1000
500
300
150
100
25
EEN BOEK
TOONZAAL
ZATERDAG
2 DECEMBER
^-No.285
71e Jaargang
1933!
Uitgave: firma F. VAN OE VELDE Ir.. Walstraat 58-60, Viissingen. Telif. 10. Postrekening 66287
ïerschijRi dagelijks, uitgezonderd op iondag en algemeen erkende Christelijke feestdagen
lit nummer bestaat uit 20 bladzijden. - Eerste blad.
DOKTER STAVERMAN
E0EKH. D'HUIJ
„'T STRANDHUIS"
STADS- EN PROVINCIENIEUWS
St. Nicolaas-Geschenken?
VLISSINGSCHE COURANT
ABONNEMENTSPRIJS: Voor alie gemeenten op Walcheren en waar agentschappen geves
tigd zijn /2.20 per 3 maanden. Franco door het geheele rijk 2.50. Voor België, Duitschland
en Frankrijk /3.40. Voor de overige landen bij wekel. verz. 13.20. Afzonderlijke nrs. 5 cent.
ADVERTENTIEPRIJSVan J -5 regels 1.25iedere regel meer 25 cent. Bij abonnement
speciale prijzen. Reclames 50 ct p. regel. Kleine advertenties van 1 -5 regels 50 ct iedere regel
meer 10 ct (max. 10 regels). Bij 3 maal plaatsing van 1—5 regels /l. -alles bij vooruitbetaling
De abonné's in 't bezit eener
Polis, zijn GRATIS verze
kerd tegen ongelukken voor
gulden bij levens
lange ongeschikt
heid tot werken.
gulden bij dood
door
een ongeluk.
gulden bij verlies
van een
hand, voet ot oog.
gulden bij verlies
van
een duim
guldei» bij verlies
van een
wijsvinger
gulden bit verlies
van eiken
anderen vinger
AANGESLOTEN BIJ HET BUREAU VOOR PUBLICITEITSWAARDE, INGESTELD DOOR DE VEREENKiING „DE NEDERI.ANDSL'HE DAGBLADPERS"
1908 - 1 DECEMBER - 1933
's Serviendo -Consumor"
De 1Ste weken heeft Viissingen wel
waarlijk in het teeken der Staverman-
huldiging gestaan en het is wel merkwaar
dig, dat een jubileum als dit, blijkbaar de
volle instemming heeft van een belangrijk
deel der bevolking van stad en gewest.
De mensch is zichzelf het naast en hoe-
velen heeft Staverman aan zich verplicht
door zijn feilloos gehanteerd lancetMaar
dit toch alleen verklaart niet voldoende,
waarom men in het algemeen zoo sympa
thiek staat tegenover dit „in dezen tgd 1"
befeesten van iemand. Staverman is een
figuur hij is een persoonlijkheid, die zich
nooit op den voorgrond schuift, maar naar
voren gestuwd werd door de kracht van
z'n zijn, doordat hg uittorende boven zijn
omgeving, die hij par droit de naissance
domineerde, of, wil men liever, fascineerde
Onloochenbaar suggestief is hij in zijn dictie
met dat warme timbre in zijn stem, van
zijn resoluut optreden tevens gaat een rust
uit, die wonderlijk weldadig den rusteloozen
zieke kalmeert en zijn onrust wegvaagt.
Hjj heeft de qualiteiten van den bestuurs
man, van den regent, maar daarmee gaat
gepaard een zachtheid des gemoeds, een
overhellen tot de romantiek, een meeleven
met den patiënt, met zelfs de huiselijke
omgeving van den zieke, die ook juist de
misdeelde op aarde zoo waardeerthij is
een man van sentiment. Staverman heeft
de fouten, die den man van den impuls
eigen zijn, maar een impulsief iemand heeft
z\jn charmes niets menschelgks is hem
vreemd, 't is geen koel-nuchtere natuur, hjj
ia een warm-voelend, een warm-levend,
maar ook mee-levend medicus, hij ver
plaatst zich in de sfeer van zijn mede-
mensch, 't is een menschelrjk mensch.
