel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 1—5 regels tl.alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij
door
een ongeluk.
dood
gulden bij verlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim
gulden bij verlies
van een
wijsvinger
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR RUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIÜING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Fl itsen
Het is onmiskenbaar, dat de middenstand
dringend behoefte heeft aan ordening. Er is
een té veel aan middenstanders, want een
ieder, die vroeger een ander bedrijf heeft
gehad of in een ander bedrijf heeft gewerkt
en nu op de keien staat, probeert werk te
vinden en entameert desnoods een winkel
in de branche, die hem het meest aan
staat. Beroepskennis heeft hij gewoonlijk
niethij probeert het, begint vanzelfspre
kend met prijsbederf teneinde klanten ta
trekken en wanneer hij op een gegeven mo
ment het bijltje erbij neer moet leggen,
heeft hij een tijdlang het leven voor de
bonafide-middenstanders uiterst zorgelijk
gemaakt. Legt hij het af, dan staan weer
anderen klaar om op dezelfde manier het
geluk te beproeven, gevolg, dat de reëeie
middenstander de unfaire concurrentie oc-
dervindt van een zich telkens aanvullende
keten van beunhazen.
Dit is een der gevallen, die voor ordening
zou pleiten en er zijn tal van gevallen meer.
Nu zouden de middenstanders gaan orde
nen. Zij spelen dit niet klaar, omdat men
geen vestigingsverbod heeft. Wie kan een
ander beletten, een winkel te openen Gros
siers, producenten kunnen met elkander af
spreken, winkeliers te boycotten, die buiten
verband zich gaan vestigen. Dan moet er
ten eerste een hecht verband bestaan, en
ten tweede moeten grossiers en. producen
ten zoo eensgezind zijn, dat de boycot ook
effectief wordt. Want indien er outsiders
zijn, die blijven leveren, dan beteekent de
boycot een strop voor de boycotters en niet
voor de geboycotte. Dus ook de boycot zou
wettelijk moeten worden geregeld, terwijl
voldoende toezicht moet bestaan om een
eventueele wettelijke regeling te doen eer
biedigen. Zoo stuiten wij telkens op drie
uiterst moeilijke punten, nl.
a. Voldoende organisatie.
b. Wettelijke regeling van gemaakte af
spraken.
c. Deugdelijk toezicht, dat eventueele
wettelijke regelingen worden uitgevoerd.
Voldoende organisatie bestaat niet en zal
voorloopig ook niet kunnen bestaan, daar
juist de handeldrijvende en distribueerende
middenstand nog steeds zeer individualis
tisch gezind is. Hij wil wèl zich binden,
wanneer die band directe voordeelen voor
hem oplevert, maar hij wil niet offeren,
hetzij in vrijheid van handelen, hetzij in
geld, wanneer hij de resultaten ervan moet
afwachten. Hij heeft al zoo dikwijls geof
ferd en steeds bemerkt, dat de offers voor
niets waren gebracht. Zijn inkomsten zijn
geleidelijk aan zoo ingeschrompeld, dat het
offers brengen hem niet meer convenieert.
Wettelijke regelingen van gemaakte af
spraken zullen alleen mogelijk zijn, indien
de overheid de zekerheid geeft, dat deze
regelingen in het algemeen belang kunnen
worden genoemd, m.a.w. dat geen groepen
erdoor benadeeld zullen worden zonder dat
voor die benadeeling noodzaak bestaat.
Waar het economische leven uiterst gecom
pliceerd is, is het moeilijk voor een regee
ring om vast te kunnen stellen en daarbij
te decreteeren ten eerste de benadeeling
en ten tweede de noodzaak. In enkele ge
vallen is het probleem eenvoudig en in ge
vallen kan incidenteel beslissingen geno
men worden. Maar om genomen afspraken
wettelijk te sanctioneeren, hetgeen bijv. het
geval zou zijn, wanneer aan bedrijfsraden
verordende bevoegdheid zou worden ver
leend, is een materie, waarvoor ons be
drijfsleven nog lang niet rijp is. Daarvoor
denkt men te begrensd en daarvoor wegen
de eigen belangen te zwaar.
