1000
500
300
150
100
25
WUÏGLEY
DONDERDAG
30 AUGUSTUS
EERSTE BLAD
72e Jaargang
Uitgave: firma f. VAN DE VElDE ir., ffalstnaf 58-60, Viissingen.Ielef. 10. Postrekening 66287
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
KONINGINNEDAG.
Koopkracht, koopkrachtige vraag
en versobering.
STADS- EN PROVINCIENIEUWS
NO.204
:!©3^
ABONNEMENTSPRIJS: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn 2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk /2.50. Voor België, Duitschland
en Frankrijk /3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. 3.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
COURANT
ADVERTENTIEPRIJSVan 1—5 regels 11.25iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel. Kleine advertenties van 1—5 regels 50 ct Iedere regel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 15 regels t\.alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
gulden bij verlies
van een
hand, voet, of oog.
gulden bij verlies
van
een duim
gulden bij verlies
van een
wijsvinger
gulden bij verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Een feest in rouwstemming.
Hoe meer ons Vorstenhuis ver
eenzaamt, 'des te inniger wordt
de hand mei het volk. Ons
volksheil ligt in Oranje omsloten.
We zaten ergens in Twente tijdens onze
korte vacantiereis, toen we het hoorden
vertellen de Koningin had afstand gedaan
van den troon ten behoeve van prinses
Juliana. Als een journalist op vacantie
is, verwaarloost hij het krantenlezen méér
dan iemand anders. Het had ons best kun
nen gebeuren, dat we een of ander schok
kend feit voor het eerst.uit den mond van
een barbier of een kellner moesten verne
men, maar dit feit, deze opzienba
rende mededeeling, kon toch onmogelijk
juist zijn. Dat wisten we zéker, ook al
hadden we het ochtendblad van dien dag
nog niet ingezien.
En inderdaadhet bleek maar een
praatje te zijn.
Hoe komen de menschen aan zoo'n bewe
ring Praatjes ontstaan uit interesse.
Zoolang het geen slechte dingen zijn, die
menschen over elkaar vertellen, dan moet
men er zich maar niet hoos over maken,
want het is in elk geval een bewijs van be
langstelling. Als het volk thans méér dan
gewoonlijk over ons Vorstenhuis spreekt
enfantaseert, dan duidt dat ér op,
dat de massa óm dat Vorstenhuis bekom
mernis heeft en ook gevóelt, van welke
groote beteekenis het welzijn der over
gebleven leden van het Huis van Oranje
voor land en volk is. Het waren ongetwij
feld de berichten over een minder gun-
stigen gezondheidstoestand van H. M. de
Koningin, welke het gerucht over een
troonsafstand hadden doen ontstaan.
De huidige groote belangstelling in het
wel en wee van ons Vorstenhuis uit zich
soms helaas op stuitende wijze bijv; wan
neer het gepraat tot roddelen ontaardt of
zich tezeer met delicate en intieme bijzon
derheden bezighoudt. Op ons vacantiereisje
bijvoorbeeld hebben wij ons een paar maal
mogen ergeren aan een boekje, hetwelk in
de etalage van sommige boekwinkels aan-
getroffen en getiteld was Z.K.H. Prins
Bertil van Zweden.
Prins Bertil van Zweden is voor ons,
Nederlanders, een onbeteekenende groot
heid als iedere andere jonge prins uit den
vreemde. Het zou eerst waarde voor ons
verkrijgen, als de geruchten werkelijkheid
werden, die omtrent hem in zijne betrek
kingen tot ons Vorstenhuis hebben geloo-
pen. Vermoedelijk heeft dit boekje op de
drukkerij kant en klaar liggen wachten,
tot een zeker verlovingsgerucht officieel
bevestigd zou zijn geworden, maar toen dat
wat lang uitbleef, heeft de drukker geld
Willen maken van zijn speculatie en willen
zien, in hoeverre die geruchten reeds aan
leiding genoeg zouden zijn geweest om de
interesse van de massa in den persoon van
prins Bertil van Zweden op te wekken. Heel
deze zakelijkheid vinden we van weinig
goeden smaak getuigen.
