1000
500
300
25
HET HUIS MET DE BEELDEN
Plaatselijk Crisis-Comité
No. Ï22
72e Jaargang
Ilium: firm I. Ill 01 VILDE Ir, Wilslrul 58-10, Ilissiip. lilil. 10. Pislnktn) 08111
26 MEI
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
Dit nummer bestaat uit vier bladen. - Eerste blad.
BINNENLAND
1934:
VLISSINGSCHE COURANT
/ABONNEMENTSPRIJS: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn /2.20 per 3 maanden. Franco door het geheelerijk/2.50. Voor België, Duitschland
en Frankrijk /3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. 3.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJSVan 1—5 regels 11.25iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel. Kleine advertenties van 1 —5 regels 50 ct. Iedere regel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 15 regels /l.alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
guiden bij yerlies
van een
hand, voet of oog.
gulden bij verlies
van
een duim
gulden bij verlies
van een
wijsvinger
;ulden bij verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Het beeldhouwwerk.
u (Slot)
Er is heel wat te vertellen van den gevel
van het Beeldenhuis, toch zal ik me niet
laten verleiden u te veel architectonische
bijzonderheden te onthullen, 'k neem u lie
ver mee naar het land van aesthetisch ge
not, van u alleen vragend een open oog
en oor.
Tot aan de lgn van het balkon is de
gevel door diepliggende richels tusschen de
ramen horizontaal versierd, terwijl stukken
zandsteen een lichtere noot vormen tus
schen het grijs van het natuursteen en aan
het gebouw een vrooljjker aanschijn geven.
Onder de dorpels van de onderste ramen
bevinden zich steunen of zoo men wil
consoles. Bekijk de consoles eens oplettend,
u zult zien dat ze fijn gebeeldhouwd zijn.
Het grappige is echter dat er nog twee
rjjen consoles aan het gebouw zijn, nl. onder
het balkon en onder de bovenste kroon
lijst (zie voor de laatsten de teekening). De
consoles onder het balkon zijn rijker ver
sierd, eleganter zelfs dan de nog veel fijner
versierde bovenste. Alleen deze consoles
zijn een nauwkeuriger bekijken volkomen
waard.
De kelderopeningen, eertijds door kelder
ramen met ijzeren staven afgesloten, wor
den nu door hardsteenen stukken opgevuld,
wat minder mooi, maar hygiënischer is.
De lijsten der ramen, de deuromlijsting,
de kroonlijsten, kortom elk stuk steen is
voorzien van prachtige profielen, telkens
weer anders en meer gevarieerd, een tegen
stelling .net al het geprofileerde houtwerk
dat kant en klaar met een uniform-profiel,
meestal erg leelrjk, tegenwoordig van de
fabriek komt.
De elegante kopjes omrangd door schelp-
vormen boven de ondersteramen en de
deur, zijn meesterlijk. De best bewaarden,
boven de deur en het raam rechts van de
deur, geven u in de gelaatsuitdrukkingen
een mengeling van menschelijke aandoenin
gen. Boven het raam blikt u een vrouwen
gelaat tegen, waarop ge de ontwakende
vrouwelijkheid met het even zinnelijke der
lippen afleest. Boven de deur gaan ge
beeldhouwde steenen lippen leven, ze hou
den den adem in, het gezichtje is verzacht
als in volkomen overgave.
Kopje bovenraam.
