tweede blad
Het Spellingsvraagstuk.
„Ik heb altijd
zoo'» zakdoosje
met "Akkertjes"
in mijn faschje"
„Die siot® Hosfdpigu
is dadelijk weg en dan winnen wij!"
Hoofdpijn, Kiespijn, Zeswwpijn, Spierpijn
sm!iiCTj3i§ (AKKER-CACHETS)
BINNENLAND
De Nederlandsche Radio-Omroep.
van de
Dinsdag 8 Mei 1934. No. 108.
De minister van onderwijs, mr. M. P.
Marchant, heeft gisteravond van kwart
over zeven tot acht uur over beide zenders
de nieuwe spellingsmethode besproken.
Hij heeft het goed recht der vereenvoudi
ging verdedigd.
Voor uitstel bestaat geen enkele redelij
ke grond. Nu eindelijk is er kans dat wij
uit de verwarring raken, want feit is toch,
dat er tot heden toe geen enkele sanctie op
welken regel dan ook bestond. Enkel gold
Fout is, hetgeen volgens eiken regel on
juist is.
Zelfs de verstandigste menschen raakten
de kluts kwijt en proefondervindelijk is be
wezen, dat de verwarring steeg met den
dag. Ook de economische bezwaren, welke
zijn aangevoerd, voornamelijk van uitge
verszijde, kan de minister niet onder
schrijven.
Voor een overgangstermijn acht hij geen
termijn aanwezig, want een langer voort
duren van het kwaad zou ook de uitgevers
schaden.
Dat het geld zou kosten, moet mr. Mar
chant betwisten. Gesproken is van vijf mil
lioen, later van acht, nog later van twintig.
In antwoord daarop wilde Z.Exc. enkel
dit zeggen Kosten hoeft het niets de
schade kan tot een minimum worden be
perkt.
Op de scholen is het al heel gemakke
lijk daar kunnen de leerlingen de boekjes
van de oude spelling in de nieuwe over
brengen, waardoor zij daar tevens 'mee ver
trouwd raken.
Elke razzia onder boeken kan achterwege
blijven, want zij is overbodig.
De minister constateert dat de tegen
stand gebleken is zwak te zijn van omvang
en gehalte.
Reeds zijn wij op verkenning uit geweest
in Vlaanderen, waar men ook zucht onder
I dezelfde anarchie en, het streven is erop ge
richt het compromis in denzelfden tijd aan
vaard te krijgen. Dit zal vermoedelijk nog
deze maand worden beslist.
Aan alle weifelaars wil spreker dit toe
roepen Vast staat dat de spelling hier op
1 September op alle scholen zal worden in
gevoerd.
Dit moet, opdat niet mogelijk blijke, dat
het gesukkel langer blijft voortduren.
Degene, die nog tegenstand voelt zal
moeten meegaan en zij, die zeggen blijft
„Na u" zal het land een slechten dienst be
wijzen.
De Vereeniging Nederlandsche Uitgevers
bond heeft een adres aan den raad van mi
nisters gezonden, waarin adressanten ver
klaren
„dat zij zich veroorloven uwen raad in
herinnering te brengen hun adres van 17
Februari jl., aansluitende aan dat van 20
December jl., gericht tot den minister van
onderwijs, kunsten en wetenschappen, be
nevens den brief van 31 Maart jl. aan
Z.Exc. dr. Colijn, voorzitter van uwen raad,
in alle welke stukken zij hun ernstige be
zwaren kenbaar gemaakt hebben tegen een
oplossing van het spellingvraagstuk in dien
geest, dat een gewijzigde speling op korten
termijn zou voorgeschreven worden,
dat de Nederandsche Uitgeversbond op-
niuew met klem meent te moeten wijzen
op de groote geldelijke offers, welke bij
verplichte invoering op korten termijn zou
den geëischt worden van welhaast de ge-
heele Nederlandsche bevolkingvan het
rijk en de gemeenten, welke zwaar zouden
belast worden door de hooge kosten, ver
bonden aan het aanschaffen van nieuwe
schooluitgaven van de gezinnen, die even
eens hun budget zouden zien verhoogd ten
gevolge van het aankoopen van de benoo-
digde nieuwe schoolboeken van de uitge
vers, die honderdduizenden leer- en leesboe
ken aan vernietiging moeten prijsgeven,
dat in bovengenoemden brief zy hebben
voorgesteld, met cijfers aan te toonen, dat
biet onruikbaarmaking van de waardeloos
geworden boeken en het samenstellen van
nieuwe uitgaven kapitalen gemoeid zijn,
welke op tonnen gouds geschat worden
dat zij op deze bereidverklaring een beslist
antwoord nog tegemoet zien en gereed blij-
Ven> indien uw raad hun dit wil toestaan, U
toet den grootst mogelijken spoed die gege
vens te verstrekken,
dat inmiddels reeds in een driestar in „de
Standaard" van 27 April een becijfering
§egeven wordt, waaruit blijkt, dat voor
'agere en uloscholen alleen al uit dien hoof
de een bedrag van ongeveer 6/2 millioen
gemoeid is dat een andere berekening het
edrag ten laste van de gemeenten stelt
bp 8 millioen dat in de School met den
een berekening van 15 millioen niet
e hoog wordt geacht en zelfs in een inge
bonden bijdrage in de „Haagsche Courant"
2 Mei jl. dat bedrag, aan de hand van
gespecificeerde berekening, op 20 mil-
wordt geschat,
dat in een opstel in het Brusselsche blad
Laatste Nieuws" van 30 April jl.