Al hetgeen we hierboven aanhaalden ge
tuigt er echter wél van, dat het volk van
een sterk verhoogde interesse voor de leden
van ons Koningshuis blijk geeft. We voelen
het allen thans zoo goed aan, hoe veel die
beiden Koningin en Prinses in dit jaar
moeten hebben geleden, toen ze achtereen
volgens de twee meest verwante familie
leden voor de eeuwigheid moesten afstaan.
We voelen beider vereenzaming en juist
in de verschenen maanden, waarin onze ge
dachten zoo vaak bij haar verwijlden, zijn
we het gaan beseffen, dat toch ook het
leven van koningen en vorstinnen niet
zoo benijdenswaard mag worden geacht, als
de glans en de schittering, waarmee de
dragers en draagsters van een kroon zijn
omgeven, bij een oppervlakkige béoordee-
ling vaak doen vermoeden.
Naarmate de positie onzer beide vor
stinnen zich vereenzaamde, drong het volk
in intuïtief begrijpen dichter rond den
troon de band tusschen Oranje en Neder
land werd hechter dan ooit te voren.
We betoonen ons daarbij niet geheel
zonder egoïsme. Ook velen, die om hun
principieele staatkundige overtuiging niet
veel belangstelling toonden voor het Huis
van Oranje, zijn in den laatsten tijd groo-
ter waardeering gaan gevoelen voor de
Koningin en onze troonopvolgster. We voe
len het thans bijna allen, hoe Oranje er is
en hopelijk ook in de toekomst zal kunnen
zijn, omwille, ten bate van het Nederland-
sche volk.
Het bestuur van ons land door het Huis
van Oranje is de waarborg voor het behoud
van traditie, van onzen volksaard, van onze
geestelijke en staatkundige vrijheid. Wan
neer het Huis van Oranje aan land en volk
zou komen te ontvallen, dan zal hier pas
voor goed de strijd ontbranden om een
andere staatkundige leiding en beloopen we
een groote kans, dat we goederen zullen
verliezen, welke in den loop der historie tot
een gewaardeerd en kostelijk volksbezit zijn
gegroeid.
De massa voelt dat alles en daarom méde,
volgt ze met zooveel interesse en genegen
heid het wel en wee der beide vorstinnen,
tot wie, als telgen van het Huis van Oranje
reeds een aangeboren genegenheid uitgaat.
De banden tusschen volk en Oranje, welke
inniger zijn geworden dan ooit, maken dezen
verjaardag van de Koningin tot een feest
ondanks de rouwstemming, welke nog zoo
zwaar over volk en Vorstenhuis hangt.
Met stille maar diepe ontroering heeft
het volk onlangs kennis genomen van den
minder goeden gezondheidstoestand van
H.M. de Koningin en er was ware blijdschap
en vreugde, toen het de zekerheid bekwam,
dat de koninklijke patiente de lichamelijke
inzinking weder te boven was gekomen,
welke ongetwijfeld het gevolg is geweest
van het zieleleed, welke dit jaar haar deel
is geworden.
Menig stil gebed zal oprijzen uit trouwe
.borstdat we onze Koningin nog vele
jaren in goede gezondheid behouden mogen
voor land en volk. Behouden ook omwille
van haar Dochter, die op zoo treffende wijze
reeds de volle sympathie en genegenheid
van alle goede vaderlanders heeft mogen
verwerven. Moge de Voorzienigheid haar
lot zóó bestieren, dat Oranje ook in de verre
toekomst aan Nederland verbonden blijve,
om te hoeden tegen al wat niet naar en
van onzen volksaard is.
