25
SE IEIZEII1
Ürste blad
Draag dit zakdoosje
altijd bij U!"
DINSDAG
72e
Uitgave: Firma F. VAK Bï VEIM If., Walstraat 58-60, Vlissingen. lelel. 10. Postrekening6628T
24 APRIL
Verschijnt dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
STADS- EN PROVINCIENIEUWS
(AKKER-CACHETS)
„ALHA^BRA '-THEATER - Vlissingen
Woensdagavond
onze rooklooze avond
VLI55ING5C
ABONNEMENTSPRIJS: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn /2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk 2.50. Voor België, Duitschland
en Frankrijk 3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. ƒ3.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJSVan 1 -5 regels 1.25 iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel. Kleine advertenties van 1 -5 regels 50 ct iedere regel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 15 regels 11. alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij verlies
van een
hand, voet ol oog.
gulden bit verlies
van
een duim
gulden bn verlies
van een
wijsvinger
gulden Oi) verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHF DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Gemengd© Zangvereeniging.
Arminius van Max BrucJi.
Onder ^leiding van Jan Kuiler geeft „de
Gemengde" Woensdag een uitvoering van
„Arminius", een oratorium voor koor, soli,
orkest en orgel van Max Bruch. De com
ponist, geboren 6 Jan. 1838 te Keulen, over
leden 2 October 1920 te Fredenau bij Ber-
aijn, behoort tot de na-romantische school.
Zijn stirjl is, trots rijke harmonie, degelijke
contrapuntische stemvoering en veelvor
mige instrumentatie, toch meer op direct
aansprekende welluidendheid, vormelijke af
ronding en populaire uitdrukking gericht.
J-Iet zwaartepunt van Bruch's kunstschatten
ligt zonder twijfel in zijn groote koorwerken
met orkest. Van zijn talrijke werken is nog
yeel in hooge eere het eerste vioolconcert,
j&ol Nidrei, Das lied von der Glocke,
Odysseus enz. Arminius (op. 43) in 1875
gecomponeerd op tekst van A. J. Cüppers
en door Bruch opgedragen aan zijn vriend,
den bekenden zanger Georg Henschel,
wordt zeer zelden uitgevoerd. Al vermeldt
het lexicon, dat het verouderd klinkt, toch
zijn wij directeur, bestuur en vereeniging
ten zeerste erkentelijk, dat zij het werk
brengen, niet alleen, omdat zij niet terug
grijpen naar de steeds gangbare stof, hoe
mooi die ook moge zijn, maar ook, omdat
blijken zal, dat dit opus een schoonheid be
vat, welke ten volle verdient, dat het volle
licht er eens op valt. Trouwens wordt er
over het algemeen veel te weinig gedolven
in de schatkamers, welke de groote mees
ters ons hebben nagelaten.
Doch ter zake. Allereerst een kleine
historische oriënteering. Onder Augustus
werd het Romeinsche rijk uitgebreid. Dru-
eus onderwierp de Germaansehe stammen
tusschen den Rijn en de Elbe. Onder lei
ding van Herman (Arminius), vorst der
Cherusken (17 v. Chr.21 n, Chr.), wisten
<5e Germanen door een groote overwinning
op de Romeinsche legers onder Varus in
het Teutobürge.rwoud (9 na Chr.) hun zelf
standigheid weer te herwinnen. Op de
plaats, waar de slag geleverd is, werd voor
Arminius, den bevrijder van Duitschland,
een nationaal gedenkteeken opgericht (1835
begon de bouw, 1875 volgde de onthulling).
Max Bruch, die in het bijzonder de kunst
.verstaat het karakteristieke van den tekst
muzikaal te vertolken, heeft deze geschied
kundige gebeurtenis voortreffelijk in tonen
geschilderd. Het werk bestaat uit vier dee-
lenInleiding In het heilige woud De
opstand De slag en besluit met een slot-
hymne.
Inleiding. Na een kort orkest-voorspel
vraagt het koor zich af, wat er, gelijk on
weerswolken, van de Thuiskon heuvelen in
het dal komt aanrollen, (illustratie door het
orkest). De aarde dreunt van het stampen
der paarden (treffende schildering in de
bassen)Zwaardgekletter trilt door de lucht.
Het geluid neemt in hevigheid toe. Angst-
geschrei weerklinkt, waarna het koor
vraagt, wie toch die vreemde volken zijn,
die in eindloos lange rijen, onheilspellend
om aan te zien, afdalen. Arminius (bariton)
antwoordt, dat het de scharen uit Latium
fctjn, en zegt, dat zoeken ze in mijn ban
(rechtsgebied), daar ik van misdaad en
schuld vrij ben, in vrede leef met de na
burige stammen, huis en haard bescherm en
strijd met den oeros en den beer. Het koor
bevestigt dit. Trompetgeschal weerklinkt.