Zij, die het gesmeed-ijzeren balkonhek
vóór de afbraak over het stadhuis bewon
derd hebben, zullen het jammer genoeg niet
meer zoo terugvinden. Het Leele fijne hand
smeedwerk was verroest en is langzamer
hand afgeschilferd. De blaadjes en krul
letjes waren zoo subtiel en zoo kunstig
verwerkt tusschen do zwaardere staven,
dat ze met ai de hoekjes en kantjes te
goede gelegenheid vormden voor het ver-
bielend werk der oxydeering. Toch zullen
Jekwame kunstsmeden in Den Haag het
kacieuze hek zooveel mogelijk opknappen,
•tiet hoeveel liefde voor hun vak hebben de
meesters van het gilde der smeden, de
gloeiende staven met zware hamers be
werkt. Wat heeft het hun, gebogen tus
schen de rondspringende vonken, een zweet
gekost de schoone bogen en krullen te vin
den, de fijne blaadjes te wrochten, de ran
ker
vast te klinken. Ze telden het niet, ze
is 't zoo
klden den uitslag alleen. Daarom
moeilijk om een meester-smid te vinden, die
tusschen het spattende spel der vonken, de
liefde, het geduld en de kennis bezit zoo'n
kunstwerk te scheppen.
Op de onderdorpels van de twee middel
ste ramen der tweede verdieping doen twee
vrouwen-busten hun borsten welven. De
linker lijkt jonger, en kijkt dan ook vol ver
wachting de wereld in, overstraald door een
blijheid, een lieftallige glimlach om den
mond. De rechter och, meen niet, lezer,
dat ik overdrijf, ga en zie en-wanneer ge
bij een levend menschenkind aandoeningen
kunt lezen die even spelen om mond eh in
het oogenpaar, dan zult ge ontroerd staan
bij deze edele vrouwenbeeltenissen, de bei
tel van den meester heeft steen voor u
levend doen worden de rechter dan is
nog mooier
Ze helt iets meer voorover, haar oog
opslag kijkt opener vanaf de hoogte de
wereld in, haar prachtig gewelfde mond,
meer wereldsch misschien, heeft een bui
ging als bij een prettige gedachte. Naast
den beschadigden neus blikken de ver
standige oogen en bet schijnt of ze alles
realiseert wat ze ziet en ernstig overweegt
achter het koele voorhoofd. Bij beiden om
strengelt het dikke haar het hoofd, waarop
de kroon haar boog spant, om dan in twee
prachtige vlechten over de borst te slinge
ren en elkaar daar weer te vinden, waaiers
van acanthusbladen hangen als een scherm
achter hun hoofden.
Boven de pilasters, dit zijn de verticale
even uitstekende lijsten, vindt men kapi-
teelen. 't Is een wronging van, krullen en
bladen, sierlijk en zeer rijk (zie teeke
ning).
Kapiteel, onderste kroonlijst
en console.
Het zou te ver voeren, om u iets te ver
tellen van de fijn geprofileerde kroonlijs
ten, zwaar en geweldig dik, bij de afbraak
in btfna ontelbare stukken en brokken aan
getroffen, nu gedeeltelijk vernieuwd op
nieuw weer in elkaar gepast.
Dan vraagt de driehoek, het tympanon,
onze aandacht. In en bovenop het driehoe
kig fronton bevinden zich de twee prach
tige groepen van drie. In het fronton het
wapen geflankeerd door twee centauren,
dri.-slachtige wezens, één derde mensch,
paard en visch. Beide torsen ztfil machtig
van wronging, de behaarde bovenlijven zyn
uitstekend van proportie, juweeltjes op ge
bied van beeldhouwkunst. Het rechter beeld
mist de beide paardenbeenen, die bij het
linkerbeeld zich in den grond vaststampen.
De beeldhouwer M. v. d. Schaft, van Mo
numentenzorg, zal ook hier het noodige
reconstructiewerk aan verrichten. De kop
van het rechter beeld toont een barsch diep
doorgroefd mannengezicht met vermoeide
trekken, als was heel veel ellende aan hem
voorbijgegaan. De linkercentaur doet zijn
behaarde borsten welven, zijn wangen bol
len, onder zijn hoorngeschal.
Hoog boven alles uit schrijdt Neptunus
tusschen de twee paarden over de baren.