Leve de Koningin
Fl itsen
In zooveel crisis-literatuur wordt zonder
verdere verklaring, gesproken van achter
uitgang van de koopkracht, waarmede men
feitelijk iets anders bedoelt. Men heeft dan
het oog op het terugloopen van de koop
krachtige vraag, meer nog van de uitingen
tot versobering, die in nagenoeg alle krin
gen tot uiting is gekomen en nog steeds
wordt versterkt. Er i s een groot onder
scheid tusschen deze begrippen. Iemand die
zijn inkomen ziet verminderd en wel op zoo
danige wijze, dat hij niet kan voortleven
op de oude basis, moet noodgedwongen ver
soberen. Zijn koopkracht is verminderd. De
crisis heeft onder tal van categorieën vree-
selijk huisgehouden de werkloosheid is
sterk gestegen, de boeren staan voor een
noodtoestand en kunnen, zelfs met den toe
slag uit het crisislandbouwfonds nog niet
aan al hun verplichtingen voldoen... dege
nen, die reeds op een grens waren voor de
crisis, hebben die grens naar beneden moe
ten passeeren en daardoor een deel van hun
levensvreugde moeten offeren. Al deze per
sonen hebben een geringere koopkracht ge
kregenzij kunnen niet meer besteden,
moeten geleidelijk hun toevlucht nemen tot
substituten, moeten verschillende behoeften
onbevredigd laten.
Het is natuurlijk moeilijk te berekenen,
met welk percentage de koopkracht van
het land is afgenomen.
De crisis heeft echter nog een ander ver
schijnsel, zuiver van psychologischen aard
naar voren gebracht en wel de neiging tot
versobering, ook wanneer die versobering
niet geboden wordt door de feiten, door de
werkelijkheid.
De meesten van ons hebben langen tijd
op een onnoodig grooten voet geleefd. Wij
hebben groote huizen bewoond, waarvoor
veel dienstpersoneel benoodigd was. De tui
nen van die huizen moesten worden aange
legd en onderhouden. Wij ontzagen geen
geld om aan dat onderhoud de grootst mo
gelijke zorg te besteden. Gevels werden op
tijd gewit en geverfdbinnenshuis werd
regelmatig voor het noodige onderhoud
zorg gedragen. Wij hadden paarden en rij
tuigen met het daarbij behoorend personeel,
verschillende auto's wij namen onze ver
snaperingen, hadden onze kelders met wijn
en bier, kortom, een groote schare nijveren
profiteerde van de uitgaven, die de rijke
Nederlanders en Nederland is nog steeds
een rijk land zich konden permitteeren.
Nu is het woord gegeven aan de verso
bering Wanneer het door den teruggang
van de koopkracht geschiedt, dan kan nie
mand daartegen iets zeggen.
Maar wanneer de rijkeren meedoen aan
de versobering, omdat versobering '21 mode
is geworden, dan wordt de crisis er door
onnoodig verscherpt. Hoevele huizen wor
den nu niet minder goed verzorgd, ook al
hebben de eigenaren geld genoeg om dien
zorg te kunnen besteden Hoevele bezui
nigingen worden niet ingevoerddoor hen,
die niet behoeven te bezuinigen, maar daar
toe over gaan, omdat het versoberen nu
eenmaal tot hen is doorgedrongen
De koopkracht van ons volk is vermin
derd de koopkrachtige vraag is nog
sterker teruggeloopen, terwijl de versobe
ring zeer ernstige vormen heeft aange
nomen.
Laten we verstandig worden. Laten wij
verteren, wanneer wij verteren kunnen. La
ten wij ons peil van uitgaven niet vermin
deren, wanneer die vermindering niet. door
de omstandigheden geboden wordt. Hoeveel
bouwers, hoeveel handwerklieden zijn niet
broodeloos 'geworden omdat wij het onder
houd onzer woningen eenigermate hebben
verwaarloosd. Zoo kunnen wij doorgaan met
het noemen van allerlei voorbeelden, waar
uit blijken zal, dat dé koopkrachtige vraag,
het koopen op zichzelf is teruggegaan zon
der dat er van een evenredige vermindering
van de koopkracht sprake is geweest.
