1000
500
300
150
100
25
VRIJDAG
71e Jaargang
1933
Uitgave: Firma F. VAN SF VELDE Ir.. Waistraat 58-60, Vlissingen. Telet. 10. Postrekening 66281
Verschijn! dagelijks, uitgezonderd op Zondag en algemeen erkende Christelijke Feestdagen
EERSTE BLAD
STADS- EN PRQVINCIENIEUWS
UW AUTO LOOPT GEVAAR!
BUITENLAND
Mh. IKDlf I. GElJSEN i ZONED
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRI|S: Voor alle gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn 2.20 per 3 maanden. Franco dooi het geheele rijk 2.50. Voor België, Duitschland
en Frankrijk /3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. 3.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent
ADVERTENTIEPRIJSVan 1 -5 regels '1.25: iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct. p. regel. Kleine advertenties van 1 -5 regels 50 ct Iedere regel
meer 10 ct. (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 15 regels 1. alles bij vooruitbetaling
t)e abonné's in 't bezit eenei
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
gulden bit verlies
van een
hand. voet of oog.
gulden bit verlies
van
een duim
gulden bit verlies
van een
wijsvinger
gulden dij verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENIGING „DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS"
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Het orgel van de St. Jacobskerk.
Het gerestaureerde orgel der St. Jacobs
kerk alhier wordt Maandag 11 December
veder in gebruik genomen.
Mede door het aanbrengen vei verwar
ming in de kerk had het orgel zeer geleden.
Ook was het orgel zeer dik van toon, door
de vele 8-voets stemmen die het bevatte,
stemmen die bovendien nog bijna alle van
gelijke kleur waren. Hierdoor was de dis
cant zeer onduidelijk en kwam de melodie
bij de koraalbegeleiding niet uit. Verschil
lende stemmen uit de oude dispositie zijn
nu vervangen door nieuwe.
Vervangen zijn op Man. IPrestant 16*
door Sexpuialter 2 sterk Flüte Dolce 8'
door Blokfluit 2' Man. n Melophone 8'
door Prestant 8' Aeoline 8' door Mixtuur
2, 3 en 4 sterk Vox Humana 8' door
Oboe 8'.
De samenstelling van de Cornet op
Man. I, die voorheen bestond uit 8', 6 2/5',
5 1/3', 4', 3 1/5' is nu geworden 8', 4, 2 2/3':
2', 1 3/5'.
Bij de mensuur voor de nieuwe stemmen
en de intonatie van het orgel is er rekening
mede gehou len dat de klank wel helder,
maar niet scherp mocht worden. De zes
grootste pijpen der Prestant 16' van het
pedaal, die van hout waren, zijn vervangen
door zinken pijpen. Al het verdere nieuwe
pijpwerk is geheel van metaal van 40
tin in zeer zware uitvoering. Het pedaal is
uitgebreid van d' tot f'. De zwelkast is van
nieuwe dikkere jalouziën van Amerik.
grenen voorzien. Het bovenklavier is nu
een afgerond orgel op zichzelf en het ge
heele orgel is nu frisch en helder geworden.
De restauratie is volgens bestek en on
der toezicht van den heer K. M. Luyten,
technisch orgelbouwkundig adviseur te
Enschedé uitgevoerd door den orgelbouwer
H. W. Flentrop te Zaandam.
De dispositie van het orgel luidt nu als
volgt
Manuaal I C-g'" 56 tonen, Bourdon 16',
Prestant 8', Roerfluit 8', Gemshoorn 8',
Violon 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint
2 2/3', Octaaf 2', Blokfluit 2', Cornet 5 sterk
disc., Mixtuur 2-5 sterk, Sexqualter 2 sterx,
Basson 16', Trompet 8'.
Manuaal II C-g'" 56 tonen in zwelkast
Bourdon 16', Prestant 8, Holpijp 8', Salici-
onaal 8', Viola di Gamba 8', Voix Célèste 8',
Prestant 4', Fl. Harmonique 4', Woudfluit
2', Cornet 4 sterk disc., Mixtuur 2-4 sterk,
Oboe 8', Clarinet 8', Tremulant.