Siegmund (tenor), een jong vorst over een
gouw, roept uit, dat de scharen zich ver
zamelen, helle trompetklanken schetteren
door de luchteen woud van lansspitsen
schittert in de zon op het vurige ros snelt
de veldheer met wapperenden helm-veder
bos en fladderenden purperen mantel langs
de gelederen, (afwisseling door vlugge
Vioolfiguren)waar de gouden adelaar zijn
vleugels uitspreidt, houdt zgn paard halt
naderen de bloedige tirannen, die begee-
TlS naar buit en roem, de volken der aarde
onder 't juk brengen. Daarop klinkt het
vastberaden koor der Romeinen, de gewel
de zonen van Mars (god des oorlogs, de
'JyUtsgod van 't Romeinsche rijk)uit god-
e like kracht verwekt. Trotsche rijken de-
ea zij als beelden van klei tot stof ineen
vallen,
zij zagen Athene, streden onover-
onnen op Aziatischcn grond, stonden voor
aithago's poorten en zagen zijn val. Over
en aardbol droegen zij fier de goud-ge-
eugelde adelaars, (eindigt fff). Armeuius
n v/oordt hierop hier is de grens van uw
hier zal de ster van uw roem
eeken, vrij Wodan's vrije zonen bogen
Nu zijn handige metalen zahdoosjes
verkrijgl" -nel 3 "AKKERTJES"
Voor U k! Voor Uw iaschjel
Altijd ind om dadelijk te
kunnen an tegeni Hoofdpijn,
Kiespijn, -dite Kou. Griep, enz.
Ü3 zakdoosje kosl slechts 20 ceni (Omzetbelasting)
jDe glazen buis mei 12 stuks 52 ceni (is inbegrepen.)
Ge kuni hieruit 4 jt Uw zakdoosje vullen De groote
Verpakking is dus veel voordeeliger in hei gebruik.
Volgens recept van Apotheker Dumont
nooit den nek voor 't vreemde juk. Het koor
beaamt dit, ernstig en gewichtig (orgelbe
geleiding), waarna Arminius en Siegmund
in een duet, afgewisseld door het koor,
vragen of zij slaven zouden zijn, daar de
adelaar vrij door de lucht zweeft, de bron
vrjj ontspringt uit de donkere spelonk, de
dieren des wouds alle vrij ademen. Vrijheid
woont in onze gouwen en vrij zijn Duitsch-
land's zonen. In het woud ruischt de hei
lige eik (cello-obligaat), daar ontspringt de
heilige bron, wier water wij drinken.
In het heilige woud. Na een romantisch
voorspel (cello, hoorns, houtblazers) voor
orkest, treedt een priesteres (mezzo-sopraan
of alt) op, die getuigt, dat in de tempelen
des wouds, waar het zacht en geheimzinnig
ruischt, de goden nabij zijn. De vrome
volksscharen huigen zwijgend het hoofd.
Vrede u, trouwe dienaren der goden. Ver
volgens smeekt zij Wodan, den grooten
God, dien zij in ootmoed vereeren, vrede aan
het volk te schenken. Het koor (het volk)
geeft nu aan zijn gevoelens uiting door pp,
te vertellen, dat het ruischen in de trotsche
eikenkronen, machtig aanzwellend, en een
geheimzinnig suizen het naderen der God
heid verkondigt, waarna zijn heilige vrede
over de volksscharen nederdaalt, (perden-
dosi-ppp). Daarna profeteert de priesteres
den bloedigen dag, waarop de strijd stout
zijn verschrikkelijk hoofd opheft en rondom
in de donkere kloven der bergen zijn stem
weerklinkt. In wilden loop slaat hij, als een
verderfelijken bliksemstraal uit duisteren
wolkenschoot, der aarde zegen n«_3r. In een
andante bemoedigt de priesteres daarna het
volk, dat nooit vreest, daar zijn goden met
hem zijn en dat vol vertrouwen den blik
ten hemel mag slaan, vermits deze hem be
schermt. Vervolgens vraagt het volk den
goden, Walhalla bewoners, zijner genadig te
zijn.