Hoe velen maken geen autotochtjes, ter
wijl zij van allerlei in de auto. rtiedenemen,
alleen al omdat zij daardoor minder kos
ten" hebben. Zij gaan in kleine hotels of
café's aan den weg zitten, némeneen
weinig kostbare versnapering zonder te be
seffen, dat het aanwezig zijn van die hotel
letjes, van die café's gebaseerd is en ook
gebaseerd moet zijn op groote verteringen.
Zij, die met auto's tochten door het land
maken, hebben meestal voldoende inkomen
om „den keizer te geven, wat des keizers
is" en niet om te vegeteeren op de zware
kosten, die een ander heeft te maken om
de service te kunnen geven, .waarop men
rekent.
Er is een „kunst om te leven". Die kunst
bestaat niet om zich zelf het grootst mo
gelijk genoegen te verschaffen voor de ge
ringste offers, maar om 'n harmonisch ge
heel te vormen... om ten volle te betalen
voor het genoegen, dat ook een ander ons
heeft bereid en om te waken, dat wij onze
verteringen zoodanig doen, da.t daarmede
't grootste mogelijk nuttig effect wordt be
reikt. Dan zaleen belangrijk gedeelte van
de crisis worden gebannen. Zooals men nü
leeft, wordt de misère onnoodig. verscherpt.'
Kon inginnedag.
Ter gelegenheid van den verjaardag van
H. M. de Koningin zal de heer Bern. ten
Cate van 89 uur v.m. en van 121 uur
n.m. van het carillon van den St. Jacobs-
toren het volgende programma ten gehoore
brengen
Wilhelmus (oude zetting).
Gelukkig Vaderland Valerius
Wilt heden nu treden Valerius
Neêrland bovenal Bern. ten Cate
Bourree G. F. Handel
Menuet Mozart
De ZilvervlootViotta
Wij leven vrij Wilms
Hollands zee De Lange
Allegro Mozart
Wien Neêrlands Bloed Wilms
Wilhelmus (nieuwe zetting)
Koor uit „Judas Macabeus" Handel
Het Vogellied Spoel
Ons bootje
Kent gij het land
GavotteG. F. Handel
Menuet Mozart
Allegro Mozart
Neêrland bovenal Bern. ten Cate
Wij willen Holland houen Arnold Spoel
In naam van Oranje Schooleman
Marsch Hartop
Het populair concert dat de Harmonie
„Ons Genoegen", directeur de heer C. G.
Govaarts morgenavond in de Kiosk in het
Bellamypark geeft, vangt aan om 8 uur.
Na afloop van dit concert, omstreeks 9.20
uur, wordt een muzikale wandeling door 'n
gedeelte der stad gemaakt, welke zal eindi
gen bij het standbeeld van M. A. de Ruyter,
waar dan indien de weersgesteldheid het
toelaat om ongeveer 10 uur de taptoe zal
worden geblazen.
Na deze taptoe volgt nog een kleine wan
deling door een ander gedeelte der stad.
Geen ophalen van vuilnis.
Wegens den jaardag van H, M. de Konin
gin, zal morgen geen as en vuilnis worden
opgehaald.
Tentoonstelling van „de Kunst in Nood",
Uit het opschrift van ons verslag over de
sluiting der schilderijen-tentoonstelling en
opgenomen in ons vorig nummer, zou afge
leid kunnen worden dat de Kunstkring „Het
Zuiden" zijn jaaiiijksche expositie reeds op
Dinsdagavond jl. beëindigde.- Dit is aller
minst het geval, zooals uit het verslag zelf
trouwens blijkt.
Onze bekende Kunstkring heeft voor de
tentoonstelling van „De Kunst in Nood" be-
2'eidwillig haar expositieruimte voor eenigen
tijd afgestaan.
Binnen enkele dagen zullen de deuren van
het Badpaviljoen weer geopend zijn voor
bezoekers van den Kunstkring „Het Zui
den".
Vlissingsche Boulevardloop.