Zijn bovenlijf is in machtige zwaai gebo
gen, de hoog opgeheven rechterarm om
knelt den staf. Eeuwen schijnt htj daar,
door zeewinden beroerd, den smartelijk ge
bogen mond onder de zware snor even
geopend, met oogen oneindig mee en pijn
lijk onder zware wenkbrauwen; met open
gesperde neusgaten, het leed der eeuwen
over de zeeën te hebben gedragen. Deze
ten voeten uit gebeeldhouwde zeegod met
zijn van smart verwrongen gelaat, is wel
het schoonste beeld van het openlucht
museum. Op hem ook heeft het zout der
zeeën zich het zwaarst neergezet, al wrocht
het een schoon blauw-grijs patina over heel
het gebouw, het bleef hangen in zijn baard
en haren, het deed zijn oogen dieper nes
telen in zijn moe-gesmart gelaat.
Vier beelden, aan weerskanten van
Neptunus twee, verheffen zich op de sluit
stukken van de sierlijke balustrade. Eer
lang hangt er 'om deze beelden een sfeer
van geheimnis. 't Meest nog heeft het lin-
k^beeld zijn rol gespeeld, want er spon
zich een legende om. Naar men verhaalt,
zouden de twee huizen, het Beeldenhuis en
het tegenwoordige stadhuis, gebouwd zijn
door twee zwagers, waarvan de een de
stichter van het Bee.denhuis, zich ophing,
uit spjjt dat z\jn schoonbroeder een fraaier
huis dan het zijne had t.eUcuwd. De man,
was het slachtoffer van een verkeerden
smaak, het Beeldenhuis wint, als architec
tonisch kunstwerk stellig van het stadhuis.
Op denzelfden dag, waarop de eigenaar
zoo ongelukkig aan zijn einde kwam, viel
een der vier standbeelden naar beneden en
brak in stukken. Een ander beeld in de
plaats van het eerste gesteld, werd door
den bliksem ter aarde geworpen. Een derde
was niet gelukkiger, bij het bombardement
van 1809 werd het door een Engelschen
kogel verbrijzeld. De legende verhaalt dan
verder, dat men er sedert van afgezien
heeft om de beeldengroep volledig te maken,
wat niet waar is, want ons museum heeft
pas nog een houten beeld naar den Haag
gezonden, dat ter vervanging van een
steenen nog nè. 1809 het Beeldenhuis voer
de en nu dient als model voor den beeld
houwer, die de legende opnieuw gaat trot-
seeren.
De vier beelden, wa.t stellen ze voor Be-
hooren het de vier werelddéelen te zijn, of
misschien \'an links naar rechts de over
winning, de overvloed, de handel en de
strijd, zoodat de bouwer eigen leven sym
bolisch op zijn huis deed plan en Of
neen. ik laat het aan u over dit eens uit te
visschen, misschien bereik ik dan dat ge
óók deze beelden eens aandachtig bekijkt.
K.
KAMEROVERZICHT
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrijdag.
Allerlei.
We kunnen moeilijk gelooven dat de ver-
eeniging der gemeenten Aengwirden en
Schoterland heel veel belangstelling zal
wekken bij de Vlissingsche lezers. Plaatse
lijk schijnt het een zeer gewichtige kwestie
te zpn, waarover heel wat lokale oorlog is
ontketend, gelijk bij annexaties te doen
gebruikelijk is, maar wereldschokkend is
het geval niet. Zelfs geen algemeene pun
ten zitten er in die eventueel leerzaam zou
den zijn voor anderen. Heerenveen ligt te
midden der drie gemeenten en dit belem
mert zeer de ontwikkeling. Natuurlijk was
er oppositie en kwamen de verhalen van de
historisch geworden en gegroeide situatie
weer voor den dag. Dat liedje kennen wij.