oveiieens gewaarschuwd wordt tegen invoe-
^tog op korten termijn, dat dit blad spreekt
n een „noodtoestand waarin overijlde in-
oering de uitgeverij zou dompelen" en op-
tegen deze „gedwongen onteigening
aUe bestaande school- en leesboeken,
doen
i.Het
Waar Ge ook zijl, als ge zoo'n zakdoosje
mei 3 "AKKERTJES" bij U hebt, kunt Ge
Uzelf dadelijk alhelpen van kwaaltjes, die
steeds ongelegen Uw genoegen versloren.
Daarom zijn die handige metalen zakdoosjes
verkrijgbaar met 3 "AKKERTJES", die telkens te
pas komen en zoo verrassend snel werken bij
Glazen buis met 12 stuks slechts 52 cent (Omzetbelasting) Zakdoosje on
Ge kunt hieruit 4 x Uw zakdoosje vullen, (is inbegrepen.) met 3 st.«v CjL«
ens recept van Apotheker Dumont
welke toch plotseling onbruikbaar zouden
worden",
dat de Nederlandsche Uitgeversbond de
waarde van de bekend gemaakte voorstel
len buiten beschouwing laat, omdat hij
steeds in alle genoemde adressen zich
daaromtrent niet heeft partij gesteld, doch
slechts heeft gewezen op de onnoemelijke
kosten, verbonden aan een schielijke invoe
ring, en op de kapitaalsvernietiging, waar
tegen in deze moeilijke tijden met den
meesten nadruk moet gewaarschuwd wor
den,
dat ook na het bekend maken van de
voorstellen alle bezwaren, uitvoerig uiteen
gezet in bovengenoemd adres van 17 Fe
bruari, onverminderd, blijven gelden en dat
de heerschende onzekerheid reeds nu haar
nadeeligen invloed doet gelden,
dat adressanten herhalen, dat de meest
gewenschte oplossing, welke de Nederland
sche Uitgevers** ad, met het oog op de be
langen van hen, die door een gewijzigde
spelling zouden getroffen worden, in deze
ziet, moet gevonden worden in een invoe
ring op langen termijn, verscheidene jaren
na vaststélling daarvan,
dat de Nederlandsche bevolking dan de
gelegenheid verkrijgt, zich aan den nieuwen
toestand te gewennen en de zware lasten
o-.-sr een aantal jaren kunnen verdeeld
worden,
dat adressanten alsnog bereid blijven,
uwen raad cijfers te verstrekken omtrent
de door de uitgevers te lijden schade, ge
waarmerkt door rijksaceonntants en dat zij
te allen tijde. U gaarne mondeling de inlich
tingen zullen geven, welke U mocht ver
langen.
Redenen waarom zij uwen raad met ge-
pasten aandrang bij herhaling verzoeken,
hun bezwaren, welke door zoovelen worden
gedeeld, wel in ernstige overweging te wil
len nemen en de oplossing, welke zy voor
staan, wel de noodige aandacht te willen
schenken."
De „Standaard" ontving van enkele, hoof
den van scholen een opmerking over het
verband van spelling en bezuiniging, die
het blad de aandacht waard acht.
Hoofdzaak van de regeering is thans de
publieke huishouding in goed financieel
evenwicht te brengen en te houden. Daar
toe is bezuiniging noodig en, naar wij we
ten, moet daarvan ook ons onderwijs zijn
deel dragen.
De minister van Onderwijs is stellig
druk bezig met dezen bezuinigingsarbeid.