In de eerste plaats is hij een chirurg bt)
de gratie Gods, die scherp en dan koel-
wetenschappeltjk diagnotiseert, wiens
operatief ingrijpen ook bij de gecompli
ceerdste gevallen in duizenden en duizen
den gevallen heul bracht of verlichting in
zooverre de wetenschap de natuur kon hel
pen en in zooverre zij de excessen dier
natuur kon beteugelen. Vond men in den
aanvang van zijn chirurgische loopbaan het
veiliger, toch nog eerst eens een hoogge
leerde te consulteeren, de mare van zijn
reputatie verbreidde zich wel zoo zeer naar
de academische centra, dat men vol ver
trouwen na het consult terugkeerde en
zich onderwierp aan ztjn zoo vaak redden
de hand. En zoo snel en zeker werkt die
hand, dat de helpende zuster soms moeite
heeft het tempo te volgen, maar juist dit
snelle tempo is in moeilijke gevallen het
behoud van den patiënt, wien dientengevol
ge ook slechts een minimale narcosedosis
behoeft te worden gegeven.
Maar behalve dit alles is hij een werker,
ontzaglijk is zijn werkkracht, daarbtj ge
steund door een ijzeren gestel, maar ook
een stalen wil en veerkracht, die hem over
's levens moeilijkheden en verdrietelijkheden
heen helpt waar een ander voor altijd zou
Worden neergebogen. Er is bij den medi-
schen arbeid misschien geen zenuwsloopen-
der dan die van den chirurg en welgekozen
is zijn devies Aliis in Serviendo Consumor
Goed gekozenanderen dient hij, maar
toch ten spijt van dit motto van „ver
tering" is geen sprake, dit rijke leven is
hog in de volle krachtDit maakt hem in
staat, na een drukken dag nog tot het
nachtelijk uur te blijven voortwerken aan
rapporten, aan adviezen, aan wat niet al
Want veelomvattend is het werk van dezen
universeelen geest. Wilt gij een beschrij
ving, kort samengevat, van dit leven van
stoeren arbeid
Opgeleid aan de Gemeentelijke Universi
teit te Amsterdam (18981905) bekleed
de hij als student allerlei functie's, die
reeds in zijn jeugd van zijn werkzamen
geest, van ztjn belangstelling getuigen ook
buiten de enge studeerkamer. Na zijn arts
examen (13 Mei 1905) was hij van October
1905October 1908 assistent van Prof.
Kotgans in het Binnen-Gasthuis te Am
sterdam, vestigde zich den 13en December
1908 als specialist-chirurg te Viissingen.
waar hij tegelijk chef was van den Onge-
vallendienst der Kon. Mij. „De Schelde".
Een kwart eeuw geleden nog werden in
groote bedrijven, die een groot ongeluk
ken-percentage hebben, de ongevallen be
handeld door leeken, bijv. portiers e.d.
waarna de patiënt naar den medicus ging
of vervoerd werd. Aan het initiatief van Mr.
Jan Smit Azn. is het te danken geweest,
dat aan de scheepsbouwwerf hier ter stede
een fabrieksarts benoemd, een gediplomeerd
verbandmeester aangesteld werd, bovendien
verrees een gebouwtje, „de verbandkamer",
waar de noodzakelijke behandeling onmid
dellijk kon geschieden. De essentieele be-
teekenis hiervan was, dat bij ongevallen de
eerste hulp onmiddellijk onder der zake
volkomen kundige leiding verleend kon
worden en dit met de voor dien tijd meest
moderne outillage (de nu derde verband-
kamer is hypermodern), de menschen kon
den dadelijk na het ongeval de best be
schikbare hulp onmiddellijk krijgen. Dit
nieuwe instituut werd door de werklieden
al weldra zeer geapprecieerd, er werd druk
gebruik van gemaakt. Stond juist de werk
man in den aanvang zeer wantrouwend
tegenover dit nieuwe sprak „de Baan
breker" niet van „het schandaal aan de
Schelde", waar de arbeider de dupe van
worden zou al heel gauw kon statistisch
worden uitgewerkt, dat de genezingsduur
„Anderen dienende verteer ik",.