Het deugdelijk toezicht op de uitvoering
van eventueel genomen wettelijke maatre
gelen, is eveneens een uiterst moeilijke
aangelegenheid. Hoeveel sigarenwinkels
verkoopen sigaren buiten de wettelijk voor
verkoop toegestane tijden? Is dit euvel te
keeren? Wij geven echter toe, dat dit punt
te regelen valt, zij het ook door het uiterst
zwaar straffen van gevallen, die men ach
terhaalt en welke zware straffen anderen
afschrikken zullen.
Bij de eerste twee punten heeft men de
bekende kinderpuzzle van de kip en het ei.
Moet men zich eerst organiseeren en moet
men eerst vrijwillige regelingen treffen
En later pas de wetgever erbij halen? Of
moet men eerst de wetgever hebben. De
wetgever kan en wil geen bevoegdheden
geven aan bedrgfsinstanties (men ziet dit
o.a. by de Iedereen trale) zonder dat deze
instanties eerst getoond hebben, wat zij
kunnen, terwijl de middenstanders zich niet
unaniem willen onderwerpen aan die in
stanties, zoolang zij daartoe niet gedwon
gen worden.
Wij hebben de hoofdredenen genoemd,
waarom tot dusver nog zoo weinig op mid-
denstandsgebied kan worden bereikt, tal
rijke congressen ten spijt. Op die congres
sen liepen de aanwezigen voor midden
standsvraagstukken v/arm, veroordeelden
de regeering voor haar geringe activiteit,
maar nimmer werd een duidelijk antwoord
gegeven op de puzzle, hierboven genoemd,
welke eerst moet worden opgelost, alvorens
men aan het regelen kan gaan.
De nieuwe spelling.
Door Burg. en Weth. alhier is besloten
dat op de openbare lagere scholen de
nieuwe spelling in toepassing moet worden
gebracht en is deze spelling daar van 1
October af ingevoerd.
Ook op de meeste bijzondere scholen in
onze gemeente wordt thans de nieuwe spel
ling onderwezen, .t.w. op de Chr. Ulo-school,
de Neutrale School, de beide Gereformeerde
lagere scholen en de Roomsch-Katholieke
Jongensschool.
Het bestuur der Hervormde lagere scho
len zal dezer dagen een beslissing nemen,
evenals dat van de R.-Kath. Uloschool.
Zoodra de spellingMarchant hier alge
meen is ingevoerd, zal onze Kindercourant
in de nieuwe spelling gedrukt worden.
Rondvluchten boven Walcheren.
Ter herdenking van het 15-jarig bestaan
van de K.L.M. zullen Zondag a.s., des mid
dags van 2 tot 4 uur op het vliegveld Vlis-
singen rondvluchten boven Vlissingen en
Middelburg worden gemaakt tegen het ju
bileum-tarief van 3;
Verruiming tot verkoop gelegenheid
op Zondag.
De afdeeling Vlissingen van de Neder-
landsche Vereeniging van Christelijke Kan
toor- en Handelsbedienden richtte het vol
gende adres aan den gemeenteraad
De Nederlandsche Vereeniging van Chris
telijke Kantoor- en Handelsbedienden, ken
nis genomen hebbende van het voorstel van
Burg. en Weth. dezer gemeente, om krach
tens de wet tot wijziging der winkelslui
tingswet een verordening op de winkelslui
ting in het leven te roepen
dat zij ten aanzien van het openstellen
der in artikel 4 dier wet genoemde winkel3
op Zondag, onderscheidenlijk de langer
openstelling dier winkels op dien dag het
volgende onder de aandacht van uwen raad
zouden willen brengen.
Ten eerste zijn wij van oordeel, dat de
achteruitgang van het debiet van den mid
denstand is te wijten aan de vermindering
van de koopkracht van groote groepen der
bevolking. Openstelling, onderscheidenlijk
langere openstelling van een deel der win
kels, in casu op Zondag, kan aan deze om
standigheid niets veranderen in het debiet
zal daardoor voor den winkelstand in zijn
geheel niet kunnen verbeteren.
Ten tweede ontstaat door openstelling
van de in artikel 4 der wijzigingswet ge
noemde winkels op Zondag, onderscheiden
lijk door langere openstelling op dien dag
een irreeele concurrentie met de winkeliers
in dezelfde branches, die om principieele
reden hun winkels op Zondag gesloten hou
den, of wordt deze irreëele concurrentie
daardoor nog verscherpt.
