tweede: dead
VLISSINGSCH E COURANT
van Zaterdag 15 Juli 1933. No. 165.
WAT GEBEURT ER MET DEN GULDEN?
BINNENLAND
Uit de Vlissingsche Courant
van vóór 50 jaar.
LUCHTVAART
VAN DE
WAAROM INFLATIE UIT DEN BOOZE IS.
DE BETEEKENIS VAN DEN GOUDEN STANDAARD VOOR ONS LAND.
door
Dr. H. J. VAN ENKHUIZEN.
Een onzer meest vooraanstaande Nederlandsche economen hebben
wij bereid gevonden om in een voor iedereen begrijpelijke taal een
duidelijke uiteenzetting te geven over de ingewikkelde problemen, welke
rond den Nederlandschen gulden oprijzen. De hooggeschatte schrijver
van dit artikel meende uit verschillende overwegingen, die wij te eer
biedigen hebben, zich onder het pseudoniem van Dr. H. J. van
Enkhuizen te moeten aandienen.
„De vlucht voor den gulden
„De gulden zonder goudbasis
„Het inflatiespook dreigt
„De gulden gaat kelderen
Zoo zou men gemakkelijk met nog een paar
leuzen van den dag domme leuzen van een
nog dommeren menigte onwetenden kun
nen doorgaan En de argelooze lezer zou toe
stemmend knikken „Zie je nou wèl
Men hoort in deze, overigehs reeds genoeg
benarde dagen, slechts uitingen, die de vrees
kunnen aanwakkeren. En het is de onvolpre
zen verdienste, en van den Nederlandschen
minister-president, en van den president
directeur van de Nederlandsche Bank, dat zij,
zoo te Londen op de economische conferentie,
als bij hun soms kortstondig verblijf hier te
lande, op alle mogelijke wijze trachten er den
moed in te houden.
Edoch, de gestadige druppel holt den steen.
En tegen een kwaadwillige schare onverant
woordelijke verspreiders van verontrustende
praatjes staan tenslotte ook dr. A. Colijn en
mr. L. J. A. Trip machteloos.
Wat is de kwestie De goe-gemeent' weet
zelfs niet bij benadering, wat er met den Ne
derlandschen gulden in de internationale
geldwereld eigenlijk gaande is. Maar de een
kauwt den ander na en het koor van die allen
doet een luid gerucht ontstaan, gretig ge
bruikt door de internationale speculanten op
het Nederlandsche betaalmiddel om opnieuw
olie te werpen op het door deze lieden zoo
gretig gestoc kte vuurtje. Dat wekt den nieu
wen onrust in de gemoederen van allen, zoo
dat werking en wisselwerking tot de meest
funeste gevolgen, kunnen leiden.
Wat er eigenlijk gaande is, weet schier
niemand, uitgezonderd de weinige ingewijden.
En het is nu slechts de innige wensch van de
groote internationale speculanten van allerlei
gading en diverse pluimage, dat ook de Ne
derlandsche gulden zijn goudbasis zal verla
ten en het voorbeeld volgen van het Engel-
sche pond sterling, de Zweedsche, Noorsche
en Deensche kronen en den Amerikaanschen
dollar, ja, van de munteenheden van schier
gansch de beschaafde wereld, om het veilige
standpunt van den gouden standaard te ver
laten. Dan is de vaderlandsche gulden prijs
gegeven aan een onbeheerd gedobber op de
peillooze diepte eener gedeprecieerde valuta
zee, waardoor spoedig ook de Nederlandsche
hulk door de torenhooge golven eener niets
ontziende speculatie la baisse omlaag zou
worden gesleurd.
Hieraan paal en perk te stellen is plicht
van een ieder, die het wel meent met het
vaderlandsche betaalmiddel en het in den
lande met een gekelderden valuta steeds
heeft aanschouwd, dat inflatie een niet meer
in toom te houden hollend paard gelijk is.
Wie inflatie als alleen-zaligmakend genees
middel uit de financieele en economische
moeilijkheden van den huidigen benarden
tijd aanbeveelt, gaat willens en wetens bij
den duivel te biechtvervalt dra van kwaad
tot ergerheeft ten leste geesten opgeroepen,
die hij niet meer vermag te bezweren
Maar waarom het hier eigenlijk gaat, is den
gemiddelden dagbladlezer gemeenlijk volko
men duister, zoodat voor ons de aangename
taak is weggelegd, leidsman te mogen zijn in
den internationalen financicelen en econo-
mischen doolhof van geldwezen en betaal
middel
Vroeger was het een door alle specialisten,
economert en financiers aanvaard axioma, dat
in ieder lard het nationale betaalmiddel, uit
gegeven door de centrale credietinstelling van
het desbetreffende land, door goud behoorde
gedekt te zijn.