van die ongevallen aanmerkelijk werd be
kort en de blijvende invaliditeit met groote
sprongen terug ging. In plaats van geheele
invaliditeit kwam vaak een percentage van
bijv. 25 e.d. Het gevolg was natuurlijk in
de eerste plaats veel minder leed voor den
betrokkene en zijn gezin, minder ellende
dus voor de arbeiders in de eerste plaats
en besparing voor „de Schelde" aan onge-
vallenkosten.
Daar van alle ongevallen in de ver
bandkamer ook de oorzaak wordt gere
gistreerd, is het mogelijk geworden op
groote schaal een beveiliging tegen onge
vallen te organiseeren, waarvan ook weder
de arbeider het eerst partij trekt ook de
leus van een goed geneesheer is nog altijd
beter te voorkomen dan te genezen. De ziel
van deze actie is steeds geweest de nu
gewezen directeur der „Schelde", Mr. Jan
Smit, waarbij deze trouw werd ter zijde
gestaan door de afdeeiingschefs, die er een
eer in stelden, dat op hun afdeeling zoo
weinig mogelijk ernstige ongelukken ge
beurden. In margin* zou hier aan kunnen
worden toegevoegd, dat de oogenbescher
ming op de Kon. M(j. „De Schelde" op een
zeer hoog peil staat, is er niet tevens voor
de behandeling der oogongevallen een oog
arts aangesteld
Toen de groote scheepsbouwwerven en
andere maatschappijen dit statistisch vast
gelegde resultaat zagen, hebben de meeste
groote fabrieken (ik noem slechts Stork,
Amsterd. Scheepbouw), maar ook de mij
nen (bijv. de Staatsmijnen) dat instituut
van fabrieksarts ingevoerd, waar het maar
eenigszins mogelijk was.
Er bestond gevaar in conflict te komen
met wettelijke bepalingen, maar dat is hier
nooit geschied. De wet verplichtte nl. den
werkgever om de in zijn bedrijf voorko
mende ongevallen aan te geven bij de
Rijksverzekeringsbank. Nu spreekt het
vanzelf, dat niet alle onbeduidende schram
metjes en wondjes behoeven te worden op
gegeven, maar alleen die, welke min of
meer belangrijke gevolgen voor den be
trokken arbeider Hunnen hebben. De moei
lijkheid was, uit te maken welke moesten
worden aangegeven, welke niet. In den loop
der jaren heeft zich een vast systeem ont
wikkeld omtrent het al of niet aangeven.
wat de sanctie verworven heeft van de
Rijksverzekeringsbank. „De Schelde" heeft
geen enkele maal conflicten gehad met
dit lichaam, maar het gevaar van con
flicten in andere bedrijven, waar deze
materie niet zoo minutieus geregeld
was, bleef bestaan.