Ten derde zullen de filiaalhouders en zet-
winkeliers hun toch reeds schier onbeperk-
ten, immers wettelijk niet beschermden
wekelijkschen werktijd ook op den Zondag
zien verlengd.
Ten vierde zal bij openstelling der meer-
bedoelde winkels op Zondag, onderscheiden
lijk bij langere openstelling daarvan, ook
personeel beschikbaar moeten zijn dit per
soneel geniet evenwel wettelijk een be
schermden arbeidstijd en mag op Zondag
niet arbeiden. Dientengevolge zullen de
winkeliers die zonder personeel werken aan
de andere winkeliers een irreëele concurren
tie aandoen.
Ten vijfde geldt voor den verkoop van
tabaksartikelen in geen enkel opzicht het
geen voor de overige in artikel 4 der wijzi
gingswet genoemde winkels wel wordt aan
gevoerd, namelijk, dat het debiet kan wor
den uitgebreid door het publiek in de gele
genheid te stellen aan een plotseling opko
mende behoefte te voldoen. Iedereen weet
met bijkans wiskundige zekerheid reeds des
Zaterdags, welke voorraad aan sigaren, si
garetten en tabak voor den Zondag benoo-
digd is en het publiek heeft zich daaraan
De langverwachte Kodak
kleinbeeld-camera, is bij
ons voorradig.
BADHUISSTRAAT 63
sedert het bestaan van de winkelsluitings
wet reeds gewend.
Redenen, waarom zij uwen raad verzoe
ken aan de openstelling van een aantal
winkels op Zondag, overeenkomstig de voor
gestelde plaatselijke verordening, zijn goed
keuring niet te verleenen.
Door den Christelijken Besturenbond is
eveneens aan den gemeenteraad een adres
verzonden, waarin verzocht wordt het voor
stel van de meerderneia van Burg. en Weth.
tot verruiming van de verkoopgelegenhelcl
op Zondag op sociale en ethische gronden
niet aan te nemen.
Vak- en ontwikkelingscursussen.
Maandag jl. zijn hier ter stede weder de
vak- en ontwikkelingscursussen begonnen,
met aanvankelijk 64 deelnemers.
De wethouder van onderwijs, de heer W.
P. Edelman, sprak een toepasselijk woord
en wekte de cursisten op weder trouw aan
de cursissen deel te nemen.
In de navolgende vakken wordt les gege
ven 2 klassen Ned. taal, 2 klassen Engel-
sche taal, 2 klassen rekenen, algebra en
meetkunde, 2 klassen natuur- en werktuig
kunde, 2 klassen motorkennis, 2 klassen
materialenkennis, 1 klas werktuigkundig
teekenen, 1 klas lijn-, scheeps- en bouwvak-
kundig teekenen.
Nog niet voldoende cursisten hebben zich
opgegeven voor Esperanto, Franscli en
schilderen.
Ook is gevormd een klasse voor examen
motor-machinist.
Het nieuws van den dag in beeld.
Foto's in onze Tijdinghal.
Walchersche kantklosters op de najaars-
markt te Amsterdam, georganiseerd door
de Amsterdamsehe vereeniging tot instand
houding van kinderbewaarplaatsen. Een
rondvlucht van de ministers Colijn, De Wil
de en Van Schaik. De crisis-collecte te
Rotterdam. Herdenking van Alkmaar's
ontzet. Een auto met hengelaars te
Westerwoud te water gereden. De voor
bereidingen voor de „zesdaagsche" in het
R.A.I.-gebouw te Amsterdam.
De GeBeTe.
Er resten ons nog slechts 14 dagen en de
Vlissingsche tentoonstelling zal haar poor
ten openen voor de talrijke bezoekers die
zij vernacht.
De commissie die belast is met de vooi--
bereiding stelt alles in het werk om deze
tèntoonstelling te doen slagen. Donderdag
25 October des namiddags 2 uur wordt ze
geopend in tegenwoordigheid van autori
teiten. De Commissaris der Koningin in
Zeeland, de heer jhr. J. W. Quarles van Uf-
ford heeft zich bereid verklaard om als be
schermheer der GeBeTe te functionneeren,
terwijl de burgemeester, de heer C. A. van
Woelderen, als voorzitter van het eere-co-
mité optreedt en waarvoor zich voorts be
reid hebben verklaard zitting te nemen
mevr. G. M. V. R. Gasinjet-de Rockère, pre
sidente der Vereeniging voor Huisvrouwen,
mej. H. Meijer, secretaresse der R.K. Ver
eeniging van Huisvrouwen, de heeren W.