Het bestuur van de Vlissingsche Athle-
tiekvereeniging „Marathon" ontving telefo
nisch mededeeling, dat de Boulevardloop
a.s. Zaterdagavond zal worden bijgewoond
door den heer A. J. G. Strengholt, voorzit
ter van de K.N.A.U. De heer Strengholt is
een van de K.N.A.U.-officials aan wie het
ontstaan van den Vlissingschen Boulevard
loop te danken is. Om deze reden maakte
hij in 1929 deel uit van de jury.
Vreemdelingen.
Met de provinciale boot kwamen heden
2300 bezoekers van de Belgische badplaat
sen mede, terwijl 106 auto's werden over
gezet.
Op 31 Augustus 1933 werden 1800 passa
giers vervoerd en 80 auto's overgezet.
Het nieuws van den dag in beeld.
Foto's in onze Tijdinghal.
Eenige opnamen van de feesten te Gro
ningen ter gelegenheid van „Groningens
Ontzet" de parade van de landelijke rui-
tervereeniging op Groote Markt en mi
nister Deckers complimenteert den, winnaar
van den kampioensprijs. Het intern. AJr
Traffic Association Congres in de Ridder-
zaal te s-Gravenhage. Autoriteiten die
aan het luchtvaartcongres deelnemen. De
feesten te Harlingen ter gelegenheid van
het 700-jarig bestaan der stad. Willy den
Ouden en Marietje Mastenbroek na hun
successen te Maagdenburg- weer in hun da-
gélijksche omgeving. Overzicht van het
Markthallen-complex te Amsterdam, dat
thans zijn voltooiing nadert. Het eerste
Nederlandsche Paardensportkamp te Leu-
venurn op de Veluwe, waar de deelnemers
les krijgen in het verzorgen hunner paarden.
Een keurig staaltje van huisvlijthet
stoomschip „Europa" van den Noord-Duit-
schen Lloyd tot in bijzonderheden nage
maakt. De verongelukte sportvlieger de
heer J. J. van der Leeuw, die op zijn thuis-
vlucht van Kaapstad naar Nederland nabij
Mpina neerstortte.
Een wandelconcert.
Zaterdagavond zal door Ritthems' Fanfare
een wandelconcert gehouden worden op het
Eiland. Op verschillende plaatsen zal halt
worden gehouden voor het uitvoeren van
enkele muzieknummers. De kinderen van
het Eiland die met een lampion deelnemen
aan den lichtstoet, zullen plm. half negen
opgesteld staan aan de nieuwe sluis, en
staan onder leiding van het bestuur der
feestvereeniging „Het Eiland".
Catharina de Groote.
Alhdmbra- theater.
De faam van deze film is haar „blijde in-
komste" hier te lande reeds lang voorutge-
sneld. Kolommen val lof werden in de pers
van alle schakeeringen aan haar gewijd. En
terecht
Deze belangwekkende film bestrijkt een
episode uit het leven van een der fascinee-
rendste Russische heerschersfigurenCa
tharina de Groote met name de periode
voor de machtssurpatie, die bepaald wordt
door het conflict tusschen de liefde van Ca
tharina voor haren gemaal en haar roeping
als heerschêres. Tevergeefs poogde Cathari
na de schaal van de balans, waarin de lief
de lag, zwaarder te doen wegen dan de an
dere, die het lot van Rusland droeg, want
smartelijk-langzaam en onafwendbaar vol
trekt zich de losscheuring van den geliefden
man.
Roeping, staatraison en de kranke gees
tesgesteldheid van grootvorst Peter, haar
gemaal, verschroeien alle bloesems van per-
soonlijkheidsgeluk.
Elisabeth Bergner, die van Catharina de
Groote de „splendeurs et misères" innerlijk
heeft ervaren en uitgebeeld, gx-oeft de trek
ken van deze raadselachtige persoonlijk
heid scherp en onuitwisbaar in ons bewust
zijn. In deze film, waarin Paul Czinner (de
man, die terloops gezegd alle Bergner-films
schiep) zijn volle meesterschap concentreer
de, tasten wij iets zeer wezenlijks van haar
inspiratie, die kennelijk welt uit de diepten
van een groot kunstenaarschap.