Zuiver theoretisch gesproken zou dus de
Nederlandsche Bank vcor iedere aan bank
biljetten uitgegeven millioen gulden, ook in
haar kelders een waarde van een millioen
gulden in goud moeten opstapelen.
Maar de vroegere bankwet, die de verhou
ding i-egelde tusschen den staat der Neder
landen en dt Nederlandsche Bank heeft be
paald, dat het voldoende was, indien 40
van de door de Nederlandsche Bank uitgege-
ven bankbiljetten door goudwaarde gedekt
v/as. in de jaren van den wereldoorlog, toen
aan de directie van onze Centrale crediet
instelling zeer zware eischen werden gesteld,
is dit percentage tot 20 gouddekking van
de zich in circulatie bevindende bankbiljetten
verminderd.
Want men moet goed begrijpen, dat niet de
staat der Nederlanden bankbiljetten uit
geeft, of garandeert, doch dat de staat daar
voor een monopolie heeft verleend aan een
gewone Naamlooze Vennootschap, gelijk de
Nederlandsche Bank in wezen is. Daartegen
over heeft de Nederlandsche Bank zich ver
plicht een aanzienlijk deel der door haar,
vooral dank zij het verleende monopolie, be
haalde winsten aan den staat der Nederlan
den af te staan.
De uitgegeven bankbiljetten kosten aan
de Nederlandsche Bank slechts een betrek
kelijk gering bedrag de kosten, die de firma
Enschedé te Haarlem aan de Bank voor het
drukken der bankbiljetten in rekening brengt,
de kosten van de daarop natuurlijk door de
bank uitgeoefende pijnlijk-zorgvuldige con
trole, doch verder ook niets meer.
nochtans hoofdzakelijk samengesteld uit de
in den loop van het boekjaar 1 April tot
31 Maart geaccumuleerde winsten van de
bank).
Om nu de bankstaat per 3 Juli 1933 als
voorbeeld te nemen, bedroeg de voorraad
gouden munt110.8 millioen guldende
voorraad goud in baren 639.9 millioen sa
men derhalve 744.7 millioen gulden.
Bovendien bezat de bank aan buitenland-
sche wissels69.7 millioen guldenen aan
te goed by haar correspondenten in het bui
tenland 13.9 millioen guldensamen der
halve 83.6 millioen gulden.
Aan zoogenaamd goudbezit, of aan daar
mee geiyk te stellen waarde beschikt de Ne
derlandsche Bank dus per 3 Juli 1933 over
een bedrag van 828,3 millioen gulden.
Stelt men daartegenover, dat de bank, per
3 Juli 1933 aan bankbiljetten voor een be
drag van 962.4 millioen gulden in omloop
had gegeven, dan volgt hieruit, dat de cir-
culeerende bankbiljétten voor 77.4 door
zuiver goudbezit van de bank was gedekt.
Neemt mei ook nog de saldi van de banken
in het buitenland en |iaar bezit in buiten-
landsche wissels in aanmerking, dan stijgt
het gedekte percentage der circuleerende
bankbiljetten zelfs tot 86.1
Gegeven het feit, dat, krachten de bank
wet, de gouddekking slechts 40 behoeft te
bedragen, kan men de positie van onze Ne
derlandsche centrale credietinstelling dus
alleszins gezond noemen. En het behoeft ze
ker wel geen uitdrukkelijk betoog, dat der
halve hetzelfde gezegd kan worden van onze
voorzit, in protectionistische richting te
gaan, maar dat toch feitelijk, ten gevolge van
de toestanden, zooals die nu eenmaal in de
wereld groeien, ook Nederland gedrongen
wordt op en weg van bescherming zyner eigen
productie, alsmede van verdediging van zijn
uitvoer, waarvan ook ontegenzeggelijk dit
wetsontwerp weer getuigt.
Beide groepen konden echter de vrees niet
onderdrukken, dat sommigen in ons volk de
regeering zullen trachten te bewegen, van de
eenmaal noodgedwongen aanvaarde retorsie-
bevoegdheden een gebruik te maken, alsof
Nederland inderdaad principieel en doelbe
wust een andere handelspolitieke richting
had ingeslagen. Krachtig drongen zij daarom
bu de regeering aan op de handhaving van
de bedoeling, welke by de indiening van het
ontwerp heeft voorgezeten.
Gouverneur van Curagao.