Alleen ziet men ook het verschijnsel van
maatregelen, die stellig het tegendeel kun
nen brengen.
Het blad noemt het ontwerp tot het in
stellen van het zeer speciaal medisch
toezicht inzake tuberculose, waaraan de
onderwijzers zullen worden onderworpen.
Het beoordeelt dezen voorgestelden maat
regel op zichzelf thans niet. Het consta
teert alleen, dat hij geld zal kosten.
Verder noemt het blad het ontwerp met
betrekking tot de kweekscholen, de invoe
ring der regeling, die wel reeds in de
Lager Onderwijswet staat, maar indertijd
uit vrees voor de hoog-" kosten niet werd
aangedurfd.
En nu in de derde plaats de nieuwe spel
ling.
Een der schoolhoofden, die aan de
„Standaard" schreven, merkt op, dat, wil
men straks alle verwarring voorkomen, op
elke school alle boekjes in de oude spelling
door nieuwe zullen moeten worden vervan
gen.
Dat zou naar zijn berekening gemiddeld
700 a 800 per school kosten.
Een ander schoolhoofd berekent, de kos
ten op acht millioen, ten laste der ge
meentebesturen.
Laat dit te hoog geraamd zijn, thans, nu
alle zeilen behooren te worden bijgezet om
de noodige bezuiniging te verkrijgen, moet
de vraag natuurlijk o der de oogen worden
gezien, of het ru de tijd wel is voor zulke
op zich zelf misschien zeer uitnemende
dingen.
Het blad kan zulke opmerkingen moei
lijk weerspreken.
Nog merkt etn der schrijvers op, dat,
wilde men een goede bezuiniging verwerke
lijken, men behoorde over te gaantot het
laten vervalen van denachtjarigen leer
plicht.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen te
gen Dinsdagavond 15 Mei om halfnegen;
Behandeld zullen dan worden het wets
ontwerp tot wijziging van het Burgerlijk
Wetboek inzake de alimentatie-uitkeerin-
gen, verschillende naturalisatie-ontwerpen,
de wijziging der bepalingen op den loods-
dienst voor zeeschepen, de beschikbaarstel
ling van een renteloos voorschot ten be
hoeve van de N.V. Waterleiding Mij.
„eZeuwsch-Vlaanderen" en het wetsont
werp tot regeling van verrichten van ar
beid door vreemdelingen.
Daarna is er een comité-generaal ter be
handeling van de huishoudelijke begrootirg
der Kamer voor 1935.
Voorts zal de voorzitter aan de Centrale
Af deeling voorstellen des Woensdags 16
Mei om elf uur in de afdeelingen een aan
tal wetsontwerpen te doen onderzoeken,
onder welke die tot nadere voorzieningeu
ter bescherming van de openbare orde, tot
credietverleening aan den middenstand en
het ontwerp houdende crediet voor werk
verruiming.
Koffie-contingenteering door
Duitschland
Naar Vaz Dias verneemt, zou Duitsch
land overwegen, den invoer van koffie ver
der te contingenteeren. Omtrent deze aan
gelegenheid worden echter nog besprekin
gen gevoerd. De kans schijnt echter zeer
groot, dat de invoer van koffie door
Duitschland verder zal worden beperkt.
Wanneer Duitschland inderdaad minder
koffie zou gaan invoeren, dan zouden hier
aan voor den Nederlandschen koffiehandel
consequenties kunnen zijn verbonden.
Wijziging in de Pensioenwet.
Volgens het afdeelingsonderzoek door de
Eerste Kamer betoogden sommige leden, dat
het ontwerp wijziging Pensioenwet op een
drietal punten wijziging aanbrengt, waarte
gen zij bezwaar moesten maken, n.l. Ie de
aanvaarding van de verplichting tot ver
haal van de pensioenbijdragen op de ambte
naren door het Rij?: 2e de oplegging van
deze verplichting tot verhaal op lage cor
poraties, waarin leden hier aan het woord,
weder een aantasting van het zelfbeschik
kingsrecht dier corporaties zagen en 3e
het verlies van het recht op pensioen door
weduwen, die in concubinaat leven. Deze
leden waren van oordeel, dat weduwen, die
huishoudster worden bij een ongehuwden
man, of pensionhoudster, daardoor moei
lijkheden kunnen ondervinden.