Wat misvormd is wordt geëerbiedigd, om
dat het historisch is
Minister De Wilde, principieel een tegen
stander van annexaties, verdedigde dit
voorstel echter met veel ijver. Het werd
dan ook bij zitten en opstaan aangenomen
en slechts enkele leden waren tegen. Nog
dient vermeld, dat de nieuwe gemeenschap
pelijke naam niet AengwirdenSchoterland
zal zijn, maar wel Heerenveen. Dit vrien
delijkheidje aan het adres der geannexeer-
den is er dus ook nog afgegaan. Trouwens
die naam was dwaas
In den loop der tijden heeft de Kamer
diverse vaste commissies ingesteld. Wat
precies de taak daarvan is, valt niet te zeg
gen. Zij plegen c verleg en houden contact
met de Regeering of met een bepaalden
minister, die aan die commissie wel eens
iets schijnt te vertellen wat nu niet hard-op
in de Kamer gezegd kan worden. Bij voor
bereiding van wetsontwerpen werkt die
commissie wel eens, maar naar buiten blijkt
er niet veel van. Het is te begrijpen dat
sommige leden, die wel nooit kans zullen
hebben om in zoo'n commissie zitting te
krijgen, niet veel voor het stelsel gevoelen.
De tegenstanders hebben zich als volgt
geuit „De commissie voor Indische zaken
blijkt te zijn gedacht als een commissie,
welke met de regeering' van gedachten wis
selt over allerlei onderwerpen, onverschil
lig hun karakter, de overzeesche gebieds-
deelen betreffende. Van besprekingen, wel
ke niet in het openbaar gehouden kunnen
worden, doch ook niet achterwege kunnen
bleven, is hier geen sprake. Van geheim
houding wordt in het ontworpen artikel in
het geheel niet gesproken. Integendeel
wordt daarin bepaald, dat de commissie
geregeld verslag uitbrengt over haar werk
zaamheden. De gedachte, in het voorstel
belichaamd, consequent doorvoerende, zou
men komen tot instelling, van een soortge
lijke commissie voor elk departement. De
instelling van zulke commissies moet leiden
tot het oefenenen van invloed op door de
regeering in de toekomst te verrichten han
delingen. En dit is in strijd met ons staats
recht."
Zoo'n vaart zal het wel niet loopen, maar
het gevaar voor onder-onsjes, voor speciali
teiten-clubs is niet geheel denkbeeldig. Het
kan onschuldig en nutig tevens zijn, maar
het parlementje-in-het-parlement is toch
een bedenkelijke afzwalking van het par
lementaire stelsel.
Alleen de revolutionnaire groepen hadden
erg veel bezwaar. Zij blijven buiten deze
commissies en ze voelen dus niets voor dat
praten achter gesloten deuren.
De rest der Kamer stemde voor.
En toen ging de Kamer weer naar huis
om te rusten.
Tot Dinsdag 19 Jun»
Aan het bureau van ons blad'
werden in de maand Mei de vol
gende giften ontvangen
Gedeelte Politie-per-
soneel 7.95
Leerl. Christ. U.L.O.-
school - 6.
Personeel Fa. Kreym-
borg Co- 3.—
Overschot - 7.05
Vorige opgave - 5110.22
"Totaal f513422
Een gedenkteeken voor de Koningin-
Moeder.
In de gisteravond gehouden vergadering
van de Vereeniging voor Handel, Nijverheid
en Gemeentebelangen te 's-Gravenhage,
heeft de voorzitter, ir. A. E. R. Collette,
medegedeeld; dat H. M. de Koningin het
initiatief der vereeniging voor de oprichting
van een gedenkteeken voor H. M. de Konin
gin-Moeder aldaar zeer waardeert.
Er is overleg gepleegd met den burge
meester, die volkomen instemming heeft
betuigd met de plannen der vereeniging,
maar deze zaak natuurlijk moet overlaten
aan zijn opvolger. Er zijn ook plannen van
verder strekkenden aard in overweging.
Het bestuur I jeft machtiging gekregen,
om voort te gaan met zijn werk en zijn
plannen uit te werken.
Minister de Graaff naar Genève.
Naar wij vernemen zal de minister van
buitenlandsche zaken, jhr. mr. A. de Graaff
zich naar Genève begeven, ter bijwoning
van de Dinsdag aldaar aanvangende ontwa-
neningsconf eren tie.
De minister zal vergezeld zijn van prof.