Aan den heer B. W. T. van Slobbe, gou
verneur van Curasao, is met ingang van den
dag in de maand Augustus a.s., waarop hij
Curasao zal verlaten, in 's lands belang vier
maanden verlof naaf Europa verleend.
Als waarnemend gouverneur zal, na het
vertrek van den heer Van Slobbe, optreden
de heer H. Schotborgh, gepensionneerd admi
nistrateur van financiën in Curasao.
De .Exeter" op de Schelde.
„De Maasbode" meldt
In aansluiting aan hetgeen wy reeds
meldden over het opvaren van de Schelde
Ulissingsehe pompen
"E.KOOLS
Twee die hun tyd hebben gehad,
en een in t volle leven
Laat de Nederlandsche Bank dus voor 1000
millioen gulden aan bankbiljetten drukken en
geeft zy deze biljetten ook uit, dan is er dus
1 milliard gulden aan bankbiljetten in om
loop, en rust op de bank de verplichting min
stens een goudvoorraad ter waarde van 400
millioen gulden in de kelders van het hoofd
gebouw der bank op het Rokin te Amsterdam
in voorraad te hebben.
Aan die 400 millioen gulden uitgegeven
bankbiljetten verdient de bank dus niets.
Want daarvoor heeft zij als tegenwaarde 400
millioen staven zoogenaamde baren en
gouden muntstukken in haar kelders liggen.
De overige 600 millioen gulden bankbiljet
ten leent de bank als het ware aan de ge
zamenlijke Nederlanders uit, en voor die 600
millioen gulden ongedekte bankbiljetten ont
vangt de bank een betrekkelyk zeer hooge
rente, van de oorspronkelijk geldnemers dier
bankbiljetten. Daar schuilt een der belang
rijkste winstposten van de Nederlandsche
Bank.
Die winst komt voor een gering percentage
maai* ten goede aan de aandeelhouders der
bank, die samen 20 millioen gulden aandee-
lenkapitaai hebben gestort. Van de meerdere
winst komt het leeuwenaandeel aan den staat
der Nederlanden. Slechts een uiterst beschei
den percentage valt als overwinst den aan
deelhouders in den schoot.
De dekking, die de Nederlandsche Bank
voor de uitgegeven bankbiljetten heeft, valt
echter niet alleen te zoeken onder het ge
munte en ongemunte goud, dat de bank bezit.
Op de weekstaten van onze centrale cre
dietinstelling, die des Dinsdags verschynen
en den stand weergeven op den afgeloopen
Maandag, komen nog twee posten op de de
betzijde van de zoogenaamde bankstaat voor,
die men als gouddekking kan beschouwen te
weten de hoofden van rekening„Buiten-
landsche wissels", en „Diverse rekeningen".
De buitenlandsche wissels vertegenwoordi
gen, zooals de naam trouwens reeds aanduidt,
het bezit dei- bank aan prima wissels op het
buitenland, welk bezit derhalve met goud ge_
Jykwaardig is te stellen.
De diverse rekeningen op de debetzyde van
de bankstaat zyn in hoofdzaak samengesteld
uit het tegoed, dat de Nederlandsche Bank
bij haar correspondenten in het buitenland
heeft, waardoor ook deze posten met het
bezitten van goud geiyk is te achten.
(Tot goed ver-stand van zaken dient er hier
even op gewezen, dat aan de oreditzyde van
do bankstaat eveneens een post„Diverse
rekeningen" voorkomt. Bedoelde creditpost is
vaderlandsche munteenheid den Nederland
schen gulden
Waarom men dan in de kringen der inter
nationale speculanten over het Nederland
sche betaalmiddel zoo'n misbaar maakt, daar
over zullen wy in ons artikel van Maandag
a.s. een uitvoerige beschryving geven.
Maar reeds nu kan gezegd worden, dat met
de roergangers als dr. A. Colijn en mr. L. J.
A. Trip de bemanning en passagiers van het
motorschip „De Nederlandsche Gulden" voor
ondergang van schip, lading en opvarenden
nog geen vrees behoeven te koesteren.
Dr. H. Colijn definitief terug uit Londen.
De S-correspondent van het „Hbld." te
Londen meldt
Dr. H. Colijn, onze minister-president, is
gisterenavond naar Nederland vertrokken.
Woensdag hoopt hij terug te keeren.
Na het afdoen van den arbeid met de rap
porten der sub-commissies denkt hy Vrydag-
avond weever naar Nederland te vertrekken,
Maandag 24 Juli nog eens hier te komen en
Zaterdag 29 Juli definitief naar Nederland
terug te gaan.
Retorsie-maatregelen der regeering.