Pedaal C-f' 30 tonen Prestant 16', Sub
bas 16', Octaaf 8', Gedekt 8', Cello 8', Oc
taaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Trompet 4'.
Treden Kopp. Man. In Kopp. Ped.
—IKopp. Ped. IIScherpe stemmen
Man. I af Scherpe stemmen Man. II af
Scherpe stemmen Pedaal af.
Het orgel is gebouwd volgens mechanisch
sleepladensysteem. De beide manualen zijn
voorzien van een pneumatischen hefboom.
Het orgel bevat thans 2316 sprekende
stemmen.
„De Broederband".
Do jaarvergadering van de Coöperatieve
Broodbakkerij en Verbruiksvereeniging „de
Broederband" U.A., wordt Woensdag 13 De
cember gehouden.
In deze vergadering zal het jaarverslag
over het boekjaar 1932/1933 worden uitge
bracht.
Daaraan is het volgende ontleend
Wij zijn dit boekjaar met 157 leden ge
groeid, terwijl steeds meerdere leden trou
wer aan hun eigen zaak worden.
De ledenstand was het einde vorig jaar
1420 leden. Nieuw toegetreden 210, bedankt
19, overleden 14, vertrokken naar elders 20.
Ledenstand bij de afsluiting boekjaar 1577
leden.
Over het personeel niets dan lof. Het
heeft dit jaar zijn best gedaan als zelden te
voren. Van hoog tot laag, dus van boekhou
der tot loopjongen, hebben ze gewerkt, het
coöperatief beginsel waardig. Overbrenging
van de oude naar de tijdelijke en nieuwe be
drijven vond zonder stoornis plaats, en dit
valt vooral in een bakkerij- en kruideniers-
bedrijf niet mede. Ook de samenwerking
was goed. Ze hebben dus in toepassing ge
bracht de spreuk voorkomende op de door
hen aan het bestuur aangeboden gedenk
steen in ons pand Van Dishoeckstraat
«Samen zaaien Samen oogsten".
De kolenafdeeling gaat ondanks alle te
genwerking goed. Wjj zullen over de kolen-
kwestie met de kolenconventie hier niet
veel neerschreven, doch geven u den raad,
alle geschriften, welke wij zoo nu en dan
aan u doen toekomen, goed te lezen. Het
zegt echter genoeg, dat onze provincie,
welke vele kolenvereenigingen en eenige
coöperaties heeft, waaraan een kolenafdee
ling is verbonden, waaronder dus ook de
onze, voorloopig buiten de kolenconventie-
bepalingen valt.
Onder mededeeling dat wy dit boekjaar
voor 94 afnemer waren van onze Han
delskamer en het voornemen hebben dit in
den kortst mogelijken tijd op te voeren tot
100 waarin de leden ons natuurlijk
gaarne steunen door uitsluitend Haka-ar-
tikelen te verbruiken, volgen hieronder de
omzetten van het vorige en dit boekjaar.
Bakkerij vorig boekjaar (47 weken)
77.106.35, thans (53 weken) 97.884.02
banketwinkel 1.042.71 en 957.78 winkel
Nieuwendijk 39.738.06 en 49.295.32
winkel Scheldestraat 49.710.95 en
j 62.056.73 winkel Goed Wonen 23.457.45
en 31.853.09 winkel Souburg 23.634.69
en 30.146.62 winkel manufacturen
13.500.99 en 15.037.01 brandstoffen
21.512.49 en 25.738.41. Totaal vorig
boekjaar 249.703.70 en thans 312.968.99.
Wat over 53 weken had kunnen zijn 53/47
X 249.703.70 281.580.90. Een ver
meerdering dus van 31.500.
Uit het ziekenfonds winkels werd aan 28
31 leden met een totaal van 540 dagen gra
tis brood verstrekt, tot een totaalbedrag
van 125.55. Aan dividend- en tantième
belasting moest worden betaald 15.82. Het
saldo was op 30 September 2376.24.
Uit het ziekenfonds winkeïks werd aan 28
leden met een totaal van 494 dagen gratis
kruidenierswaren verstrekt, tot een bedrag
van 260.91. Aan dividend- en tantièmebc-
lasting werd betaald 26.89, terwijl het
saldo op 30 September was 1638.55.