WRIGlEY'S
KAUWGOM
IN DE MOND
15 IEKKER EN
GEZOND!
Een verrassing, die een sensatie nabij
komt, is de verbijsterend knappe creatie
van den scherp op den rand van den waan
zin balanceerenden grootvorst Peter door
Douglas Fairbanks Jr. In zijn benauwen
den egocentriciteit, teugelloos driftleven,
ziekelijk argwaan en volslagen onbereken
baarheid een huiveringwekkende en tevens
deerniswekkende figuur. Flora Robson, een
prominente Engelsche actrice, die- de rol
van de oude keizerin in felle kleuren ver
tolkte, mogen wij onze onverdeelde bewon
dering niet onthouden.
Een dergelijke overwinning van de film
kunst kan niet bedriegen; op haar mag men.
vertrouwen.
Ook ons Alhambra-publiek zal geboeid
zijn van begin tot einde, zooals de duizenden
in Engeland, Frankrijk en Amerika dit zijn,
bij het aanschouwen van deze monumentale
en rijk gemonteerde film, die in Duitschland
aanvankelijk werd goedgekeurd, doch later
verboden, nadat een deel van het publiek,
plus Hitlerien que Hitler, relletjes had ge
provoceerd.
Scheepvaartbericliten;
Gisteravond liep het stoomschip „Wa-
tussi" van de Woermann-Linie onze haven
binnen. Dit was het tweede schip van de
vier schepen, welke deze lijn als proef onze
haven laat binnenloopen. Het schip dat te
ongeveer acht uur voor de haven kwam,
lag omstreeks kwart voor negen langszijde
de kade en konden de 43 passagiers, die des
middags met den mailtrien gearriveerd
waren, zich inschepen. Ook werden er nog
2 auto's ingeladen, benevens eenige zakken
post. T-ïet schip bood aan de helder verlichte
kade, met het vele publiek, een fleurigen
aanblik.
Te omstreeks 10 uur. vertrok de „Wa-
tussi" weer full speed via Southampton
naar Afrika.
MIDDELBURG
Gemeenteraad.
In de gisteren gehouden vergadering van
den gemeenteraad te Middelburg deelde de
waarnemende burgemeester, wethouder On-
derdijk, mede, dat de rekening 1933 sluit
met een goed slot van 30.650.74 voor den
gewonen dienst en 16.357.45 voor den
kapitaaldienst.
Met 10 tegen 5 stemmen vereenigde de
raad zich met het voorstel van Burg. en
Weth. om zich neer te leggen bij de opmer
kingen van Ged. Staten inzake de wijzigin
gen van de begrootingen van de bedrijven
en van gemeentewerken, nl. dat posten, die
op de exploitatierekening thuis behooren op
den kapitaaldienst zijn gebracht. Dit zal
voor de gemeente een extra uitgave van
10.000 medebrengen, die anders over jaren
waren verdeeld.
De raad besloot zonder hoofdelijke stem
ming tot het aangaan van een geldleening
van 50.000 met de Nutsspr.arbank te Mid
delburg a pari en tegen 4 rente.
Nadat enkele vragen waren beantwoord
verleende de raad een nader crediet van
3000 voor de wachtgeldregeling in samen
werking met >et rijk en de werkgeefster
voor personeel va: de meelfabriek tot 31
December.
In de vorige vergadering had bij een
voorstel tot wijziging van de verordening
op het politie-personeel staking van stem
ming plaats over het amendement van de
heeren Paul en De Bruin om ook na een
maand de kosten van ziekenhuisverpleging
enz. voor agenten van politie voor rekening
der gemeente te nemen. Thans is dit amen
dement verworpen, met 9 tegen 6 stemmen.
Een nu ingediend amendement van nrevr.