De Tweede Kamer heeft haar voorloopig
verslag uitgebracht over het wetsontwerp,
houdende verleening van enkele retorsiebe
voegdheden. Vrywel algemeen erkende men,
dat het noodzakelyk is, aan de regeering de
by dit wetsontwerp gevraagde bevoegdheden
te verleenen, hoe ingrypend deze ook zyn.
Tegen het verleenen dezer bevoegdheden op
zich zelf werden dan ook wéinig bezwaren
ingebracht.
Intusschen meende vele leden een ernstig
woord van waardeering te moéten laten hoo-
ren tegen de reeds hier en daar verkondigde
meening, alsof met dit wetsontwerp definitief
het beginsel van den vryhandel zou worden
prysgegeven. Een deel dezer leden was van
meening, dat dit geheel onjuist ismet
vreugde hadden zy dan ook in de memorie
van toelichting gelezen, dat het niet in de
bedoeling der regeering ligt, in onze handels
politiek een principieele koersverandering te
brengen.
.Ben ander deel erkende, dat weliswaar
noch by de regeering, noch by de meerder
heid der volksvertegenwoordiging de bedoeling
naar Antwerpen door het Engelsche oor
logsschip „Exeter" vernemen wy nog, dat de
kwestie thans in orde is gebracht.
Het blijkt inderdaad gelijk wy vermoed
den, dat er van de zijde van den Engelschen
commandant een vergissing in het spel is
geweest.
Er is intusschen te 's-Gravenhage alsnog
een verzoek ingekomen om de Schelde te
mogen bevaren, waarop onze regeering gun
stig heeft beschikt.
De HollandAmerika-lijn.
Het syndicaat tot reorganisatie van de Hol
land—Amerika-lyn is er in geslaagd aanzien
lijke financieele middelen bijeen te brengen,
ten einde de positie der maatschappy te re
gelen.
Naar „de Tel." verneemt, zal het syndicaat
aan de obligatièhouders der Holl.Amerika-
lyn de keus laten tusschen aflossing der obli
gaties met een bedrag van 28 van de
hoofdsom, of conversie der obligaties in aan-
deelen van de gereorganiseerde maatschappy.
Hoewel van Amsterdamsche zyde tegen dit
voorstel scherp is geopponeerd, neemt men te
Rotterdam toch aan, dat het ten slotte zal
worden goedgekeurd en dat dientengevolge de
Holland—Amerik-lyn voor de haven van
Rotterdam behouden zal blijven.
Unie van Speeltuin-organisaties.
Het bureau van de Nederlandsche Unie van
Speeltuinorganisaties meldt ons
Onder auspiciën van den Nederlandschen
Bond voor lichamelijke opvoeding zal een
zesdaagsche cursus tot opleiding van spel-
leiders(sters) gehouden worden in de week
van Maandag 21 tot eh mét Zaterdag 26 Au
gustus.
Het bureau der Nuso, Keizersgracht 232 te
Amsterdam, wekt de Nederlandsche speel
tuinleden op zich die week vrij te maken om
aan dezen cursus te kunnen deelneihen. Reis-
en verblyfkosten worden ten deele vergoed.
Na aanmelding aan bovengenoemd bureau
volgt toezending van een vragenlijst.
Het ligt in het voornemen de cursus in
Arnhem te doen plaatsvinden.
Wet openbare vervoermiddelen.
Het bestuur en andere organen van den
Bond van bedryfsautohouders in Nederland
hebben in den laatsten tyd op groote schaal
besprekingen gevoerd met verschillende offi
cieel© en particuliere lichamen en personen,
28e week 1888.
Van de 417 stemgerechtigden voor den ge
meenteraad hebben 249 deelgenomen aan de
verkiezing van 5 raadsleden. Een biljet bleek
van onwaarde. De volstrekte meerderheid be
droeg dus 125.
Uitgebracht waren op den heer Van Uye
Pieterse (aftr.) 166 stemmen, Jos van Raalte
(aftr.) 158, A. Smit *43, A. Loois (aftr.) 137,
W. C. van Duuren Dutilh (aftr.) 136 en J.
P. Laernoes (aftr.) 132 stemmen.
Herkozen zyn de heeren Van Uije Pieterse,
Van Raalte, Loois en Van Duuren Dutilh.
Gekozen daarenboven nog de burgemeester,
de heer A. Smit,in de plaats van den heer
J. P. Laernoes.
Nog verkregen de heeren W. L. Winkelman
93, J. A. de Wolf 58, C. M. Dommisse 45, J.
Xe Sage van Hoeve 39, J. Spanjaard 8, P. J.