Uit het overl\j densfonds bakkerij werd
aan de nabestaanden van 10 leden uitge
keerd een bedrag van 253.18, terwijl aan
belasting moest worden betaald 56.89. Dit
fonds sloot per 30 September met 4969.46.
Het overlydensfonds winkels keerde aan
de nabestaanden van 9 leden een bedrag uit
van 251.48. Aan belasting moest worden
betaald 64.35. Dit fonds sloot op 30 Sep
tember met 3664.95.
Het ziekenfonds personeel sloot het vorig
boekjaar met 10.948.28, gestort werd door
de coöperatie 479.25, aan interest werd
gekweekt 461.16, totaal 11.888.69 uit
gekeerd werd aan 14 personen 116.47,
saldo per 30 September 11.772.22, waar
van werd geleend aan de coöperatie
9603.05, en op een spaarbankboekje van
de A.S.V. is geplaatst 2147.21, en van de
Nutsspaarbank alhier 21.96.
Het pensioenfonds personeel was groot
17.896.96, gestort werd door de coöpera
tie 1024, aan interest werd gekweekt
777.75, totaal 19.689.71 uitgekeerd
werd 695.20. Stand per 30 September
19.003.51.
Ijsvermaak.
De voorspelling van het weerbericht is
precies uitgekomen. Na den dooi van giste
ren is weer onmiddellijk vorst gevolgd en
hedennacht heeft het flink gevroren. Ook
voor heden wordt weer vorst voorspeld en
voor den nacht zelfs strenge vorst.
De schaatsenrijders zullen dus hun hart
weder kunnen ophalen.
Het ijs op den Spuiboezem was heden nog
niet betrouwbaar. Er stond hier en daar
water op het ys.
Het laat zich evenwel aanzien dat mor
gen toestemming zal worden gegeven om
„de kom" te beryden.
Vlissingsche IJsclub.
De „Vlissingsche IJsclub" heeft haar
baan aan den Souburgscheweg hedenmid
dag voor het publiek geopend en ook van
avond zal daar volop van de ijssport geno
ten kunnen worden. De baan wordt besche
nen door een electrische verlichting van
10.000 kaars.
Het bestuur deelde ons mede, dat het y"s
in prachtige conditie is.
Blykens een advertentie in dit nummer is
ys en weer dienende tegen morgen,
Zaterdagavond, een gecostumeerd rjsfeest
georganiseerd, waaraan ook niet-leden te
gen entrée deel kunnen nemen. Het feest
zal door muziek worden opgeluisterd.
De „Watergang".
Reeds vanmorgen werd vrfl druk op de
„Watergang" gereden. Het ijs is over een
groot gedeelte van goede kwaliteit. Een
clubje jongelui had juist den tocht van
Middelburg afgelegd. Zelfs onder de meeste
bruggen hadden zij kunnen doorrijden. Wel
een bewys dat Thialf zijn scepter weer
zwaait.
Te Middelburg.
Het ijs op de vesten te Middelburg werd
hedenmorgen weder gekeurd en onbetrouw
baar bevonden. Alleen werd toestemming
gegeven om te rijden op de baan van de ijs-
club „Middelburg", op de vest tusschen de
Seis- en Langevielebrug. Deze baan werd
hedenmiddag opengesteld, doch uitsluitend
voor de leden.
Aan de scholen werd vrijaf gegeven.
Muziekavond in het Gasthuis.
Gisterenavond gaf de Eerste Vlissing
sche Harmonicavereeniging „Crescendo"
een muziekavond voor de ouden van dagen
in het Gasthuis.
De voorzitter van het college van regen
tessen en regenten, de heer W. de Ridder,
heette directeur en leden namens het col
lege en de ouden van dagen hartelijk wel
kom. Aangenaam was het hem hier geen
nieuweling te verwelkomen. Immers „Cres
cendo" heeft de bewoners van onze inrich
ting reeds meerdere malen vergast op hun
aangename muziek. Dit alles is steeds op
hoogen prijs gesteld. Het is daarom verblij
dend, dat den oudjes nu wederom eer.
avond wordt gegeven, dat hun uit de ge
wone sleur van het gestichtsleven haalt.