De opstand. Arminius klaagt, dat hij koud
moet doen van den smaad zijns volks en
vraagt of de Al vader \crtoornd is (herha
ling door het koor). Arminius schetst dan
verder den toestand hoe hij met zijn volk
vreedzaam woonde en vroom de goden dien
de, tot de roovers van et Tibsrstrand kwa
men in de gouwen, zooals een uitgehongerde
wolf in de schaapskooi breekthoe Odin
(Wodan) ziet, dat aan zijn volk een mis
daad begaan wordt, de mannen worden met
roeden geslagen, er wordt recht gesproken
met de bijl, de jonkvrouwen, die naar de
bron gaan worden brutaal geroofd, de
feestklanken zijn verstomd, de zanger zucht
en zwijgt en zijn harp zwijgt, de mannen
wrokken, de vrouwen weenen en de jonge
lingen dragen ketenen. Arm vaderland,
smaad bedekt ons allen en God heeft ons
een donkeren nacht beschikt (herhaling
door het koor). In het nu volgende recita
tief en aria uit Siegmund zijn smart, omdat
hij voortvluchtig in zijn eigen land, moet
rondzwerven. Hij sloeg een bruten Romein
neer, die zijn bruid beschimpte. Hij vluchtte.
Zijn grijze vader boet nu uaarvoor in het
kamp der vreemdelingen. Nadat hij den
vloek der goden over de roovers heeft in
geroepen, onderstrepen achtereenvolgens
een mannen- en meisjeskoor het knecht
schap, waarna het geheele koor van zijn
droefenis gewaagt. In de nu volgende scène
wekt Arminius op tot den bloedigen strijd.
De dag der wraak nadert met ijzeren tred
en vlammend voorhoofd. Het gouden licht
der vrijheid rijst. Cherusken (volksstam in
het Hartsgebergte)Marsen (volk aan den
Beneden-Rijn), Sicambren, Chaucen (volk
tusschen Eems en Elbe), Friezen en alle
stammen van het Hercynisch woud (Ro
meinsche naam voor de Duitsche Middel
gebergten) tot daar waar de zee de landen
omspoelt, wekt hij op eensgezind en sterk
te zijn, en den vijand een ijselijk graf in het
duistere woud te bereiden, (illustratie van
het sti'ijdgewoel in de begeleiding)De
strijdkreten weerklinken, de jongeling
zwaait de lans, de jonkvrouw vlecht reeds
overwinningskransen. In het nu volgende
gezang voor den slag moedigen Arminius,
Siegmund en de barden (zangers van hel
denliederen, hier voorgesteld d- or de teno
ren uit het koor) de volken aan. De vrij
heidsvaan wappert fier omhoog in het ge
woel van den slag. blaast op den geweldigen
oeros-hoorn, opdat hij door dalen en wou
den weerklinke. En laat op de bergen de
vrijheidsvuien hoog opvlammen, (herhaling
door het koor met Arminius).
De slag. Als het orkest het strijdgewoel
siipv - - c-t, beschrijft de priesteres liet ge
beuren. Dof siddert het woud (neergaande
basgang in de begeleiding)Krassend flad
deren de raven om de toppen der duizend
jarige eiken, aangetrokken door de lucnt
van modder en lijken. Wodan's koene strij
ders spieden achter de rotsen, gelijk de vos
in zijn hol. Met grimmigen haat hebben zij
dood gezworen aan de vijanden van het
Tiber-strand. In een aria vraagt zij nu
Wodan's hulp. Diep in het heilige bosch
ment de goddelijke Leider in den slag zijn
witte overwinning brengende rossen. Fier
zweeft zijn adelaar boven het woud en als
bruisende wateren ruischt zijn zegewagen
Hij slaat met zijn schild op de rotsen. Wild
snuiven der goden rossen. De legioenen sid
deren. Zij naderen en komen naar den wa-
pendans in het Duitsche woud. Het koor
verhaalt dan hoe de jongelingen zich op de
legioenen werpen, die wankelen en vallen.
Door hun gelederen gaat maaiend de dood.
Langs den hemel rijdt de machtige Thor
(de oudste zoon van Wodan) en slingert
zijn bliksems neer vanuit zijn gouden wa
gen, zoodat de vijanden sidderend verblee-
ken. De priesteres roept dan de bemiddeling
in van Moeder Freya (de godin der liefde
om de jongelingen te beschermen, die een
schoonen heldendood sterven. Witfladderend
zweven de Walkuren (doodsengel van Wo
dan maagden, die de zielen der gesneuvel
de helden van het slagveld naar het Wal
halla brachten) over het slagveld. Walhal
la's poorten (het paradijs) zijn geopend en
de bekers der helden klinken in de gouden
zaal (herhaling door het koor). In het vol
gend tooneel sterft Siegmund. Als hij de
zegekreten hoort sterft hij gaarne en ver
zoekt nedergelegd te worden in de koele
schaduw der heilige eiken. Het koor onder
schrijft dezen wensch. Siegmund hoort den
Alvader naderen op zijn godenros. Nog
eenmaal denkt hij aan Thora, zijn geliefde
bruid (violen-begeleiding con sordino). Dan
breekt zijn oog. De Walkure daalt tot hem
neer. (Deze scène, is, mede door de etheri
sche begeleiding, van een ontroerends
schoonheid). Daarop bezingt een vrouwea-
koor den jubel der overwinning. Het koor
der terugkeerende krijgslieden sluit zien
daarbij aan en gezamenlijk loven zij Armi
nius .,U. Arminius; zij heil en prijs". Ar-
is één van de GROOTSTE
FILMS van den laatsten
tijd en vertoonen wij U
nog tot en met Donderdag.