Siegers 3, P. Goeree 3, C. Houbaer 3, Joha 2,
K. de Jager 2, G. Boogaard 2 en J. Verkuijl
Quakkelaar 2 stemmen, terwijl de heeren H.
Louman, C. V. Riemens, W. P. Simmons en
B. Esser ieder 1 stem verkregen.
Door regenten van het Doopsgezinde wees
huis te Amsterdam is aan de commissie voor
het gedenkteeken ter nagedachtenis van
Bet je Wolff en Aagje Deken een belangrijke
bijdrage geschonken voor de monumentale
fontein te Vlissingen. Aagje namelijk was in
haar jeugd een pleegkind in genoemde stich
ting.
De gezagvoerder van het stoomschip „Prins
Hendrik" der maatschappij „Zeeland", de
heer S. Brouwer Jr., werd dezer dagen ver
eerd met een souvenir n H. K. H. prinses
Hendrik der Nederlanden, bestaande uit een
prachtigen gouden doekspeld, bezet met dia
manten en andere kostbare steenen, als blijk
van haar bijzondere tevredenheid bij gele
genheid van haar overtocht naar Engeland
met genoemd stoomschip.
die belang hebben by het wetsontwerp tot
wijziging van de wet op de openbare vervoer
middelen, dat minister Reymer nog kort voor
zyn aftreden heeft ingediend, en waarvan,
naar men weet, de hoofdbedoeling is het in
voeren van een concessie-stelsel, ook voor
vrachtautodiensten.
By die besprekingen is duidelyk gebleken,
dat er tegen dat wetsontwerp in betrokken
kringen zeer ernstige bezwaren bestaan.
De bond van bedryisautohouders is thans,
na het gevoerde overleg, van plan een krach
tige openbare actie, in verschillende vormen
en op verschillende wyzen, tegen het wets
ontwerp te gaan voeren.
De begrooting van Zaandam.
Ged. Staten van Noord-Holland hebben
aan de begrooting van Zaandam voor 1933
hun goedkeuring onthouden, zy hebben over
wogen
dat de begrooting slechts ten deele voldoet
aan de ter zake door hun college uitgesproken
verlangens
dat de raad intusschen, zonder af te wach
ten, welk standpunt dienaangaande door hun
colleges zou worden ingenomen, in zyn ver
gadering van 27 Juni 1933 heeft besloten „aan
Ged. Staten en aan de regeering te berich
ten, dat de gemeenteraad niet bereid is, in de
begrooting overeenkomstig de voorschriften
van de regeering zoodanige wijziging aan te
brengen, dat haar goedkeuring is verzekerd",
zulks, nadat verworpen was een door enkele
raadsleden voorgestelde motie, waarby Burg.
en Weth. worden uitgenoodigd, nader overleg
met de regeering te plegen inzake de maat
regelen, welke zouden moeten worden geno
men teneinde de uitkeeringen uit het ge
meentefonds regelmatig wederom te doen
plaats vinden
dat hun college in een onderhoud, dat het
op 5 Juli 1933 met het voltallige college van
Burg. en Weth. gehad heeft, nadrukkelyk de
intrekking van bovenbedoeld besluit als voor
waarde heeft gesteld voor het voeren van
nader overleg
dat Burg. en Weth. echter blykens een
daarna van hen ontvangen brief van 10 Juli,
zelfs niet bereid zyn, een voorstel tot intrek
king van dit besluit aan den raad te doen.
Het disconto verlaagd.
De directie van de Nederlandsche Bank
N.V. heeft heden den rentestand als volgt
vastgesteld
Wisseldisconto, verlaagd tot 4
Promessendisconto, verlaagd tot 4i/2
Beleening van Effecten, verlaagd tot A/2
Beleening van goederen, verlaagd tot 4|/2
Voorschotten in rekening-courant, verlaagd
tot 4i/2
Groot vliegfeest op het vliegveld te
Knocke (Zoute).
Op Maandag 14 Augustus zal een groot
vliegfeest worden gehouden op het vliegveld
van De Zoute, ten voordeele van de hulp
diensten van het Roode Kruis (provincie
West-Vlaander en)
Hoewel het programma nog niet volledig is
opgemaakt, kan reeds worden gemeld, dat een
groot aantal onder de beste en behendigste
vliegers van Frankryk, Engeland, Nederland
en België hun medewerking verleenen.
Het Italiaansche vliegeskader.
Het eskader van generaal Balbo is gisteren
te Montreal voltallig en zonder ongelukken
aangekomen. Het eerste vliegtuig streek om
ongeveer 19 uur (Amsterdamsche tyd) op de
Sint Laurens-rivier neer. Het eskader was om