Omdat de regeering inzag dat het insti
tuut op zichzelf goed was en een natuurlijke
correctie bleek op de fouten van de Onge
vallenwet, benoemde zij een staatscommis
sie, onder leiding van nu wijlen Monseigneur
Prof. Nolens, en Staverman tot lid, om de
Ongevallenwet zoodanig te wijzigen, dat dit
fabrieksinstituut een wettelijk karakter
kreeg. Deze wet is indertijd door de Sta-
ten-Generaal aangenomen, zoodat in tal van
fabrieken over het heele land ingevoerd is,
wat begonnen is aan „de Schelde". Werd
dus ook al het initiatief door Mr. Jan Smit
genomen, het werk werd verricht door
Staverman en aan zijn persoonlijke gaven,
aan zijn breeden kijk is het te danken, dat
het geworden is tot wat het nu is een
zegen voor het heele land. Noch de Schelde-
directie noch de fabrieksdokter hebben in
den aanvang vermoed, welke groote gevol
gen deze aanvankelijk eenvoudige en nieu
we instelling zou hebben. Welk een soulaas
voor den arbeider, voor zijn gezin, welk een
economische verlichting voor de fabriek
zelf
Zoo straks sprak ik van het wantrou
wen, waarmee dit instituut ontvangen
werd, gememoreerd mag ook wel worden,
dat nog onlangs de voorzitter van de werk
lieden-vertegenwoordiging in dankbare
bewoordingen herdacht, wat de fabrieks
dokter voor den wernman geweest was, en
alzoo openlijk ztjn waardeering te kennen
gaf over dit oorspronkelijk met een schuin
oog bekeken nieuwe instituut.
Ook op Walcheren heeft de jubilaris uit
stekend werk gedaan door de talrijke kleine
ziekenfondsjes met hun krachtsversnippe
ring, een twintigtal jaren geleden (1914) te
vereenigen tot een Algemeen Ziekenfonds
voor geheel Walcheren. De voorzieningen
voor de zieken werden zoover uitgebreid, als
maar eenigszins mogelijk was. Hoe vaak
benijdt de beter gesitueerde zijn minder be
deelden broeder niet deze zegenrijke instel
ling, waarbtj den laatste voor luttele finan-
cieele offers het beste wordt geboden, wat
er op medisch gebied te verkrijgen is
Als voorzitter van het Roode Kruis vanaf
1914 heeft Staverman een zeer krachtdadig
aandeel gehad in de verzorging der tal-
looze gewonden in den oorlogstijd, zoowel
van Belgische als van Engelsche slachtof
fers, maar ook later bij de uitwisseling der
Engelsche en Duitsche invalieden onderling
kon hij zijn weldoende bemiddeling ver
strekken. Zoowel de Roode Kruis-medaille
van Duitschland als de Koning Albert-
medaille van België werden zijn deel.
Wat het ziekenhuiswezen betreft, uit den
aard der zaak heeft Staverman ook daar
aan zijn beste krachten gewijd. Vond hij 25
jaar geleden alleen het Gemeente-zieken
huis, met al de gebreken verbonden aan
een ouderwetsch, reeds veel vroeger als zoo-
Laat Uw geschenk zijn
van
Badhuisstr. 15. Telef. 348
Provinciale Staten een geweldig stem-
men-aantal verkreeg. Van 19111923
was Staverman een sieraad 'van de Vlis-
singsche vroedschap, een luid-klinkende
vocaal, wiens glashelder betoog steeds de
volle belangstelling had en doorklonk tot
ver buiten de raadzaa'.wanden. Waar een
formeele kwestie het-langer-raadslid zijn
onmogelijk bleek te maken, kon hij weldra
zijn politieke welsprekendheid in kort en
krachtig betoog bewijzen in de Provinciale
Staten (1927), waar hij nog steeds een
hechte pijler is van zijn partij. Maar behalve
in dit politieke milieu kwamen zijn gaven
ook tot ontplooiing in het maatschappelijk
leven, waar hij in de Commissie van Toe
zicht op het M. O. (1910—1925) de functie
van secretaris vervulde, de motor werd van
de lissingsche Reddingsbrigade, (sedert
1924), om nog slechts te memoree ren, dat
hij voorzitter was van het Burger-Weeshuis
van 19111923. Zijn wonderlijke veelzijdig
heid herinnert mg vaak aan de universeel
ontwikkelde mannen der Renaissance, op
richter als hij ook geweest is van de Ver-
eeniging voor Instrumentale Muziek (1929),
wier voorzitter en drijfkracht hij sindsdien
is. Zijn •kr-^tzinnigEeid -demoratsêeEt zich
bovendien in zijn groote liefde voor de
kunst der ouden I
Hij is een hartstochtelijk liefhebber
van antiquiteiten en een ijverig verzame
laar, maar ook wat deze materie betreft is
hij altruïstisch genoeg steeds krachtigen
steun te verleenen bij uitbreiding der ver
zamelingen van het Stedelijk Museum, dat
in hem een waren vriend heeft, die zich nog
gaarne de dagen herinnert, dat hij tij
dens zijn Raadslidmaatschap tevens lid
was van de Oudheidkundige Commissie,
„waar nu eens niet de politiek aan het
woord was", om zijn eigen woorden te
citeeren.