Andere leden achtten het minder juist,
dat het huwelijk van een pensioengenie-
tende weduwe gelijk wordt gesteld met het
leven in concubinaat. En toch moet men
dit, volgens hen, uit het wetsontwerp af
leiden. Immers, bij het aangaan van een
huwelijk verliest de weduwe haar pensioen,
en hetzelfde geldt, wanneer zij in concubi
naat gaat leven. Wordt het huwelijk ont
bonden, dan herleeft het pensioen, hetgeen
eveneens het geval is, wanneer aan het le
ven in concubinaat een einde komt.
De leden, hier aan het woord, konden
zich hiermede bezwaarlijk vereenigen.
Eenige leden, die geen bezwaar hadden
tegen het behandelen van gehuwden en in
concubinaat levenden op denzelfden voet,
spraken, met betrekking tot het weduwen-
pensioen, den wensch uit, dat de regeering
na het in werking treden der thans voor
gestelde wetswijziging de noodige omzich
tigheid en soepelheid in de toepassing zal
betrachten en daardoor zal voorkomen,
dat een aantal menschen plotseling van alle
inkomsten zal worden beroofd.
L IJ N-UITZENDING.
Wanneer er een uitzending vanuit een
zaal plaats vindt, dan worden er een paar
microfoons in de zaal gezet enwij,
luisteraars, kunnen in onze huiskamers
medeluisteren.
Hoewel deze door velen gedachte mee
ning geen onwaarheid bevat, is zij toch wel
heel erg onvolledig. Dit is ons gebleken,
toen wij ons de vorige week in de gemeen
telijke Concertzaal te Haarlem bevonden,
waar een uitvoering plaats had van de
•H-moll Messe van Joh. Seb. Bach, uitge
voerd door het Bachkoor, het Utrechtsch
Stedelijk orkest, orgel en solisten.
Deze uitvoering werd, zooals onze lezers
zich zullen herinneren, uitgezonden over
Kootwijk door de N.C.R.V.
In een betrekkelijk klein hokje, naast de
solistenkamer, troffen wij den heer P. C.
Tolk, omroepleider der N.C.R.V., twee
technici der N.S.F. en een ambtenaar van
de rijkstelefoon.
Om klokslag half acht rinkelde de tele
foon.
Lijnen in orde, dank u
De telefoon-ambtenaar nam nu afscheid.
Het is zijn werk aanwezig te zijn tot de
lijnen met Hilversum gereed en vrij zijn. Is
de verbinding tot stand gekomen, dan
draagt hij de twee aangevraagde lijnen
over aan de radio-technici.
In deze kleine ruimte nu, bevindt zich de
zoogenaamde voorposthier wordt de
sterkte van het geluid geregeld.
De microfoons zijn in de zaal opgesteld.
Bij deze uitzending werden drie microfoons
wij in deze te mogen volstaan met het
weergeven van de „definitie", die hij aan
het slot heeft verteld over deze inrichting
eenvoudiger gezegd, laten wij het maar
het mengkastje noemen, want dat is het
eigenlijk toch
Zooals den lezer in het begin van dit
artiJ:el al gebleken is, zijn er bij een lijn-
uitzending twee telefoonlijnen noodig, nl.
één voor de muzikale uitzending, terwijl
een tweede een rechtstreeksche verbinding-
vormt met de studio, waardoor er regelma
tig spreek-contact is tusschen studio en
zaal, waar de uitzending plaats vindt.
Hoewel alles vrij ingewikkeld is, wan
neer we zoo eens om ons heen kijken, is
het voor de technici zelf alles heel gewoon
tjes, en draaien zij aan hun knopjes, zooals
wij dit zelf aan ons radio-ontvangtoestel
doen.
Heeft men veel tijd noodig voor de
voorbereidingen?, vroegen wij den heer
Tolk, toen wij op ons gemak in de solisten
kamer zaten, en de uitzending „gesmeerd
liep".
Nee, dat gaat vrij snel het is voor
de menschen, die met de verzorging- van
dezen tak van dienst zijn belust, zuiver een
kwestie van routine. Zooals u ziet, heeft
alles hier het aanzien van een tijdelijk ka
rakter. Opvallend is het bijvoorbeeld, al
dus de heer Tolk, dat in bijna iedere groote
zaal of kerk in de meeste plaatsen in ons
land overal spijkertjes en haakjes reeds
zitten, waarlangs de snoeren van micro
foons enz, gelegd worden. Deze blijven in
Interieur N. C. R. V.-studio te Hilversum.
gebruikt éénin het midden voor het po
dium, voor het geheele orkest, koor en or
gel één voor de solisten, links van het po
dium, en ten slotte werd de derde rechts
van het podium geplaatst, bij de cembalo,
dat in het algemeen te zacht klinkt, waar
door dit instrument bij een uitzending niet
of zeer gering door de luidspreker te hoo-
ren zou zijn.