Hij hoopt daarom, nu wij „Crescendo" we
der ons dak hebben, dat het een aangena
me avond mag zijn en wij allen heerlijk mo
gen genieten van datgene wat ten gehoo-
re zal worden gebracht.
De waarn. voorzitter van „Crescendo"
dankte den voorzitter van het college voor
de vriendelijke woorden, waarmede hij de
vereeniging heeft welkom geheeten. Ook
bestuur en leden van „Crescendo" is het
aangenaam de oudjes te mogen vergasten
op een muziekavond als nu wordt gegeven.
Hierna nam de heer M. P. Ventevogel,
stok op en als no. 1 klonk door de zaal het
„Zeeuwsche Volkslied". Daarna werden de
directeur van „Crescendo", den dirigeer-
volgende liederen gespeeld2. Colonel
Begoy marsch 3. Estudiantina, wals 4.
de Molen in 't Woud, fantasie 5. drie po
pulaire stukjes6. Stars and Stripes,
marsch 7. Kaveewee, marsch 8. drie po
pulaire stukjes 9. Tesoro Mio, wals 10
Donau Sagen, wals 11. Wilhelmus 12
Koraal Psalm 25.
In de pauze werden den oudjes versnape
ringen aangeboden, welke zij zich goed
lieten smaken.
De voorzitter was de tolk van alle aan
wezigen toen hij directeur en leden van
„Crescendo" hartelijk dankte voor datgene
was is geboden. Hij hoopte het beste voor
deze vereeniging, welke nu 10 jaar bestaat.
Hij hoopt dat velen mogen ge*- eten van
de muziek welke deze vereeniging in de
toekomst nog zal geven en roept hen niet
een vaarwel, doch een tot weerziens toe. de
verzekering gevende, dat de oudjes steeds
de aangenaamste herinneringen zullen be
houden aan wat zij nu hebben gehoord.
Het motorschip gelicht.
Het Zondag op de Wester-Schelde gezon
ken motorschip „Maco" is door Van der
Tak's Bergings-maatschapprj te Rotterdam
gelicht en heden hier op de haven gebracht.
OOST- EN WEST-SOUBURG.
Loop der bevolking.
Over de maand November 1933.
Ingekomen: C. E. Wouters, van
Rotterdam naar C 186 A. T. Polderman,
van 's-Gravenhage naar B 3 M. van der
Klooster en gezin, van Burgh (Z.) naar B
103 Ca Dierickx, v n Vlissingen naar C
59 wed. Vreugdenhil, geb. Tuitel, van
Maassluis naar E 42 J. A. H. Abeleven
en gezin, van Goes naar B 244 M. Griffi
oen en gezin, van Amsterdam naar E 24
I. van Sluijs, van Grijpskerke naar A 207
E. Wallert, van Vlissingen naar A 196a
S. Adriaanse, van Koudekerke naar E 11
R. Schroevers, van Vlissingen naar B 283
A. C. P. v.' Heijl, van Middelburg naar B
283 A. Davidse en gezin, van Vlissingen
naar A 86.
Vertrokken: W. Aarnoutse, van
C 233 naar Koudekerke J. Kruizinga en
gezin, van A 128 naar Vlissingen J. van
der Meer, van C 172 naar Vlissingen J. P.
van Es en gezin, van D 34 naar Rotterdam;
J. G. de Jager, van E 29 naar Vlissingen
F. J. Leenders, van C 244 naar Vlissingen
W. K. Meulmeester, van C 202 naar Vlis
singen P. C. Vree, van E 5 naar Ede
(Geld.) J. P. Leendertse, van A 190 naar
Wissekerke.
Alikruiken.
Nu het begint te winteren op „ouderwet-
sche" wijze, komt er spoedig stagnatie in
de verschillende visscherij bed rijven op de
Zeeuwsche stroomen, meldt „de Zeeuw".
Gedurende het gansche jaar worden er ali-
Weert vriesschade door enkele
kwartjes BRANDSPIRITUS
in den radiator.