Kan het den vreemdeling in Jeruzalem
dan nog verwonderen, dat een nuldiging van
den man, die zoo ontzaglijk velen aan zich
verplicht heeft door zijn kundig ingrijpen,
van den man ook met het grootsche, het
vaak nobele gebaar „insloeg" bij de velen,
die met hem in eenige aanraking gekomen
waren Is het dan wèl verwonderlijk,
dat deze strijdbare politicus menschen
van ja alle gezindten, alle partijen veree-
nigd zal zien, om hem te bewijzen, dat
Wij gaan Zondag ook weer naar
Want daar is het toch 't gezelligst.
danig geïmproviseerd gebouw (het oude
„Heerenlogement"), mede onder zijn lei
ding werd het St. Joseph-ziekenhuis 1910
een modern geoutilleerde inrichting, waar
de meest gecompliceerde operaties konden
worden uitgevoerd, toen gebleken was dat
de g -meente weinig neiging voelde over te
gaan tot den bouw van een nieuw ge
meente-ziekenhuis. Later werd „St Joseph"
nog aanmerkelijk uitgebreid. De geschiede
nis van „Bethesda" ligt ieder nog versch in
het geheugen, ook voor de inrichting van
de operatiekamers maakte men gebruik
van zijn zoo uiterst deskundige adviezen.
Maar ook buiten Viissingen profiteerde men
van z\jn chirurgischen raad bij de outillage
van de ziekenhuizen te Oostburg, Hulst en
Sluiskil.
Hij was ook de stimulans bg de oprich
ting van de Vereeniging voor Ziekenhuis-
verpleging, die van recenten datum is.
Zijn rustelooze geest, maar ook zijn
noeste werkkracht, had niet genoeg aan de
op-zich-zelf reeds reusachtige taak van iD
stad en l?nd befaamd chirurg, op het gladde
parket der politiek ook bewoog hij zich met
élégance, maar stevig tegelijk de vrij
zinnig-democratische partij had wel een
zeer gelukkigen dag toen Staverman zich
onder haar vanen schaarde, soms ook
haar banierdrager werd.
Op welk een succes kon zij bogen, toen
haar candidaat voor Gemeenteraad en
woning op de donkere onstuimige Novem
beravonden kwamen opzoeken om toch
vooral niet vergeten te worden en mede te
kunnen doen aan het „vieren" van den ge
liefden heelmeester, die hun heul gebracht,
maar ook met een meelevend woord, vaak
ook een royaal gebaar hun soulaas had ge
geven, een licht had doen gloren in hun
droevig-duistere dagen. Maar ook van over
den Sloedam, van over de beide Schelde-
mondingen kwamen de vaak onhandig ge
schreven maar warm-bedoelde verzoek
schriften, later gevolgd door couverten met
luttele postzegels ingevouwen als moderne
weduwen-penningskens.
Een mensch, die zoo wordt vereerd, moet
qualiteiten bezitten, die ver boven de
gewone uitgaan, welke feilen aan hem
inhaerent zijn mogen. Aliis in Serviendo
Consumoranderen dienende verteer
ik, is zijn leushg heeft wel waarlijk
de menschheid gediend en zal haar, als de
voorteekenen niet bedriegen, nog lang zgn
beste krachten kunnen wijden. Zoo moge
het zijn, dan kunnen we èn die toch-wel-
heel-erkentelijke menschheid èn den jubi
laris geluk wenschen
H. G. VAN GROL.
St. Nicolaasfeest voor on- en min
vermogende kinderen.