P. Edelman en J. de Meij, wethouders en
de heer F. Bisschop, gemeente-secretaris en
de heer L. A. Stofkoper, voorzitter der Ka
mer van Koophandel, afdeeling kleinbedrijf.
Dienzelfden dag na de officieele opening
zal om drie uur de tentoonstelling geopend
zijn voor iedereen.
De medewerking die wij tot dusver moch
ten ondervinden is werkelijk treffend. Vele
flinke en mooie geschenken zijn ons reeds
toegezegd, terwijl door de verschillende
standhouders nog voor allerlei verrassingen
wordt gezorgd.
Hoewel alle zalen van Britannia in ge
bruik zullen worden genomen, moesten een
zeer groot aantal aanvragen geweigerd
worden omdat de ruimte totaal is verhuurd,
dus een verheugend succes voor dé com
missie.
Zooals reeds gemeld zal Britannia aan de
landzijde in een zee van electrisch licht ba
den, hetgeen op zichzelf al het bewonderen
waard is, maar dat zal nog maar een tipje
zijn van wat er binnen te zien is en dan
voor slechts één kwartje, waarbij tevens ge
bruik kan worden gemaakt van het vervoer
per autobus vanaf een nader te bepalen
punt.
Indien men dan in de mooie touringcar
stapt betaalt men een kwartje waarvoor
men nog een programma gratis ontvangt.
Hiermede ontvangt men aan de controle in
Britannia het officieele toegangsbewijs.
Voor buitengewoon mooie muziek is zorg
gedragen,«aangezien wij zulks toch wel mo
gen zeggen van het ensemble Höfelein-Bek-
ker, dat haar medewerking met 5 personen
verleent.
Welke artisten optreden, zullen wy nog
niet bekend maken, maar dat kan gezegd
worden, deze zullen goed zijn.
A. G. O.
Voor de vereeniging A.G.O. wordt Vrij
dag 19 October, des avonds 8.15 uur een
vólksliederen-avond gegeven in het Con
certgebouw.
Wij verwijzen verder naar de in dit num
mer voorkomende advertentie.
MIDDELBURG
Nog goed afgeloopen.
Hedenmorgen schrok op den Dam te
Middelburg het paard van den bode C. van
Koudekerke, vermoedelijk doordat de wagen
van achter werd aangereden. Het paard
ging ter hoogte van café De Beurs er van
door, reed tegen een hek aan, toen een jon
gen boom omver en werd achter de boomen
tot staan gebracht.
Op het oogenblik, dat het paard op den
loop ging, reed voor dén wagen in dezelfde
richting L. uit Souburg op zijn rijwiel. Het
gelukte hem niet op zijde te komen en het
hollend paard te laten passeeren. De man
kwam te vallen en paard en wagen reden
over hem heen, daarbij is hij echter niet
door de wielen geraakt, hij lag plat op den
grond. Wel had de man zich aan de hand
verwond en is hij ten huize van dr. Verhei)-
den door dezen verbonden. Het rijwiel was
deerlijk gehavend, zoowel aan het stuur ais
aan de achterzijde.
DOMBURG
De verkoop op Zondag.
Nadat in de vorige vergadering de stem
men over het betreffende voorstel gestaakt
hadden, heeft de gemeenteraad te Domburg
thans met 4 tegen 3 stemmen besloten te
verklaren, dat uitbreiding en verruiming
van de verkoópgelegenheid voor die ge
meente gewenscht is voor wat betreft de
winkels waar uitsluitend of in hoofdzaak
brood, banket, suikerwerk enz. en die, waar
tabaksartikelen in voorraad zijn.
SCHOONDIJKE
Loop der bevolking.
Over de maand September 1934.
Ingekomen: P. Kindts, van Wie-
ringen A. Weeda, van BiervlietI. C. de
Poorter, van Oostburg D. Heinsdijk, van
IJzendijke S. S. Lako, van Groede.
Vertrokken: D. J. de Nijs, naar
BiervlietH. J. de Bliek, naar Gcrkum
C. A. Temmerman, naar Oostburg P. K.
Ritico, naar Breskens M. van Pamelen,
naar Oostburg.
OOSTBURG
Tramdienst gestaakt.