Boven 18 jaar.
minius zegt nu, dat niet zijn kracht, doch
de hulp der goden de overwinning heeft ge
bracht. Hij prijst den Alvader, Leider der
veldslagen, wiens krachtige arm de macht
der Romeinen heeft gebroken. In de slot-
hymne (orkest en orgel) worden door de
priesteres, Arminius en het koor de Duit
sche zonen, de gevallen helden, Wodan en
zijn dappere Asen (de twaalf machtige go
den uit Wodan's godengeslacht) verheer
lijkt. Wodan ziet glimlachend naar <ie
kampspelen der helden, Arminius en ziiu
volk gaan echter op uitnoodiging van ie
priesteres naar Wodan's altaar op den heu
vel, versieren het pad met kransen en bloe
men, wijden hem offers en dansen en zin
gen het verheven, gulden lied der vrijheid.
O.
Gemeentelijke arbeidsbeurs.
Bij den gemeentelijken dienst der arbeids
bemiddeling alhier staan als werkzoekenden
ingeschreven
1 behanger, 32 grondwerkers, 4 loodgie
ters, 1 mandenmaker, 1 mastieker, 9 met
selaars, 13 opperlieden, 15 schilders, 2 stu-
cadoors, 61 timmerlieden, 5 ververs, 1 be
tonwerker, 1 vlechter, 2 bouwkundige op
zichters, 2 machinale houtbewerkers, 8
meubelmakers, 4 politoerders, 2 stoffeer
ders, 2 kleermakaers, 1 wasscher, 3 schoen
makers, 463 metaalbewerkers, 2 bierbotte-
laars, 12 brood-banketbakkers, 2 koks, 1
aide, 2 slagers, 1 tuinman, 10 magazijnbe
dienden, 3 reizigers-agenten, 4 winkelbe
dienden, 7 chauffeurs, 9 kellners, 23 loo-
pers, 3 portiers, 3 sleepers, 30 transportar
beiders, 20 kantoorbedienden (w.o. 2 vrou
welijke), 3 teekenaars, 2 musici, 4 onderwij
zers (w.o. 2 vrouwelijke), 1 verpleegster,
4 winkeljuffrouwen, 3 huishoudsters, 7
dienstboden, 1 werkster, 44 varensgezellen
(w.o. stuurlui, machinisten, matrozen, sto
kers, enz.) en 100 losse arbeiders.
Totaal 934 ingeschrevenen, waarvan 146
in de werkverschaffing.
Vorige week eveneens 934 personen.
Vlagvertoon.
Het Haagsche Correspondentiebureau
meldt thans nader dat het Zweedsche oor
logsschip „Oscar n" van 25 tot en met 27
Mei een niet-officieel bezoek aan Vlissingen
zal brengen.
Dierenleven in Artis.
Britannia.
De grondtoon van de causerie van den
heer A. F. J. Portielje uit Amsterdam, die
gister voor een zeer goed bezette zaal met
bovenstaand onderwerp voor het Nut op
trad, was, dat we ons van het gedrag der
dieren en de beweegredenen er voor niet
veel rekenschap kunnen geven. Dit spruit
voort uit het feit, dat we de dieren willen
beoordeelen aan ons zeiven, dat ons ver
standelijk gedrag heel verschillend is van
dat der „redelooze" medeschepselen. En
met eenige typische voorbeelden toonde
spr. ons die waarheid aan. Hij deed ons dui
delijk het verschil voelen tusschen de me
chanische levensbeweging, waar alles voor
af berekend, vooraf voorspeld kan worden
en de andere levensbeweging, welke zich
kenmerkt door verschillende eigenschappen.
Hij ging na, hoe het komt, dat en hoe
sommige dieren kunnen afgericht worden,
waarbij de heer Portielje erop wees, dat
slechts dat ontwikkeld kan worden, wat
reeds in beginsel aanwezig is, waaruit te
verklaren is, dat o.a. honden die reeds
een drift in zich hebben op een driftdoel
(de jacht) kunnen afgericht worden tot
jachthonden.
Na deze inleiding ging spr. over tot het
vertoonen der lichtbeelden uit het aqua
rium, waai we in de eerste plaats te zien
kregen de kleine haai, zich voedend met
garnalen, krabben, groote slakken en kink