Gisterenavond hield de St. Nicolaasver-
eeniging in haar gezellig ingericht „Eigen
Lokaall" haar laatste voorbereidende bij
eenkomst voor het a.s. St. Nicolaasfeest
voor bovengenoemde kinderen.
Nadat gedurende vele avonden talrijke
dames en heeren van het comité bezig zgn
geweest met het inpakken en sorteeren
der verschillende geschenken, is alles nu
gereed om de kinderen a.s. Dinsdag een
genoeglijken middag te bereiden.
En dat zullen er ditmaal heel wat zgn A
Naar de voorzitter, de heer Raamsdonk,
ons mededeelde, worden thans 476 kinde
ren verwacht, tegen 335 het vorig jaar.
De kinderen moeten Dinsdagmiddag te 2
uur aan het Concertgebouw aanwezig zijn.
De ouders hebben ;_een toegang, daar de
zaal met de kinderen en helpsters aan het
feest geheel gevuld zal zgn.
Alles wg'st er op dat a.s. Dinsdag door
de onvermoeide zorgen van het comité aan
honderden kinderen weer een prettigen
dag zal worden geschonken.
Wij kunnen nog mededeelen dat de col
lecte langs de huizen der ingezetenen heeft
opgebracht 241.
Alhambra-Th eater.
20.000 jaren Sing-Sing.
Het drama der wolkenkrabbers.
Van de nieuwe Amerikaansche films is
dit machtig geschreven en machtig ver
tolkte werk van Michael Curtiz wel het
belangrijkste. Dat de Amerikaansche pro
ductie in sommige gevallen het wapen van
de film niet schuwt om brandende vraag
stukken voor het forum der publieke opinie
te sleepen, hebben wg reeds kunnen mer
ken. De film naar het boek van den ex-
gevangenis-directeur is echter minder een
aanklacht, dan wel een harde, manlijke
uiteenzetting van een der aangrijpendste
conflicten, waarvoor een man in zgn posi
tie kan komen te staan. Het eigenlijke „ge-
Vergeet geen bezoek aan onze
KONINGSWEG 45, VLISSINGEN N.V. P.Z E.M
in die allen op een gegeven oogenblik ééne
gedachte leefthet waarlijk goede te ver
eeren, ééne behoefte tot uiting komtblijk
te geven van hun erkentelijkheid en deze
gevoelens gaan ver uit boven alle gods
dienst- en partijverschillen, gemeenschappe
lijke idealen schuilen diep-in bij allen
Zal „de Schelde" hem complimenteeren.
zullen zijn „patiënten en vrienden" hem de
volgende week huldigen, ik meen niet uit
de sch< ")1 te klappen als ik nu reeds vertel,
dat ik vaak de ontroerendste blijken van
enthousiaste genegenheid tegen kwam bg
de voorbereiding van die huldiging. Tref
fend was de deelneming van de eenvoudig-
sten, die mg in mijn excentrisch gelegen
val" van Tom Connors, den „gangster", dia
uit het vrije leven die groote, ijzeren kool
der gevangenis ingaat en daar langzamer
hand „één uit velen" wordt, de redenen, dia
den directeur bewogen om gevangenen, en
juist dezen gevangen-», voor 24 uur in vrij
heid te stellen en de critiek der publieke
opinie, die hij zich door dit geval op den
hals haaldedat alles is nog niet zoo
belangrijk als de door de grootste visie van
den regisseur Michael Curtiz zwaar en be
nauwend voor ons opdoemende, in en ora
ons levende atmosfeer eener massa-gevan
genis. Met gloeiende wangen er» gekrampta
vuisten zit men toe te kijken, ademloos,
geboeid, van den eersten tot den laatsten