Spiritusverkoopkantoor „Bergen op Zoom-Delft".
kruiken verzameld, zoowel te voet als per
vaartuig de laatste worden dan alleen ge-
kruikt om de kreukelrapers, zooals ze ge
noemd worden, op de platen in de stroo
men te brengen ook worden de kreukels
wel verzameld, die bij het oesterkorren
mede boven gebracht worden. Wat den om
vang van het kreukels-lezen betreft, kan
gemiddeld gerekend worden op een totaal
van 150 200.000 pond van deze slakken,
welke haast zonder uitzondering alle in
België worden omgezet. In de voorjaars
maanden gaan ook veel veldarbeiders in
dagen van werkloosheid naar de slikken bij
de schorren er zoeken, die dan in hun eigen
omgeving worden omgezet. Niet uitsluitend
Zeeland voorziet België en Frankrijk van
kreukels, want uit het Noorden gingen in
de laatste ja ren 1millioen K.G. naar be
doelde, landen en ook naar Engeland en
Duitschland.
Over het algemeen is men met de levens
geschiedenis van de alikruiken weinig op
de hoogte en waar de kreukelrapers in geen
geval onder de intellecten moeten gezocht
worden, kan men alleen enkele bijzonderhe
den hooren over vindplaatsen, enz. Volgens
deskundigen worden de kreukels vroeg in
den zomer geboren, hoofdzakelijk in de
tweede helft van Juni, maar na een jaar
zijn ze nog slechts 12 mM. in doorsnee, om
in het derde jaar 20 mM. te bereiken,
waarna van volwassen kreukels wordt ge
sproken. Van een kunstmatige alikruiken-
teelt, zooals die in Frankrijk wel geschiedt,
is nog nimmer in onze wateren gehoord.
Waterschappen.
Bij Kon. besluit i benoemd in de provin
cie Zeeland tot plaatsvervanger van den
dijkgraaf van den Kleine-Molenpolder E.
van jamme te Kloosterzande, gemeente
Hontenisse.
MARINE EN LEGER
De luitenant ter zee 2e klasse jhr. H. A.
N. A. van Adrichem Boogaert, van het
wachtschip tc Willemsoord, is overgeplaatst
aan boord van Hr. Ms. torpedobootjager
„Banckert", welke bodem 14 dezer naar
Oost-Indië zal vertrekken met bestemming
voor den dienst aldaar.
De luitenant ter zee 3e klasse J. B. Ken-
nema is overgeplaatst van Hr. Ms. politie
kruiser „Vulcanus", op het wachtschip te
Willemsoord.
De Maarten Harpertszoon Tromp.
Het 5300 ton metende pantserschip
Maarten Harpertszoon Tromp heeft heden
zijn laatste reis volbracht. Zooals men
weet, heeft de firma Simons Scheep3-
slooperij te Pernis het schip van de Neder-
landsche marine voor sloop gekocht. Gis
termiddag is het gesleept door de Witte
Zee van L. Smit en Co's Internationale
Sleepdienst, van Nieuwediep vertrokken
en na een voorspoedige reis is het van
morgen te Pernis aangekomen. Het nikkel-
staal, dat zich in het schip bevindt, 13
reeds naar het buitenland verkocht, zoo-
dat men Maandag met het sloopen, wat
een omvangrijk karwei zal zijn, zou be
ginnen.
FRANSCH—ENGELSCHE BESPRE
KINGEN.
De groote Parijsche bladen bespreken
heden nog eens de reis van den Engelschen
ambassadeur te Parijs naar Londen en
wijzen op de groote beteekenis daarvan.