Deze microfoons correspondeeren, om
het nu eens zoo eenvoudig mogelijk te zeg
gen, met de knoppen aan het toestel van
den heer R. Visser, de chef van den tech-
nischen buitendienst der N.S.F. De heer
Visser kan dus met zijn toestelletje voor
zich, buiten de zaal, de microfoons bedie
nen. Is een solist te zwak, waardoor deze
door de radio bijna niet is te hooren, omdat
het orkest hem overstemd, dan wordt er
slechts even aan de knop gedraaid, corres-
pondeerend met de microfoon waarvoor de
solist zingt en men hoort hem dan helder
en duidelijk boven het orkest uitkomen.
Ja lezer, uw gedachte is juistop deze
"wijze is het mogelijk, dat een radiouitzen
ding mooier kan zijn dan de oorspronke
lijke uitvoering voor de toehoorders in de
zaal. Wanneer een koor wordt uitgezon
den, waar bijvoorbeeld de alten erg zwak
zouden zijn, dan is men in staat deze door
bijvoeging van een microfoon als 't ware te
voeren, sterker te doen zijn.
Een koptelefoon stelt den heer Visser in
staat de uitzending direct van uit de zaal
te beluisteren, terwijl een luidspreker en
ontvangtoestel hem eveneens ten dienste
staat de ontvangst via den zender te beoor-
deelen.
Harde passages die te veel van den zender
vergen, weet hij iets te temperen, terwijl
heele zachte deelen eenigszins door hera
worden versterkt, waardoor hij den luiste
raar van dienst is, door te voorkomen, dat
deze bij wijze van spreken in zijn luidspre
ker moet kruipen om nog iets te kunnen
hooren.
Dat kastje, waaraan zich die „wonder"-
knoppen bevinden is nog een vrij ingewik
kelde inrichting, doch het lijkt ons niet
noodzakelijk tot in de finesses te gaan op
sommen, waaruit alle onderdeeJen bestaan.
Hoewel wij den heer Tolk dank*baar zyn
voor zijn volledige uiteenzetting, meenen
de muren bevestigd wanneer een uitzen
ding heeft plaats gehad een volgende
maal worden dan wederom snel de draden
langs deze zelfde haakjes gelegd. Zoo is
men in staat de heele inrichting voor een
dergelijke uitzending gereed te maken bin
nen het half uur. Nog vlugger gaat het af
breken en het gebeurt al te vaak, dat de
mannen van den teehnischen dienst alles al
weer in den auto hebben en wegrijden
binnen de tien minuten
Meneer Tolk, er wordt gevraagd, of
het personeel van den Huizer-zender nog
in dienst moet blijven, kwam de assistent
van den heer Visser vragen.
Ja zeker, tot het einde van deze uit
zending.
We keken onzen zegsman waarschijnlijk
wel iets onbeholpen aan, want
Die vraag klonk u als abracadabra in
de ooren?
We knikten bevestigendimmers, er
werd toch over Kootwijk uitgezonden.
De kwestie is deze de Kootwijk-
zender is in den vooravond eenige malen
uitgevallen. En dit risico mag ik met een
dergelijke uitzending als deze nu niet loo-
pen, daarom heb ik ook beslag gelegd op
den Huizer-zender.
Zooals u weet, is dit de zender, waar
van wij overdag gebruik maken, tegen den
avond schakelen wij dan over op Kootwijk.
Voor het geval echter, dat Kootwijk van
avond weer zoo'n kuur krijgt, laat ik direct
overschakelen op den Huizer-zender, zoo-
dat de uitzending een niet al te groote
schade ondervindt.
Dus dat is een extra onkostenpost
van avond?
Ja zeker, maar een omroepvereenl-
ging zou haar taak al heel slecht verstaan,
wanneer zij zich deze maatregelen niet zou
veroorloven.
Zoo hebben wij dus thans ook een idee
gekregen van een lijnuitzending en zullen
we het allen wel eens zijn, dat er nog wel
een heel klein beetje meer komt kijken,
dan alleen maar een paar microfoons in
een zaal te plaatsen.
De N.C.R.V. en in het bijzonder haar
omroepleider, de heer P. C. Tolk, zijn wij
erkentelijk, dat zij ons in staat heeft ge
steld onzen lezers in deze een kleine uit
eenzetting te hebben kunnen geven..