De tramdienst van Oostburg naar Cad-
zand is sedert 8 October gestaakt. Hiervoor
is een autobusdienst in de plaats gekomen.
WATERLANDKERKJE
Loop der bevolking.
Over de maand September 1934.
Ingekomen: J. C. de Jager, van
Montligion (Frankrijk).
ZIERIKZEE
De verkoopgelegenheid op Zondag.
De gemeenteraad te Zierikzee heeft met
7 tegen 5 stemmen verworpen een voorstel
om verruiming van verkoopgelegenheid op
Zondag van toepassing te doen zijn voor
fruit- en tabakswinkels.
Rijkspostspaarbank.
Opgave over de maand September 1934.
Vlissingen: ingelegd 36.541.90
terugbetaald 49.788.83
minder ingelegd 13.246.93
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 16.
Middelburg: ingelegd 61.899.95
e terugbetaald 58.022.75
„ALH AM B RA"-THEATER
DAMES
Het hart van Uw man,
wint U door zijn maag 1
Het allerlaatste bioscoopsnufje is:
„Het kookboek in klank en beeld".
Een succes zonder weerga!
Draait deze week in ons bijprogramma.
DAT MAG U NIET MISSEN
Op staatsschuldboekjes werd
ingeschreven 1200
Oost-Souburg: ingelegd 6.343.03
terugbetaald 3.502.35
meer ingelegd 2.840.68
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 5.
Koudekerke: ingelegd 2.496.71
terugbetaald 4.403.35
minder ingelegd 1.906.64
Breskens: ingelegd 8.533.76
terugbetaald 6.560.73
meer ingelegd 1.973.03
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 11,
Groede? ingelegd 9.210.50
terugbetaald 3.700.77
meer ingelegd 5.509.73
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 1.
Schoondijke: ingelegd 4.875.20
terugbetaald 5.887.
minder ingelegd 1.011.80
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 4.
Op staatsschuldboekjes werd
ingeschreven 1.800
afgeschreven 2.409
minder ingeschreven 600
O o s t b u r g ingelegd 7.507.69
terugbetaald 11.067.44
minder ingelegd 3.559.75
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 5.
Op staatsschuldboekjes werd
ingeschreven 500
meer ingelegd 3.877.20
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 44.
IJ z e n d ij k e ingelegd 13.131.28
terugbetaald 18.510.55
minder ingelegd 5.379.27
Het aantal nieuw uitgegeven boekjes
bedroeg 6.
Walcheren voor de 13e eeuw.
In de afdeeling Letterkunde van de Kon.
Akademie van Wetenschappen te Amster
dam, deed prof. dr. J. Huizinga een mede-
deeling over„Walcheren voor de 13e
eeuw."
Een nieuwe rangschikking van de schaar-
sche gegevens kan het beeld van de oudere
geschiedenis van Walclieren op enkele pun
ten verhelderen, misschien ook er toe leiden
dat het oudheidkundig onderzoek die gege
vens met nieuwe aanvult.
Het drietal plaatsen Middelburg, Souburg
en Domburg moet in samenhang beschouwd
worden. Er is veel begripsverwarring ont
staan doordat men zich bij burg meestal
een particulier kasteel van een edelman
voorstelde, terwijl hier ongetwijfeld gedacht
moet worden aan volks- of vluchtbergen
uit zeer vroegen tijd, waarschijnlijk door
de centrale macht gesticht. Voor Middel
burg en Souburg spreekt dit karakter nog
uit de gedaante van het terrein en wordt
door menig ander gegeven bevestigd. De
plaats van den burg te Domburg is moeilij
ker te bepalen, maar toch op grond van
verschillende gegevens althans, met groote
waarschijnlijkheid nauwkeurig vast te stel
len.
Het feit, dat het oorspronkelijk gebied
van Domburg over twee parochies verdeeld
was, wijst er reeds op, dat in dezen de burg
ouder moet zijn geweest dan de kerkelijke
indeeling. De overige gegevens bevestigen
dit. De kerkelijke indeeling van' Walcheren
is, zooals door mr. R. Fruin ln 1901 over
tuigend is uiteengezet en door mr. S. Muller
Hzn. nader uitgewerkt, uitgegaan van de
twee hoofdkerken West- en Noordmonster,
die eenmaal, met Souburg als derde, de
eenige parochiekerken van het eiland moe-