Lord Tyrell heeft van de Fransche regee
ring een schriftelijk rapport ontvangen
over het onderhoud van den Franschen am
bassadeur te Berlijn met Hitier. Aan de
hand van dit rapport zal hij te Londen de
toelichtingen geven, welke de Fransche
regeering reeds eenige dagen geleden niet
alleen ter kennis van de Engelsche regee
ring, doch ook van die te Rome, Brussel,
Warschau, Praag, Boekarest en Belgrado
heeft gebracht. Eerst wanneer de antwoor
den van al deze regeeringen te Parijs zul
len zijn ontvangen, zal de Fransche regee-
NIEUWE BOEKEN
IN ONZE BIBLIOTHEEK
ZANE GREY
Een liefde tusschen de bergen
SAX ROHMER
De sluwe Dokter Fu-Manchu
SAX ROHMER
De Droom-Detective
HERMAN MIDDENDORP
De Opiumtrust
REX BEACH
Onbeheerscht
EDGAR RICE BURROUGHS
Tarzan in de onderwereld
Waistraat 13. Telefoon 227.
zij de besprekingen met Duitschland zal
voortzetten.
Ter bevoegder plaatse wordt er op ge
wezen dat Hitier den Franschen ambassa-
ring een besluit nemen of en op welke wijze
deur geen omlijnde voorstellen heeft ge
daan, doch slechts het standpunt der Duit-
sche regeering ten opzichte van de interna
tionale vraagstukken heeft uiteengezet, in
verband waarmee Hitier een aantal kwes
ties aan de orde bracht, welke zoowel be
trekking hebben op het Saargebied als op4
de Ontwapening.
Bevestigd schijnt te worden dat Paul
Boncour voornemens is binnenkort een
rondreis te ondernemen naar de hoofd
steden van de staten in Zuidoost-Europa
en dat hij deze reis zelfs zal uitbreiden tot
Moskou.
Over de diplomatieke besprekingen ver
neemt men te Parijs, dat de Engelsche re
geering thans allereerst te kennen zal ge
ven in hoeverre zij toestemt in een herbe
wapening van Duitschland en welke waar
borgen zij wil geven wanneer Frankrijk
zich met deze herbewapening zal vereeni
gen. Na de reis van Paul Boncour en na
de diplomatieke besprekingen tusschen
de belanghebbende mogendheden zal de
Fransche ambassadeur te Berlyn opnieuw
een bezoek brengen aan Hitier om met
hem de bespreking voort te zetten.
In officieele kringen laat men zich ech
ter over deze onderhandelingen nog niet
uit, doch wordt er sterk op gewezen, dat
het verloop der besprekingen voor het
grootste gedeelte afhangt van de houding
van Engeland.
KERSTAMNESTIE IN DUITSCHLAND.
De Pruisische premier Göring heeft in
zijn qualiteit van chef der geheime staats
politie bepaald, dat 5000 arrestanten uit de
concentratiekampen kunnen worden ontsla
gen.
De officieele Pruisische persdienst deelt
mede
Met het oog op het gunstige resultaat
der Rijksdagverkiezingen, in het bijzonder
in de concentratiekampen en met het oog
op het Kerstfeest, heb ik de bedoeling ge
detineerden uit de concentratiekampen te
ontslaan. Ik ben met des te meer bereidheid
tot dezen maatregel overgegaan, daar de
waarborg voor de handhaving van de orde
en rust ook bij een verzachting der maat
regelen bestaat. Ik acht het bij de kalmee
ring van den binnenlandschen politieken
toestand en met het oog op de beëindigde
stabiliseering- van het nationaal-socialis-
tisch regiem draaglijk, op deze wijze voor
Kerstmis nog ongeveer 5000 personen op
vrije voeten te stellen. Ik verzoek de regee-
ringspresidenten instructie te geven de met
het toezicht belaste instanties opdracht te
geven dezen maatregel voor te bereiden.
Opdat de op vrije voeten stelling haar
opvoedende werking niet misse, moet deze
zoodanig geschieden, dat gevolmachtigden
der geheime staatspolitie of de kampcom
mandanten gehouden zijn de bijeengebrach
te gevangenen te wyzen op de motieven
voor deze verordening. De in aanmerking
komende gevangenen moeten in het byzon-
der op de hoogte worden gesteld van myn
voornemen, him overeenkomstig den
wensch van den „leider" weer in de natio-
naal-socialistische volksgemeenschap In te
ordenen. Zy mogen er evenwel ook niet
over in het onzekere worden gelaten, dat
ik met onverbiddelijke strengheid degenen
